Alþýðublaðið - 31.08.1952, Blaðsíða 5

r ■
V
í f
l.
F yrirrenMifi'1 ^Uipstjóra
'$ Íí ftif' f, •»• «?'.. ílk ílPtg* 4vv' 31
WELDRID
ÞAÐ ER RÉTT fyrir aldamót
3n, sem þessi saga hefst. Sögu
isetjan er Osbert Wildridge
s'kipstjóri á barkinum „Fern-
crest“. Wildridge var sngu síð-
iir viljafastur en Kurt Carlsen,
enginn eftirbátur hans i kjarki
og dirfsku, en hann var honum
samt mjög frábrugðinn í einu
'veigamiklu atriði: Hann var í
•.rngis útvaldir sæfantar, sem
séð en hinn danski sjómaður.
Hann var enskur, og landar
hans og aðrir, serxi þekktu
3iann, kölluðu hann „sædjöful-
5nn“, en því nafni nefndust ein
angis úrvaldir sæfahtar, sem
keyrðu skipverja sína áfram
eíns og þræla. Honum hélzt illa
á mönnum. Þeir struku svo að
segja jafnharðan af skipinu og
beir höfðu verið ráðnir þangað.
I3nda hafði Wildridge smám
saman fengið á sig þvílíkt orð,
að hann átti jafnan í hinum
mestu erfiðleikum með að fá
ttiægan mannafla. Þegar sjó
menn, sem leituðu eftir skip-
rúmi, heyrðu að það væri til
ihanda þeim auð koja í „Fern-
<erest“, þá þökkuðu þeir fyrir
sig með virktum og sögðu nei.
Jafnvel hraustustu sjóhundar
og ævintýramenn hlógu upp
•opið geðið á umboðsmönnum
Wildridges, þegar þeir svo mik
ið sem nefndu nafn skipsins
hans. „Já. þakka þér kærlega
fyrir, karl minn. Hjá þeim bióð
fhundi verð ég aldrei“, sögðu
’beir. „Látum Wildridge ráða
sér menn niðri í heitasta . . .“
Jafnvel kollegar hans í hópi
skipstjóra, sem sannarlega köll
uðu ekki allt ömmu sína, spáðu
3>ví, að Wildridge skipstjóri
myndi einn góðan veðurdag
hitta sjálfan sig rækilega fvrir.
„Það endar með samsæri gegn
honum, eða einhverju enn þá
verra“, sögðu þeir. „Og það ætti
fhann skilið, því það er ekki
hægt að haga sér við skipshÖfn
ina eins og hann gerir. Það vant
ar ekki, að hann er ekki fvrr
fkominn upp á landganginn en
Ihann er orðinn að hreinasta
■engli. Og að hverju gagni kem-
ur honum, að konan hans og
hörn virða hann og elska og líta
'iipp til hans, þegar hann er
'fjandinn sjálfur jafnskjótt og
hann lætur sleppa lausu?“
Wildridge lagði upp í hinzta
sínn frá Liverpoll í ágúst árið
1899. Förinni var heitið til
Bahia. Það voru engir viðvan-
angar, sem Wildridge hafði á
skipi sínu. Einvalalið harðjaxla,
isem hver skipstjóri hefði getað
•veríð hreykinn af. En þeir voru
•e’kki allir hvítþvegnir á sálinni.
Meðal þeirra voru hreinir band
rlttar, sem gátu verið til í allt
og óttuðust hvorki dauða r.e
djöful.
Þegar vika var liöin frá brott
för skipsins úr enskri höfrj,
brast á fárviðri mikið. Skip-
stjórinn heimtaði alla menn á
þilfar og byrjaði að bölva og
-öskra að vanda ,og þeim mun
rneir, sem honum fannst nú
meira liggja við. Hann lét sér
aldrei nægja að skipa íyrir,
heldur gaf hann fyrirskipun-
inni áherzlu með einhverju. bar
efli. Og svo var það í einni
æðishryðju hans, er hann hugð
ist berja svifaseinan háseta
nokkurn í plokkfisk og tók
undir sig stökk mikið í því
skyni, að hann haut um tréslá,
sem brotsjór hafði fært úr skorð
'um, og féll á hnakkann á þilfar
ið.
