Alþýðublaðið - 28.11.1950, Side 3

ÞriSjudagur 28. nóv. 1950
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
3
í DAG er þriðjudagurinn 28.
nóvember. Fœddur Victor Cou-
i, sin heimspcking-ur árið 1782;
I: Sólai-.upprás í. Reyléjavík er
kl. 9.36'j ’ só'l háést á" lbfti kl.
• 12.15, sólai-la^ kl. lá.55. Árdeg-
■ isháflæiídá £kl.' '7.30; síðdegishá;-
i ílæður.rkl. .19.5,0. .. :.
. f.íía.<7 gu S-' J'Hi'Jfc :ú j
Næturvarzla: Laugavegs apó-
tek, sími 1618.
. Fíygferðir
FLUGFÉLAG ÍSLANDS:
Innanlandsflug: Ráðgert er
að fljúga í dag frá Rvík til
Akureyrar, Vestmannaeyja.
Blör.duóss og. Sauðárkróks, á
morgun til Akureyrar Vest-
mannaeyja, Isafjarðar og
Hólmavíkur, frá Akureyri í dag
til Reykjavíkur og Siglufjarðar,
á . morguri til Akureyrar og
Siglufjarðar.
LOFTLEIÐIR:
Innanlandsflúg: I dag er á-
ætlað að fljúga til Akureyrar
kl. 10 og til Véstmannaeyja kl.
14, á morgun til Akureyrar og
Siglufjarðar kl. 10, til ísafjarð-
ar og Patreksfjarðar kl. 10.30
og til Vestmananeyja kl. 14.
Skipafréttir
Skipadeild SÍS.
M.s. Arnarfell fór frá Piræus
á laugardag áleiðis til Ibiza. Ms.
Hvassafell fór frá Hafnarfirði
S.Í. laugardagskvöld áleiðis til
Gautaborgar.
Skipaútgerð ríkisins.
Hekla fer frá Reykjávík í
kvöld austur um land til Siglu-
fjarðar. Esja er í Rey-kjavík og
fer. þaðán næstkomandi fimmtu
dág vestur um land. til Akur-
eyrar. Herðubreið er í Reykja-
vík. Skjaldbreið fer frá Reykja
vík í kvöld til Skagafjarðar- og
Eýjáfjarðarhafna. Þyrill er í
Faxaflóa. Straumey fer frá
Réykjavík í kvöld til Horria-
fjarðar, Vopnafjarðar og Bakka
fjarðár. Ármann fer frá Reykja
vík síðdegis í dag til ‘'last-
mannáéyja.
Eimskip.
Brúarfoss fór frá Hamborg
25/11 til Gautabograr. og Kaup
rriarinahafnnr. Dettifoss fór írá
Réykjavík 20/11 til New York.
Fjallfoss. fór frá Gautaborg
25/11 til Færeyja og Reykja-
víkur. Goðafoss fór frá New
York 20/11 til Reykjavíkur.
Lagarfoss er í Antwerpsn, íer
þaðan til Rotterdam og Hull.
Sélfóss fór frá Reykjavik 23/11
tii Austur- og Norðurlandsins
óg útlanda. Tröllafoss fór frá
Reykjávík í gærkveldi tíl Néw-
foundland og New York, Laura
Dan væntanieg til Halifax í
byrjún desember, lestar vörur
til Reykjavíkur.
Fyrirlestrar
Prófessor Símon Jóh. Ágústs-
son fiytur þriðja erindi sitt um
íagurfræði í dag (þriðjudaginn
UTVARPIÐ
20.20 Tónleikar: Kvartett í d-
moll op. 76 nr. 2 eftir
, Haydn (þötur).
20.35 Erindi: Reykingar og
krabbamien í lungum
(Níéls Dungal prófessor).
21.00^ „Sitt af hverju tági“
' .(Pétur Pétursson).
22.10 Vinsæl lög (plötúr).
28. nóv.) kl. 6.15 í I. kennslu-
stofu hóskólans. Efni: List og
tækjpi., Öllum er. h:ómi!l að-
gangúr.
