Alþýðublaðið - 18.11.1950, Qupperneq 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÖ
Laugardagxir 18. nóvember 195.0
í Útgefandi: AlþýSuflokkurinn.
Ritstjóri: Stefán Pjetursson.
Fijéttasljóri: Benedikt Gröndal; þing-
fr ittaritari: Helgi Sæmundsson; auglýs-
in’astjóri: Emilía Möller. Ritstjórnar-
síinar: 4901 og 4902. Auglýsingásimi
4£06. Afgreiðslusími 4900. Aðsetur: Al-
þý ðubúsið.
Alþýðuprení^-niðjan h.f.
0-
SÁ TÍMI virðist með öllu
vera liðinn, að styrjaldir séu
hafnar með úrslitakostum og
stríðsyfiriýsingum, eins og
sjálfsagt þótti allt fram á þessa
óld. Árásarríki okkar tíma eru
ekki að tefja sig á slíkum
formsatriðum. Þvert á móti
þykir þeim það mestu máli
skipta, að geta ráðizt á fórnar-
lömb sín fyrirvaralaust og
stríðsyfirlýsingarlaust og síð-
an þrætt fyrir það, að þau eigi
yfirleitt í nokkru stríði við
þau.
Þannig hóf Norður-Kórea í
sumar hina blóðugu styrjöld
gegn Suður-Kóreu án nokkurr-
ar aðvörunar og hefur þó alla
tíð neitað því síðan, að eiga
þar í nokkurri styrjöld í a!-
bjóðaskilningi; það sé aðeins
borgarastyrjöld, sem háð sé
þar eystra! Á sama hátt neit-
ar Rússland að eiga í nokkurri
styrjöld í Kóreu, þótt barizt
hafi verið þar með rússneskum
fallbyssum, skriðdrekum og
flugvélum í allt sumar og rúss-
rjeskir ráðunautar verið með
hverri herdeild Norður-Kóreu
rnanna. Og nú neitar komm-
únistastjórnin í Kína því einn-
ig, að hún eigi í nokkru stríði
þó að um hundrað þúsund kín
verskra hermanna séu nú
komnir inn í Norður-Kóreu og
herjist þar við hersveitir sam-
oinuðu þjóðanna. Það eru bara
s-jálfboðaliðar, segir útvarpið í
Peking! Og þá er það heldur
ekki í vandræðum með að
breiða yfir stríðið í Tíbet. Það
eru bara „heimsvaidasinnaðir
stríðsæsingamenn“, sem eru
svo ósvífnir að kalla það stríð,
segir það; en í rauninni sé þar
aðeins um kínverskt innan-
landsmál að ræða, enda Tíbet
„gamalt kínverskt skattland“
og „óaðskiljanlegur hluti Kína
veldis“!
*
Þannig eru nú háðai tvær
blóðugar árásarstyrjaldir aust-
ur í Asíu. En kommúnistarík-
in Rússland og Kína, sem alla
ábyrgð bera á þeim, — Norð-
ur-Kórea er vitanlega ekkert
annað en peð, sem skákað var
íram, — þykjast hvergí nærri
feim koma. Það er a’veg sama
sagan, og þegar fasistaríkin í
Evrópu voru að ráðast á hvert
Iandið eftir annað á árunum
fyrir aðra heimsstyrjöldina;
cnda allt á sömu bókina lært
pjá kommúistum og fasistum.
Ollum er enn í fersku minni
hið blóðuga stríð, sem þeir
Hitler og Mussolini háðu árum
saman á Spáni án þess að þykj
(*st þar nokkuð nærri koma.
Ög seint munu fyrnast aðfarir
Hitlers við Austurríki og
Tékkóslóvakíu; en við hvorugt
það land þóttist Hitler eiga í
neinu stríði frekar en Stalin
nú í Kóreu, eða Mao Tse-tung
par eða í Tíbet. En me5 þess-
um lævísu árásum Hit'ers og
Mussolinis var önnur heims-
styrjöldin undirbúin, svo sem
með árásum þeirra Stalins og
Mao Tse-tung austur í Asíu er
að undirbúa þá hendi við biekkingum útvarps-
stjórans, sem nú allt í einu hef
ur gert þá uppgötvun, að í
raun réttri renni 2,4 milljónir
af 5 milljóna tekjum útvarps-
ins til dagskrárinnar, þó að
hvorki hann né nokkur ann-
ar hafi hingað til taiið það
vera nema rétt r.úma mrlljón?