NAFN fyrirrennara Kurts Carlsens skipstjóra á Enterprise
hefur nú verið gleymt um hríð. Það var gamall sjóhundur og
afrek hans?, ef það getur kallast því nafni, átti sér sorglegan
bakgrunn. Hann var steyptur úr öðrum málmi en hinn hæ-
verski og híspurslausi Carlsen. Það var ekki hlaðið á hann
neinu lofi. þegar hann bar að landi, og það er meira en vafa-
samt, að nafn hans verði nokkurn tíma meðal þeirra, sem menn
minnast með virðingu, — enn síður með ástúð.
Skipshöfnin virti hann fyrir ..En við kunnum ekkert til
ser: úr. fjarlægð, því jafnveF siglinga" mótmælti einn. ..Báð-
þótt hann væri; failinn, vogaði
enginn sér að nálgast hann. En
hatrið sauð í. þeim og auðnaráð
þeirra var allt annað en blíð-
legt. Wildridge lá um sund graf

B ? 5 fí 1 é I j 'ð Y 4; |>. . ijl iþ '
HARRY EBERT:
V v
c »
í Þjóðleikhúsinu mánudaginír 1.' sept. 1951' Jd. 20.30.
Viðfangsefr* eftir: BACH, DEBUSSY, SIBEL-
IUS, RACHMANINOFF og CHOPIN.
um stýrismönnunum hefur skol
: að fyrir borð. og hver getur þá
tekið að. sér að stjórn stórbátn-.
um?“
„Það
getur bátsmaðurinn'
kyrr sem dauður væri, stóð aðivar svarið. „Hann kann á veg-
lokum seint á fætur og staulað
ist inn í klefa sinn án þess svo
mikið sem virða nokkurn mann
viðlits.
Hér verður beinni frásögn af
atburði þessum að Ijúka um
af ástæðum, sem síðar
mæli og áttavita“.
Þetta var sambvkkt. Þeir
settu út bátinn, létu niður í
hann birgðir af matvælum og
réru frá hinu stórlaskaða skipi
sem snarast.
smn UL LL^UULLL ^LLL j ^ hábjartur dagur þeg
koma fram. I stað þess verður !ar wildrid vaknaði. Það var
að geta i eyðurnar og rekia at komið hægviðri
en talsverður
burðarasina, eins.og hun hlyt- gjór_ SædjöfulIinn fann að skip
ur að hafa venð. Jafnskjott U rak stjórnlaust. Þá ályktim
sem skipstjormn hvarf af þilfarjdró hann af því< hvernig
inu og eftir að einn skipverj- ..Ferncrest“ vaggaði á öldunum.
mn, sem læddist að klefa hans, öskrandi af bræði þaut hann
^Þæ r®ttir/ - ó yr fram úr rúminu, alráðinn í að
iðhef&fleygtserofanarumriijúskra rækilega á áhöfninni
* rÁ lems °y naut.: 01 a fyrir svikin. Það var niðamvrk
hofnin að leggja a f , ur í kiefanum hans. Hann þreif
hvað gera skyldi. Veðnð hafðijaði niður f skúffu eftir eldsnýt
lægt og sjogangunnn mmnkað. um Hann kveikti með
Einn af ahöfninm bar upp þa
tillögu, að þeir skyldu ganga
svo frá skipstjóranum, að hann
vaknaði ekki framar til þessa
lífs. Víst voru þeir allir laf-
hræddir við hann, en við of-
urefli skipshafnarinnar myndi
jafnvel ekki sædjöfullinn
fá ráðið. Hásetinn benti félög
um sínum á, að þegar sædjöf
ullinn vaknaði og sæi, fyrir
hvílíkum skaða skipið hefði
orðið í veðrinu, myndi enginn
endir verða á ofsóknum hans.
