Alþýðublaðið - 10.05.1953, Síða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Simnuclagimi 10. maí 1953
Útgefandí; AlþýSuflokkurlnn. Ritstjóri og ábyrgSarmaSur:
Hanníbal Valdimarsson. Meðritstjóri: Helgi Sæmundsson.
• Prétta»tjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðamenn: Loftur Guð-
mundsson og Páll Beck. Auglýsingastjóri: Emma Möller.
Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsingasími: 4906. Af-
greiðslusimi: 4900. Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgotu 8.
Áskiiftarverð kr. 15,00 á mán. í lausasölu kr. 1,00
Hagsmunavíqi verkalýðsins
ÞAD LÍÐA aldrei margir
dagar svo, að íhalclið og mál-
gagn, þess, Morgunblaðið, þurfi
ekki að reka hornin í verkalýðs
hreyfinguna og gera á hana
sjálfa eða forsvarsmenn hennar
harðar árásir.
Þeir vita það vel, Morgun-
blaðsmennirnir, að hún er
hrjóstvörn verkafólksins í á-
tökunmn um skiptingu þeirra
verðmæta, sem viirna erfiðis-
mannsins skapar. Og því fer
fjarri, að íhaldið sá ánægt með
þá skiptingu vinnuverðmæt-
anna, sem verkalýðssamtökin
hafa þegar náð. Það vildi um-
fram alít geta brotið verkalýðs-
samtökin rækilega á hak aftur
og knúið fram mikki lægra
kaupgjald en nú cr greitf. En
það gerir sér Ijóst, að til þess
standa engar minnstu vonír.
Þess vegna fyílast forkólfar í-
haldsins sálsjúku æðí í hveit
skipfti sem verkalýðssamtökin
þoka málefmsm vinnandi fófks
ins eitthvað örlítið fram á við.
Um það talar dæmið frá síð
asta hausti skýrustu máli. Þá
urðu viðbrögð valdhafanna á
líka lund og kerímgsrmnar,
sem í máttlausri reiði sinni æil
aði að stöðva ræðumann á
fundi og æpfi til samherja
sinna, þegar allar venjulegar
tilraunir virtust ekki ætla að
bera árangur: ..Það <!is<nr ekki
að stawpa,“ æpti hún. „Við verð
um að arga!“ — f afstöðu ráð-
herranna felst svo mikið sem
þetta: Ríkisvaldið dugar ekki
vevn verkalýðssamfökunum. —
Við verðum að fá okkur inn-
lendan her!
Nákvæmlega á sama háft er
því farið með heiftúðugar árás-
>r Morgunblaðsins á samvinnu-
hreyfinsmna. Hún er, þótt með
nokkuð öðrum hætti sé, hags-
munavígi hins vinnandi fólks
kring um allt land. Hún er tæki
fólksins til að gæta fengins fjár
— tæki ti! að drýgja no-favifdi
þeirra tekna, sém verkalýðs-
samtökin eiga mikitm þátt í að
ákveða hverjum vinnandi
manni og konu. Þeíta eru syst-
urhreyfingar, — eins konar tvi
burasystur, sem vinnandi fólk
fil sjávar og sveita á alla að-
stöðu sína í nútíma þjóðfélagi
beinlínis að þakka. Og gegn
þeim báðum er heift íhaldsins
og sérhagsomunanna stefnt af
sarns konar ofstæki og offrosi.
íhaldið hefur ekki andúð á
vöruúívegun og vörudreifingu,
sem starfi út af fyrir sig. Ekki
heldur á iðnrekstri eða skipa-
útgerð, en þerfta er þó hlutveik
samvinnuhreyfingarinnar. Nei,
nei, þetta er aílt vöíþóknanleg
starfsemi í höndnm heildsala
og kaupmanna, e'mkaatvinnu-
rekenda og Mutafélags, eíns og
Eimskipafélags íslands. Cróð-
inn af slíkri starfsetni þarf hara
að álíti íhaldsmanna að rcnna í
vasa einstaklingsins — ekki
heildarinnar.
Það er á einskis manns færi
að segja til um það, hvaða verð
lag væri ríkjandi í landimi, ef
samvinnuhreyfíngin væri ekki
til og jafn sterk og hún e.r.
Samvinnuskipaflotinn vinmir
fólkinu úti á landi ómetaniegt
gagn með vöruflutningum
beint á hafnimar á Austfjörð-
um, - Vesífjörðum og Norður-
landi, og er þó sú stavfscmi í
fyrstu byrjun að heita.má.
