Tíminn - 26.07.1964, Page 9

Ekki einasta Reykvíkingar,
heldur margir landsmenn aðr-
ir, hafa hitt að máli ambassa-
dor Hans-Richard Hirsfeld,
sem veitt hefur forstöðu sendi-
ráði Sambandslýðveldisins
Þýzkalands her, síðan árið
1957.
Ambassador Hirschfeld og
kona hans hafa ferðazt víða
um land og kynnzt mörgu
fólki. Hefur ambassadorinn
mjög gert sér far um að kynn-
ast bændum og kjörum þeirra,
því að hann er sjálfur stór-
bóndasonur, ólst upp á bú-
garði í Holstein, skammt frá
Kielarskurðinum. Faðir hans
var mikill framámaður í búvís
indum. Hann var formaðui
bændasamtakanna í héraðinu
og forsvarsmaður þeirra í
samningum við stjórnarvöldin.
Eina dóttur eignuðust þau
hjón, en hún dó á barnsaldri
Eftir það festi móðirin ekki
yndi á búgarðinum og flutti
þá fjöldskyldan til næstu borg
ar. Húsbóndinn hélt þó áfram
Búskapurinn
af veril mín
að fylgjast vel með málefnum
bændastéttarinnar.
Ambassador Hirschfeld
lagði stund á hagfræði- og laga
nám. En háskólanám hans var
skammt komið þegar faðir
hans missti allar eignir-' sínar
í verðhruninu eftir fyrri heims
styrjöldina. Varð pilturinn þá
sjálfur að sjá sér farborða og
vann hann við landbúnað, í
verksmiðjum og hvað sem fyr
ir kom.
Þegar hann hafði lokið fyrri
hlutaprófi í lögum, réði hann
sig á bandarískt skip, sem
sigldi milli Hamborgar og New
York og ákvað að freista um
sinn gæfunnar vestan hafs. I
New York komst hann að sem
handlangari í byggingavinnu
og standa þar skýjakljúfar,
sem hann hjálpaði’ til að
byggja!
\ Þau laun, sem hann gat spar
að saman, notaði hann til að
kosta sig áfram við nám-
ið, lauk lögfræðiprófi og fékk
stöðu sem aðstoðardómari í
Danzig, sem þá var fríríki. Síð-
ar gerðist hann starfsmaður
hjá tengdaföður sínum, sem
rak stóra málfærsluskrifstofu
þar í borginni.
Hvenær hófuð þér starf i
utanríkisþj ónustunni?
Ég gerðist fyrst starfsmaður
í innanríkisráðuneytinu og
fluttist þaðan í utanríkisþjón-
ustuna. Á hennar vegum starf
aði ég fyrst í Danzig, síðan í
Berlín, New York og Bern í
Sviss, en þar var ég til loka
síðari heimsstyrjaldar.
En ekki hafið þér verið er-
indreki þýzkra stjórnarvalda
allan þann tíma í Sviss?
Nei, þegar lokað var sendi-
ráði Þjóðverja þar í landi, þá
spurði svissneska stjórnin mig
hvort ég vildi taka að mér að
Hirschfield, ambassador.
opna á ný og stýra ræðismanns
skrifstofunni í Basel á hennar
ábyrgð. Þar voru margir Gyð-
ingar frá Þýzkalandi og fleira
fólk, sem hafði þýzkan ríkis-
borgararétt, en hafði lengi átfr
heima í Sviss o.s.frv. Ég svar-
aði svissnesku ríkisstjórninni
fyrst með því að spyrja, hvort
þeir hefðu ekkert við það að
athuga, að ég hefði allt til
stríðsloka starfað fyrir nazista
stjórnina. Mér var svarað því,
að auðvitað vissu svissnesk
stjórnarvöld allt um feril
minn og hefðu fylgzt með því
hvernig ég leysti störf mín þar
í landi af hendi og þau treystu
mér fullkomlega. Gekk ég þá
í þjónustu ríkisstjórnarinnar
þar og reyndi af fremsta
megni að annast málefni þau,
sem mér voru falin. En vegna
þessa starfs míns litu Banda-
menn mig aldrei tortryggnis-
augum eftir styrjöldina.
Hvert fóruð þér eftir stríð-
ið?
Við fluttum heim í mitt
fæðingarhérað, þar setti ég
upp smábú, bjó aðallega með
kindur og hænsni.
