Alþýðublaðið - 15.01.1953, Side 4

H '■
. s
^ Útgefandi: Alþýðuflokkurinn. Ritstjóri og ábyrgðarmaður: s
$ Hannibal Valdimarsson. Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson.^
S Blaðamenn: Loftur Guðmundsson og Páll Beck. Auglýsinga- S
• stjóri: Emma Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Aug- ^
S lýsingasími: 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan, $
^ Hveríisgötu 8. Áskriftarverð 15 kr. á mán. í lausasölu 1 kr. ^
C S
Sameinuðu þjóðirnar ekki
endinga í íandhelgismálinu?
Eitt er það líka,. sem ein-
mitt gæti vakið vonir um.
að landhelgismél vort kynni
að eiga góðum skilningi að
mæta hjá Sameinuðu þjóðun
um, og það er þetta, að Norð-
maðurinn Trygve Lie er að-
alritari bandalagsins. En þar
sem landhelgismál vort er i
öllum meginatriðum reist á
sama grundvelli og landhelg-
ismál Norðmanna, mun hann
einmitt skiija afstöðu okkar
og málatilbúnað allan til
fullrar hlítar. Ætti slíkt að
geta haft nokkra þýðingu
fyrir málið, þar sem aðalrit-
arinn er samkvæmt stöðu
sinni áhrifaríkasti einstak-
lingur þessara víðtækustu
þjóðasamtaka heimsins.
Nú má að vísu segja. að
sjálfsagt. sé, að sækja málið
fyrst til þrautar við Breta
eina, enda hefur það nú verið
gert um sinn. En endalausa
þolinmæði er ekki hægt að
sýna, þegar löglegar aðgerðir
smáþjóðar eru hindraðar i
framkvæmd með ólöglegum
ofbeldisaðgerðum einstak-
linga, sem beinlínis virðast
skáka í því skjóli, að þeir
hafi ríkisvald stórveldis á
bak við sig.
íslenzk blöð burfa að vera
harðskeytt og samtaka í
þessu máli. Þetta er í senn
mikilsvert fjárhags- og at-
vinnumál, en þó umfram allt
þýðingarmikið sjálfstæðis-
mál, sem halda verður fram
til fyl’lsta réttar á hverjum
þeim vettvangi, sem bezt
hentar hinum íslenzka mál-
stað.
í þessu máli má enga yfir-
troðslu þola. — Sú stjórn,
sem ekki ber gæfu til að
leysa það, nýtur ekki trausts
þjóðarinnar.
í UPPHAFI seinasta al-
þýðusambandsþings var sam
þykkt ályktun í Iandhelgis-
málinu.
Þar var meðal annars á
það bent, hvort ekki væri
rétt að leita til Sameinuðu
þjóðanna um stuðning við
málstað íslands í þessu örlaga
ríka máli.
: Og hví þá til Sameinuðu
þjóðanna? Vér trúum því í
. fyrsta lagi, að Sameinuðu
þjóðirnar vilji • vernda rétt
lítilmagnans á Þjóðaþingi. Ef
vér hefðum ekki þá trú, ætt-
um vér sem sé harla lítið er-
indi í þann félagsskap.
í annan stað standa sakir
þannig, að tvö Jæirra stór-
velda, sem voldugust virðast
vera í Bandalagi sameinuðu
þjóðanna,^Bandaríki Norður-
Ameríku og Sovét-Rússland,
hafa gert þær ráðstafanir í
landhelgismálum sínum, að
ólíklegt verður að teljast, að
þau hafi ekki fullan skilning
á og samúð með þeim hóflegu
kröfum, sem vér íslendingar
höfum gert í landhelgismál-
inu.
Þessi stórveldi hafa jafn-
vel farið inn á einhliða að-
gerðir í landhelgismélum
sínum og ákveðið þannig 12
' mílna fiskveiðalandhelgi hjá
sér.
Auðvitað er engu loka-
marki náð í landhelgisr#ílum
vorum fyrr en 16 mílna land
helgi hefur fengizt viður-
kennd, eða jafnvel land-
grunnið allt.
En nú höfum vér staldrað
við fjögurra mílna land-
helgi, sem bráðabirgða á-
fanga, og er ekki nema
sjálfsagt, að sameinaðir verði
allir kraftar þjóðarinnar til
að koma þeim hluta málsins
heilum í höfn.

