Tíminn - 26.07.1964, Qupperneq 7

’Jtgetandi PRAMSOKN ARFlOKKURiNN
PramkvRmdnstjóri Kristjðn Benediktsson Ritstjórar Þórarinn
Þórarinsson 'ábi Andrés Kristjánsson Jón Helgason og Indriði
G Þnrsteinsson Pulltrúi rit.stjórnar Tómas Karlsson Prétta
stjóri Jónas Krisijánsson Auglýsingastj Sigur.ión Daviðsson
Bitstjórnarskrifstofut i Eddu-húsinu simar 18300—18305 Skrii
stofur Bankastr 7 Afgr.sími 12323 Augl simi 19523' Aðrar
skrifstofur simi 18300 Askriftargjald kr 90.00 a mán innan
lands - t lausasSlu kr 5,00 eint - Prentsmiðjan EDDA h.f
Walter Lippmann ritar um alþjóðamál:"'
Goldwater vill deila og drottna,
en Johnson friða og sameina
Sigur Goldwaters eyðileggði sambúðina viS önnur ríki
Fólkið og landið
ísiendingar unna flestir heimili sínu og eiga margir
fögur heimili, sem þeir hlúa að, fegra og umgangast af
ást í verki, hirSa hús sitt og garð með umhyggju og alúð,
sem ber þeim fagurst vitni. En þess gá ekki allir að
landið allt er líka heimili þeirra, og þess vegna hættir
sumum til. einkum unglingum, að skilja eftir sig önnur
merki at ir í Þórsmörk en heima í garði foreldra sinna
og viðhafa þar -aðra siði.
ísland er einstætt að frjálsri, osnortinni náttúrufeg-
urð, og á engin þjóð í Evrópu lengur sama yndisarð í
þeirri mynd- En þessi ósnortna náttúra er víða mjög við-
kvæm og krefst sérstakrar varfærni í umgengni. Því mið-
ur hefur mjög á því borið, að ferðafólkið sem leggur leið
sína um fegurstu og viðkvæmustu staði landsins, sýni
landinu ekki ætíð nægilega ást í verki og skilji eftir
sig slóð sóðaskapar, örtraðar og afskræmingar.
En hér eiga sem betur fer ekki allir sammerkt. Ein-
staka ferðamannahópar setja sér það mark, að leggja
hönd að fegrun en ekki lýtum 1 áningarstað sínum.
Verst eru dæmin, sem minnast má frá síðustu ánjm,
einkum um hvítasunnu og verzlunarmannahelgi, er múg-
ur manns þyrpist á fagra staði og sleppir sér í skríls-
æði og vinnur tjón á gróðurríki, svo illbætanlegt er.
Nú er verzlunarmannahelgin framundan. Af viðtali,
sem blöðin hafa birt nýlega við Hákon Bjarnason og
fleiri, sést, að nú er um nokkur samtök og viðbúnað til
varnar að ræða. Er hann miðaður við Þórsmörk, en mun
ná til annarra staða, ef þörf krefur Hörð tök í þessum
efnum eru þó aðeins réttmæt sem óyndisúrræði. Hitt
væri ánægjulegra að geta treyst þroska fólks, ungra sem
aldinna í umgengni á landi sínu- Enginn vafi er á, að
margt mætti gera í öryggisskyni og hefur verið bent á
varúðarráðstafanir, sem ekki skulu raktar hér. En um
leið og æska landsins er hvött lögeggjan til þess að sýna
ást á landi sínu í verki, er rétt að minna þá, sem mesta
ábyrgð bera á landi og lögum, að vera vel á verði.
Hástökksmetið
Ríkisstjórnin, sem nú situr, á nastökksmet í dýrtíð.
Alraenn dýrtíð í landinu hefur tvöfaldazt í tíð hennar, þó
að kaup hafi ekki hækkað nema um 60%. Hrikalegasta
hækkúnarmetið er þó í sjálfum ríkisbúskapnum Fjár-
heimta ríkissjóðs og þar með ríkisálögur á almenning
hafa rúmlega þrefaldazt í tíð stjórnarinnar En stjórnin
'r feimin við þetta met. Þegar Tíminn bendir á þessa
óhrekianlegu staðreynd. fara málgögn stjórnarflokkanna
á stúfana og reyna að bera á móti þessu. Það verður þó
ætíð hlutskipti rjúpunnar við staurinn. Stjórnin þvkist
hafa lækkað tolla. en sú lækkun sást ekki á vísitöluvog-
inni sem kunngt er Hins vegar margfaldaði hún tollana
með gengislækkunum. Lagður hefur verið á nýr stórfeld-
ur söluskattur og er eins og þungur ómagi. sem ríkis-
stjórnin h''fir dæmt á bverja fjölskyldu í landinu-
Sprengisandsleið
Fyri á öldum var Sprengisandui einn fjölfarnasti
þjóðvegur landsins á sumartíð Á síðari tímum urðu aðr-
ir þióðleiðir milli landsfiórðunga fiölfarnari með bifreið-
um Ýmsir hafa þó á síðustu árum brotizt á ökutækium
yfir sandinn. en það hefur jafnan bót.t nokkrum ríðind-
um sæta og iafhvel háskaför M°ð hinni nvpi ng vel
búnu kláfferju á Tungnaá verða þáttaskil í þessnm efnum
Sprengisandur verður aftur fjölfarin sumarleið.
