Tíminn - 26.07.1964, Síða 6

ae SKRAFAÐ
SKRAFAO
Ferðalögin til útlanda
Margir íslendingar leggja nú
leið sína til útlanda til þess að
dvelja þar í sumarleyfinu. Þeim
fjölgar þó óðum, sem reyna að
færa utanferðir sínar til hausts
eða vors, því að þeir geta þá
notið sumarsins heima. Þetta
er hyggilegt og hafa flugfélögin
ýtt undir þetta með því að hafa
lægri fargjöld á þeim tíma.
Stundum er rætt um, að
þessi ferðalög séu dýr þjóðinni.
íslendingar munu þó ekki eyða
öllu meira í slík ferðalög en
gengur og gerist hjá öðrum
þjóðum. Fyrir afskekkta smá-
þjóð eins og íslendinga eru
þessi ferðalög þó meiri nauð-
syn en fyrir stærri þjóðir. Það
stækkar sjóndeildarhringinn og
eykur þekkinguna og hjálpar
oft til að meta landið og þjóð-
ina meira en áður. Þótt ferða-
langarnir sjái margt, sem þeim
finnst til fyrirmyndar, komast
þeir einnig oft að raun um, að
íslendingar eiga ýmsa sérstöðu,
sem mikilvægt er að varðveita.
Ferðalög aukast nú mjög í
heiminum. Móttaka ferðamanna
er mjög víða stórvaxandi tekju-
lind. Svo mun einnig verða hér.
Þegar mun svo komið; að gjald
eyristekjur af erlendum ferða-
mönnum munu engu minni en
sá gjaldeyrir, sem fslendingar
fá til ferðalaga erlendis.
Það eykur ferðalög milli
landa, að hinar svokölluðu hóp-
ferðir aukast mjög. Þannig er
hægt að stórlækka kostnaðinn.
Hinar nýju ferðaskrifstofur
S«- héf'^'vinriá þegar merkilegt
stórif á'þésisit- sviði.;
Ferðasögur
Sú var tíðin, að menn fóru
vart svo til fjarlægari landa,
að ekki þætti rétt að skrifa á
eftir lengri eða styttri ferða-
minningar. Þessi siður helzt
nokkuð enn, en þó stórum
minna en áður. Hins vegar
leggja nú ritfærir menn það
fvrir sig að skrifa ferðabækur
eða ferðasögur og nýtur þessi
bókmenntagrein mikilla vin-
sælda í flestum löndum. Nokkr
ar slíkar bækur hafa verið skrif-
aðar af íslendingum á síðari
árum og má þar m. a. vitna til
skemmtilegra rita eftir Hall-
dór Laxness, Guðmund Daníels-
son, Sigurð Magnússon, Sigurð
A. Magnússon, Rannveigu Tóm-
asdóttur, Þórodd Guðmundsson
Thor Vilhjálmsson, Kjartan Ól-
afsson og Axel Thorsteinsson
Sízt mætti svo láta ógetið ferða
bóka Vigfúsar Guðmundssonar,
sem er í tölu víðförlustu fslend
inga fyrr og síðar. Margir hafa
og flutt skemmtileg útvarpser-
indi um þessi efni, eins og t. d.
Rannveig Tómasdóttir, Guðni
Þórðarson og Vigfús Guðmunds-
son.
Fáar bækur geta verið
skemmtilegri og fróðlegri af-
lestrar en góðar ferðasögur.
Þess ber vissulega að vænta, að
sú grein bókmenntanna haldist
vel við hér á landi.
Ferðasaga í Ijóðum
Sú var og venja, en að vísu
fátíð, að menn sögðu ferðasögu
sína í ljóðum. Þetta hefur hins
vegar lagzt niður, en ýmis skáld
hafa þó haldið áfram að yrkja
um merka staði, er þeir hafa
gist á ferðalögum sínum. Sum
beztu ljóð íslenzkrar tungu,
sem ort hafa verið á síðari ára-
tugum, hafa einmitt orðið þann-
ig til. Það er hins vegar ný-
lunda um langt skeið, að
skáld hafi lagt 1 það að yrkja
heilan ljóðaflokk um langt
ferðalag og Ijúka honum nokk-
urn veginn á þremur vikum
eða á þeim tíma, sem ferðalagið
stóð yfir. Þetta gerðist á síðast
liðnu hausti, er Guðmundur
Ingi Kristjánsson skáld á Kirkju
bóli fór í hópferð til Miðjarð-
arhafslanda og heimsótti hinar
fornfrægu söguslóðir þar í
Grikklandi, Sýrlandi, Palestínu
og Egyptalandi. Þessi Ijóða-
flokkur hans kom út í sérstakri
bók á síðast liðnu hausti og
bar nafnið: Sólborgir. Eins og
oft vill verða um kvæðabækur
nú til dags hefur þessari sér-
stæðu ljóðabók verið of lítill
gaumur gefinn.