En vill ekki ritstjóri Tímans
reyna að ganga úr skugga um,
nvað sé hið sanna í þessu máli
með því að snúa sér til full-
;rúa Framsóknarflokksins í
átvárpsráði, sem svo vel vill
til, að er .einmitt formaður
ráðsins, og spyrja hann, hve
geti ráðið rás viðburð- miklu fé útvarpsráð hafi á að
hafið stríð hvenær sem ckipa til dagskrárinnar? Eða
telur ritstjórinn lik’egra að
leita sannleikans um þetta efni
t áróðursplaggi útvarpsstjórans,
Jónasar Þorbergssonar, en hjá
óvilhöllum formanni útvarps-
nú verið
þriðju.
Það var að vísu nýlega í
frásögur fært, að Stalin hefði
eitt sinn látið svo um mælt við
Anthony Eden austur í Moskvu
á ófriðarárunum, að sá mun-
ur væri á sér og Hitler, að
hann vjssi, hve Iangt hann
mætti fara, en það hefði Hitler
ekki vitað. En það er alveg
víst, að Hitler hefur líka talið
öílii óhætt, jafnvel eftir að
hann hafði gengið svo langt í
árásum sínum, að hann gat
ekki snúið aftur. Einræðis-
herrar halda yfirleit alltaf, að
þeir
anní
beim sýnist og hætt því, ef
beim býður svo við að horfa.
Petta heldur Stalin líka í dag.
Fn óhugsanlegt er það ekki,
ag hann eigi eftir að komast
Um eríiðlcika á að fá keypta síld. — Orðsending
til fiskvcrzlana. — Vínveitingar í þjóðleikliúsiiiu.
að óþægilegri raun um það, áð ráðs og flokksmanni sínum,
erfiðara sé að slökkva það ó- Ólafi Jóhannessyni prófessor?
íriðarbál, sem hann hefur nú , "
tnyndað austur í Asíu, heldur
en hitt var, — að kveikja það.
Menningarírömuð-
urinn
RITSTJÓRI TÍMANS er
þekktur að því, að skrifa af
mestri vanþekkingu og minnst
um velvilja, a’.lra blaðamanna,
um menningarlegan þátt út-
Tillaga um afnám
tolla á aigeng-
ustu hljóðfærum
HANNIBAL VALDIMARS-
SON flytur i efri deild frum-
varp um breytingar á toll-
skránni á þá lund, að algeng-
ustu hljóðfæri og hljóðfæra-
varpsins, dagskrá þess. Hann, hlutar skuli tollfrjáls. Bendir
er einn þeirra andlegu kot- hann á, að cigi iðkun tónlistar
unga, • sem sjá eftir hverjum og verðmæti tónlistar að veJia
þeim eyri, sem varið er til út- almennings eign, sé óskynsam-
varpsdagskrárinnar, enda var legt að leggja háa tolla á hljóð-
það hann, sem mest barðist á færi, og sé æskilegt, að þau séu
móti stofnun symfóníuhljóm- í fleiri manna. eigu en hinna.
sveitarinnar og benti útvarp- ríkustu.. Hannibai bendir á, að
inu á það snjallræði,, að spara bækur séu tolífrjálsar, og telur
sér ÖIl útgjöld til innlendrar eins eðlilegt, að hljóðferi séu
tónlistar með því að flytja ein það. Tiltekur hann flvgel og
göngu tónlist af erlendnm; píanó og hluta þeirra, orgel og
grammófónplötum! t harmóníum, strengjahljóðferi
Hvað er eölilegra en að slík- : og hluta af hvoru tveggja. Loks
ur menningarfrömuður telji bendir Hannibal á, að afnám
allt of miklu fé nú þegar vera þesara tolla muni litla sem
varið til útvarpsdagskrárinn-: enga fjárhagslega þýðingu ’ follarnir séu nú háir. miðað við
ar og að hann grípi því fegins hafa fyrir ríkissjóð, enda þótt hvert hljóðfæri.
