Alþýðublaðið - 12.06.1953, Side 5

Jföstudaginn 12.- júní 1952
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
. GÓÐIR ÍSLENDINGAR,
fjær og nær, ég bíö ykkur ö'll-
'um gleðilega hátíð.
Hinum ýmsu stéttum þjóðfé-
lagsins hefur smátt og smátt
aukizt skilningur á þeirri nauð
syn að helga sér og áhugamál-
am sínum sérstakan dag ársins.
Fyrir nokkrum árum taættist
sjómannadagurinn við sem slík
ur. Það má óhætt segja, að sjó-
mannadagurinn sé fyrst og
fremst ofinn um eitt af helztu
hugðarefnum sjómannastéttar-
innar, sem er byggingidvalar-
heimilis aldraðra sjómanna.
Dagurinn var upphaflega og
er enn helzti fjáröflunardagur
ársins til þessara framkvæmda.
En sjómannadagurinn hefur
einnig annan tilgang, og þá
einkum þann, að gefa sjómönn-
um þess kost að koma fram
sem sam'stæðust heiid, glæða
skilning alþjóðar á störfum
þeirra og lífi og efla samtök
Bjómanna í baráttunni fvrir
bættum kjörum og auknu lífs-
öryggi þeim til handa. Tilgang
þesisa dags teldi ég með öllu
glataðan sjómannastéttinni, ef
hann félli í það forrn að verða
nokkurs konar stássbrúða mál-
rófsmanna, er íbíæddu hann
silkihálum fagurmælum og
hljómfullu orðagjálfri. Vil ég
vara við slíku.
ENN ÞÖRF Á FÉ
Á sjómannadaginn í ár get-
um við með ánægju séð, að því
máli, er dagurinn var í upp-
hafi eint/im helgaður, -- bygg-
íngu dvalarheimi'is aldraðra
sjómanna — hefur þokað nokk
uð á.leið. Framkvæmdir eru
hafnar og unnið hefur verið all
mikið við grunn þessarar
glæstu byggingar síðan á síð'
asta sjómannadegi.
Vil ég nota þetta tækifæri til
að færa alþjóð þakkir okkar
sjómanna fyrir stuðning henn-
ar við þetta óskabarn okkar og
áihugamál, en jafnframt greina
frá því, að enn skortir mikið fé
til þess að hægt verði að koma
foyggingunni upp, og valdiir þar
mifclu um rýrnano’i kaupmátfur
krónunnar, vegna aukinnar
dýrtíðar.
Sjórnönnum mundi áreiðan-
lega finnast störf sín fyrir þjóð
arheildina metin að nokkru, ef
Etjórnarvöldum Iandsins ykist
skilningur á fjárþörf til þess-
ara framkvæmda, og hefðu það
í huga, er fjárlög eru afgreidd.,
SEM FLEST SKIP í HÖFN
iEnn tel óg langt í land að
náð sé þeim tilgangi sjómanna-
dagsins, að sjómenn eigi þess
feoíst að koma fram sem sam-
stæðust heild, þar sem mikíð
skortir á, að þeim sé veitt að-
staða til slíks þennan dag.
vegna fjarvera við störf sín á
hafi útir. En meðan svo er, eiga
þeir þess ekki kost að setja
sinn svip á hátíðahöld dagsins
né njóta að fullu þess^rar há-
tíðar, sem þeim er helguð. Sjó-
mannasamtökin munu þess
vegna að því vinna, að svo verði
jafnan þennan dag, að öll þau
sfcíp, sem því geta við koinið',
verði þá í höfn.
S J ÓMENNSKUÞ JÓÐ
FKÁ ÖNDVERÐÚ
iFrá því fyrsta að ísland
foyggðist hafa landsmenn stund
að sjó, einis og það er kallað,
að meira eða minna leyti.
Fyrstu landnám smennirnir
voru hvort tveggja í senn, bú-
höldar og sjófarendur. Flestum
mun ljóst vera, að forfeðrimi
okkar, sem. sóttu úr heimalandi
sínu vegna þess að þeir vildu
ekki una ofríki Haralds kon-
ttngs hárfagra, var því aðeins
mögulegt að komast til eyjunn
Ræða Garðars Jónssonar
ar hvítu, — ,-3Tzt á ránarslóð-
um“ — að þeir voru sjómenp,
góðir.