Silfurbrúðkaup
?25'áfa hjúskapárafmæli eiga í
dag frú Kristjana Helgadóttir og
Sigurður Guðmundsson, Freyju
götu 10 A., Reykjavík.
Sjötugur í dag:
orice
Þorkell Guðbrandsson.
SJÖTUGUR er í dag Þorkell
Guðbrandsson, verkam&ður, til
heimilis að Háteigsvegi 28,
Réykjavík.
Þorkell hefur lengst af unn-
ið hörðum höndum sér og f jöl-
skyldu sinni til. lífsuppeldis;
verið sjómaöur, bóndi og verka-
máður. Þó er hann enn ern vel,
léttur í skapi og ljúfmannlegur
í viðmóti. Og enn er hann sí-
starfandi og vinnur hvern dag,
begar vinna gefst; en hanrx er
nú starfsmaður hjá Eimskipa-
félaginu og hefur unnið þar
síðustu 14 árin.
Þorkell er fæddur að Búðum
á Snæfellsnesi 28. nóvember
1880, en ólst upp að Staðarstað
til 11 ára aldurs hjá afa sínum,
séra Þorkeli Eyjólfssyni.
Eftir &ð sér Þorkell á Staðar-
stað lézt, fór Þorkell Guð-
brandsson að Ölkeldu í Staðar-
Bveit og var þar um nokkur ár,
en fluttist þ.ví næst til foreldra
sinna, sem þá voru komin til
Ólafsvíkur Þar dvaldizt hann
til 27 ára aldurs og stundaði
einkum sjómennsku.
Árið 1908 fluttist Þorkell að
Furubrekku í Staðarsveit og
hóf þar búskap með konu sinni,
Theódóru Kristjánsdóttur frá
Hjarðarfeili í Miklaholtshreppi.
Þar bjuggu þau hjón í 10 ár, en
frá 1925 hafa þau átt heirria í
Reykjavík. Á fýrstu árum sín-
um lrér vann Þorkell mikið við
húsabyggingar, en hefur nú um
14 ára skeið starfað hjá Eim-
skip.
Þau Þorkell og Theódóra
hafa eigmst þrjú börn
Vinir, kunningjar og sam-
starfsmenn Þorkels Guðbrands-
soriar munu serida honum hlýj-
ar árnaðaróskir í dag, á þess-
um tímamótum ævi hans.
Úibreiðið
Sjötugur:
rnaioii fén
FRIÐRIK er Áfnesingur að
ætt, fæddur að Götu í Stokks-
eyrarhreppi 27. nóvbr. 1880..
Friðrik á til gagnmerkra
manna ,að telja.f, ,er af hirini
kunriúí? BergSáeíti í4j«rni faðirf
Friðriks var Pálsson, hreppj
rijóra á Seli í Stokkseyrart
hreppi, Jónssonar, en móðir
Margrét Gísladóttir frá Kala-
.töðum.
Bjarni Pálsson í Götu var
dug-naðarmaður mikill og fjöl-
hæfur. Hann var talinn meo
færustu organistum sinnar tíð-
ar, enda námu hjá honum
•njög margir orgelleik víðs
vegar að. Það má því til sanns
vegar færa, að hann hafi hald-
ið sinn „tónltstarskóla“, og
verið brautryðjandi á'.því sviði.
Áhrifa af þessum ,,skó).a“
Bjarna gætti víðs vegar um
Suðurlandsundirlendið, og áttl
hann sinn ríka þátt í að út-
breiða orgelleik og margradd-
aðan söng. Alimikið mun hann
hafa fengizt við tónsmíðar, en
:nest af því mun vera í hand-
riti; og þó man ég eftir tveim
lögum eftir hann í kirkju-
söngsbókinni: „Hin mæta
rnorgunstundin“ og „Ein kan-
versk kona“. En það hentaði
ekki listamönnum þeirrar tíð-
ar að helga sig lisiinni einvörð-
ungu. Það var léleg „atvinna"
og listamannsstyrkur þekktist
þá ekki. Bjarni varð því að sjá
fyrir sér og sínm á annan hátt,
og stundaði hann jöfnurn hörid
um barnakennslu, búskap og
sjómennsku. Hann var formað-
ur á Stokkseyri og varð aðeins
29 ára gamall að lúta í lægra
haldi í viðureigninni við Ægi.
