Alþýðublaðið - 12.06.1952, Side 5

HAFNARSTRÆTI 23
er opin frá kl. 8 f. h. til 11 e. h.
Laugardag kl. S—12 á hádegi.
arefni
Nýkomið glæsilegt urval af dragtaefnum. 20 litir.
Garðastræti 8.
lærfðfnðSur
er þekktur um allan heim. Útvegum eins og áður beint
frá brezku verksmiðjunum flestar tegundir á konur,
karla og börii.
ver
Afgreiðslutími stuttur.
AF EÐLILECUM ÁSTÆÐ-
UM er iðnaður almennt nú
meira til umræðu manna á
meðal og á síðum dagblaðanna
en nokkru sinni fyrr, og hef-
mr þetta vandamál þó alltaf
yerið fyrir hendi.
Hvað veldur því að umræður
um þessi vandamál virðast eiga
3hug almennings nú fremur en
áður? Hvers vegna verður
stígandi þessa vandamáls sí-
fellt þyngri?
Raunverulega eru höfuðá-
stæðurnar einkum þrjár. 1)
Þriðjungur landsmanna bygg-
ir nú lífsafkomu sína við hin-
ar ýmsu iðngreinar. 2) Aðfarir
þess opinbera á hendur iðnað
inum (iðju og iðnaði) hafa or-
sakað gífurlegt atvinnuleysi,
leysi, ásamt þeim hörmungum,
'er í kjölfar þess sigla. 3) Al-
menningur hefur af þessum
ástæðum komizt til meðvitund
ar um. að vegurinn til efnahags
legs sjálfstæðis þjóðarinnar sé
m. a. efling hins íslenzka iðn-
aðar. ^
ísland hefur allt til síðustu
ára nær eingöngu byggt lífs-
afkomu sína á fiskveiðum og
landbúnaði, þó meir því fyrr-
tiefnda. Nú hefur þriðji at-
yinnuvegu.rinn bætzt við. Með
áuknum kröfum fólksins til
feættra lífskjara og lífsþæginda
óx iðnaðurinn hröðum skref-
am jafnt handverks og verk-
smiðjuiðnaðu.r. í handverksiðn
aðinum birtist þessi vöxtur í
margföldum fjölda ungra iðn-
aðarmanna og jafnauknum af-
köstum þeirra. Nýir bæjar-
hlutar risu upp, skip, og hvers
ikonar ávöxt þessarar þróunar
imátti hvarvetna Iíta. Nú geng
ur meirihluti þessara manna
atvinnulaus, og stöðnunin hef
ur haldiS innreið sína.
í verksmiðjuiðnaðinum birt
ust framfarirnar í nýjum verk
'smiðjum og hvers konar inn-
lendum iðnaði, ásamt aukn-
iingi og viðbótum við þær verk
smiðjur, sem fyrir voru. Þús
tindir manna höfðu tengt fram
tíðaruonir sínar þessum iðn-
aði. Nú gengur stór hluti þessa
fólks atvinnulaust með brostn
ar vonir. Verksmiðjunum er
lokað.
Sá hluti handverksiðnaðar-
Sns, sem verst hefur orðið úti
E>g sárasta stöðnunin hefur átt
sér stað í til þessa, er bygging
ariðnaðurinn. Hið stórfellda
atvinnuleysi byggingarverka-
manna, faglærðra og ófag-
lærðra, þýðir ekki einungis
eymd þeirra og hörmungar.
heldu.r einnig brostnar vonir
hinna mörgu þúsunda, .sem
hugsað höfðu svo djarft, að
þær gætu flutt úr slagafullum
kjöllurum. bröggum eða hvers
konar heilsuspillandi íbúðum.
Það er óþarft að fara mörg
um fleiri orðum um. það ástand,
sem nú ríkir í þessum málum,
og að hverju stefnir. Það geta
allir séð, sem ekki neita þeim
staðreyndum, sem hvarvetna
blasa við.
