Alþýðublaðið - 27.01.1951, Qupperneq 6

6
ALÞÝÐUBLAÖIÐ
Laugardagur 27. janúar 1951.
Stefna lýðræðissinna í Dagsbrun
Framh. af 3. síðu.
íeiðin til þess að fá kröfum sín-
um framgengt?
Ég get skotið því inn hér, að
þegar ég flutti búferlum hing-
að til Reykjavíkur fyrir tæpum
þremur árum, var atvinnu-
spursmálið eitt af aðalvanda-
málunum, sem þurfti að leysa.
Ég sneri mér til manns, sem ég
þekkti og vissi að var hand-
genginn þeim öflum, sem virt-
ust hafa yfirtökin í verkslýðs-
málum þessa bæjar og var skoð-
anabróðir þeirra. Að sjálfsögðu
tók kunninginn málaleitan
minni vinsamlega, — en svarið
var skýrt og eindregið: I þess-
um málum get ég ekkert lið-
sinnt þér; þar verð ég að vísa
til hinna ólíklegustu staða; og
og þar er úr nógu að velja, að-
eins að leita víða fyrir sér og
nota kunningsskapinn.
Ég ætla ekki að útskýra þetta
einfalda og sanna dæmi frekar;
en það er táknrænt um úrræða-
Ieysi kommúnista í þessum mál
um. Velta þeir elcki allri á-
byrgðinni á herðar öðrum?
Gera þeir ekki kröfur á kröfur
ofan til þeirra, sem þeir þó
telja svarna óvini fólksins?
Hér er ekki um neitt samstarf
eða þjóðskipulag að ræða.
Hróp eins og .,burgeisarnir“,
„bófarnir11, „níðingarnir“ kveða
við; og um samstilit samtök
okkar verkamanna innan lýð-
ræðisflokkanna fara þeir sví-
virðingarorðum og ausa úr
skálum reiði sinnar. Er þetta
rétta leiðin?
Við, verkamenn, sem erum
viðurkenndir að vera lífæð
hverrar þjóðar! Látum ekki
beiskja líf okkar með stétta-
hatri og mannorðsvígum!
Streyma ekki raðir af fólki frá
okkur út í allar stéttir þjóðfé-
lagsins — synir okkar og dæt-
ur, bræður og systur? Kertiur
nokkrum til hugar að þetta
fólk sé annars eðlis en við sjálf?
Eru samtök okkar ekki nógu
sterk til að ná réttarstöðu okk-
ar í þjóðfélaginu á friðsamleg-
an, lýðræðislegan hátt? Ég
segi jú. Við erum nógu sterkir
og vig erum færir um að refsa
á réttlátan hátt, ef yfirstéttir
þjóðfélagsins bregðast trausti
okkar
Vinnum því einhuga að sam-
starfi innan verkalýðshreyfing.
arinnar og styðjum einhuga
lýðræðissinnaða verkamenn!
Styðjum B-Iistann!
Við skulum ganga heilhuga
til þessara kosninga, ákveðnir
og af ráðnum hug. Það styrkir
persónugildi manns, að vita
hvað maður vill.
Minn þáttur í þesum kosning-
um er kannski ekki stór; en
þó hefur verið reynt að gera
hann minni en efni standa til.
Hvað veídur? Er Þjóðviljinn
hræddur við „hvítvoðunginn“ ?
Það skiptir minnstu máli,
hver maðurínn er. Hitt hefur
þýðingu, hvað hann er og
hvernig hann er. Um það skal
ég ekkert segja. Hitt get ég
sagt hér, að fyrst ég leiddist til
þess að taka þetta mál að mér,
þá ber ég fyllsta þjónustuhug
til þess. Og yrðu mér falin á-
byrgðarstörf innan Dagsbrún-
ar, mundi ég rækja þau af þjón-
ustuhug; og ég vona, að það
iundarfar yrði mér vísir til
þroska í starfi.
Ég vona, að fundarmenn hafi
skilið það, að það er ekki mín
meining að hleypa þessum
funai upp; ég kýs samstarf og
friðsamlegar lausnir. Ég hef að-
sins drepið á fátt eitt mönnum
til íhugunar; þó get ég ekki
stillt mig um að lýsa yfir því,
að í verkalýðsmálum okkar
íslendinga er, eins og í öll-
um okkar þjóðmálum og al-
þjóðamálum, aðeins um tvær
leiðir ag ræða: annars vegar
lýðræði, hins vegar klíku-
starfsemi kommúnista. Ann-
að hvort viltu þttta eða hitt,
og samkvæmt því greiðir þú
atkvæði á laugardag og
sunnudag.
Frakkar vilja sérsia!
an iandvarnamála-
ráðherra Ailanfs-
hafsbandalagsins
FRAKKAR ltafa boðið hin-
um tíu þátttökuríkjum Atlants-
hafsbanda’agsins í Evrópu, svo
og Vestur-Þýzkalandi, til ráð-
stefnu um Iandvarnamálin í
París.
Mun aðalviðfangsefni ráð-
stefnunnar verða að fjalla um
þá tillögu Frakka, að stofnað
verði embætti sérstaks land-
varnamálaráðherra á vegum
Atlantshafsbandalagsins.