ÞAÐ ER EÍNKENNILEGT,
hve erfiðlega gengur að kenna
okkur íslendingum að neyta
síldar. Á ég hér fyrst og fremst
við saltsíld, þvi að alls konar
kryddsíld, sem seld er í kjöt-
búðum, er svo dýr, að fólk, sem
reynir að forðast kaup á áleggi
erfíít að fá saltsíld keypta í
keypt hana. Það hefur verið
erfitt að fá saltsíld keypti í
fisksölubúðunum og stendur
það þeim þó næst að hafa hana
á boðstóium svo að fólk geti
keypt Iiana þegar það vill.
FÓLK Á MARGT EKKI völ
á góðum geymslum. Þess vegna
kinokar það sér við að kaupa
áttunga, sem liafa fengizt og
munu enn fá.st. Miklu léttara
virðist að fiskverzlanirnar geti
keypt síldartunnur og geymt
síldina, eftir að búið er að opna
tunnurnar, en það er einmitt
þetta, sem fólk óskar eftir.
Vilja ekki fisksalar gera tilraun
með þetta í vetur — og þá verð-
Iagseftirlitið sjá um að verði
síldarinnar sé stillt í hóf þegar
hún er seld til heirnilanna.. á
þennan hátt?
FRUMSÝNING ARGESTUR
Gkrifar; „Hannes minn, þú er±
vís til að rýmka- svolítið til:í
tiominu þínu, því rnig iangar til
áð spjalía svolítið við Vík-verja.
í Morgunblaðinu 10. þ. m.
fjargviðrast Víkverji mikið yf-
ir því, að ekki skuli vínveiting-
Umferðarmiðstöðin
BÆJARRÁÐ REYKJAVÍKUR
fjallar nú um teikningar að
fyrirhugaðri umferðarmið-
stöð í Reykjavík. Er þetta
geysistór bygging með sex
eða átta hæða turni, sem á
að rísa í Aldamótagörðunum
vig flugvöllinn, og er henni
ætlað að gegna því hlutverki
hér, sem aðaljámbrautar-
stöðvar gegna í stórborgum
annarra landa, en þær eru
þarfar hveri borg.
SEGJA MÁ, að tilgangslítið sé
að tala um slíka stórbyggingu
nú, þegar bygging íbúðarhús-
næðis hefur dregizt mjög
saman og fullnæging þeirrar
fmmkröfu íbúanna, að hafa
sómasamlegt þak yfir höfuð-
ið, er fjær en nokkru sinni.
Þó má benda á, að orð eru
til alls fyrst, og teikningar í
byggingarlistinni. Slíka stór-
byggingu þarf að fjalla um
lengi. áður en hún rís af
grunni, og varla dugir að gefa
upp von um betri tíma, þeg-
ar ekkj aðeins verða reist í-
búðar. og sjúkrahús, heldur
einnig pósthús, lögreglustöð,
gistihús og umferðarmiðstöð.
Þá er sérstaklega vandfund-
inn staður fyrir slíka bygg-
ingu sem umferðarmiðstöð
er, og af þeirri ástæðu einni
viturlegt að íhuga málið,
finna hentugan stað og halda
þeim lóðum lausum, efida
þótt óvíst sé, hvenær fram-
kvæmdir geta hafizt.
MIÐSTÖÐIN við Reykjavíkur-
flugvöll verður einstæð í
sinni röð að því leyti, að hún
sameinar afgreiðslu flugvallar
og langferðabifreiða. Hvort
tveggja er brýn þörf fyrir hér
í bæ, og þó jafnvel meiri fyr-
ir bifreiðarnar, sem nú hafa
samastað á mörgum stöðum
við aðalgötur bæjarins, ferða-
fólki til mikilla óþæginda.
FRÁ SLÍKRI STÓÐ verður að
sjálfsögðu hægt a5 fara hvert
á Iand, sem óskað er. með yf-
ír 100 bifreiðum á dag og
eins mörgum f!ugvélum og
veður leyfir. Verða mikil
þægindi að geta haft alla af-
greiðslu við fullkomin skil-
yrði, biðsali góða, veitinga-
stað fyrir hungraða og aðra
sjálfsagða þjónustu. Má að
vissu leyti kalla slík vegamót
menningarauka, enda munu
þarna mætast borg og byggð,
ferðalangar faðmast og tíð-
indi verða sögð.