An nokkurs aukakositnaðar
fyrir fóíkið, sein verzlar við
kaupfélögin, hafa þau skilað
núverandi kynslóð og þeim
komandi tuga eða hundraða
milljóna verðmætum í húsum
og öðrum mannvirkjum, sem
öruggt er að ávallt verði í eigu
þeirra byggðarlaga, sem þau
eru reist i. Stofnsjóðsinnstæður
félagsmanna í samvinnuféJög-
uiium eru enn fremur margra
milljóna unnhæð, sem í uinka-
verzlun hefði runnið í einstak-
Isngs vasa. Og þarinig mætti
lengi benda á þjóðíélagslega y£
irburði samvinnuskipulagsins,
sem aíbýðustéttirnar mega
aídrei láta Morgunblaðið villa
fyrir sér um.
Alþýðuflokkurinn í sem nán
usfum samstarfstengshirw við
verkalýðssamtök og sartivinnii-
hreyfingu er bezta íryggingin
fyrir velmegun o-g gengi vinn-
andi stéttanna á Islandi.
SMIIHIiIilll{lI[lgItIfflll]lill!lllinilllllllllll!ll]IIIIIliilllií!L'l[!iili;iiRilililIi;!tílli1í!inKiIii!!;n[nilliíll1IIIl!iI!lílíiIiiniffliIltlíTllIiJIIIi!ISIilUllliliilffirililll]lllDt!I!ll]IIMUlMl!
Vimuskóli Reykjavíkur
tekur til starfa um mánaðamótin maí—júní þ. á og
starfar fram í spetember-byrjun að frádregnu hálfs-
mánaðar su.marleyfi (frá 26. júlí til 9. ágúst). í skólann
verða teknir unglingar sem hér greinir:
Ðrengir 13—15 ára incl. og stúlkur 14—15 ára incl.
Umsóknum sé skilað til Ráðningastofu Reykjavíkurbæj-
ar Hafnarstræti 20, II. hæð, fyrir 16. maí n.k. og eru
þar afhent eyðuíblöð undir þær.
iiiiifflnnniíniiffliiiiinniiimíniiiHSíiíiiiniiiiifniniimiiiinramiiiniíitiíiiiiniiiniiiiiiiinniisiiiíiiininnniiiiiiniraímiíníaiinniiifniiininimtmfflHinfnnmiiiiinniiiininnní

Útbreiðið A Iþyðublaðíð
Framhald af 1. síðu.
Björn Ólafsson í spurn-
ingaþætti.
Eru það veiðarfæragerðirnar,
sem keppa við þá aðstöðu stór-
útgerðarmanna að kaupa inn
veiðarfæri, þegar skip þeirra
eru í erlendum höfnum, fyrir
algerlega frjálsan gjaldeyri?
Eru það klæðagerðirnar, sem
framleiða margar hverjar
fyrsta flokks vöru á sanngjörnu
verði?
Er það Raftækjaverksmiðj-
an, sem sífellt hefur átt í ó-
heftri samkeppni við stórinn-
flutning þýzkra og amerískra
eidavéla., þó að hún hefði hæg-
lega getað framleitt aílar bær
rafmagnseldavélar, sem þjóðin
þurfti að nota. — Eða m.una
menn það ekki, að sú verk-
smiðja byrjaði líka á fram-
ieiðslu kæliskápa, þvottavéla
og fleiri heimilistækja í fulíri
samkeppni við sams konar er-
Lendar vörur?
Eða er átt við framleiðslu
innlendra miðstöðvarofna? —
Naumast getur það verið, þvi
að síðan sú verksmiðja komst á
Legg, hafa alltaf verið til sölu
erlendir miðstöðvarofnar. Er
þarflaust að þegja yfir þvi í
þessu samíbandi, að mnfiytjend
ur þeirra hafa meira að segja
neitað að selja innlenda ofna.
Hefði þó sala hinnar innlendu
og erlendu vöru aðeins átt að
tryggja frjálst val itaupenda og
veita íslenzku iðnframleiðsl-
unni á þessu sviði jafnrétti víð
þá erlendu. En því hefur sem’
sé ekki verið að heilsa.
Bátasmíði lítlæg ger.
Það skyldi þó aldrei vera
skipasmiíðaiSnaðurinii, sem
á/t er við? — Að mitmsta
kosti er hann meðal þeirra
íðnareina, sem keita má að
búið sé að eyðileggja til fulls
osr sranga af dauðum. — AS-
staða hans hcfur verið sú, að
a£ efni í 60—70 tonna bát
smíðuðum innanlands hefur
orðið að boraa a. m. k. 70 ÖÖ0
krónur í tolla og skatta til
ríkissjóðs, samtímis bví að af
Hmfluótum skipum hefur átf
að borara aðeins 2% innflutn
insrsajöld, sem alltaf h;fa
verið gefin eftir.
