Tíminn - 02.06.1964, Síða 8

Haraldur Böðvarsson:
Sjúkrahúsið á Akranesi
ÉG SKRIFAÐI stjórn Andaikíb-
árvirkjunar neðangreint bréf, sem
mig langar til að komi fyrir al-
menningssjónir og vil svo bæta
við nokkrum orðum að endinga
til hvatningar um fraimlög íil
sjúkrahússins.
Akranesi, 30. okt. 1963.
Þegar byggja átti Sjúkrahús
Akraness fyrir nokkrum árum síð-
an, var eiginlega ekki fé til að
gera það með, að undanskildum
sjóði, sem kvenfélagið hér hafði
6afnað, ca. 165 þúsund kr., og
áheita- og gjafasjóður ca. 100 þús-
und, en húsið átti að kosta samkv.
áætlun 2 milljónir og þar af átti
að koma frá Ríkissjóði 800 þús.
eða 40%, nú, þá vantaði 935 þús-
und og það lagði Bíóhöllin til
þannig: Nokkuð af upphæðinni
var greitt úr sjóði, en stærsti hlut
inn var fenginn að láni hjá Trygg
ingastofnun ríkisins gegn veði í
tekjum hennar, og nú er sú skuld
að mestu greidd (aðeins eftir 60
þúsund). Eg var kosinn í nefnd
ásamt fjórum öðrum til þess að
vinna að framkvæmd málsins. Eft
ir ca. 4 ár var húsið loksins full-
gert og afhentum við þá bæjar-
stjórninni það skuldlaust, en þá
var eftir að kaupa allan húsbúnað
og lækningatæki ’m. m. og kom
það í hluta Akranesbæjar.
Eg var þá líka í stjóm Anda-
kílsárvirkjunar, sem er sameign
Mýra- og Borgarfjarðarsýslu og
Akraneskaupstaðar. Mér fannst
þá mjög æskilegt og næstum sjálf
sagt, að sýslumar legðu fram vera
lega upphæð til Sjúkrahússins, þar
sem (eins og reynslan hefur sýnt)
að Sjúkrahúsið hefur verið not-
að að jöfnu fyrir Akumesinga
sýslumar og aðra, eftir því, sem
rúm leyfir. Eg talfærði þetta við
Jón heit. Steingrímsson, sýslumann
og Guðmund heit. Jónsson á Hvít-
árbakka og bað þá að athuga mögu
leifca hjá sýslunefndunum, hvort
þær sæju sér fært að láta eitt-
hvað af mörkum í þesisu skyni, en
árangur af því varð enginn og var
borið við að ekki væri fé fyrir
hendi.
Nú er svo komið, að Sjúkrahús-
ið er fyrir löngu orðið allt of lítið
fyrir þann mikla fjölda sjúklinga,
sem sækja um vist á því, og þess
vegna stendur til að hefja bygg-
ingu nýs fjórðungssj úkrahúss hér
í sambandi við það, sem fyrir er.
Gert er ráð fyrir að þessi nýja
bygging muni kosta um 25 millj.
en þar af leggur Ríkissjóður til
60% eða 15 milljónir, nú, og þá
verður að koma annars staðar frá
10 milljónir og þar að auki allur
búnaður og mikið af nýjum lækn-
ingatækjum.
Eg var sjúklingur í sjúkrahús-
inu í júní s.l. og skil þess vegna
enn þá betur, hve mikið öryggi
felst í því fyrir þá sem veikjast,
að geta leitað til fullkomins sjúkra
húss með úrvals lækna og hjúkr-
unarliði, — þú getur þurft á því
að halda fyrr eða síðar. — Reynsl
an sýnir, að margir hafa fengið
bót meina sinna á Sjúkrahúsi Akra
ness og hefur það unnið sér álit
og hróður víða um land.
Þá vil ég snúa mér að merg
málsins; Akranesbær hefur ekki
bolmagn til að byggja þetta á eig-
in spýtur og er því nauðsynlegt
að leita annarra úrræða, og kem-
ur þá fyrst til mála að leita stuðn
ings nærliggjandi sýslna, en þá
kemur að því sama og þegar
sjúkrahúsið gamla var byggt, fé
er ekM fyrir hendi, hvorM hjá
sýslunum né Akranesbæ. En samt
sem áður er hægt að leysa þetta
vandamál á mjög auðveldan hátt,
sköralegan og með miMum mynd-
arbrag, héraðinu öllu til sóma og
blessunar.