Það hefði ekki verið á yaldi
neins. sem einungis hefði ver-
ið bóndi — þótt ágætur væri
— að leggja upp í leit að eyju
langt úti í .Atlantshafi á opn-
um h’áti, áttavitalaus og með
öllu ófróður um margt það,
sem nú auðveldar sigiihgar um
ókunna stigu.
Ferð hinna norsku vikinga
hingað til land.s sannar okkur
sjómannshæfileika þeirra, sem
þeir svo skiluðu í arf til nýrra
kynslóða. í
Saga landsins sannar okkur,
að afkoma þess og farsæld hef-|
ur þá bezt verið, er hal'dizt
hafa í hendur þeir tveir meg- j
iniþættir atvinnulíisins, er for-
feður okkar sameinuðu — bú-
skapur og sjósókn. !
Þegar þess er gætt, að íand-
ið okkar er eyland, og að þjóð-1
in fær meginhluta auðs síns úr
hafinu kringum landið, má
flestum vera það Ijóst, að af-
koma þjóðarinnar, menning
hennar og sjálfstæði er að
miklu leyti háð störfum þeirra,
er sjóinn stunda. Lega landsins
skapar þörf þjóðarinnar fyrir
röska og dugmrkla sjómarma-
stétt.
ÞRÓIIN OG EÐLI
Eftir iþví sem sjálfsforræði
þjóðarínnar hefur aukizt, þé
hefur hún verið betur búin
tækjum til að nýt.a auðlindir
iands og sjávár. Skipa^Allinn
hefur vrfúo, skipin stækkað og
allur aðbúnaður skipverja batn
að. En þróttmikill sjómanns-
arfur forfeðranna heldur ó-
brejTttu eðli sjófarandans, er
dulmagn hafsins laðar fram.
í sínu ágæta ejómanna-
kvæði segir góðskáldið Örn
Arnarson:
„íslands Hrafnistumenn
| iifðu tímamót tvenn,
þó að töf yrði á framsóknarleið.
Eftir súðbyrðings íör
kom hinn seglprúði knör,
eftir seglskipið vélknúin skeið.
Garðar Jónsson.
En þótt tækjum sé breytt,
þá er eðlið samt eitt —
eins og ælunarverkið, er
sjómannsins beið.“
Hér er þróun skipastólsins
Iýst með slíkum ágætum, að
ekki verður betur á kosið, og
þeirri lýsingu er samofinn
skilningur skáldsins á sjómanns
eðlinu. Við lítum með stolti til
nýrra, stórra, glæstra skipa,
bæði í fiskiflotanum og far-
skipaflotanum, og öll þjóðin
hlýtur að fagna af einlægni
hverju nýju skipi, er í flotann
okkar bætist.
FÆKRI SLYS
En gleði okkar er ekki ó-
blandin. og hún getur ekki ver
ið það, þegar í ljós kemur, að
slvsfarir á sjó færast í aukana
með nýrri. og stærri skipum. A
það einkum við um fisktskipa-
flotann okkar.
Sjómannasamtökin munu
gera allt, sem í þeirra valdi
stendur, til þess að að því verði
unnið, að ekkert, sem í mann
legu valdi stendur. vevdi látið
ógert til að koma í veg- fyrír
slys þessi,' og ég heiti á þjóð-
ina alla til fulltingis við. sjó-
mannasamtökin í máli þessu.
Hættur, vösbúð og kröpp
kjör hafa ósjaldan verið fylgi-
nautar sjómannsins. Þrátt fyrir
það á íslenzka þjóðin og hefur
átt á að skipa VÍhnufúsum og
starfsglöðum mönnum í fiski-
manna- og farmannahóp, er
hafa skilið nauðsyn þess fjTr;r
þjóðarheildina að eiga dug-
mikla og áræðna sjómanna-
stétt.