Ekkert gerði iðnaðarmálaráð
herra eða ríkisstiómin til að
Jedðrétta þetta hróplega rang-
keti, en tveir þingmenn Alþýðu
flokksins urðu til bess á sein-
asta þingi að flytja frumvarp
um niðurfellineu allra tolla og
skatta af vélum og efni til
skipa, er smíðuð vreru innan-
lands. Þannig er tilbomin sú
heimild. sem nú er í fjárlögum
ársins 1953 um að endursreiða
alla tolla og gjöld af innfluttu
efni off véjum til skipa, er hér
séu smíðuð.
Ráffiherrann sesist vona, að
betta verffii sóð hiáln. oé viffiur
kennir. að bað sé þjóðarnauffi-
svn. að íslendinsar seti haldið
áfram' að bvggia siálfir skin
sín. Vi'ssulesa er það bióðar-
nauðsvn. en óskön er bað seint
séð. Os skömm er að bví, að
stiórnarandstaðan skvídi verða
að reka stiórnarvöldin til sjálf
sagðra aðgerða í þessu efni.
Hln sorglega háðimg.
Björn Ólafsson iðnaðarmála-
ráðherra hefur reynzt óvenju-
Iega orðheppinn, þegar hann í
ræðu sinni á landsfu.ndih.um
viðurkennir, að „hitt væri sorg
leg háðung, ef við þyrftum að
sækja hverja fleytu til út-
landa“.
En hvað hefur ekki gerzt?
Höfum við ekki einmitt horft
upp á þessa sorglegu háSung
árum saman? Horft upp á auð-
ar og ónotaðar skipasmíðastöðv
ar okkar og atvinnulitla skipa-
snaiði, vegna þess að nokkrir
valdamiklir heildsalar höfðu
umboö fyrir erlendar skipa-
smíðastöðvar og áttu vísan
auðfenginn gróða í sambandi
við innflutr.ing skipa frá þeim.
En með mestri velþóknun virð
ist sjálfur iðnaðarmálaráffiherr-
ann hafa horft upp á háðung
þessa, þar til hún er játuð rétt
fyrir kosningar.
Hefur þá skipasmíðaiðnaði
okkar ekki verið hlift algerlega
við erlendri samkeppni? Nei,
ekki aldeilis. Eða minnast
menn ekki innflutnings sænsku
bátanna — og nú danskra báta?
Eða nótabátanna frá Finnlandi,
sem naikið kostaði að gera við,
áður en þeir teldurst nothæfir
við síldveiðar. Þeirra vegna var
eik flutt úr landi, og skilaði
hún sér ekki aftur í bátynum,
eins og þó mun haía verið ætl-
unin.
Það er satt: „Sorgleg háð-
ung“ heitir það réttilega, hvem
ig ríkisstjórn og löggjöf hefur
búiða að skipasmíðaiðnaðinum
í landinu.
Fleiri spurningar.
Það er bezt að halda spurn-
ingunimi' áfram' um iðngrein-
arnar, sem vaxið hafi upp í
skjóli haftanna.
Er átt við málningarfram-
leiðsluna? -—Bílasmíði? -—Vél
smiíði? — Húsasmíði? — Hús-
gagnasmíði? — Að því er
snertir tvær síðastnefndu iðn-
greinarnar hefur a. m. k. verið
reynt að koma að erlendri sam
kenpni. Nægdr að minna á
sænsku húsin í því sambandi,
svo vel sem sú tilraun tókst. Og
svo innflutning dönsku hús-
gagnanna ef|'r stríðið, eða inn-
flutning dönsku húsgagnasmið
anna til að innrétta þjóðleik-
hiúsið, meðan fjöldamargir hús
gagnasmiðir gengu hér atvinnu
lausir.
Ólíklegt verður lflca að telja,
að átt sé við uTlariðnaðinn. þeg
ar ta1 að er um gorkúluiðnað
eða iðnsTemar, sem vaxið hafi
upp í skjóli haftanna. Um þýð-
ingu' hans verður naumast
deílt, þar sem ullin væri flutt
út óunnin, ef hans nyti ekki
við.
Enn væri hægt að halda
Ie-ngi áfrarn, að spyrja: Hvar
eru iðnereinarnar, sem ekki
hafa orðið að rnmta samkeppni
við erlenda vnru? Ög í hverju
hefur sú vernd verið fólgin,
siem uwovaxandi iðnaði hefur
ven’ð veitt hér á landi?
