Alþýðublaðið - 03.02.1928, Blaðsíða 2

2
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
'T3®í
ÍALÞÝÐUBLAÐI9Í
< kemur út h hverjum virkum degi. j
j Afgreiðsla í Alpýöuhúsinu viö ;
< Hverfisgötu 8 opin frA ki. 9 árd. j
J til kl. 7 siðd. ;
< Skrifstofa á same. stað opin kl. j
; 912—löþj árd. og kl. 8— 9 síöd. ;
< Slmar: 988 (afgreiðslan) og 1294 j
J (skrifstofan).
j Verðlag: Áskriftarverö kr. 1,50 á j
; mánuði. Auglýsingarverðkr.0,15 ;
Ihver mm. eindálka. ;
Prentsmiðja: Alpýðuprentsmiðjan j
(í sama húsi, sömu simar). ;
Stjórnarskrárbreytingin.
Nefndin, sem kosin vtír í
e. d. 1il jress að athuga stjótnar-
s-krárlagabre>rti:ngarnai, hefir nú
.skilað áliti — í tverrnu lagi, eins
og búast mátti við. Leggja
PraimsóknaTmennirinir og Alpýðu-
flokkiS’mflðiurinn (Ingvax P., Páll
Herm. og Erl. Friðj.) til, að
stjórnarskráa'frumvarpáð verði felt,
en íhaidsminnihlutinn, þeir H.
Steinsson og Jóh. Jóh., að það
verði samþykt. Aðalbreytingarnar
í frumvarpinu frá því, sem nú
er, er að þiing verði að eins ann-
aðbvoft ár, og lenging kjörtima-
bilsins um tvö ár. Eru þessar
breytingar mjög hjartfólgnar í-
hiaLdiiniu, því þæx miða að því að
diraga úr áhrifum almennings á
stjörnmáiin. Er þetta liður í hiinni
margþáttuðu tilraun íhaldsins til
þess að koma á hér á landi
einræði einstakra manna, þ. e.
einræði Jóns og nokkurra út-
gerðarmanna og heildisala á
kostnað verkamanna og bænda.
Eimi liður í |>eirri starfsemi var
ríkislögreglan, sem átti að hafa
til þess að barja á verkalýðnum,
og sennilega hefði ver'ið notuð ti!
þe.ss að eyðileggja með kaiupfé-
Iflgisskapinn, eins og Mussóliini
fnptaði sitt svaría lið til þess að
brjóta og bram'a, eyða og spilla
vörum og húsgögnum í sölubúð-
um kaupféiaga.
Frá bæjarstjórnaifundi
i gær.
Stefán Jóh. Stefánsson spurðist
íyrir um, i sambarudi við fundar-
gerð fátækranefndar, h\enær íar-
ið yrði að taka ákvarðánir um
það hér í Reykjavík, hvort sveit-
arstyrkur, sem veittur er, skuli
endurkræfur eða eigi, svo sem
nú er komið í lög að bæjar- og
sveitar-stjórnir skeri úr um. Sams
konar fyrirspum hafði Hallbjörn
Haildórsson ger-t í fátækranefnd-
inni. Borgarstjóri kvað ireðið vera
eftir því, að nýkosin iátækranefind
tæki við og markaði þær lítuur,
.sem síðan yrði fariö eftir, í stað
þess að ákveða uin styrkinn sam-
ræmisiaust í hvert einstakí skifti,
livort haim skyi-di talinn sveitar-
styrfcur eða ekki. Hara|.dur Guð-
mundsson spurði, hvon ekki yrði
pá jaí.nframt ákveðið um, bvaö
gefrð Skyidi eftir af eldri sveit-
arskuidnm, og sagði borgarstjóri,
að svo skyldii verða.
Forkaupsrétti, er Duusverzlun
bauð á erfðafestulöndunum Mei-
staðabletti og túnbletíi á Bráð-
ræðisholti fýTÍr 8 þús. kr., var
hafinað.
Fráfarandi bæjarfulltrúar sátu
fundimn.
Frá Vífilsstöðum
voru biaðinu sagðar þessar fréttir:
„Ámi prófastur Björnsison að
Görðum er ráðinn prestur til að
predika á hælinu á Vífilsstöðum.
Prédikar hann 14 sinnum á ári
og fyrir það fær hann kr. 700,00
— sjö hundruð krónur —• eða
sem svarar 50 krónum fyrir hverja
predikun. Þykir sjúklingunum það
allgóð laun, fyrir að skreppa að
mörgni dags frá Görðum upp að
Vífilsstöðum og lesa upp pre-
dikun, sem á að flytjast sam-
dægurs i Hafnarfjarðarkirkju.