Nú er svo kO'rnið, að um 95%
útflutningsverðm'áe ía þjóðarinn
ar eru sjávarafurðir, - og að ís-;
lenzli farskip koma tii æ fleiri !
hafnarbæja og hafnarborga. I
- Þegar á þetta er litið, sfcilst
gildi .sjómannsstarfsins betur,
en ella, og hversu það ér nauð,
synlegt, að hvert skip, sem fært
er til sta'rfrækslu. sé mannað
sem traustuistu liði, því að:
..hvert eitt fijótanúí skip
ber þó farmannsins svip.
Hann er ferjunnar andi og
hafskipsíns sál,“
eins og skáldið, sem ég vitnaoi
lil áðan, eegir.
ENN BETRI KJÖR
Það heíur nokkuð verið um
það rætt nú á síðustu tímum, j
að erfiðara sé að fá skipsháfnir
á fiskíiskipin, einkum vélbát-!
ana, heldur en áður var, og er
bví urn kennt, að menn sækist
frekar efti*r störium í landi en
á pjó. I
Ég skal engan dóm á það
Jeggja, hve mikii brögð munu,
að bessu vera, en í þessu sam- I
bandi -er veA að minna á, að ^
viíii íslenzka þjóðin eiga og'.
vifthaída dugmikiíli sjómanna- ,
rtétt'. verður að bún þeirri stétt
eigi lakari kjör en íiðrum síétf-
uin þjóðfélaysins. j
Ég vil á þessari stundu
minna á, að þáð befur kostað
alibýðusamtökin margra ára
baráttu, að fá hóflegan hvild-
artíma handa toffarahásetun-
um, og að það kostaði hörð á-
tök að fá viðunandi slysatrygl
ingu handa sjómönnum okkar.
osr bannig mætti lengi telja, en
bó hefur betta áunnizt óta!
margt fleira. isem í íyrstu
mætti andstöðu, en fáir treysia
sér nú til að rnæla í gegn.
DUGMIKIL SJOMANNA-
STÉTT ÞJÓÐARNAUÖSYN
Ég hvet unga meira ril staría
á sjónum í þágu lands og þjóo-
ar,’ bví að heill og aíkoma þjóð
arheildarinnar snertlr jafn-
framt heill og afkomu Iivers
einstaklings.
■En ég hvet jrkkur jafnframt,
sjómenn góðir. ungi og aldna
til þess að ta-ka virkan þátt í
samtökum vkkar og leggja þar
fram- dugmikii störf fil þess a8
tryggja yfckur þá aí'komu, sem
samboðin er störfum j'kkar og
gildi þeirra fyrir þjóðfélagið.
Megi jafnan sannast á ís-
lenzfcri sjómannastéit, að:
„íslantts Hrafnistumenn
eru hafsæknir enn.
ganga hiklaust á orustuvöll
ó.t í S't'Ormv; ðrín höst,
móti .stra’jimþungri lóst,
yíir stórFÍó og holskefluföll,
flyvtia bjóðinni anð,
sækja barhinu forauð,
færa fojörgin í-grunn undir.
framtíðarliQlI.“
fislenzka þjóð, vertn þess
minnug að burðarás þjóðarbús"
íns hvílir á herðum sjómann-
anna þinna, er draga þér björg
úr sölum ssevar, og sig’a með
unnar framleiðsluvömr þinar
ura sollinn sæ til fjarlægrá
landa. en . íærandi varninginrr
•Meözka bjóð. siómenn bínir
óska ’skilnlngis þíns á slörfum
sínum, foöaura og lífsfoaráttu.
Þennan skiíning þinn ó-.ka þeir
að siá í verkj. en frábiðH sér
skjall o? innantómar skálarœð-
ur han.s í stað.
Siómenn fjær og nær. ég
flvt yk.kur ham'ngiu- o-v heilla
óskir Sjómannafélas's Revkja-
víkur og bið \rkkur blfessunar í
storfum.
Heilir bjldar til.
Heilir hildi frá.
Farfúgladeild Reykjavíkur. .
Um næstu hslgi ráðgera Far
fuglar gönguferð á Trölla-
dyngju og Keili. Á laugardag
verður ekið að Kleifarvatni og
genmð þaðán yfir Svei'flufoáls
að Trölladyngju og r.jáldað þar.