Andakílsárvirkjun er eign sýsln
anna og Akraness eins og fyrr
segir að Va hvert, fjárhagur virikj-
uninnar er með miMum blóma,
þrátt fyrir að hún selji raforkuna
ódýrar en nokkur önnur virkjun
á landinu. Til samanburðar við
aðrar virkjanir, sem byggðar hafa
verið síðustu árin miðað við kostn
aðarverð og framleiðslugetu, þá
er Andakílsárvirkjun minnst 100
milljóna króna virði, hún átti um
s.l. áramót peningaeign um 3,5
millj. en áhvílandi skuldir era að
eins 9,8 milljónir og má því segja,
að virkjunin eigi samkv. framan-
sögðu skuldlausa eign milli 90
og 100 milljónir, og þar að auM
græðir hún árlega nettó 1—2
milljónir með sama verðlagi og nú
er. Eg vil geta þess til skýringar,
að Andakílsárvirkjun hefur haft
tvo þriðju hluta tekna sinna af
seldri raforku til Akraness, en að
eins einn þriðja frá öðrum sam-
anlagt.
Mér hefur dottið í hug að bera
fram fyrir hinn virðuiega 27 full-
trúafund fund Andakílsárvirkjun
ar (9 frá hvorri sýslu og 9 frá
Akranesi) að virkjunin leggi fram
til Fjórðungssjúkrahúss Akraness
óafturkræft framlag 9 milljónir
króna, þ. e. 3 milljónir frá hverj-
um aðila, Akranesi, Mýrasýslu og
Borgarfjarðarsýslu. En þá einu
milljón sem á vantar ásamt lækn-
ingatækjum og húsbúnaði öllum
leggi Akranesbær til þar að auki.
Nú getur enginn aðilinn borið því
við að fé sé eMd fyrir hendi, því
eins og áður segir er vandamálið
leyst á auðveldan hátt án þess að
nokkur þurfi að kveinka sér.
Virkjunin getur ekki tekið alla
upphæðina úr eigin sjóði á þessu
ári, en eftir því sem mér hefur
verið sagt um, mun nægja að upp
hæðin verði af hendi látin á 6 ár
um, þ. e. IV2 milljón á ári, eða til
vara, á 9 árum, þ. e. 1 milljón á
ári.
Nú veit ég ekM hvort hægt sé
að gera þessa ráðstöfun án þess
að breyta lögum félagsins Anda-
kílsárvirkjunar, en til lagabreyt-
ingar þarf samþykM félagsfundar,
þ. e. 27 fulltrúa fundarins. En til
þess að ekki þurfi að kalla saman
félagsfund, sem er ýmsum vand-
kvæðum bundið, þá finnst mér að
óathugúðu máli þó, geti fund
urinn samþykkt tillöguna um 9
milljóna króna framlagið og feli
stjóminni (7 manna) fullt og ó-
afturkræft umboð til að ganga frá
málinu og þar með lagabreyting
unni ef með skyldi þurfa.
Það er hugsanlegt að fara megi
ýmsar leiðir án þess að til laga-
breytinga þurfi að koma, en það
er atriði, sem ég veit, að fulltrú-
amir muni leysa á fundinum.
Þegar stjóm Andakílsárvirkjun
ar var á fyrstu fundum sínum að
ræða og taka ákvörðun um bygg-
ingu og stærð virkjunarinnar, var
þar jafnan mættur tækni- og verk
fræðingur fyrirtækisins, hr. Árni
Pálsson .Hann áleit, að 1600 hest-
afla virkjun mundi nægja okkur
fyrst í stað og 2400 hestöfl nokk-
ur ár, og það væri hámark fyrstu
virkjunar. Verkfræðingurinn hafði
rétt fyrir sér að vissu marki, en
ég þóttist hafa lært það af reynsl-
unni, að allar virkjanir fram að
þeim tíma reyndust fljótlega of
afkastalitlar og lagði þess vegna
til, að virkjuð yrðu strax 5000
hestöfl og fékk meðnefndarmenn
mína og okkar ágæta Árna Páls-
son til að samþykkja þessa stærð.