Þakkarorð.
Beztu þakkir sendi ég öllum þeim, sem heiðruðu
mig með heimsóknum, heillaskeytum og ágætum
vingjöfum eða á annan hátt á fimmtugs afmæli
mínu, 13. þessa mánaðar.
Með vinarkveðjum.
Hannibal Valdimarsson,
smgssassgaaa
Okkar innilegustu þakkir til Bæjarútgerðar Hafnar-
fjarðar fyrir höfðinglegar gjafir á liðnum árum.
Óskum gæfu og gengis til handa Bæjarútgerðinni
og þeim sem henni stjórna.
Valgerður og Katrín Hildibrandsdætur,
— Alþýðublaðið
PdQClV Eisenhoiver kersilöíðingi k°m til Kóreu í vetur, fögnuðu Seolbúar komu hans
c? með ýmsu móti. Eins og sést hér á myndinni hengdu þeir upp
borða með hvatningarorðum til Eisenhowers og þá aðallega í þá átt, að reka kommúnistana úr
Kóreu til heita staðarins.
Hagnýfing afóm
friðsamlegra þarfa
NÚ Á TÍMUM eru það
stríðin, sem knýja áfram fram
farirnar. Þetta er sannleikur,
þó mörgum þyki hann heldur
óviðkunnanlegur. En þegar
stríð er skollið á, er fé á reið-
um höndum til rannsókna og
tilrauna, og þá ekkert sparað.
þó vísindamenn hafi ekki átt
kost á neinur fé til þessa á frið
artímum. Afúar (eru /fcilraunir
þessar miðaðar við stríðið, en
eftirá kemur í ljós, að þessar
stríðsgarpa-rannsóknir leiða
ejinnig iil marjjs, sem er til
framfara og þæginda fyrir
mannkynið í friðsamlegum
störfum þess.
Fyrir fyrri heimsstyrjöldina,
(er stóð frá 1914 til 1918), voru
flugvélar rétt á byrjunarstigi,
sem hagnýt samgöngutæki. En
á þessum fjórum stríðsárum
var kostað svo mikið' til til-
rauna á þessu sviði, og feng-
in svo mikil reynzla í flugi,
að flugsamgöngur hófust þá
víða erlendis, þó enn liðu 10
eða 12 ár áður en þær hófust
hér, og það þó aðeins fyrir harð
fylgi tiltölulega fárra manr.a.
En alls er talið, að í fyrri
heimsstyrjöldinni liafi ve::3
gerðar rneira en 2000 uppgötv-
anir, sem hafi, og séu enn, að
gerbreyta lífi mannkynsins ti.l
hins betra.
1 síðari heimsstyrjöldinni
(1939 til 1945), hafa verið gerð
ar minnst helmingi fleiri upp-
götvanir, og eru altaf nýjar og
nýjar að koma í Ijós. sem nú
er 'búið að igera hagkvæmar
friðsömu mannkvni, en aðrar
eru á leiðinni að verða það.
Sú uppgötvun er langmesta
athygli hefur vakið meðai al-
mennings, og einnig sú merk-
asta, er að tekist hefur að
leysa úr læðingi hið feikna afl,
sem heldur saman frumeindun
um (öðru nafni atómunum).
Þessi atóm eru svo smá, að ef
kartafla væri stækkuð, þannig,
að hún væri jafnstór og jörð-
in, og atómin í kartöflunni
stækkuðu að sama skapi, yrðu
þau þó ekki stærri en kartafl-
an var áður. í fyrstu héldu
vísindamenn, að afliö sem
heldur afóminu saman, væri
sama eðlis og aðdráttarafiið; en
rannsóknir leiddu í Ijós, að
efnið í atómunum er svo lítið,
að hér gat ekki verið um að-
dráttaraflið að ræða. Þá héidu
rnenn, að hér væri 'það raf-
magn, sem væri aflið, en rann
sóknir leiddu einnig í ljós að
það gat ekki valdið. Vísindin
vita því 'ékki enn hvaða afl
heldur atómunum saman, en
þau vita, að það er urn 200
sinnum sterkara en nokkurt
afl, er mönnum var áður kunn
ugt um, og vísindamennirnir
kalla þetta afl til bráðabirgða
atóm-afl, eða atómorku. En þó
menn viti ekki nú um innsta
eðli þessa afls, þá er vitað ým
islegt um það, og þá fyrst og
fremst um hvernig eigi að nota
það sem sprengiafl. En til þess
að ,geta 'látíð atóm frumefn-
anna úraníum og plútonium
springa, þarf að búa til af-
■brigði af þessum frumefnum.