Á .sunnudagínn verður svo geng
ið á Keilí, og þaðan yfir Aí-
stapahraun að Vatnsleysu, og
ekið þaðan í bæínn,
Listasafn Eínars Jóussonar
ler opíð daglega kl. 13.30—
15.30.
(ar
sunnudagsrakstur,
]
f
I
EFTIR ÞVÍ sem nær dregur
kosningU'm, harðnar foarátta
flökkanna. Blöðin auka áróður
sinn, S'kerpa tóninn, brýna
rauistina. Sérstaklega láta
stærstu blöðin, Morgunblaðið
og Þjóðviljinn, móðan mása. Og
Tíminn reynir að iáta ekki siít
eftir liggja, þótt honum takist
heldur báglega alla jaí'na.
TILBÚINN
MÁLFLUTNÍNGUR
Það er eftirtektarvert við
skrif þessara blaða allra, hve
þau bera mikinn keim af íil-
búnu orðaskaki, eins o-g vopna-
burðuririin sé til þesé eins að
sýnast. Það má gjörla sjá á
hverri grein, að atyinnupólitík-
usar stýra pennanum. Morgun-
blaðið finnur upp stórkoistlegt
hneyksli hjá meðstjórnarflokki
húsbærsda sinna, og Tíminn er
þá ekki seinn á sér að finna
hneyfcslismál hjá Morgunblaðs
mönnum á móti. Ilm þetta eru
svo eil'íf hnotabit dag eft.ir dag
og viku eftir viku. Allt minnir
þetta é lélegar sportkúnstir,
skylmingar til þess fei'ns að vera
með eirihverja tilfourði. Sama
er að segja um .Þjóðviljayn
Það er þreytumerki á skrifum
hans: engu líkara en skrifíinn-
ar hans séu löngu orðnir upp-
gefnir á að velta viðbrenndurn
lummum sínum á hinni þykku
pólitísku pönnu smni.
Svo verður jafnan, þegar
staðnaðir atvinnupólitíkusar,
fa.rgar í sjélfs sín kreddufoúxi og
sérfhagismunaklefa, remfoast við
að halda í horfinu og verja sitt
eigið skinn. Þá verðuf þetta
leikur án anda, líf án fjörs, til-
burðir án meiningar.
ENDURNYJUN
ER NAUÐSYNLEG
Það er hverjum flokki nauð-
synlegt að endurnýjast. Slík
endurnýjun má þó ekki verða
með þaim hætti, að forustulið
fl'Okkanna fái aufcið málalið,
eiiiis fconar faflmenn, se'in send-
ir eru út á Iands.bj'ggðina iil
þesis að þjóna undir stáðnaða
atvinnupólitíkusa. Slíiit er í
rauninni ekki endurnýjun, að-
eins frekari undirstrikun stöðn
unar. Endurnýjunin verðúr að
koma frá fólkinu sjálfu.
Þetta er Alþýðuflofcknum
Ijóst. Hann treysiir á fólkið,
byggir á fólkinu og vínnur Tólk
inu. Þess vegna hefur hann
einn allra flokka skilyrði til að
vaxá og eílast með þjöQinm.
Hann er þess fullviss, að jafn-
aðarstefnan verður alþýðu
manna til mestrar Hessunar.
Því berst hann hinni góðu bar-
áttu.
En jafnaðarsteínan hefur
mar.gar hliðar. Hún er ekki ein
iingis frceðikenning og hag-
fræðitúlkun, efcki aðeins á-
kveðin, búndin- álitsgerð um
vissa st.iórn atvinnutækja cg
framleiðslus.tofnan,a. Hún er
jafnframt, og.engu síður,. rækt-
að hugarfar alme.mríngs, þar
sem samfojálparhyggja, samuð
og réttlætiskennd sitja ævin-
lega í. íyrirrúmi. Eins og þjóð-
nýting er ekki. einungis ríkis-
rekstur, heldur hyer sú við-
leitni. manna* að leggja sameig-
inlega rönd á plógin.n og skip'.a
arðinum réttlátlega, þannig er
j afnaðarstefnan viðleitni
manna til að lifa við sem rétt-
látust kjör í síbreytilegu þjóð-
félagi og’ víð síbreytilegar að-
stæður. Framhald á 7. síðu.