Fyrstu árin var orkan ekM full-
notuð, en ekki leið á löngu þar
til allt var komið í gagnið.
Nú ber ég fram nýstárlega til-
lögu samkvæmt framansögðu, sem
ég vona að fulltrúamir 27 beri
gæfu til að samþykkja, og tel ég
líMegt að framtíðin muni minn-
ast þeirra manna með virðingu,
sem komu henni fram með at-
kvæði sínu.
Eg hefi beðizt undan endurkosn
ingu í stjórn virkjuninnar sökum
veikinda, en mér er eins og fyrr
Hálfan fjórða tuginn ára tel ég
runninn.
Hugurinn flýgur fornar slóðir,
fljúgið með mér vinir góðir.
Prófi lokið, blóm í barmi, birta og
ylur.
Himinglöð við sungum saman,
sjö með stúdentsframann,
Þá var sól_og sunnanblær í sálu
minni.
Hlýtt er enn í hug og sinni,
haustlitir í framtíðinni.
Ljúft er mér að líta í anda læri-
feður:
Meistara vil ég mæra fyrstan,
mjög annt um heiður, heill og
framgang Andakílsárvirkjunar.
Með vinsemdarkveðju,
Haraldur Böðvarsson.
Eftirmáli:
Því miður var tillaga mín í of-
angreindu bréfi ekki samþykkt á
fundinum í þetta sinn og ekkert
framlag innt af hendi frá virkjun-
inni, því miður. En sem betur fer
hafa sjúkrahúsinu borizt stórgjaf-
ir nú nýlega, fyrst og fremst hin
höfðinglega gjöf frá Kaupfélagi
Borgfirðinga, 500 þúsund krónur
og ein milljón fyrir milligöngu
hins mikla athafnamanns Júlíusar
Bjarnasonar bónda á Leirá, frá
velunnurum sjúkrahússins í Borg
arfjarðar- og Mýrasýslum, en bet-
ur tná ef duga skal og vil ég beina
máli mínu fyrst og fremst til Ak-
urnesinga og annarra velunnara
sjúkrahússins, t. d. sýslnanna í
Vesturlandsumdæmi og víðar, afl
taka nú höndum saman í þessu
velferðarmáli, og bið ég þá að
taka sér í munn hin frægu orð
Grettis: „Ekki skal skuturinn eft-
ir liggja ef vel er róið frammí“.
Sérstaklega vil ég þó beina máli
mínu til fullorðna fólksins, sem á
einhver efni, að athuga gaumgæfi
lega, hvort ekki sé rétt að leggja
nokkuð af cnörkum af efnum sfn-
um til þessa nauðsynjamáls.
Ég hefi ekki þessi orð fleiri að
sinni, og treysti því fastlega að
gjafmildi og rausn eigi eftir að
sýna sig í verM frá fleiri en
komið er.
Akranesi, 25. maí, 1964.
Vinarkveðja,
ég man hann glettinn, hlýjan,
byrstan.
Klæddur sloppnum, kveðandi sitt
kennilagið,
á stórri kippu Iætur löngum
lykla hringla á skólagöngum.
Með Guðmundi var gott að skoða
grös og steina.
Forna gátu reyna að ráða —
rúnum jarðlaganna skráða.
í nefið tók með tignarbrag í
templarsskrúða
Brynleifur á sögu sviði —
sækir hart að Bakkusliði.
Framhald á 13. s(5u.
HARALDUR BÖÐVARSSON.
35 ÁRA AFMÆLI2. ÁRGANGS AKUR-
EYRARSTÚDENTA 1929-1964, 31.5.
THE UNCOMMON COMMON-
ER: a study of Sir Alec Dou-
glas-Home. Höfundur: John
Dickie. Útgefandi: Pall Mail
Press. Verð: 25sh. 1964.