Hvað er þá til ráða? Að vísu
er það fjöldi smærri atriða,
sem brýna nauðsyn ber til að
lagfæra, en hér skal þó aðal-
lega bent á fimm möguleika.
1) Auknar lánsfjárveitingar til
íbúðarhúsabygginga — opn
un veðdeilcla bankanna.
2 Fljótari og skipulagðri af-
greiðslu fjárfestingarleyfa
með tilliti til árstíða og veðr
áttufars.
3. Skipulagning hinna verk-
legu framkvæmda bygging-
inganna og betri hagnýting
byggingarefna.
4) Nánara og lífrænna sam-
starfs sé leitáð við stéttarfé
lögin sjálf og lífrænna sam
starf skapað um endurbæt-
ur.
5) Flýtt fyrir byggingu sem-
cntsverksmiðju.
Það leikur ekki á tveim tung
um, að ein höfuðástæðan fyrir
stöðnun byggingarfram-
kvæmda er hinn gífu.rlegi
lánsfjárskortur. Það er einnig
var mögulegt að fresta því leng
ur að sýna ,,ávöxt“ gengislækk
unarinnar og ,,viðreisnar“
þeirrar, sem lofað var, og opna
veðdeildir bankanna til þess-
ara framkvæmda. Auk þess
fjölda manna ,sem ekki getur
byggt vegna lánsfjárskorts, cr
og allverulegur hluti þeirra
bygginga, sem byrjað hefur
verið á nú síðustu; tvö ár, stöðv
aður, mismunandi langt á veg
komin, af sömu ástæðum. Það
hefu.r átt sér stað, að með 100
til 200 þús. kr. eignir að 1.
veði hefur ekki fengizt 20—
30 þús. kr. lán.
Starfsaðferðir fjárhagsráðs
hafa og einnig torveldað at-
vinnulega nýtingu þeirra fjár-
festingarleyfa, sem leyfð eru
á hverjui ári. Fjárhagsráð hef-
ur allt fram til þessa sett það
skilyrði, að leyfisbeiðnir skuli
komnar til ráðsins í lok alman
aksátsins. Þá er farið að vinna
úr beiðnunum, sem eftir
reynslu; undanfarinna ára hef
ur tekið það langan tíma, að
fjárfestingarleyfin eru oft ekki
komin í hendur handhafa fyrr
en liðinn er góður hluti þess
tíma, sem hægt er að vinna
u.tan húss við byggingarfram
kvæmdir. Þetta þýðir: 1) Erf-
iðar og dýrari framkvæmdir.
2) Útiloka jafnvel innan húss
framkvæmdir, ef húsið næst
ekki fokhelt fyrir frost og fann
komu.
Ef starfslið ráðsins annar
ekki örari afgreiðslu leyfanna,
verður að bæta við starfsmönn
u.m fyrstu mánuði ársins,
þannig að þessar óheillavæn-
legu, staðreyndir endurtaki sig
ekki, eða losa byggingariðnað
inn algjörlega úr viðjum leyfis
veitinganna.
Það ástand ríkir nú í þessurn
tvíþættu vandamálum, að það
opinbera getur ekki lengur
setið hjá aðgerðalaust. Hjá
opinberum afskiptum á skipu
lagningu og framkvæmd verð
ur því vart komizt öllu lengur.
Það ber brýna nauðsyn til að
byggingariðnaðurinn verði
skipu.lagður þannig, að úii
vinna geti farið fram á sumar
tímanum og verði lokið fyrir
þann tíma, sem allra veðra er
von. Þegar svo vetur er geng
inn í garð mætti vinna innan
hús og reyna að Ijúka verk-
inu að svo miklu sem unnt er
áðu.r en sumarvinna (úti) hefst.