Þá var engin þýzk stjórn tii
í landinu, þar var herstjórn
Bandamanna, sem fór með öll
völd. Endurskipulagning þjóð-
félagsins fór fram undir þeirra
eftirliti. Fyrst voru kosnir á
lýðræðislegan hátt embættis-
menn í hinar lægri stöður og
svo áfram koll af kolli. Var
það gert til að fyrirbyggja, að
nazistar kæmust til valda á
ný. Ég var fljótlega kosinn
eins konar amtmaður fyrir mitt
hérað, en þegar að því kom,
að mynda skyldi stjórnina í
Bonn. var ég einn af tuttugu
mönnum. sem þangað voru
kvaddir til að byggja aftur upp
utanríkisþjónustuna. undir
takast
(Ljósm.: Tíminn-GE).
Hefur
skemmtun
stjórn Adenauers. Raunar var
fyrst aðeins um eina litla
stjórnarskrifstofu að ræða, ut-
anríkisþjónustan tók ekki
strax til starfa. En þar þurfti
eðlilega mörgu að sinna. Eng-
in skjöl voru til frá fyrri tíð
til að styðjast Við og fýrst 'í
stað leyfðu Bandamenn aðeins
að stofnaðar væru ræðismanns
skrifstofur og að verzlunarfull-
trúar veittu þeim forstÖðu.
En hvenær fóruð þér úr
landi sem fulltrúi hinnar nýju
stjórnar?
Ég var sendur til Antwerp-
en árið 1953, til að opna þar
ræðismannsskrifstofu.
Var ekki erfitt að koma
fram sem fulltrúi Þýzkalands
fyrstu árin eftir styrjöldina?
Jú, að sjálfsögðu, en þó var
það mjög ólíkt í hinum ýmsu
löndum. Það bar ekki á nein-
um sérstökum erfiðleikum í
iöndum, sem tengd voru Þýzka
landi rótgrónum vináttubönd-
um, svo sem í Suður-Ameríku.
Japan, Tyrklandi eða á fs-
landi. Allt öðru máli gegndi
um þau lönd, sem höfðu verið
undirokað af nazistum eða átt
í beinni styrjöld við þá. Þó
verð ég að segja, að erfiðleik-
arnir voru minni í Belgíu en
í löndum eins og Danmörku,
Hollandi eða Noregi. f Belgíu
hafði verið þýzk herstjórn ekki
sambland af innlendum stjórn
málamönnum og nazistum. Á-
standið var verst þar sem inn-
rásarherinn hafði verið studdur
af nazistaflokkum, sem tii voru
í landinu sjálfu. En það var
ekki hægt við öðru að búast.
Og smám saman leyfðu Banda
menn okkur að auka utanríkis-
þjónustuna og 1952 var okkur
leyft að útnefna sendiherra á
ný. í lok þess árs var fyrir-
rennari minn,, dr. Oppler, út-
nefndur sendiherra á íslandi.
Það er einlæg von mín, að
takast megi að afmá það illa.
sem nazistar sköpuðu þjóð
minni, og að við getum sannað
heiminum, að alltaf hafi mikill
no%íl Þý?te7tj.^nnnaí;.,vpEig!If,:
a&H’ars sippis. og þptri menn ,
Srf-en>þeir. ,-f-v.> v -t+nr
Alítið þér, að rekja megi
hinar stórstígu framfarir í
efnahagslífi Þýzkalands eftir
styrjöldina til einhverrar sér-
stakrar iðngreinar, eða þær
hafi gerzt fyrir alhliða skipu-
lagningu?
Endurreisn efnahagslífsins
má fyrst og fremst þakka
hinu frjálsa markaðskerfi, sem
byggt hefur verið á kenning-
um núverandi kanslara, dr.
Ludwig Erhard. Þetta er vís-
indalegt hagkerfi, sem hann
hefur byggt upp, en svo sem
kunnugt er, var hann um
mörg ár viðskiptamálaráðherra
áður en hann varð kanslari.
Samkvæmt hans kenningum
er fyrsta atriðið að nýta vinnu
aflið sem bezt i öllum starfs-
greinum. Vinnusemi, hagsýni
og ráðdeild eru þær dygðir,
sem hann brýnir sífellt fyrir
þjóðinni
Hefur áhugi þýzkra stjórn
arvalda á Efaahagsbandalagi
Evrópu dvínað vegna afstöðu
Frakklandsforseta til Breta?