Það er blaðamaður, sem hef-
ur sett saman þessa bók um
núverandi forsætisráðherra
Breta. Eins og mörgum blaða
mönnum er títt, virðist hann
gefa nokkuð ýkta mynd af
manninum, hann segir að titla
afsal Douglas-Home eigi sér
enga hliðstæðu brezkri sögu
og hann stundi það að brjóta
hefðir ættarinnar með hegðun
sinni fyrr og nú. Þetta er rang'
og gefur ranga mynd af mann
inum. Það er almennt viður
kennt að Sir Alec sé meinleys-
ismaður, ef til vill of mein-
laus til þess að gegna embæt.ti
forsætisráðherra, hann býður
af sér góðan þokka, enda vel
uppalinn. Það er langt frá því
að hann hafi brotið hefðir ætt
ar sinnar, nema þá í atriðum.
sem engu máli sMpta. Líf hans
hefur verið atburðalítið hing-
að til og hann hefur lifað eðli-
legu yfirstéttarlífi, haft þann
smekk og skoðanir sem gerast
og ganga meðal brezkrar yfir-
stéttar, og hefur el?M gert nein
frávik frá því. Hann hefur
stjórnað búgörðum sínum í
Skotlandi af dugnaði og kann
með peninga að fara. í stjórn
málum er hann íhaldsmaðar
að eðli og uppeldi. f öllum
helztu deilumálum undanfar-
inna áratuga hefur hann stutt
íhaldsflokkinn. Hann studdi
Chamberlaine í Munchenar-
samningunum 1938. Hann að
hylltist skoðanir Edens á Súez
málinu. í einu máli snerist
hann gegn meirihluta flokks
manna sinna og það var í sam
bandi við Yalta-ráðstefnuna.
Þessi ævisaga er hentug að
því leyti, að í henni era dregn
ar saman allar heimildir uai
cnanninn, sem máli skipta, en
þær benda einnig til þess að
hæfni hans til þessa embættis
sé eikM þyngri á metum en
Sir ALEC DOUGLAS-HOME
hæfni flestra fyrirrennara hans
nema síður sé. Höfundur legg-
ur mikla áherzlu á áhuga Sir
Alec fyrir framförum og ný
mótun brezks þjóðfélags, en
manni virðist sá áhugi mann
inum lítið eiginlegur, sem er
lika mjög skiljanlegt. Mesti
veiMeiki hans eru andstæðurn
ar, hann sjálfur, íhaldssamur
og venjulegur yfirstéttar-Breti
og þær skoðanir sem hann á
lítur sig þurfa að styðja, fram
farir og nýmótun brezks þjóð-
félags.
Ef rétt er að þessar skoðan
ir muni leiða til farsældar, þá
hlýtur að hvarfla að manni
hvort Sir Alec allra manna
verði þessum skoðunum til
framdráttar. Hann er mörgum
góðum kostum búinn að áliti
höfundar, gamansamur, vel-
viljaður, hugdjarfur og þægi-
legur í umgengni, en jafn-
framt íhaldssamur og venju-
bundinn, og hlýtur því fremur
að aðhyllast verndun ríkjandi
ástands en fracnfarir. Þrátt fyr
ir galla bókarinnar er hún þó
fengur.
Gallarnir spretta af atvinnu
höfundar, að stækka fyrir sér
menn og málefni, láta fólk
undrast, stundum og ærið oft
er blaðamennskan, að gera úlf
alda úr mýflugu, láta lesendur
gapa af undran. Og blaðamenn
irnir sjálfir verða alteknir af
þessum atvinnuháttum, þeir
undrast og masa um hluti og
menn, sem enga undrun eiga
skilið eða aðdáun. Kostir bók-
arinnar eril, hún er lipurlega
skrifuð og skemmtileg aflestr-
ar -Góðir blaðamenn geta gert
fáfengilega atburði og venju-
legt fólk sögulega.
OPERATION BARBAROSSA:
Höfundur: Roald Seth. Útgef-
andi: Anthony Blond. Verð:
25sh. 1964.
Stríðssaga. Góð og hlutlaus
lýsing á árás Þjóðverja á Sov-
étríkin 1941. Höfundurinn lýs-
ir bardagaaðferðum beggja að-
ila og Yiðbrögðuim þeirra við
framvindu atburðanna. Bókin
er skrifuð fyrir almenning, Ijós
og Lifandi frásögn, en hún er
það vel unnin, efnið það vel
rannsakað, að hún verður- einn
ig heimildarrit, sem vitna má
til.
Saga þessara atburða hefur
að nokkru verið þöguð hingaS
til, af stjórnmá’aástæðum fyrst
og fremst og það er fyrst nú
sem hlutlausar lýsingar þess-
ara atburða hafa séð dagsins
ljós.
. v -------
8
TÍMINN, þrlSiudafllnn 2. |ðnf 19M