En við það gefur efnið frá sér
mikinn hita, sem má nota til
þess að knýja með gufuvélar,
er síðan má láta framleiða raf
magn. Enn sem komið er, er
ekki fundin nein leið til hag-
nýtrar notkunar atómorkunn-
ar, önnur en í sambandi við
framleiðslu atóm-sprengiefna.
Fyrir meira en ári síðan sögðu
Bandafíkjámenn frá því að
ftfjr jværu að hefja smíoi á
kafbát (öllu heldur kafhaf-
skipi), sern yrði knúinn með
raforku. En vegna nauösyn-
legra tilrauna, myndi kafbát-
urinn ekki v|rða tilbúinn fyrr
en jþftir 3—4 iá-r, Nú ’hefur
landvarnamálaráðuneyfið í
Bandaríkjunum sagt frá, að
það væri að láta gera flugvél-
ar, sem knúðar verði meö raf
orku. Er talið að tilraunir þær,
sem gerðar eru í sambandi við
kafbátinn og flugvélarnar,
muni gefa mikla raun um að
hagnýta notkun atómorkann-
ar, ekki jaðeins í skipum og
flugvélum, 'heldur yfirleitt til
nytsamlegra og friðsámlegra
starfa, og þannig að atóm-ork-
an geti orðið ódýrari en ann-
að a;f]|, ;án þess að það sé í
sambandi við sprengiaílsfram
leiðslu. Enn sem komið er, er
sú leið ekki fundin, en séríróS
ir menn telja hana ekki langt
undan landi.
Fram að þessu hefur einstök
um mönnum, eða fyrirtækj-
um, ekki verið leyft að hafa at
ómrannsóknir um hönd í
Böndaríkjunum. En tilkynnt
hefur verið, að brátt verði ein
stökum félögum leyfðar tilraun
ir á þessu sviði, og greiði fé-
lögin sjálf kostnaðinn. En
fram að þessu hefur ríkið eitt
borið allan kostnað af afóm-
rannsóknunum, enda þó aðal-
lega verið urn hernaðarráðstaf
anir að ræða. Samtals hafa
Bandaríkin varið til atómrann
sókna 1000 milljónum dollara,
en það eru 147.00.000.00 krón
um íslenzkar.
Blaðið New York Times
sagði nýlega, að hagnýt notk-
un atómorkunnar væri . ekki
langt undan, en þó ekki svo
ánlæg að notkun kola, jarðgass,
olíu, og vatnsafl, myndi leggj
ast niður. Hins vegar væri á-
litið að með nógum rannsckn-
um myndi í framtíð, sem ekki
sé langt undan, finnast aðfei*ð
|ir til þess að framleiða _raf-
magn svo ódýrt, hvar sem er á
híiettinum, að það geri alla
framleiðslu á fæði, klæði og
húsnæði, og öllum öðrum vorn
ingi, svo góða og ódýra að eng
an hafi grunað slíkt, því nú á
dögum fari framleiðslukostnað
urinn miklu meira eftir Jjví
hvað aflið kostar,, en verðinu á
sjálfu hráefninu.
íslendingar taka sjálfsagt eft
ir orðunum „hver sem er á
hnettinum“, því hver veit
nema að þau boði, að þegar
atómorkan er orðin hagnýt,
séu svöla löndin, sem hvorki
eru köld né heit, eins og Is-
land okkar, 'bleztu löndin, ef
ekki bresur þekkingu, otorku
og trú á frámtíðina. En það
ajtti ekki að þurfa að vanta
hér.
001 fótabaðsaítj
Pedox fótabað eyðir
skjótlega þreytu, sárind- ^
um og óþægindum í fót- S
unum Gctt er tið láta)
dálítið af Pedox í hár-
S
bvottavatnið, Eftir fárra )
daga noíkun kemur ár-1)
amgurinr. í Ijóa. )
$
) ffœst i uæstu bú#. •
[ CHEMI7V H.r ^
c s