Ég held ekki. Efnahags
bandalagið er eitt meginatriði
í stjórnmálastefnu Þjóðverja í
Evrópu. Það mátti alltaf bú-
ast við stundarerfiðleikum á
einhverjum vettvangi, þar sem
um er að ræða jafn risavaxið
verkefni og Efnahagsbandalag
ið. En grundvallarsjónarmiðin
og trú Þjóðverja á bandalag
ið hafa ekki breytzt. Það er
stefna dr. Erhard, að menn-
ingarlegt og síðar stjórnmála
legt samstarf eigi að
milli Evrópuþjóða.
Er útlit fyrir, að takast
megi að sameina Þýzkaland á
ný?
Því miður er ekki litlit fvrir.
að það muni takast í náinni
framtíð. En nær allir Þjóðverj
ar munu alltaf stefna að því
marki, að þjóðin sameinist í
frjálsu og sann-lýðræðislegu
þjóðfélagi.
Hvefnig er hagur bænda í
Þýzkalandi? Er búskapur arð-
vænleg atvinnugrein þar?
Framfarir í landbúnaði hafa
orðið stórstígar. Vélvæðing hef
ur þar orðið mikil og ör. Ríkis
stjórnin styður á ýmsan hátt
að skynsamlegri og hagkvæmri
þróun landbúnaðarins.
Búskapur getur því verið arð-
vænlegur fyrir smábændur,
sem stuðzt geta við vinnu fjöl-
skyldna sinna og eru fúsir að
leggja hart að sér og fyrir
stórbændur, sem eru vel að sér
í sinni búgrein. En bændur
þurfa þar, eins og hér, að vera
vel menntaðir og kunna skil
á öllu, sem viðkemur búskap,
vera hagsýnir og skilja mark-
aðsmöguleika fyrir afurðir sín
ar.
Eg hef alltaf mikinn áhuga
á búskap og ég hef tekið eftir
því, hve ólík og erfiðari eru
skilyrði fyrir bændur hér, þar
sem raunverulega er ekki um
að ræða að rækta að ráði ann-
að en gras til skepnufóðurs.
Sumarið hér er svo stutt, að
kornrækt hlýtur alltaf að eiga
erfitt uppdráttar. Hér er því
ekki hægt að breyta landbún-
aðinum í annað horf, ekki
hægt að hagræða framleiðsl-
unni eftir markaðsmöguleik-
um. En það hefur verið ánægju
legt að fylgjast með vélvæð-
ingu íslenzka landbúnaðarins
og sjá nýmæli, eins og hey-
mjölsverksmiðjuna verða að
veruieika. Og í Mjólkurbúi
Flóamanna held ég, að hafi ver
ið valdar beztu vélar sem fá-
anlegar eru frá hverju landi.
Álítið þér, að markaður geti
skapazt erlendis fyrir hey-
mjöl?
Ég myndi álíta, að það færi
mikið eftir því hve gott sölu-
kerfið væri, sem vöruna ætti
að bjóða, ennfremur því, hve
dýr flutningur á því yrði. En
þetta er góð vara grasið er nær
ingarríkt vegna hins langa sól-
argangs. Sá tími hlýtur að
koma, að íslenzka moldin gefi
afurðir, sem verði eftirspurð
vara á heimsmarkaði. Það tek-
ur sinn tíma. En það er alltaf
nauðsynlegt að hafa góðan
landbúnað, sem getur fætt
landsins börn. Það þekkjum
við frá Þýzkalandi Ef annað
bregzt þá bjargar landbúnað-
urinn miklu og það verður að
sjá um, að fólk haldi áfram
að stunda þá atvinnugrein.
Er nokkuð eftir af óræktuðu
landi, sem nytja má til búskap
ar í Þýzkalandi?
Það er varla hægt að segja.
57,4% af landrýminu er nytj-
að til landbúnaðar, 28,8% eru
undir trjárækt og skóglendi,
afgangurinn eru borgarstæði,
vegir og iðnaðarsvæði.
Hvernig er fjallað um vinnu-
deilur í Vestur-Þýzkalandi?
Hafa menn tekið upp nokkra
nýja hætti í samskiptum vinnu
veitenda og launþega?
Ekki er beinlínis hægt að
segja, að þar sé um nýjungar
Framhalo á 13 sf8u
T í M I N N, sunnudaginn 26. júlí 1964
i