Ef þetta yrði framkvæmt og
reynsla nágrannalandanna í
þeim efnum að gera veðráttu
far sem allra óvirkast, hagnýtt,
með nýjungum í efnafræði,
kemur að síðustu tillögunni og
ekki því veigaminnsta, þ. e.
lífrænna samstarf ríkisvalds-
ins við þær stéttir manna, sem
starfa að byggingaframkvæmd
unum sjálfum. Markmið slíks
samstarfs væri að leysa að svo
miklu leyti, sem unnt er með
endurskipulagningu innan
lands, vandamál þessa iðnað-
ar, sem nú er að verða þjóðar
böl. Ef mennirnir, sem eru í
hinu lífræna starfi, geta ekki á
þann hátt komið á eða gert til
lögur um úrbætur, þá er þess
varla að vænta annars staðar
frá.
Nú mun einhver spyrja: Eru
ekki fyrir hendi möguleikar
stéttarfélaganna að gera tillög
ur til ríkisstjórnarinnar til
úrbóta? Jú, en það hafa þau
sífellt verið að gera s. 1. ár; við
þeim hefur bara verið dauf-
Framhald á 7. síðu.
Einkaumboð:
Heildverzlun
Sími 4950.
í margar aldir hafa Maldivar
lifað frjálsir og afskiptalausir
á hinum fögru eyjum í Indlands
hafi. Fyrir 800 árum síðan var
þeim snúið til Muhameðstrúar
og hafa þeir verið traustir fylgj
endur spámannsins síðan. Þjóð
höfðingi eyjanna bar soldans-
nafnbót og var kosinn af þjóð
inni. Síðasti soldáninn Abdul
Majid Didi andaðist 78 ára gam
all á Ceylon fyrir nokkrum
mánuðum. Eftir lát hans gátu
Maldivar ekki fundíð neinn úr
hópi sínum, er þeim fannst
nógu virðulegur til að bera
soldánsnafnið og stofnuðu lýð-
veldi. Þeir kusu sér forseta
Amin Didi, sem var forsætis
ráðherra og frændi gamla sold
ánsins.
Maldivar hafa í raun og veru
búið við lýðræðislegt stjórnar
far margar aldir, þótt þeim
hafi að nafninu til verið stjórn
að af soldáninum. Á þingi
Maldiva eiga sæti 27 þingmenn,
kosnir af þjóðinni, en 6 voru
áður skipaðir af soldár>num.
Sig. Arnalds
Konur höfðu atkvæðisrétt, sem
var mjög sjal/.gæft í löndura
Muhameðstrúarmanna.
Að vísu hafa Bretar fari/me3
landvarnir og utanríkismál
samkvæmt samningi síðar/1887,
en 1948 gekk samningurinn úp
gildi. HJeimsstyrjöldin síðasta
snerti ekki á þeim slóðum, hafa
þeir því búið við frið í margaB
aldir. |
-------------- 1
Ferð á Heklu og í '
Landmannalaugar i
— »
PÁLL ARASON fer með fólfe
bæði inn að Landmannalaugum
og að Heklu um helgina. Verð
ur lagt af stað í báðar ferðirnai*
kl. 2 á laugardaginn og komið
aftur á sunnudagskvöld. Hópur
inn, sem fer að Hcldu, gengur
á fjallið á sunnudaginn, en hóp
urinn, sem fer inn að Laníl-
mannalaugum gengur þá á Lo<S
mund. — Sími Páls er 7641.
) AB S
Forselakjör
kemur út í dag.
Sölubörnkomiðí afgreiðsluna Garðastrœti 17 kl. 2.
Forsefakjör.
Túngötu 5.
Lýðveldi sfofsiað á Meldive-
eyjym í Indlandshafi
—-------4*-------
íbúarnir, 82.000, búa á 1200 smáeyjum.
---------------------♦--------
FYRIR ÞREMUR VIKUM stofnuðu íbúar Maldiveéyja lýð
veldi. Er þetta því juigsta og eitt smæsta lýðveldið í samfélagi
frjálsra þjóða. íbúar lýðveldisins eru ekki nema 82.000 og búa
á eyjaklasa, sem í eru 1200 litlar eyjar í Indlandshafi, 400 sjó-
mílur í suðvestur af Ceylon.