Alþýðublaðið - 12.11.1950, Page 3

Sunnudagur 12. nóv. 1950.
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Útgefandi: Alþýðuflokkurinn.
Hitstjóri: Stefán Pjetursson.
Fre ttastióri: Benedikt Gröndal; þing-
íréttaritarií'Hélgi Sæmúhdsson; augl.ýs-
Sngastjóri: Eóailía Möllerir,Hitstjöí''nar-
símar: 4901 og 4902- Ayglýsingasími
4906. Afgreiáslusími’ 4900. ÁðsetUr: Ál-
þýðuhú$ið. v,- -i-.-
Alþýðuprent^niðjan h.f.
SEKUM MÖNNUM er gjarnt
ao afneita afbrotum sínum og
reyna að færa þau á rei'kning
annarra, jafnvel þótt óhrekjan-
legur dómur sé fallinn. Þetta
kemur g’öggt fram í forustu-
grein Morgunblaðsins í gær.
Höfundur hennar heldur því
tram, að gengislækkunin hafi
verið bjargræði, af því að öll
útgerð í landinu og önnur fram-
leiðslustarfsemi við sjávarsíð-
una hafi verið komin í brot,
þegar stjórn Stefáns Jóhanns
Stefánssonar fór frá völdum;
en þá hafi atvinnuleysi og hrun
blasað við.
Sennilega er greinarhöfund-
urinn óvandari að baráttuað-
ferðum en hvað hann er gleym-
inn. En lengra verður naumast
komizt í blekkingum og ósann-
índum.
Þegar stjórn Stefáns Jóhanns
fór frá völdum um betta leyti í
fyrrahaust, naut vélbátaútveg-
ui'inn 65 aura ábyrgðarverðs á
fískinum, enda hafði ekki orð-
ið stöðvun á rekstrj hans. Enn
fremur höfðu þá allar sjávar-
afurðir verið seldar til útlanda
við sæmilegu verði, og hér var
næg atvinna og viðunanlegt
atvinnuöryggi, þrátt fyrir að-
r.teðjandi erfiðleika. En hvað
tók við eftir að stjórn Stefáns
Jóhanns fór frá? Minnihluta-
stjórn Ólafs Thors tryggði að
vísu vélbátaútveginn á vetrar-
vertíðinni til bráðabirgða með
því að fara ,,troðnar slóðir“
fvrrverandi stjórnar og fram-
íengjs ábyrgðarverðið, sem um
!eið var hækkað upp í 75 aura.
En jafnframt boðaði hún
„frambúðar!ausn“, eins og Ól-
afur Thors komst að orði, —
gengislækkunina, sem nú
verandi samstjórn Framsókn-
e rflokksins og Sjálfstæðis-
fiokksins framkvæmdi og þjóð-
in hefur nú af nær átta mán-
eða reynslu. Hún átti að verða
hið mikla bjargræði, og grein-
arhöfundur Morgunblaðsins í
gær gefur henni þá einkunn,
nð al’ir skyni bornir menn hafi
réð. að hana yrði að fram-
kvaema. Gengislækkunarpost-
ularnir voru vitringar og vel-
gerðarmenn þjóðfélagsins!
En hver er svo dómur stað-
reyndanna eftir nær átta mán-
aða reynslu af bessu ..bjarg-
ræði“, og hvað blasir nú við?
Vélbátaútvegurinn er stöðvað-
ur, og fulltrúafundur LÍÚ hef-
t;r lýst yfir því; að fyrirsjáan-
legt sé ,að rekstur hans hefjist
ekki, nema gerð£.r verði sér-
rtakar ráðstafanir. Hækkun
fiskverðsins úr 75 vtrum 1 93
aura, sem lofað v£r um leið og
grngis’ækkunin var fram-
kvéemd, hefur verið svilcin. Á-
byrgðarverðið hefur verið fellt
r.iður, — en skattarnir, sem
urdir því stóðu, framlengdir og
rumpart hækkaðir! TTtgerðar-
kcstnaðurinn hefur stórhækkað
vegna gengislækkunarinnar, og
afleiðingin er stöðvun vélbáta-
flotans og yfirvofandi atvinnu-
leysi og neyð, svo að nú kallai'
fólkið í landinu til alþingis um
bráðar ráðstafanir til hjálpar!
Greinarhöfundur Morgun-
bla.ðsins minnist ekki einu orði
á þessar staðreyndir. Hann ber
höfðinu við steininn. Gengis-
lækkunin var ekki rothögg, seg
ir hann, þótt hún hafi lamað at-
vinnulíf og afkomu bjóðarinn-
sr: hún var bjargræ.ði yi.tr’
ög velgerðs rma.nn'a!;r ;.'Gfen|íis-
lækkunarpostuláinir:. vei'fa sig-
urpálma yfir bqfði sér. en .41-
þýðúfl okkuri prt bir sjálfan sig.