Hann myndi drepa fleiri eða
færri þeirra, sjálfan hann
myndu hinir eftirlifandi drepa
og svo myndu þeir að síðustu
allir verða hengdir, þegar í
land kæmi. Meirihluti skips-
hafnarinnar féllst þó ekki á
þessa afgreiðslu málsins, þótt
þeir fúslega viðurkenndu, að
þetta ætti hann fyllilega skilið.
Þá var það, að einhver þeirra
stakk upp á því, að þeir skyldu
yfirgefa skipið, meðan sæjöf-
ullinn svæfi.
Aðgöngumiðar á kr. 20.00 og 15,00
Sími 80000.
Þjóðleikbúsinu.
emm,
heyrði hvernig brennisteinninn
straukst við flötinn á stokkn-
um, en það kom ekkert Ijós.
Svo strauk hann annarri
ínni eftir stokknum, en það fór
á sömu leið, og á þeirri þriðju
brenndi hann sig.
í einu vetfangi skynjaði hann
hið skelfilega, sem gerzt hafði:
„Mikli guð“, andvarpaði hann.
„Ég get ekki séð. Ó, guð, láttu
mig ekki verða blindan“.
Hann reikaði fram að dyrun-
um, tókst að opna, staulaðist
út á þilfarið en hraut um þrösk
uldinn og bölvaði og formælti.
Svo stóð hann á fætur með erf
iðismunum og hóf að hrópa og
kalla á skipverjana. Það barst
ekkert svar. Hann bölvaði,
hvæsti og skrækti. Að lokum
öskraði hann eins og brjálaður
maður. — Og loksins skyldist
honum hið rétta: Skipshöfnin
var flúin og hann var dauða-
dæmdur maður. blindur og
hjálparvana stjórnlausu vog-
reki á æstu úthafinu. Hann
þreifaði uppi rommflösku.
þambaði'úr hehni' til hálfs. Þáð
sveif óðar á hann og hann skreið.
upp i flet sitt á ný-. Hann fékk
enga hvíld, því skelfileg mar-
tröð sótti á hann.
Þegar hann vaknaði á ný,
var allt óbrevtt, kolniðamvrk-
ur, enda þótt hann fyndi sólina
steikja andlit sitt og hendur.
Hann gerði sér fyllilega Ijóst,
hver aðstæða hans var, en stað-
réð að ganga gegn örlögum sín
um ótrauður sem karlmenni
sæmdi. Ef hann kveikti á sigl-
ingaljósunum, var á því stór-
felld hætta, að olía myndi hell
ast niður og skipið brenna til
kaldra kola. Hugsunin um að
brenna lifandi fyllti hann jafn
vel enn þá meiri skelfingu en að
dukkna eins og mús. Á hinn
bóginn sá hann, hvílík hætta
var því samfara að geta ekki
kveikt Ijósin, vegna árekstra-
hættu að nóttu til. Að öilu at-
huguðu tók hann þann kostinn
að kveikja þau ekki,.heldur láta
skeika að sköpuðu. í þessurn
nauðum varð hann hinn hug
kvæmasti. Hann fálmaði fram
og aftur um þilfarið og fann að
lokum það, sem hann leitaði að:
Kaðal. Þennan kaðal strengdi
hann á milli þeirra staða á þil-
farinu, sem hann nauðsynlega
þurfti að komast til og gerði sér
á þennan hátt auðveldara að
komast á milli án þess að eiga
á hættu að falla útbyrðis. Hann
stritaðist við að draga- éinhvérj
ar flaggadruslur upp í reiðann,
og bað til guðs um að eitthvert
skip mætti verða hans vart. Þeg
ar hann hafði verið þannig á
skipinu í 16 sólarhringa, var það
pn skipshöfnin varð hans ékki
vör. Hann vissi af kunnáttu
sinni sem sjófarandi, að „Fern-
crest“ hafði nú borið fvrir háf
straumum langt af siglingaleiS
um, og það væri hreinasta til-
viljun. ef honum ætti að verða
lifs auðið. Dagana taldi hánn
með því að flytja ein eidspýtu
yfir í tómari stokk. Þær vora
orðnar 28 í stokknum, þegar til
,.Ferncrest“ sást af hafskipina
„Hercules", en skipstjóri á -þvi
var Artemus Skipton. Sædjöf-
ullinn varð fyrst aðkomuskips-
ins var, þegar hann heyrði í
eimflautunni, og öskraði:
„Ship ahojv1. Svo reif hann sig
úr jakkanum og veifaði hoiium
sem óður væri. Skiptóh syaraði
um hæl: .,Hercules“ frá Húll í
ballast til Galveston“. Ög svo
fékk hann að vita, að þetta var
28. dagurinn, sem Wildridge
skipstjóri hafði verið aleinn um
borð á þessu vogreki, sem
Ferncrest“ var nú orðið að.