Dorothy MacÁrdle
Ó B O Ð N I
....... 6. dagur
GE ST I
SKIPAUTGCKÐ
: RIKVSXNS
„Ármann"
'er til Vestmannaeyja í kvöld.
Vorumóttaka í dag.
Kaupum, seljum,
alls konar notaða húsmuni
í góðu standi.
PAKKHÚSSALAN,
sími 4663.
Ingólfsstræti 11,
Auglýsið f
Alþýðublaðinu!
skrifborðinu, rétt eins og hann
væri að gera einhverjum að-
vart með dulmálsmerkjum.
Eftir langa þögn tók hann
skyndilega til máls.
„Skyldan býður mér a3 skýra
yður frá öllu!“ mælti hann.
„Já, einmitt.“
„Eg sagði yður áðan, að fyr-
ir sex árum síðan, hefði fólk
búið í Drangsvík um skeið. Eg
hlýt að skýra yður frá því, að
það fólk bjó þar ekki lengi. —
Það varð fyrir ónæði þar.“
„Varð fyrir ónæði!“ Eg gat
ekki að mér gert að brosa að
orðalagi hans. Flestir aðrir
mundu hafa tekið þannig til
orða, að fólkið hefði „ímyndað
sér“ eða „talið sig“ verða fyr-
ir ónseði, — það er að segja, ef
þeir hefou álitið slíka smá-
muni umtalsverða.
„Svo fremi, sem þaö hafa
ekki verið rottur, er énæðinu
ullu ■— — —“ svaraði ég
glettnislega.
„Það voru ekki rottur."
Eg beið. Hafði hann í hyggju
að ræða þetta nánar? Auösjá-
anlega ekki. Hann beit á vör-
ína og tók að horfa út á glugg-
ann á kött, sem var á rölti upp \
á garðsvegnum.
„Mér fannst það skylda mín,
að skýra yður frá þessu,“
sagði hann.
Og það var all og sumt.
„Eg er þess fullviss, að slík
saga vekur óskiptan áhuga syst
ur minnar,“ sagði ég.
,,Þér haldið það? ‘
Hann sneri sér að skrifborð-
inu og skrifaði nafn og heim-
ilísfang lögfræðings síns í
Lundúnum á blað, er hann
fékk mér, og kvað hann mig
ékki þurfa annað en snúa mér
til hans varðandi kaupin og
allt það, er húsið snerti. Þóttist
ég mega sjá þ,uð á öUu, að hann
kysi að vera laus allra beirra
mála, og það sem fyrst. Ég gat
því ekki annað en dáðst að
með dálít’ð þurri og á stund-
nm iielzt til hrjúfri gamanseroi
og af einlægri v;rðingu fyrir
þessu fólki. Pamela, sem var í
tólskinsskapi, hlýddi scgum
aans með athygli
,.Ha?a ekki ættir fólks hérna
í Norður-Devonshire blandazt
Keltum?“ spurði hún. „Hérað-
ið lig'gur milli Cornwall og
Welsh, svo að slíkt virðist að-
eins eðlilegt.“
,,Nei,“ svaraði hann stuttur
í spuna. „Welshbúar eru af allt
iiðruni kynþætti.“
Og það var auðheyrt á rómi
hans, að hann áleit þann kyn-
þátt mun lakari og óæðri.
Stella, sem sat á hægri hönd
mér, .borfði niður í diskinn
sinn, sýnilega annars hugar.
Var hún með afbrigðum hlé-
dræg," eöa svona dul að eðlis-
fari? Ég gat ekki getið mér
þess til hvort heldur væri.
Andlit hennar var einkar frítt,
ennið mikið og hvelft, augna-
ráþið bjart og síbreytilegt, og
muú opinskárra en varir'henn-
ar, Til heiðurs við okkur hafði
hún bundið bláan flauelsborða
um hár sitt, en tekið kambana
og nælurnar úr því og skreytt
barm sinn fögru nisti, sem
hékk í grannri hálsfesti úr
gulli. Heimsókn okkar var að
sjálfsögðu mikill viðburður í
fásinninu og sala hússi-ns ekki
síður. Ég þóttist þess fullviss,
að hún mundi hafa spurt okkur
margs, ef háttvísi hennar hefði
leyft það.. Það var eins og hún
vildi fieista að ná taki á ein-
nverri hugsun, vær: að berjast
.■ið að muna eitthvað; hún lok-
aði augunum til hálfs nokkra
hríð, opnaði þiau síðan skyndi-
íega. „Pamela Fitzgerald?'1
mælti hún spyrjandi.
„StelJa," hrópaði liðsforing-
mr.r-með undrun og andúð og
lért á hana svo hvasst, að liún
fölnaði við. Og hvarmar henn-
ar döggvuðust tárum, hún
hreinskilni hans, er hann var-! barðist við grátinn og mátti
aði mig við því „ónæði" sem ékki mæla. Pamela brostí.
fóllt taldi sig hafa orðið fyrir í j
húsinu, og þeirri nærgætni,
hans, að vilja ekkert á það
minnast svo að Pamela heyrði.
