Alþýðublaðið - 01.07.1952, Síða 5

\
,s
S
\
s
s
s
s
s
\
s
■Á
s
s
s
'S
s
5
s
S
s
s
s
$
s
s
s
ferðir
Tvær ferðir da?Iega.
Kl. 10.30
og 2,30 e.
h. og 4,45 e. hí
Kvöldferðir að Sel 'ossi um helgar.'
reiðastöð Stein
Sérleyfissími 1585.
Svava Jónsdóttir:
Af m ælískve^ia;
s jorugur
HEILL og sæll. þá sjötugs æfi
sagt er fyllir þennan dag.
Góði vin, ég held að hæfi
helga þér einn lítinn brag.
Hvað sem æfileiðir lengjast
og ljómar margt um sjónar-
hring,
við upphaf þinnar æfi tengjast
Eiðstaðir og Húnaþing.
Frá æskuvonainni gekkstu
örlaganna duldu slóð.
Að Spákonufelli fékkstu
fyllsta rnanndóms þroskasjóð.
Fáein orð um fátækl og auðæ!
LENGI HEFUR SKIPT
tvö horn um skoðun manna á
auðæfu,m eða fátækt landsins
okkar.
Yið, sem nú erum roskin,
lukum upp augunum við söng
inn um fátæktina, lærðum
„fáir, fátækir smáir“ litlui síð-
®r en signinguna. Enda var þá
erfitt að bera á móti sannleiks
gildi þeirra: Fáir voru íslend-
ingar, lítið fleiri en íbúar með
®1 þorps í nágrannalöndunum,
smáir verða þeir ævinlega,
sem einangrun, örbirgð og
kúgun leggja á sínar afskræm
andi hendur og sannarlega
voru þeir fátækir, því að segja
. má að allt vantaði, skipin, hús-
in, vegina, verkfærin, vélarn-
ar, en fátækastir voru þeir þó
I rótgróinni vantrú á lándið
Og — þjóðina.
En þetta hefur breytzt, eins
og allt annað.
Haf og land geymdu í skauti
sínu meiri auðæfi og guldu
erfiðið ríkulegri gjöfum en
aiokkur hafði þorað að vona.
Annar tónn kveður nú við. Nú
tölum við um au.ðæfi lands-
íns: gjafmildi moldarinnar,
gnægtir hafsins, afl fossanna,
hita hveranna, að ógleymdum
draumunum um skógrækt og
námu.gröft. Já, að ógleymdum
öllum óljósum draumum um
auðæfi og framfarir, sem allt
af þurfa að fara á u.ndan hverri
kynslóð, svo henni takizt að
hreyta í framkvæmdir því,
sem áður var fjarstæða að
klæða í orð.
n.
En ein eru þau auðæfi Iands
fns, sem okkur verður ekki svo
tíðrætt u.,m (enda sýnist það
bögglast fyrir brjóstinu á okk-
ur að viðurkenna þau sem dýr
mætustu aúðæfin og þau,, sem
roestu skipta) — fólkið í land
inu, við öll, sem þetta land
erfðum og eigum.
Jafnvel gjöfulustu fiskimið
láta aðeins gull sitt falt fyrir
hrotlaust erfiði og — því mið-
rnr — þungbærar fórnir.
Mannshöndin verður að
„rista með reku og plóg sínar
uppskeruibænir á yfirborð jarð
ar“ áður en henni hlotnast
bænheyrzla uppskerunnar. Ef
við hugsum okkur ujn, eru það
þá ekki fá af gæðum lífsins,
i vinnu, ef ekki okkar eígin, þá
fyrir vinnu óteljandi annarra
manna. Jafnvel þeir, sem svo
erui settir að þeim má lýsa með
orðum Kiplings: „Þeir synir
Maríu sitja í náðum, þeim
sæla hlutskiptið féll í skaut“,
verða að njóta sona Mörtu, en
„þeir skului stjórna hverju
hjóli, þeir hlaða skulu vagn
og knör“.
Hvernig sem þvi er velt og
snfiið fyrir sér, þá verður allt-
af vinnan móðir auðæfanna,
vinna einhvers, einhvers stað
ar. En hví er fjölyrt hér um
þessar hversdagslegu stað-
reyndir, sem allir viðuxkenna?
Já, viðurkenna í orði, en í
verki? Er virðing okkar fyrir
vinnunni sérstaldega rótgróin
og fyrirferðarmikil í daglegu
-lífi? Er nytsamt, heiðarlegt
starf unnið af árvekni og yfir
Iætisleysi, líklegast til verald-
legs frama og farsældar? Er
það hönd eljumannsins, sem
stjórnar veröldinni í dag? Og
hvernig er svo afstaða okkar
til meðbræðranna? Gleymum
við því aldrei, að það er mað-
i urinn sjálfur — mannsbarnið
— hversu hrjáð umkomulaust
og vegavillt það virðist, sem
er æðsta vera jarðarinnar?