„Það er svona“ tautaði Skíp-'
ton skipstjóri. „Það er Wild-
ridge, sædjöfullinn. Skipshöf.n-
in hefur yfirgefið hann í rúm-
sjó“.
Hann stýrði skipi sínu riaér
„Ferncrest“, og þegar hann kom
svo nálægt, að hann gat kallað
á milli svo vel heyrðist, baúðst
hann til að koma togi um börð
yfir í skip sædjöfulsins og
draga það til Galveston.
„Það er hevrt" kom frá
Wildridge. „Og hverjir eru 'skfl
málarnir“?
Skipton skípstjóri var ákveð-
inn maður, sem aldrei iét i
minni pokann fyrir neinum, og
þetta fannst honum heldur
langt gangið. Þarna var sæ-
djöfullinn aleinn á vogreki úíi
reginhafi og gerði sig sam't
nótt eina, að hanh heyrði nið í
skipsskrúfu í lítiili ,fjarlægð;a , .. ..
enda augljóst að skipið getur! s™^fðan að tala um.sk^a]a
ekki hafa verið langt undan, fc8?’ ^
því slíkur niður heyrist ekki
langt. Hann kallaði og hrópáði
tilviljun bar gæfu til þess- aS
bjarga lífi hans.
..Við látum sjóréttinn gera'út
um skilmálana“, kallaði hann
.1 yfir til sædjöfulsins.
„Hvað meinarðu, Skipton
skipstjóri?“, svaraði sædjöfuJl-
inn. „Hér er ekki um að ræoa
neina björgun. Þú gleymir lög-
um hafsins, minn kæri. Skipið
mitt er ekki yfirgefið, meðan ég
er þar um borð, skilurðu'?_ Ég
fer ekki fram á annað en að
verða dreginn í höfn“.
„Jæja þá. Það verða tvö þús-
und sterlingspund", svaraði
Skipton skipstjóri.
. „Ég býð 1500 og ekki einu
ípenny meira'1, æpti sædjöfull-
; inn.
$ Skipton skipstjóri varð öfsa-
i reiður. Hann hirti ekki um að
lláta sædjöfulinn íleka sig ii.l
| þess að slá neitt undan og gaf
* fyrirskipun um að Hercnles**
„Hercules
héldi áfram án þess að skipta
sér frekar af „Ferncrest1*.
Enterprise að SÖkkva. Kurt Cárlsen, danski skipstjórinn, var mörgum sólar- Sædgfullin^ varð æto af
£ hringum saman emn i skipi sinu, Enterpnse, eftir að allir jreiði, en kvaidi sig tu pess ao
aðrir höfðu yfirgefið það. Myndin sýnir skipið tveimur tímum áður en það hvarf í djúpio.I Framhald á 7. síðu,