ÞAÐ er alveg hárrétt, sem
William S. White hefir bent
á, að við stöndum frammi
fyrir „harðvítugri úrslitabar-
áttu um völdin milli innsta
hringsins í Republikanaflokkn
um og þeirra, sem utar standa.“
Innsti hringurinn stendur ó.
skiptur að baki Goldwaters, þar
eru allir helztu leiðtogar flokks
ins í báðum deildum þingsins •
í hinni fylkingunni eru meðal
annarra rikisstjórarnir Scran-
ton, Rockefeller og Romney. Sú
fylking stendur alveg utanvið
innsta Þingmannavaldið i
flokknum. Leiðtogar innsta
hringsins biðu algeran ósigur
árið 1952, þegar frambjóðandi
þeirra, Taft öldungadeildarþing
maður, laut í lægra haldi fyrir
hinum almennu liðsmönnum.
sem beittu Eisenhower hers-
höfðingja fyrir sig.
ÞESSI skilgreining er ágæt,
svo langt sem hún nær. En
hún hrekkur þó hvergi nærri
til að skýra, hvers vegna Barry
Goldwater, frambjóðandi íhalds
aflanna, greinir svo sterklega
á við Taft öldungadeildarþing-
mapn í veigamiklum málum.
Árið 1952 var hinn „almenni
republikani“ andhverfur virk-
um hlut að framvindu mála
á erlendum vettvangi, tregur
til hernaðarævintýra þar og
JOHNSON
ingu til alheimskrossferðar, né
láti sig sérlega miklu varða þau
ummæli Goldwaters, að mann
réttindalögin geti ekki komið
að haldi og séu óframkvæman
leg, nema með aðferðum þeim,
sem tíðkast í lögregluríkjum.
Ég held ekki að Dirksen hafi
næsta ófús á bein afskipti af ; Teifið nepíum’ hpéytíngum.
málum utan Vésturálfu. Hinn' ' á’éijnil&a (ieldúr'Hk'þ'n, að-Gold
íhaldssami arftaki hins' '1964 Vilr ekki Rijöri og því
hefir blásið til krossferðar um
allan heim og víðtækra hern-
aðarafskipta, jafnvel notkun-
ar kjarnorkuvopna ef svo vill
verkast.
HVERNIG má það vera, að
íhaldsöflin, sem nú ná undir-
tökunum í flokknum, virðast
hafa tekið svo djúptækum
breytingum á þessum 12 ár-
um?
Mér verður hugsað til Dirks
ens öldungadeildarþingmanns,
sem Ijær Goldwater fylgi sitt
meðan hann hefir enn um háls
inn lárviðarsveiginn, sem hann
hlaut fyrir að gera samþykkt
mannréttindalaganna fram-
kvæmanlega. Ég held ekki, að
Dirksen hafi neina tilhneig-
skipti ekki svo miklu máli,
hvað hann segi. Hitt sé miklu
meira um vert, að að loknum
ósigri Goldwaters, ef hann lýt
ur þá í lægra haldi, hafi hinn
gróni þingmannakjarni enn
öll völd í Republikanaflokkn-
um, og Dirksen er sjálfur einn
af leiðtogum þess kjarna.
MEIRIHLUTI flokksþingsins
stóð tvímælalaust að baki Gold
waters. Og eitt er víst í því
sambandi: Hann gefur kjósend
um kost á að velja milli sín
og Lyndon B. Johnsons, og eng
um getur dottið í hug, að bita
munur sé en ekki fjár á fram
bjóðendum, eins og stundum
hefir áður þótt.
Meginmunurinn á þessum
GOLDWATER
tveimur mönnum er allur ann
ar en raun væri á, ef Dirksen
stæði andspænis Johnson. Mun
urinn á Goldwater öldungadeild
arþingmanni og Johnson for-
seta kemur bæði fram í aðferð
um og innstu gerð. Það er mun
urinn annars vegar á ástríðu
til að sundra og drottna og
hins vegar að stilla til friðar og
samræma.
ÁGÆTT dæmi mismunarins
kemur einmitt fram á sviði
mannróttindamálanna. Meðan
frumvarpið að mannréttindalög
unum lá fyrir þinginu, var af
staða Goldwaters einmitt til
þess fallin að gera Republik
anaflokkinn að athvarfi allra
þeirra, sem aðhylltust afskipta
leysi og óvirka andstöðu. Það
er alþjóðarógæfa, að þessi al-
varlegu mannréttindamál
skyldu ekki vera hafin yfir
flokkadeilur og Dirksen öld-
ungadeildarþingmaður skyldi
verða að láta í minni pokann
fyrir Barry Goldwater.
Og hvaða tilgang hefir
þetta?
Það hefir þann tilgang, að
Golwater hljóti í forsetakosn-
ingunum fylgi aðskilnaðarafl-
anna, sem líta á Wallace ríkis
stjóra í Alabama sem leiðtoga
sinn. Það er einmitt þetta, sem
ég á víð, þegar ég segi að
Goldwater hafi ástríðu til þess
að sundra og drottna.
EF SVO ólíklega færi ein-
hverra hluta vegna, að Gold--
water næði kosningu sem for
seti, kæmumst við að raun um
að það ylli hvorki meira né
minna en gjölbyltingu á sam-
búð okkar við aðrar þjóðir.
Fylgjendur hans tala um að
efla NATO og önnur bandalög,
sem við erum aðilar að, og sið
ferðilega forustu okkar i
baráttunni gegn kommúnisman
um í öllum myndum hvarvetna
um heim. En það er eins víst
og að nótt fylgir degi að kosn
ing Goldwaters eyðileggði öll
okkar bandalög og ylli rishá-
um öldum hlutleysis and-
Framh. á bls 15
T í M I N N, sunnudaginn 26. júlí 1964
7