HÉR VERÐUR EKKI rætt
frekar um staðsetningu stöðv-1
arinnar fyrirhuguðu. Um það
veit al’ur almenningur ekki
enn, og er sjálfsagt að birta
og sýna teikningarnar, svo
að almenningsálit skapist eít-
ir almenna r umræður um svo
mikilvægt mál fyrir framtíð
bæjarins. Ýmsir hafa árum
saman gert sér vonir um
garða frá Tjörninni suður
undir Öskjuhlíð, og er sjálf*
sagt að hafa sem opnast svæði
umhverfis þau mannvirki,
sem þama kunna að verða
sett, en ganga ekki á lagið og
setja hús við hús við Hring-
brautina. Þá þurfa menn að
sjá teikningar að bygging-
ar vera leyfðar í þjóðleikhúsinu
á rriilli sýningarþátta. Ég skil
nú ekki almennilega hvað vak-
ir fyrir Víkverja, nema- ef vera
skyldi það, að hann vill úm
íram allt hafa vín að drekka.
1 FTRSTA LAGI kennir
hann vaidhöfunum um þetta ó-
menningár-ástand, í næstu línu
sér hann sig um hönd og afsak-
ar valdhafana, í þriðja kafla ér,
að mér helzt skilst, forustu-
mönnum templara um að
kenna, en þó þakkar hann þeim
fyrir þeirra liðveizlu að~ styðja
veikan bróður, en svo að end-
ingu lýsir hann þó óþökk sirini
í nafni almennings yfir afskipta
semi þeirra af högurn annarra.
MÉR ER SPURN; Er Vík-
verji ekki ennþá búirin að sjá
nóg af „kjólklæddurn . prúð-
mennum og virðulegum dörii-
um“ hallast og verða fótaskort-
ur í samkvæmissölum Reykja-
víkur, þó að þjóðlsikhúsið
sleppi við þess háttar leikfimi á
milli þátta? Annars verður þéss
um „virðulegu prúðmennum“,
að minnsta kosti sumum hverj-
um, varla skotaskuld úr því, að
koma fleyg fyrir .i bakvasanum
og selskabstöskunni til að
hressa sig á svona, afsíðis. Ann-
að. eins hefur nú sézt hér í bæ.
EINHVERS STAÐAR las ,ég
það, að þegar maður væri búifm
að baða sig og fara i hreint. (að
ég tali nú ekki um að fara í
kjól og hvítt), bæri maður ó-
sjálfrátt meiri virðingu fyrir
sjálfum sér. Það verður áð vera
eitthvert samræmi í hlutunum.
Það fer ekki vel á því, að vera
„fínn“ svona utan á ef skrokk-
urinn og hugurinn er fullur af
alls konar óþverra. Og að end-
ingu, vel sé þeim, sem bannað
hafa vínveitingu í þjóðleíkhús-
inu. Úr því að svo virðist sem.
við íslendingar kunnum ekki
að umgangast Bakkus eins og
prúðmenni annarra þjóða, ekki
enn að minnsta kosti, þá er þó
samt ekki öll von úti, á meðan
einhverjir hafa vit fyrir fjöld-
anum.“
Háskólafyrirlestur um
Matfhías Jochumsson
SIÐAST LIÐINN laugardag
voru liðin 115 ár frá fæðingu
. . séra Matthíasar Jochumsonar,
unm og atta sig a henni, og og ^ ðag eru rétt þrjátíu ár frá
munu ymsir til dæmis vilja andláti hans. Vegna þessa mun
dr. Steingrímur J. Þorsteins-
son háskólakennari flytja er-
indi um séra Matthías í hátiða
sal háskólans á morgun (sunnu
dag) (kl. 2 e. h. stundvíslega.
Verður þar aðallega rætt um
, „ , , . , séra Matthías sem trúmann og
a ver ur að eggja það fyr- {.rúarskáld og reynt að láta
ir almennmg vekja um það hann lýsa
«ér sem mest sjálf-
umræður og hlusta eftir und- an með ljóðum sínurr); sogu-
irtektum borgaranna. Ef köflum og ekki sízt bréfum, og
Reykvíkingum kemur við, verður þar mest vitnað til
hvar ein myndastytta er sett, kafla úr nokkrum óprentuðum
þá h’jóta þeir að hafa áhuga bréfum hans.
á þessu máli og vilja kynnast
athuga, hvort þörf verði
þarna á miklum vöruskemm-
um í sambandi við stöðina.
MÁL ÞETTA má ekki afgreiða
á fámennum nefndafundum.
því, áður en það er til lykta
leitt.
Öllunj er heimill
að fyrirlestrinum.
aðgangur