Fejr-’a þe;r. ef: harm béndir í
stacreyndirnar! - '
Það má vel vera að ráðherr-
er borgaraflokkarn£ , o^ stuðh-
ingsmenn ríkisstiórnarinnar á
alþingi trúi becsum staðbæfing-
u.m Morgunþ aðsins. Þeir virð-
ast að mjnnsta kosti loka aug-
i:num fyrir afleið’vim gehg-
’slækkunárinnsr. En fólkið í
landi.nu veit aílan rannleikann
bví að eldur genpislækkunar-
innar brennur á því. Og það
man áreiðanlega hin gerólíku
viðhorf í fyrrahau"t, er stjórn
Stefáns Jóhanns fór frá. enda
þótt Morgunblaðið bykist hafa
gleymt þeim.
Leikfélag Reykjavíkur:
amanleikurinn rrEisku
SÉ ÞAÖ STAÐREYND, ;’að i
hláturinn lengivlíf rnanna, siga [
bæjarbúar þess hu kost fyrir lít!
inn pening: „Elsku Rut“, .sem!
•stödd mun. \ærða' • í
hverju fram úrídír
in, hefur nefnilega
lengingarelíxír á
hverjum þéirn
hafa vill. Hins
Iðnó öðru
sumarmál-
þann ævi-
boðstólum,
til handa, sem
vegar væri það
Frá rnorgni fil kvöíds
Sunnudagurinn 12. nóv.
Nætur- og helgidagsvarzla:
Lyfjabúðin Iðunn, sími 1911.
Helgidagslæknir: Theodór
Skúlason, Vesturvallagötu 6,
sími 2621.
Flugfélag íslands: Ráðgert er
að fljúga í dag til Akureyrar og
Vestmannaeyja, á mtírgun til
Akureyrar, Vestmannaeyja,
Neskaupstaðar og Seyðisfjarðar.
Loftleiðir: í dag er áætlað að
fljúga til Vestmannaeyja kl. 14,
00; á morgun til Akureyrar kl.
10,00, til ísafjarðar, Bíldudals,
Flatejmar og Þingeyrar kl. 10,30
og til Vestmannaeyja kl. 14,00
Áttræð verður í dag Jóhanna
G. Jóhannsdóttir, Vesturbraut
22, Hafnarfirði.
Úrval, 5. hefti þessa árs, er
komið út.
Barnaverndarfélag Hafnar-
fjarðar heldur framhaldsstofn-
fund í Alþýðuhúsinu við Strand
götu í dag kl. 4,30. e. h. Dr.
Matthías Jónasson heldur fyr-
irlestur, er hann nefnir Af-
brigðileg börn og uppeldiskjör
þeirra.
Aðalfundur Bandalags kvenna
í Reykjavík verður haldinn í
Iðnó á morgun og þriðjudag og
hefst kl. 2 e. h. báða dagana.
Kvennadeild Slysavarnafélags
íslands í Reykjavík heldur
fund kl. 8,30 annað kvöld í
Tjarnarcafé.
Biblíufélagsfundur verður
haldinn í, Dómkirkjunni á mánu
dagskvöld kl. 8,30.
Börn eru beðin að selja merki
Blindrafélagsins í dag og mæta
kl. 9 f. h. að Grundarstíg 11.
Útvarpið í dag: 14.00 Messa í
kapellu háskólans (Sigurbjörn
Einarsson prófessor). 18.30
Bamatími. 20.20 Tónleikar. 20.
35 Erindi: Saga og örn.efni (Stef
án Jónsson námsstjóri). 21.00
Tónleikar. 21.25 Upplestur:
Elías Mar og Thor Vilhjálmsson
lesa frumsamið efni. 22.00 Frétt
ir. 22.05 Danslög (piötur).
Fimmía sýning á Jóni
Arasyni í kvöid
hverjum manni tilgangslaust að
ætla sér að sæ.kja til hennar há-
fleygar lífsreglur eða djúplasga
lífsspeki, enda hefur sá maður
enga þörf fyrir ævilengingu, sem
hyggst verja viðbætinum sér og
öðrum til leiðinda.
