Alþýðublaðið - 13.08.1950, Side 1

Veðurhorfur:
Suðaustan gola eða kaldi, smá-
skjirir
Forustugrein:
Fæðijig' íhaldsstjórnarmnar.
1
XXXI. árg.
SuTmmdagur 13. ágúsi 1950.
173. thl.
Kvenfólk áhugasamara um síðustu
ðlþingiskosningar en nokkru sinni
-— ' ♦ ----------------
871 kiósands skilaði auðiiin seðli, segir
í skýrslu Ha^stofu íslands.
HAGSTOFA ÍSLANDS hefur nú p'efið út ýtarlega skýrslu
um alþingiskosningarnar 23. október síðastliðinn, og er þar
margvíslegan fróðleik að finna, sem áður hefur ekki séð dagsins
ijiós. Þótttaka í þessum kosningum var meiri en í nokkrum öðr-
um alþingiskosningum, sem haldnar hafa verið hér á landi, og
er aukning á þátttöku meiri meðal kvenna en karla, ef borið
er saman við fyrri alþingiskosningar.
Alls greiddu atkvæði 73 432 vershrepþur í Vestur-Skafta-
manns, eða 89% allra, sem fellssýsiu. Aðeins þrír hreppar
rétt höfðu til að kjósa í land- voru undir 75%, allir í Þing-
inu. Aður hefur þáttaka verið oyjarsýslu.
mest 87,9%, í kosningum 1937, j Við kosningar urðu 1213 at- j '
og 87,4% árið 1946. Þátttaka í;j kvæði ógild eða 1,7%, sem er
lýðveldiskosningunum 1944 var meira en í alþingiskosningum !
Harðar orustur í borginni Pohang
Kommúnisiar sækja á miðvígsiöðvum, Ameríkumenn við (hinju
BLOÐUGIR BARDAGAR
geysa nú um borgina Pohang á
austurströnd Kóreu. Kommún
istar tóku borgina með óvæntri
sókn í fyrradag, en í dögun í
gærmorgun gerðu Bandaríkja-
menn harða gagnsókn. Tókst
þeim að ná flugvelli borgarinn
ar á sitt vald á ný og brjótast
inn í hafnarhverfin. Herskip
sigldu in á höfnina og gerðu
harða skothríð á stöðvar kom-
múhista í úthverfunum.
Pohang mun vera að veru-
legu leyti í rústum eftir orust-
urnar. og er barizt um hverja
götu. Er þetta önnur hafnar-
borg Bandaríkjamanna, þar
sem þeir hafa sett nokkuð af
liði sínu á ?and.
Á miðvígstöðvunum evu kom
múnistar enn í sókn. I fyrri-
nótt gerðu þeir fjórar tilraun-
ir til að komast enn yfir Nak-
tongfljót, en þær mistókust
allar nema ein. Er Taegu taiin
í nokkurri hættu.
Á suðurvígstöðvunum sækja
Bandaríkjamenn enn fram og
hröktu þeir kommúnista 6—10
km. vestur á bóginn í gær.
Þeir hafa nú tekið hæðirnar
umhverfis Chinju og eru komn
ir að úthverfum borgarinnar.
Aðalhöfn Bandaríkjamanna í Kóreu - Pusan

að sjálfsögðu miklu meiri, eða
98,4%.
Þátttaka karla í kosningun-
um var 92,3%, en kvenna
85,9%, en í tveim sýslum, Gull
bringu- og Kjósarsýslu og
Norður-ísafjarðarsýslu, var
þátttaka kvenna hlutfallslega
meiri en karla. í tveim hrepp-
um landsins kaus hver einasti
kjósandi, en það voru Fells-
hreppur á Ströndum og Álfta-
Frönsku leikaramlr
ekki meö Geysi
„GEYSIR", milli landaflug-
vél Loftleiða, sem fór til París-
ar til þess að sækja frönsku
kvikmyndaleikarana, mun fara
fýluferð, að öðru leyti en því,
að ■ frönsku Grænlandsleiðang-
ursmennirnir tóku sér far með
henni til Frakklands.
Að því er bezt verður vitað, a fimmtugsaldri, 9 á fertugs-
aftur til ársins 1934. Af þessum
ógildu atkvæðum voru 871
seðill auður. Ef þessir 871 kjós-
andi hefði ekki ^neitað að
velja milli flokka og frambjóð-
enda, hefðu^ atkvæði þeirra,
þótt ekki séu fleiri, auðveld-
lega getað haft áhrif á úrslit
í kjördæmum og skiptingu upp
bótasæta.
23 REYKVÍKINGAR ERU
ÞINGMENN.
Af þeim 52 mönnum, sem
kosnir voru á þing s. 1. haust,
eru 23 Reykvíkingar, átta þing
menn höfuðstaðarins sjálfs, en
15 þingmenn annarrá kjör-
dæma. Alls eru 18 þingmenn
utanhéraðsmenn, og er það
nokkru minna en á undanförn-
um þingum.
Þingmennirnir 52 eru frá 26
til 64 ára að aldri. Eru 11 yfir
sextugt, 17 á sextugsaldri, 13