Gamall dagdraumur
rætist
Þessi ljóðaflokkur Guðmund-
ar Inga er ekki sízt skemmti-
legur fyrir þá sök, að hann
lýsir vel ferðafögnuði bóndans,
sem hefur lesið margt um ^fjar
læg lond og forna sögú þeirra,
og á þess nú kóst 1 fyrsta sinn
að komast á þessar ævintýra-
slóðir. Þess vegna segir Guð-
mundur í Gömlum dagdraumi
rétt áður en hann hefur ferða-
lagið frá Kirkjubóli:
Er dregur í loft og 1 dökkva
ég bý
og dapur til náða ég kem.
til Hómers og Platós ég bug
mínum sný
og horfi til Jerúsalem.
Og nú þegar vetrar í vor-
löndum manns
og veðráttan gerist of köld
þá fer ég til Grikklands og
Gyðingaland<-
á gæðingi mínum í kvöld.
Og þegar í fásinni fölur ég er
og fallinn í lamandi þögn,
til Nílar og Damaskus blærinn
mig ber
við bergmál af framandi sögn.
Þótt krapinn og grasleysið
kalli til manns
og kýrin sé dregin og sjúk.
ég ætla til Sýrlands og
Egyptalands
á austrænum töfravefsdúk.
Wikilvægur lykill
Þessi sama ferðagleði ein-
kennir annað kvæði Guðmund-
ar: Vegabréfið, en hann er
kominn til Hafnarfjarðar. þeg-
ar það er gert:
Vegabréf mitt er lykill
að dýrindis löndum
*
'•-Vv-v..* i&jÆfíi.
EySimerkur Egyptalands urðu önfirzka ræktunarmanninum yrkisefni.
í lúnum sveitamanns höndum.
Það opnar mér hulda
og æsilega heima,
sem aldir og hættir geyma.
Þar tek ég við sögunnar
teiknum og staðfestu gjöfum
frá torgum og höllum og
gröfum.
Nú bærist mín þrá
og þekkingarviljinn mikli
í þessum einfalda lykli.
Þeir, sem lesa ljóðaflokk
Guðmundar Inga, fylgjast síð-
ammeðLQnum frá Hafi^rfirði
ií flugvél yfír' .Átlaptsftif óg
Aipafjöll,' borða wð feonurh
kvöldverð í Beirut, heimsækja
með honum kastala í Byblos,
heilsa með honum upp á gamla
kunningja eins og Saladín og
Sál (síðar Pál postula) í Dam-
askus, kveðja með honum .Terú-
salem með sárum trega. leita ]
síðan með honum að dóttur;
í Faraós hjá Níl, og bíða með
i honum eftir véfrétt í Delfi.
Það er vissulega komið víða
i við og brugðið upp mörgum
■ mvndum í ljóðum Guðmundar.
Mirjam
Að sjálfsögðu hefur Guð-
mundur Ingi gert sér vonir um,
eins og margur annar ferða-
langur, að ferðalagið yrði ekki
ævintýralaust. Áður en hann
leggur upp frá Reykjavík vrkir
hann til Mirjam:
Mirjam!
Ég heyrði milli svefns og vöku
í_ morgun nafn þitt kallað.
Ég vissi ekki hvar ég var.
Ég andaði langan.
Loftið var heitt og þrungið
af Libanons ilmi.
Hvar ertn Miriam ó hvar?
Ég saug þennan ilm.
Og síðan er eins oe ég gangi
í sedrusviðarins skugea
Og þó er Arnarhóll h"v
Ertu Zions dóttir
með sálm á strengleit >"mim
eða Sarons mjallhvíta lilm0
Hver ertu. Mirjam hver’
Það upplýsist ekki hvort
Guðmundur fann Mirjam eða
hvort það er af hreinum og tær-
um söknuði eða til að létta af
sálinni einhverju samvizkubiti,
að á heimleiðinni í London
yrkir hann mikið ástarkvæði
„til hennar, sem heima situr“.
Ég á heima hér
Svo er komið til íslands aft-
ur eftir margbreytilegt og
sögulegt ferðalag. ísland er í
haustskapi, þegar ferðalangarn-
ir sitíga á land. Guðmundur
kveður að lokum:
Dimmt loft
og drungalegt,
augað er þó glatt.