í byrjun vertíðar 1887 reri
hann ásamt fleiri Stokkseyr-
ingum. Meðan setið var versn-
aði veður og ýfðist sjór. Ólend-
andi var á Stokkseyri fyrir
brimi. Skipin urðu að hlevpa
til Þorlákshafnar.
Bjarni í Götu er á 6 manria
fari seglalausu. Frá Stokkseyr-
arsundi til Þorlákshaínar er
óraleið á slíkum farkosti. En
þessa leið mátti Bjarni og
skipshöfn hans berja í stormi
og brimi á þessari litlu skel, og
ég léyfi mér að telja það til aí-
reka. Aðframkomnir og ör-
magna komast þeir i Norður-
vörin í Þorlákshöfn, en farast
8 af 7.í lendingunni. Þeir, sem
fórust þar, voru: Biarni for-
maðurinn, Páll faðir hans,
Halldór Álfsson frá Bár. Guð-
ínundur Hreinsson frá Hjálm-
Friðrik Bíarnason.
hölfi og bræðurnir Sigurður og
Guðmundúr Jónssynir frá Méð
°iho]fum. og vbru þeir. og
Bjarni systkinasynir. Voru 1
þeir báðir ocgÁmstar og nem-1
mdur Bjarna. Sá, sem aí
komst, vár Árrii Runólfsson írá
Holti í Álftaveri, eri Kahn ferst!
nokkrum árum séiriha við 27.
mann á leið úr landi út í Vest-
mannaeyjar.
Heima á .Stoklcseyri var beð-
ið milli vonar og. ótta. Friðrik
hefur sagt mér greinilega frá
bví, þegar presturinn kom:
Hármur, brostnur vonir, um-
komuleysi, fátækt. Ekkja með
4 drengi: Þórður 3 ára, Friðrik
á 7. ári, Páll 3ja ára og Þor-
geir 1 árs. „Móðír mín,“ sapði
Friðrik mér éinu sinni, „bauð
okkur bræðfunum að velja urn
tvennt, sveitarstyrk eða sætta
okkur við lítinn kost. V-ið völd-
um síðári kóstinn. Við gerðum
öll sem við gátum.“ sagði Frið-
rik enn fremur. „Við fórum í
sveit á sumrin o« beittum á
veturna, og allt bjargðaist af.
En mest sé ég eftir orgeíinu
hans föður míns. Það var selt
austur í T,andeyjar fyrir 100
krónur.“ Þetta, serri hér hefur
verið sagt, er því miður al-
kunn og almenn saga. Vaskir
drengir falla í fangbrögðunuin
við Ægi, horfin fyrirvinná, fá-
tækt, hörð lífsbarátta. En hér
vóru örðúgleikatnir yíirstignir
naeð' dúgnaði, hæfileikum og
manndómi.
Allir urðu þeir bfæðurnir
mætustu menn. Þrír af þ'eim
urðú organistar í kirkju: Þórð-
ur, Friðrik og Þorgeir, sem býr
í Ameríku. Páll var lengi
skólastjóri r Véstmannaeyjuni.
Það má með sanni segja um
UDia
Flugferðir til Sands.
Reglubundnar flugferðir til Sands á Snæfellsnesi,
hefjast á morgun, miðvikudag 29. nóv. Flogið verður
framvegis á hverjum miðvikudegi. — Afgreiðslumað-
ur vor á Sandi er Sigmundur Símonarson kaupfélags-
stjóri.
FLUGFÉLAG ÍSI.AXDS. H.F.
Friðrik Bjarnason, eins og svo
marga aðra, sem betur fer, að
hann brauzt áfram af eigin
rammleik. Hann vinnur öll al-
geng störf tii sjávar cg sveita,
jg þeear getan ieyíir. aflar
hann sér menntunar undir sitt
'ífsstarf. Hann fór i Flensborg-
arskóiann. og I.u.tk; i'riðf'U k< no-
araprófi 1904. - Þar hafði hann
■aður féi|gT4:;ý;ðlliorifs}i|;|o;fí á
Sfoklíspvrrf ‘ 'Kennsiú.siái’íð
oefur veriö bans aðai Jifsstarf.