„Elsku Rut“, sjónleikurinn,
sem Leikfélag Reykjavíkur hef
u.r valið sér ssm fyrsta við-
fangsefni á hinum nýja áfanga
sínum, er — vægast sagt —■
sprenghlægilegur og bráðfynd-
inn gamanleikur, saminn af
þeirri léttu og lipru tækni, sem
einkennir bandaríska gaman-
leikahöfunda yfirléitt. Enda var
það ósvikið gaman að vera við-
staddur frumsýninguna í Iðnó
síðastliðið föstudagskvöld. Á-
horfendur hlógu og klöppuðu
leikurunum hvað eftir annað lof
í lófa í miðjum atriðum, og þeg
ar leiknum lauk, voru leikendur
og leikstjóri kallaðir fram
margsinnis; . auk þsss barst
þeim að sjálfsögðu fjöldi blóma,
og allt bar þann sama gamla
og góða svip, sem svo oft hefur
snortið leikendur og áhorfend-
ur í Iðnó í meira en hálfa öld.
Já, menn voru meira að segja
hýrir á brá og brosleitir, þegar
þeir olnboguðu sig áfram og
ruddust sem fastast að fata-
geymslunni, en það er öruggasta
merki þess, að um góða skemmt
un hafi verið að ræða í Iðnó.
Auðvitað ber fyrst og fremst
að þakka höfundinum, Norman
Krasma, fyrir þetta skemmti-
lega kvöld. Þar næst leikstjór-
anum, Gunnar Hansen og svo
leikendunum, — öllum, — og
þýðandanum, Tómasi skáldi Guð
mundssyni. Setningarnar og til
svörin, sem höfundur leggur
leikendunum í munn, eru mark
vísar og smellnar í öllum sínum
einfaldleik, og þýðandanum
hefur tekizt að snúa þeim á létt
og lipurt má’. Iýtalaust vfð-
ast hver, ér. ;-ó ýijir haip.j s.turíd
um reykv^kt 7). bversdágspiál
helzt til langí. éiirs-og þegkr' leik
endurnir háfa við orð að „klæSa
sig um“. Leikstjórnin var öll
örugg og hnökralaus, áherzla á j
það lögð, að leikurinn gengi létt j
og hratt, svo að aðalkostir hans, I
fjörið og hinn græskulausi |
gáski nyti sín til fulls. Einstaka ■
sinnum kom það fyrir, að leik-
endur gættu þess ekki sem 1
skyldi að tala nógu skýrt.
Enda þótt allir leikendur ættu
sinn lofsverða þátt í skemmt- 1
uninni, sköruðu tveir þeirra þar ,
fram úr, þau Þorsíeinn Ö. 1
Stephensen í hlutverki Harry.
Wilkins dómara og Sigrún
Magnúsdóttir í hlutverki Miri- .
am, dóttur harís. Þorsteinn var
sannarlega í essinu sínu. Setn-
ingarnar runnu upp úr honum,1
þrungnar svo innilegum gáska,1
að það eitt hefði nægt til að ,
koma áhorfendum í gott skap,!
en allar hreyfingar hans voru1
svo léttar og fjörlegar, að það
kom á óvart að hann skyldi luma
á slíku fjaðurmagni. Sigrún
Magnúsdóttir vann það þrem-
virki, sem engin reyvísk leik-
kona, önnur en hún, getur
af hendi leyst. Hún lék
þrettán til fjórtán ára telpu-
krakka, — það er að segja,
hún lék ekki, heldur var
stelpukrakki á þeim aldri, sem
þeir eru örðugastir viðfangs
umhverfi sínu og aðstandend-
um. Og þessi telpa var sannar-
lega örðug öllum, nema Sigrúnu.
Þótt hér sé aðeins um gaman-
samt hlutverk að ræða, gerir það
meiri kröfur til sálfræðilegs
skilnings leikandans en flesta
grunar, og sá skilningur brást
Sigrúnu hvergi, auk þess sem
hún er gædd því létta, fágaða,
iðandi fjöri, sem er sjaldgæft
í okkar skapgerði.
Erna Sigurleifsdóttir leikur
„Elsku“ Rut Wilkins af smekk-
vísi og þokka, en gjarna mætti
leikur hennar vera dálítið til-
þrifameiri á köflum. Hið sama
má segja um meðferð Önnu
Guðmundsdóttur á hlutverki
frú Wilkins, leikur hennar er
sléttur og felldur, en hel.zt til
Nýja
sendibííastöðin
afpreiðslu á Bæj-
a-rbílastoðinni, ... A.ðai-
stræti 16. Sími Í395’.
ií-
Gott herbergi
með sérinngangi og aðgangi að baði óskast
sírax í vesturbænum. — Tilboð sendist s.f.
Faxa fyrir 15. þ. m.