Svörin við þessum spurning-
um fara sennilega fyrst og
fremst fram eftir lífsskoðun
okkar. En um eitt meginatriði
hljóta flestir að verða sam-
mála. Efnahagsleg velgengni
hverrar þjóðar hlýtur nokkuð
að fara eftir skynsamlegri hag
nýtingu vinnuaflsins í land-
inu. Versta sóuin verðmæt-
anna eru iðjulausu hendurnar
og hugir, sem ekki finna verk
efni við sitt hæfi.
III.
Aldrei verður ofsögujn sagt
af margþættri bölvun atvinnu
leysisins, og hörmung má það
teljast, að sá draugur hefur
nú skotið upp kollinum víða
um land. Beina fjárhagslega
tjónið fyrir hvern einstakling,
heimili hans og jpjóðfélagið
biasir við allra augum, en tjón
ið hið innra, skaðinn á sálinni,
er ekki jafn augljóst fyrst í
stað. En fullyrða má að fyrir
utan drykkjuskap er ekkert
sem feygir og tærir máttarviði
mannssálarinnar éins og ein-
sem við njótum nema fyrir mitt aívinnujeysið.
Beila má um, hvar atvinnu
leysið komi harðast niður. En
verða ekki konurnar þar, eins
og víða, að bera þyngstu byrð
ina? Ekki aðeins beinlínis eins
og t. d. hér í Reykjavík, þar
sem slíkt hrun hefur orðið í
iðnaðinum, að fróðir menn
telja að 600—800 stúlkur hafi
misst atvinnuna af þeim sök-
um. En engar tölur eru til um
þær mæður og eiginkonuír, sem
á þessum vetri hafa barizt við
atvinnuleysið og illbærilega
dýrtíð.
Ekki væri það að ástæðu-
lausu þó að konur hugsuðu sér
að bregða sínu venjulega tóm
læti um atvinnumálin. En þar
eins og annars staðar geta þær
haft djúptæk áhrif. Ekki eiu
ungis þau, sem málafylgja og
atkvæði hafa, heldur einnig.
óbeinu áhrifin af starfi kon-
unnar sem ínnkaupastjóra
heimilanna. Vafasamt er, hvort
nokkur ræður eins miklu um
framtíð iðnaðar og iðju í land
inu eins og konan, sem í dag
velur og kaupir nauðsynjar
heimilanna. Vel ætti hver kona
að leggja niður fyrir sér, hvað
hún telur hagkvæmast og miða
þá við fleira en líðandi stund.
Þættist hver einstök kona sjá
þar lítinn árangur, kæmu sam
tökin til sögunnar, flestar kon
ur landsins munu vera í ein-
hverju félagi, þar sem hægt er
að reifa áhugamálin og afla
þeim fylgis og síðar beita sam
eiginlegu átaki.
Farsælast verður hvert það
þjóðfélag, sem boðið getu.r
hverri vinnufærri hönd starf
að að hætti frjálsra manna, án
allra þrælataka.
IV.
En svo mikils virði sem það
er, að enginn vinnufús- og fær
þegn þurfi að ganga iðjulaus
þá er 'þó ekki allt fengið með
því. Eitt vandamál mannlegs
samfélags er. að starfshæfni,
menntun og hæfileikar hvers
og eins nýtist sem bezt, ekki
aðeins fyrir hann sjálfan, held
ur komi þjóðinni allri að því
gagni, sem verða má. Nú getur
hver og einn skyggnzt um sína
sveit. Telur ekki þjóðfélagið
sig hafa efni á að bera fyrir
borð, eða vísa til sætis á óæðri
bekk miklu af glæsilegum gáf
Framh. á 7. síðu.
Svo varð fljótt, hvað sannar
heimur, .
á Suðurland þín reisa gjörð,
síðast fvrir tugum tveimur
tókst þér ból við Hafnarfjörð.
Verða þér sem veigar sætar
og varmaskin um hugarlönd
fyrri daga margar mætar
minningar frá Skagaströnd.
Stæltu arm á unnar leiðum
áratökin haust og vor,
fætur æfðu á holtum, heiðum,
hundruð, þúsund smalaspor.
Markviss handtök, kraftar knáir
í keppinauta setti geig.
Trú’ ég hafi heldur fáir
hólmað drenginn af á teig.
Hannes Jónsson. j
Þér varð kunn mörg kappasaga
og kærar óðarlínurnar.
Líka á teig í túni Braga
tekur góðar brýnurnar.
Föng af sjóði, fram berð léngi
fornrar þjóðar iðjunnar,
Bragafróður stefjastrengi
stilltu Ijóðagyðjunnar.
Hér með kvæða lýk ég línum.
Lífs um svæði framtiðar
óska bæði þér og þínurn
þráðra gæða og farsældar.
J. H. -
QXFÖRD
ALLT A SAMA SIAÐ
FALLE6UR - TRAUSTUR
ÞÆGILE6UR
Sérstæð fjaðrandi
framhjól gerá
' bílinn þíðari og
þægilegri á vegi.
Morris Oxford.
er mjög rúmgóður
og heppilegur
fjölskyldubíll.
Grind og yfirbygg-
ing í einu lagi
gerir bílinn
sterkari og léttari.
Einkaumboð á íslandi:
H.f. Egili Vilhjáimsson
Laugavegi 118. Sími 81812
ÁB inn a hvert heimili!
AB S