Þar að auki fær hann líksöngs-
gjald af þeim sjúklingum, sem
deyja á Vífilsstöðum og kalla
sjúklingarnir það „útílutnings-
gjald af dauðum mönnum".
Nú er yfirgnæfandi meirihluti
sjúklinga mjög óánægður með
séra Árna sem prest, finst hann
vera lítill ræðumaður og mjög
íheldinn í trúmálum. skirrist t. d.
ekki við að vara sjúklingana við
hinum nýrri trúarstefnum, og það
í predikunum sínum.
Nú hefir komið fram tillaga
meðal sjúklLnganna, sem samþykt
var með 85 atkvæ&um gegn 10
. greiddra atkvæða, þess efnis, að
þeir æskja þess, að Árna prófasti
verði sagt upp predjkunaxstarf-
semi hans á hælinu, og að sjúk-
iinguin verði gefinn kostur á aö
hafa íhiutun um, hvernig þeirri
starfsemi verður hagað framvegis.
Þess mun rétt að geta, að um
30 sjúklingar greiddu ekki at-
kvæði og báru því sumir við, að
þeir væru trúlausir og skiftu sér
ekki af slíkum málum. En sumir
kváðust aidxei hafa hlýtt á pre-
dikamir séra Árna, af því þeir
hefðu legið rúmfastir, en einstaka
brast kjark þegar á átti að fa-erða,
að láta álit sitt í Ijós.
Þessi tillaga var send yfirlækni
hælisins, h;r. prófessor Sig. Magn-
ússyni, og eru nú sjúklingar
„sppntfr“ að vita, hver árangur
verður af bei'ðni þeirna.
Happdrætti.
Sundfélag Reykjavíkur hetir að
fengnu leyfi landsstjómarinnar
sett upp happdrætti tii þess að
geta bygt tvo vandaða báta, er
nota mætti til kappróðra. Róö-
ur er holl og þroskandi íþrótt og
þyrfti að vera iðkuö meira en
gert er, sérstaldega þegar þess
er gætt, að allur, þorri þeirra
manna, er vaxa hér upp, vurða
sjómeam. Eíi við árarnar munu
sjómenn vorir ha a öðlast þann
þrótt, og þolgæði, sem stéttin er
rómuð fyrir, hvort sem það var
nú undir Jökli eða annars staðar
við íslandsstrendur.
Má því vænta, að þessu happ-
drætti verði vei tekið.
Munir þeir, er um verður dreg-
ið, eru 1. orgel, 2. silfurskip, 3.
reiðhjól. X.
Haraldur Böðvarsson
talar.
„Ég hefi verið um margra ára
skeið stærsti atvinnur&kamdi hér
á Akranesi og hefi ætlað mér að
halda áfram þeixri stefhu á með*-
an lif og heilsa endist,“ segir
H. B.
. „Þeim h&iður, sem heiöur bejr,“
varð mér að orði, þegar ég las
þettfl, því að eítir beztu vitumd
míinni er það frú Ingunn Sveinsf-
dóttir, sem hefir verið og er eig<-
anidi að ibúðarhúsi því, sem H. B.
býr í. Frúin mun eiga Breiðina,
sem er eftir stærð orðin áreiðí-
anlega langdýrasti bletturinn í
Borgarfjarðarsýslu — og ef til
vill á öllu landinu. Kringum
þennan blett hefir frúin látið gera
tí'teinsteypu-varnaTgarð, víða 4 til
6 m. háan, og ínnan garðs ern
að mestíu leyti lagðix fiskreitir;
hitt er ræktað tún. Hvað þetta
mannvirki er orðið dýirt, veit hér
vist enginn; en menn áætla, að
í blettinn muni komið alt að
hundrað þúsundum króna. Á síð-
astliðnu sumri voru frá 12—24
menn stöðugt í vmmvi í 6 mánuði,
og að auki bíiar og hestar eftií
þörfum. Mannakaúp var 75 aur-
ar um klst. samkvæmt samningi
við V. L. F. A. uin svona lang-
varandi vinnu, og þó áð Itaiffi1-
korterin væru dregin frá á hverj-
um degi og ekki borguð, þá
veitti frúin mjög mikla vixmu við
þessa varnargarða. Sumariö 1923
var jjarna álíka hópur að vinnu.