mun flugvélin fljúga hingað °S tveir innan við þrí-
farþegalaus, sennilega á morg-
un; að svo stöddu máli er ekki
angurinn, en heyrzt hefur, að
vitað hvað tefur kvikmyndaleið-
hann muni ekki verða ferðbú-
inn fyrr en að viku liðinni.
Hafa kommúnisfar
misst 30-35 000
manns í Kóreui
HERFORINGJAR Banda
ríkjanna í Kóreu áætluðu
um síðustu helgi, að komm
únistar í Kóreu hefðu þá
misst 30—35 000 hermenn,
sem ýmist eru fallnir, særð-
ir eða teknir höndum. Flest-
ir ábyrgðarmenn í her komm
únista láta ekki taka sig
fasta, en fremja frekar sjálfs
morð. Hafa Bandaríkja-
menn aðeins getað tekið ör
fáa liðsforingja höndum, en
enga hærra settan.
Fram til síðustu helgar
höfðu Bandaríkjamenn misst
1086 mann í Kóreu, fallna.
særða eða fanga.
tugt.
KJÖRDÆMIN.
í sjö kjördæmum voru inn-
an við 1000 kjósendur fyrir
hvern þingmann, fæstir á Seyð
irfirði 465. Flestir kjósendur á
hvern þingmann eru í Gull-
bringu- og Kjósarsýslu 4397,
Akureyri 4078 og í Reykjavík
4076. Fjölmennustu hrepparn-
ir, sem ekki hafa sína eigin
þingmenn, eru Akranes með
1422 á kjörskrá, Keflavík með
1173, Neskaupstaður með 738,
Húsavík 702, Sauðárkrókur
608 og Kópavogshreppur með
S04.
ÞINGSÆTIN.
Það er augljóst, eins og bent
var á í háust, að uppbótarsæt-
in jöfnuðu hvergi nærri milli
flokkanna. Ef svo hefði átt að
verða og allir flokkar að fá
þingmenn í réttu hlutfalli við
styrk, hefði \urft að útbluta
16 uppbótarsætum til viðbótar.
Þá hefði Sjálfstæðisflokkurinn
fengið samtals 27 þingmenn,
Framsókn hina sömu 17, kom-
múnistar 13 og jafnaðarmenn
11, og samtals hefðu þá setið
á þingi 68 þingmenn.
Hafnarborgin Pusan er aðalhöfn Bandaríkjamanna í Kóreu og er sókn kommúnista beint
þangað. Eru þarna góð uppskipunarskilyrði, s em hafa kómið hernum að miklum notum.
Nýjar raddir í dönskum blöðum:
r
Arnasafn í Höfn er „rusla-
kompa" í mikilli eldshætlu
Tregða á að fá að sjá hin fornu handrit
í konunglega bókasafninu.
.................-
NÝJAR UMRÆÐUR um íslenzku handritin í Kaupmanna-
höfn eru nú komnar til sögunnar í dönskum blöðum, en megin-
efni þeirra er það, að tregða sé á því, að útlendingar, þar á
meðal íslendingar, fái að sjá handritin í konunglega bókasafn-
inu, og að Árna Magnússonar safnið sé „ruslakompa“, þar sent
eldhættan sé ávallt yfirvofandi.
Hafa umræður þessar spunnlmenn sækist.mjög mikið eftir
izt af því tilefni, að Hallgrím- að sjá þau, einkum Bandaríkja
ur Thomsen málaflutningsmað-
ur ritaði grein í „Politiken“,
þar sem hann skýrði frá því,
að íslenzkum stúdentum, sem
voru gestkomandi í Kaup-
mannahöfn, hefði verið neitað
um leyfi til að sjá hin fornu
íslenzku handrit af Flateyjar-
bók, Grágás og Eddunum í kon
unglega bókasafninu. Gefa for-
ráðamenn konunglega bóka-
safnsins þau svör við þessu, að
ógerlegt sé að láta handritin
liggja frammi til sýnis vegna
þrengsla í safnínu og áð ferða-
menn, er vilja fá að skoða Flat-
eyjarbók, sem er heimild um
fund Vínlands hins góða, en
af þessu er talin stafa slithætta.
Er því ferðamönnum neitað
um leyfi til að sjá handritin,
nema þeir hafi meðferðis vott-
orð frá háskólakennara um, að
þeir þarfnist þeirra til fræði-
mannlegrar athugunar.
í tilefni þessa hefur „Poli-
tiken“ átt viðtal við prófessor
Jón Helgason, sem er bóka-
vörður Árnasafns. Lýsir blaða-
(Frh. á 4. síðu.)
( verkalýðsfélög í
Reykjavík segja
upp samningum
(rá og með 15. sepl.
SEX VERKALÝÐSFÉLÖG í
Reykjavík sögðu upp samning-
um í gær við vinnuveitendur frá
og með 15. september. Félög-
in eru verk(\mannafélagið Dags
brún, Félag járniðnaðarmanna,
Félag bifvélavirkja, Félag
bliksmiða, Félag ísl. rafvirkja
og Bakarasveinafélag íslands.
Enn fremur hafa verkamanna
félagið Þróttur á Siglufirði og
Verkamannafélag Akureyrar
nýlega sagt upp.
Skuldir vegna visla-
kaupa fá sjó-
verðsrétt

FORSETI ÍSLANDS hefur
gefið út bráðabirgða lög um
það, að kröfur vegna skulda, er
skipstjóri hefur stofnað : til
vegna kaupa á vistum handa
skipshöfnum á síldarskipum
skúli njóta sjóveðsréttar.