Sterk skapgerð, hugsaði ég, á-
unnin að meira eða minna lcyti
fyrir strangan sjálfsaga. Og
um leið gat ég ekki varizt
þeirri spurningu, hvort harm
mundi einnig beita dótturdótt-
ur sína hörðum aga.
Hann var í því skapi, að mér
reyndist torvelt að halda uppi
samræðum við hann, og ef lil
vill hef ég sýnt rneiri fögnuð
en kurteisi gat talizt, er Stolla
kom inn aftur og kallaði á okk-
ur ti! árdegisverðar.
Maturinn var Ijúffengur og
myndarlega fram reiddur. Vín-
ið ágætt. Við borðið var liðs-
foringinn hinn skemmtilegasti,
iék á als oddi og sagði sögur,
er sýndu skapgerð og háttu De-
vonshirebúa, sem hann túlkaði
„Liðsforinginn hefur. senni-
ffga ekki heyrt minnar frægu
formóður getið,“ sagði hún og
4ieri máli sínu að honum.
:.„Það er sagt, að hún hafi
úérið dóttir greifans af Orlé-
uns,“ mælti hún, er liðsíoring-
ínn svaraði ekki spurningu
hennar, „og að hún hafi verið
með afbrigðum fögur. Hún
giftist Játvarði Fitzgerald, sem
var foringi írsku frelsishrevf-
ingarínnar 1898. Og hvort sem
hún hefur í raun og' veru verið
formóðir mín eða ekki, þá er
ég stolt af því að bera nafn
hennar. Saga þeirra hjóna var
sanmkölluð hetjusaga."
.;Ég er hræddur um það,“
mælti liðsforinginn kuldalega,
„að ég þekki lítið sögu írskra
óaldarmanna.“
En það er ekki auðgert að slá
Pamelu af laginu, sé hun b\ rj-
uð að ræða um hina írsku for-
feður sína. Ég fór að ra-ða um
nýjustu fréttirnar og annað
þess háttar við liðsíormgjann,
en Pamela tók að segja Stellu
jíá sögu, að Pamela eldri gengi
ijósum logum á Frasscatisetr-
inu, sem verið hafði heimili
hennar, sæist þar roeira að
segja oft á ferli tun hábjartan
dag.
Stella hlustaði heillúð á frá-
sögn hennar.
„Eiginlega finnsj mér þetta
ekki svo undarlegt," hélt Pa-
me'la áfram. „Húii át.ti ham-
ingjuríka ævi að Frasscati. Ég
er þess fullviss, að svo fremi
sem svipum látinna manna er
það unnt að reika um jöröina,
þá leiti þeir til þeirra staða,
sem þeir eiga ljúfar minningar
við bundnar. Þess vegna þykir
mér einmitt sem það sá
beimska ein að óttasc þá.“
Hún hafði talað u.m betta í
léttum tón, en áhrif orða her.n-
ar vöktu samt furöu mína.
Stella hætti að borða og starði
á hana stórum augum, r.g svip-
ur hennar lýsti einlægum fögn-
uði.
„Þér hvggið það,“ mælti hún
og dró djúpt andann. „Það er
sannfæring' yðar?“
Liðsforinginn hvessfi augun
á Pamelu, og tillitið var svö
reiðilegt, að mér tók að hitna
í hámsi. „Þér getið ekki,“ sagði
hann og reyiidi að tala rólega,
„þér getið ekki varið þessa
skoðun yðar með neinum fram
bærilegum rökum. Það er blátt
áfram furðulegt með hvílíkri
léttúð og af hvílíku þekkingarr
leysi fólk getur leyft sér að
ræða þessi mál.“
Pamela horfði á hann með
nokkrum kulda; ætlaði hún að
beita hann háði? Hún átíi ]iað
til að bregða því fyrir sig. Nei,
hún svaraði af rólegri yfirveg-
un, og ekki varð anr.að á rödd
hennar heyrt en hugur fylgdi
máli: ..Þér hafið rétt fyrir yð-
ur. Fólk segir meir en það véit
um slíka hluti.“
Nú varð þögn. Sntt bezt að
segja þótti mér Parnela ekki
hafa verið heppin í valinu Iivað
umræðuefni snerti. Það var
bersýnilegt, að hinn aldni liðs-
foringi hafði ekki tiltakánlegá
mikið álit á Welshmönnum,
vofum eða írskum frelsissiniæ
um. Stella virtist ekkl vita
hvað hún ætti til bragðs að
taka og hnuðlaði vasaklút sinn
milli handanna. Sterkur ilm-
vatnsþefur harst úr klútnum;
liðsforinginn tók að hnusa og
þefa, og Stella stakk klútnum
á sig í skyndi og roðnaði við.
„Fyrirgefðu, afi,“ mælti hún
bljúg. „Ég mundi ekki eftir
því að þú hefur mikla andúð á
ilmvatnsnotkun minni.“
„Ég þóttist vita, að þú hefðir
gleymt því,“ svaraði hann.
Hún reis á fætur, laut. Pam-
elu og sagði: „Þið afsakið mig,“
GOL-
ÍAT