Þá var kaupið að eins 75 aurar
uim tímann, þó að j>á væri há-
mark dýrtíðariinnar, enda var þá
ekkert verklýðsfélag til hér. Frú-
in hefir jwí verið fyrr og síðar
injög stór vinnuveitandi, þó að
maður viti ekkert um j>að, hvort
H. B. eða frúin hafa fiskverkun-
ina. En flestum mun þykja j>aii
eðliJegra, að frúin sé vinnuveit-
anidinn, j>ar sem hún á eignim-
ar, og að H. B. sé frarakvæind*-
arstjóri.
Menn hafa oft undrað sig á,
hvað frúin getur látið fram-
kv'æraa, j>ar eð hún á að eins einn
báf, sem H. B. segir að, tapi oftv-
ast, en græði aldrei.
„Ég hefi verið um nw>rg ár
stærsti vinnuyeitandinn hér,“ seg-
jir H. B. Mikil er sú eigingirni.
að geta ekki unnað konuinni að
vera talin fyrir rekstrinum, úr því
að hún á eigmrnar.
„Hér á Akranesi e-r enginn
imkalýður til, segir H. B„ og
ean Ííremtur segir harrn: „Væri ég
sjómaöur, þætti mér blátt á&am
Sk&mni flð því, að láta telja mig
með verkalýð." En enginn getias
svarað jæssu hetur en H. B. be>f-
ir sjálfur gert: „Vegna þess, nð
á Akranesi er dugandi verkailýð-
ur, þá framleiða Akurnesdngar
kartöflur fyrir 70—80 þúsund
krónur á ári hverju, og veiða
fisk úx sjónium fyxir mörg hundin-
uð þúsund krónur á ári.“
Akurnesingar eru ekki letingjar
eða slæpingjar. Nei, j>eir eru dug-
andi verkalýður, hvort sem j>eir
starfja á sjó eða landi. Það er
hlátt áfram móðgun við svo chug-
andii verkalýð að bjóða honuinx
sultaxlaun! —- landívinmumönnum
lægri iaun en þekkjast á öllu Suð-
urlandii og sjóm&nnum verri
skiifti en líklega nokkurs staðar
er boðið á landi hér. (Sbr. síðasm
samningatilboð.) En H. B. eiur
líklega í huga sinum gremju og
bræðíi yfir jrví, að enn hefir hon-
um ekkii tekist að þrautpína svo
verkalýðinn á Akranesi, eð hajnn
sé orðinn sannarlegur öreigalýður.
H. B. vill spyrja:
„Er mér ekki frjálst að taika
hvern sem er til vinnu, sem á
annað borð Vill vinna? Getur
nokkur skykkað mig tii þess að
taka sérstaiklega meðlimi verk-
lýðsféliagsins tii vinnu?“
Hvað gerir MussoJini? Eru j>að
ekki fneitr ednir, sem hugsa og
taia eins og hann vill, sem haifa
nokkurn frið á ftalíu? Er ekki
skyidleikinn í hugsunimni auðsær?
Eir hér um nokkuð annab að ræða
en hirokafuila yfirdrotnun?
Menn þeir, sem ekki fengu
vinnu við istöku hjá H. B„ höfðu
síðastliðið ár leitað sér vinnu að
nokkru, mestu eða öllu leyti hjá
hcmum eða við þau fyrirtæki, sem
hann veitir forstöðu. Þeir h&Fðu
wn ym eða jafnvel munnieg lof-
orð fyrir vinnu, þegar eitthvaö
væri að gera fram yfir dagleg
störf fásma faístamanna. Svo fá.
j>eir ekki að starfa við áðurnefmda
ísvimmu. Af hverju ?
„Jú; þið eruð meðlimir verk-
lýðsfélagsims og fáið pess mgntn
ekki vinnu, en ef þið segið ykkur
úr því, getið þið komist að eins
og áður.“
Menmirnir, sem vimna hjá H. B.
mega ekki eiga einkamál, nenut
þau, sem honuin eru að skapi,
ekki j>au að minstfl kosti, sem
gætu komið í veg fyrir að {wn*
yrðu öreigar. Ætfi H. B. hafi
reynt það sjálfur, a'ð öreigamir
\,'erðta að vera leiðitamarí en éíía
meðan ]>eir standa einir og frá-
viltir samfélagi meðbræöranna.
Ég spurði H. B., favers vegn#
hann notaði sjómennina, sem eru
í félaginu.
„Fonnennimir voru bitnir að
ráða þá. Ég gat ekki verið að
bsreyta því í þetta skifti; en sv*
notia óg j>á ekki oftar.
Hvers væ® að værna, ef hér
væri um stóimenm-i eða nóifeils
ráösmii inerai að ræða? Nl.
Sminbjörn Óádsson.