Á aðeins einni iðnaðarvörú-
teeúnd er innflutningur bann-
aður með Tösum. Það er á þurr
mióTkiirdufti. eda er affieins ein
verk.smiffiia. sem framleiffiiir það
hér á landi, b. e. verksmiðjan á
Blönduósi (í kjördæmi Jóns
Pálimasonar).
Vær.i ekki ónvtt fyrir ríkis-
stiórnína affi gera þjóffiinni
oreiri fvnir umhyggju sinni fyr
ir íslen/ikiim iffinaffii. ef almennt
væri að honum búið á þessu
líkan hátt gagnvart erlendri
samkenpni.
Barátta iðrsaðarmaima
vlð ríkhsíiórnina.
Fyrir því hefúr verið barizt í
13 ár af iðnaðarmönnum, að fá
tollalöggjöfina endursfcoðaða
með hag iðnaðarins fyrir aug-
um.
Og hverjir hafa staðið í vegi
fyrir því, að sú endurskoðun
fengist fram? Það þaía þeir
stóru kaupsýslumenn gert, þ. e.
fyrst og fremst sjálfstæðis-
menn.
Á árinu 1940 — fyrir 13 ár-
um — stóðu iðnaðarmenn í
harðri baráttu fyrir endurskoð
un tollalaganna. Þá var Ólafur
Björnsson hagfræðmgur (nú
prófessor) fenginn til að tor-
velda framgang málsins. Til
dæmis var þá ritgerð eftir hann
lögð á borð bvers alþingis-
manns, og geta menn markað
anda hennar í garð iðnaðarins
af þessum ummælum:
Iðnaður beinlínis
skaðlegwr.
„Af öIIk fsessu verður ekki
annaS séð, en yíirgnæfandi
líkur séu á, að opinber stuðn
insrur tií handa nýjum iðnaði
yrSi atvinnulífinu skammgóð
ur vermir og, sé litið yfir
Iengri tíma, þjóðarbúskapn-
um beinlínis. skaSIegur, sök-
um þess, að hætþa er á, að at-
vinnulíf þjóðarimiar yrði
þannig byggt upp á annan
hátt en þann, er bezt sam-
svarar náttúrlegum skilyrð-
um landsins.
Það er ekki skynsamlegt
fyrir fátæka þjóð að efla
þann atvirinurekstnr í lar.cl-
inu, sem krefst mikil'; af því,
sem þjóðina skorítr mest —
fjármagninu,“ (Þessa ritgerð
er að finna í heild i auka-
ihefti af Tímaríti iðnaðar-
manna 1940.)
Alla tíð síðan virðist þessi
markaða afstaða íhaldsprófess-
orsins til iðnaðarins hafa verið
ráðandi stefna Sjálfstæðis-.
flokksins.
LoforS mesti sigitrinn.
En nú loksins, sköxnmu fyrir
kosningar, eru gefinúögur fvr-
irheit um endurskoðun toTlalag
anna. Og um þetta loiorð talar
iðnaðarmálaráðhierra rétt eins
og það sé raurihæf ráffistöfun,
sem þegar hafi fallið iffinaffiinum
í skaut og fært honum mildar
kjarabætur.
Um bessa lofuðu endurskoð-
un sagði iðnaðanná 1 ará"öke.rra
m. a. þetta á landsfundi sjálf-
stæffiismanna:
„Ég tel því einn mesta sigur
fyrir haffsmuni iðnaðarins, að
endurskoðun tollalaganna hef-
ur verið viðurkennd nauðsyn-
leg af ríkisvaldinu og nefnd
skipuð. ...
Þetta tel ég raunhæfustu að-
stoðina, sem veitt hefur verið
iðnaðinum, ef hún (þ. e. endur
skoðunin) verður framkvæmd
svo sem <ú er stofnað.“
Já, takið eftir: Loforð um
endurskóðun er raunhæfasta að
stoðin, sem íslenzkum iðnaði
hefur veriffi veitt,. ef fram-
kvæmdir fylgia, og hver veit
um það? — Þetta er ekkert
smáræði, eða finnst .ykkur ekki
til um það, iðnaðarmenn?
Spilagaldrar ríkisstjóm-
ariimar.
En Björn Ólafsson hafði fleira
fram að telia en áournefnt lof-
orffi, af öllum þeim ósköpum,
sem búið væri af núverandi
ríldsstjórn að gera fyrir iðnað-
inn. Um næstþýðingarmestu að
stoðina sagði hann í ræðu sinni:
„Sú aðstoð, sem ég tel að
komi næst að rauohæfu. gagni
Framhald á 7. síðu.