Vot jörð
og vindhviður,
þó er fótur feginn.
Hánótt
og haustveður,
samt er maður sæll.
ísland
autt og svalt.
Ég á heima hér.
Þannig hugsar áreiðanlega
margur íslendingurinn við
heimkomuna, þótt þeir komi
"kki eins vel orðum að því og
^uðmundur Ingi.
Hvernigí notum við
^æðærið?
Um það er ekki deilt, að ís-
land hefur seinustu árin búið
við mikið góðæri. aflabrögð
hafa verið hin mestu og út-
flutningsverð vfirleitt síhækk-
andi. Þjóðin ætti því að geta
búið við betri kjör en nokkru
sinni áður og jafnframt búið
miklu betur i haginn fvrir
framtíðina en nokkru sinni hef
or veríð gert En hefur okkur
nota góðærið þannig?
Fru kíör þeirra. sem lakar eru
«t+iv ; cprnraemi við <róðærið?
- -- ’-in.im míi-la gróða beint
UM MENN OG
skipulega að því að auka fram-
leiðni, afköst og fjölbreytni at-
vinnuveganna eins og kostur
er? Eða búum við við óeðlilega
ójafna arðskiptingu og látum
við hendingu og sérhagsmuni
ráða mestu um það, sem gert
er? Það verða svörin við þess-
um spurningum, er á sínum
tíma munu segja til um það,
hvernig núv. stjórn og stefna
hennar hafa gefizt þjóðinni.
Eru ritstjórar IVIbl.
hálfkommar?
Mbl. þykir það bersýnilega
óheppilegt, að það er ekki
lengur eitt um það að stimpla
frjálslynda andstæðinga sína
hálfkommúnista og undirlægj-
ur kommúnista. Goldwater hinn
ameríski stundar þessi vinnu-
brögð nú af miklu kappi.
Helzta afsökun Mbl. er sú, að
það sé miklu heiðarlegra en
Goldwater. Goldwater geri
þetta án tilefnis, en Mbl. af
fullu tilefni. Mbl. segi þetta
ekki um andstæðinga sína,
nema þeir hafi staðið við hlið
kommúnista í verkföllum, átt
samleið með þeim í stjórnar-
andstöðu o. s. frv.
Áður en Mbl. heldur lengra
út á þessa braut, ætti það að
athuga hverja það hittir með
þessum áróðri. — Stóðu ekki
Sigurður Bjarnason og Eyjólf-
ur Konráð við hlið kommúnista
í blaðamannaverkfalli í fyrra?
Og sameinuðust ekki þeir
Bjarna Benediktssyni og Einari
Olgeirssyni í aridstöðu gegn
vinstri stjórninni sumarið 1958?
Og var það ekki hárrétt, sem
Alþýðublaðið sagði í afmælis-
grein um Stefán Jóhann Stef-
ánsson síðastl. sunnudag, að
Sjálfstæðismenn hefðu verið
duglegustu bandamenn komm-
únista i verkalýðsfélögunum,
þegar verið var að brjóta meiri
hluta Alþýðuflokksins þar á
bak aftur?
Goldwater má eiga það, að
hann er ekki eins seinheppinn
í málflutningi sínum og Mbl.
Hann gætir þess a. m. k. að
berja ekki sjálfan sig.
Einka einokun
Það verður nú ekki annað
séð af íhaldsblöðunum en að
þau telji einokun betri en sam
keppni, ef hún er í höndum
,,rétts“ einkaaðila. Ef hún er
hins vegar í höndum ríkisfyrir-
tækis, verður að breyta því í
almenningshlutafélag, svo að
einokunin komist brátt í „rétt-
ar“ hendur. Afstaða aðalblaðs
Sjálfstæðisflokksins, Vísis, í
Kassagerðarmálinu bendir a.
m. k. eindregið til þessa. Allur
áhugi Sjálfstæðisflokksins á
frjálsri samkeppni er sem sé
ekki meiri en það, þegar á
hólminn kemur, að hann telur
einokun „réttra“ einkaaðila
betri, en það verða að sjálf-
sögðu að vera „réttir“ aðilar
os all« ekki samvinnufélög eða
ríkið. Það fer ekki hjá því. að
vmsum þeirra, sem hafa lagt
trúnað á, að Sjálfstæðisflokk-
urinn væri einlægur fvlgiandi
samkeppnisstefnunnar, þyki
þetta merkilegar upplýsingar.
6
T í M I N N, sunnudaginn 26. júlí 1964