KennHu st:ujTdaóii hpnm42 ár.
Tónlistin héfur að visa halo„ð
nafni Friðriks á loftl hjá öllum
álmenningí. en -bins b’er- einnig
að'geta, að Fnðak var aíburða
ýóðúr kennari, skyldurækinn
og duglegur. enda er hanri mað
'ir vel gre'nduv og ma.vgiroöur.
Þennan þátt í sfarfi Friðrikú
ber Hafnfirðingnm að mera að
verðleikum, því að. þeir hafa
nbtið hans ágætu lcennslu-
krafta frá 1908, er hann flytzt
l.il Hafnárfiarðár, til 1345; er
ö'ann lét af kennsliv-'töffum við
bín'naskóla Hafnarfiarðar. En
iafriframt bví b'efúr Friðrik
'■'""ið aðal forustumaður í söng
!ífi bæ-iarins. Verið öil sín
kénnsluár söngkennari vio
barnaskólánn. og var jafnan
talirtri einn af beztn sörigken-n-
'irum landsins. Einnig var
þann mörg- ár söngkentrari við
Flénsborgarskólann. Ksrkju-
organisti hefur hann verið. í 4.5
ár, þar til hann lét af þeirri
störfum nú í haust. Þá stofnaði
hann karlakórinn ,.Þre?1i‘:
1912 og stjórnaði þeim kór í 12
ár,- Einnig stofnaði hann og
ctjórnaði kvennakórnum „Er’-
ur“, sem starfaði hér í nokkúr
ár. Á þessu má sjá h-versu gír-
urlegt starf Friðrik hefur unn-
tð í þágu sönglífsins í bæninn,
og hversu marga ánægjustúntí-
ina hann hefur veitt Háfnfirö-
ingum með þessu starfi sínu.
En það eru fleiri en Hafnfirð-
ingar, sem notið hafa góðs af
tónlistariðkunum Friðriks
Bjarnasonar. Friðrik er fyrir
töngu síðan orðinn þjóðkurinur
sem tónskáld. Lög hans hafa
. um áratugi verið sungin af öll-
um almenningi, verið þjóðár-
eign. Merkasti þátturinn í tón-
iistarstarfsemi Friðriks Bjarna
sonar er helgaður yngri kýn-
slóðinni, börnunum. Hann fref-
ur ekki einungis samið fjöl-
mörg' vinsælustu lögin. sera
sungiri hafa verið í barnaskó.!-
um landsins,. heldur hefúr
hann vaíið og gefið út, ýmist
einn eða með öðrum, margar
söngbækur fyrir börn með úr-
valslögum við barnahæfi. Me'ð
þessu starfi sínu hefur Friðrik
skilað til yngri kynslóðarinnar
og raunar til allrar þjóðarinn-
ar stærra arfi en margur gerir
sér grein fyrir. Á þessu sviöi
hefur Friðrik algera sérstöðu
meðal íslenzkra tónskálda.
Eriðrik hefur orðið þeirrar
gæfu aðnjótandi að sjá, að
störf hans á tónlistarsviðinú
hafa borið gifturíkan ávöxf.
Lög hans sungin og í hávegun
höfð í barnaskólum landsins,
meira en nokkurs annars tóri-
skálds, hafa verið flutt af
[jölda mörgum kórum. og síiv-
ast en ekki sízt orðið vinsæl
hjá öllum almenningi og erú
iifandi á vörurn þjóðarinna?.
En ég ætla að hann einnig há?i
á þessu sviði reist sér varan-
iegan minnisvarða.
Friðrik kvæntist 1913 Guö-
laugu Pétursdóttur hrepji
íújóra, frá Grund í Skorrad
Guðlaug er listgefin sæmdan
kona og hefur sannarlega verijð
stoð og stytta eigrnmanns síi:
Framhald á 7. síðu.