SJONLEIKURINN „Jón Ara-
son“ eftir Tryggva Sv-einbjörns
son verður sýndur í þjóðleik-
húsinu í kvöld og er þetta
fimmta sýning á leiknum á
tæpri viku, en frumsýnj.ngin
var á þriðjudaginn, eins og
kunnugt er.
„Pabbi“ var sýndur í gær-
kvöldi í sextánda sinn og hefur
jafnan verið húsfyllir á sýning
unum. Alls hafa því um átta
þúsund manns séð þetta vin-
sæla leikrit.
F. U. J.
F. U. J.
Félags ungra jafnaðarmanna í Reykjavík verður haldinn
í dag (12. þ. m.) klukkan 2 eftir hád. í Alþýðuhúsinu við
Hverfisgötu.
Ðagskrá fundarins verður:
1. Inntaka nýrra félaga.
2. Lagabreytingar.
3. Venjuleg aðalfundarstörf.
4. Önnur mál.
Féiagar, fjölmennið og mætið stundvíslega.
STJÓRNIN.
tilbréyíingalítilL. Nína Sveins-
dcttir leiku." vinnukonuna,
Dóru, og fer rnjög vel með hlut-
verkið, og Bryndís Pétursdóttir
leikur Mörtu Seawright létt og
skemmíilega.
Gunnar Eyjólfssón leikur hinn
unga flugforingja, Wiliam
Ssawright. Leikur hans er allur
einkar glæsilegur og leynir sér
ekki, að hann býr yfir mikilli
kunnáttu og orðinn heimavanur
á leiksviði. Wilhelm Norðfjörð
leikur Albert Kummer og gerír
því hluívérki víða mjög góo
skil, enda er það mjög við hans
hæfi. Og Arni Tryggvason leik-
ur Vincent undirforingja öruggt
og rólega og hrukkulaust. En
hvers vegna er ekki getið um
nafn eins leikandans í skránni,
— þess er leikur Harald Krabb
enmeyer? Það er óþörf hlé-
drægni, því að endá þótt hann.
geri ekki annað en koma inn í
leíkslokin og segja eina setn-
ingu, leysir hann það svo ve!
af hendi, að hann þarf ekki að
skammast sín fyrir.
Leiksvið þsirra Magnúsar
Pálssonar og Sigfúsar Halldórs
sonar er mjög vel gert og svið
búnaður allur hinn smekkleg-
asti. Um efni leiksins er það að
segja, að hann gerist í Banda-
ríkjunum á styrjaldarárunum.
Miriam, systir Rutar, tekur, á-
samt nokkrum skó.lasystrum sín
um þá ákvörðun að hressa upp
á baráttukjark og „móral“ her-
manna á fjarlægum vígstöðvum;
senda þær þeim fataböggla í þvi.
skyni og Miriam hefur taréfa-
skipti við ungan flugliða, — en.
raunar undir nafni systur sinn-
ar, Rutar. Vex mikill innileiki
með þeim, og þegar flugliðinn
fær orlof, verður honum fyrst
að leita uppi þessa sendibréfa-
gyðju sína, — Rut, — sem ,á
hans enga von, en hún er þá í
þann veginn að giftast Kummer
nokkrum, ríkum fésýslumanni.
Hefjast nú mestu vafningar og
vandræði vegna þessa tiltækis
yngri systurinnar, — en næsta
hlægileg vandræði.
Heildaráhrif leiksins bera vitni
vandaðri og fágaðri leikstjórn,
og er nýliðum leikfélagsins það
1 ómetanleg heppni að mega njóta
stjórnar 9 og tilsagnar hins
reynda leikhússmanns. Þarf
ekki að efa ,að sjónleikur þessi
verði fjölsóttur; þegar dimmí
er yfir gstur græskulaust gam-
an jafngilt háfieygum boðskap,
sem vopn gegn örðugleikunum.
Og sjónleikurinn „Elsku Rut
er græskulaust gaman, annáð
ekki, enda gsra höfundur og
túlkendur ekkert til þess að
villa á því heimildir!
L. Guðm.
Heiðursfélagi í Tónskélda-
r -
féiagi íslands
ÁRNI THORSTEINSSON tón-
skáld hefur í tilefni af áttræð-
isafmæli sínu verið kjörinn
heiðursfélagi Tónskáldafélags
íslands.
ATHYGLI er vakin á mat-
arræðissýningu Náttúrulækn-
ingafélagsins. Er þar sýndur
mikiil fjöldi rétta og mun.
mönnum gefast kostur á ab
bragða á sumum þeirra.
Sýningin er í húsakynnum
Húsmæðr^félagsins að Borgar
túni 7, efstu hæð. Ooin sunnu-
dag, mánudag og þriðjudag
kl. 2—10 e. h. Aðgangur ókeyp
is. ;