Alþýðublaðið - 10.07.1953, Síða 7

Föatudaginn 10. júlí 1953.
ALIÞÝÐUBLAÐIÐ
?
Framhald at 5 siSu.
III. Þeir sem koma í mennta
skólana eru margir hverjir
mjög illa undirbúnir, og marg-
ir tregir til náms. Eiga þeir því
erfijt með að fylgjast með. En
vegna of lágrar lágmarkseink-
unnar milli bekkja í mennta-
skólunum komast þeir þó á-
fram til stúdentsprófs með
lágum einkunnum og lítilli
kunnáttu í þeim greinum, sem
í skólunum eru kenndar, og
svo til engri í þeim greinum,
sem lokið var við landsprófið,
svo sem'landafræði, dýrafræði
og jurtafræði. Það litla, sem
þeir höfðu lært í gagnfræða-
skólunum er að mestu
gleymt.
IV. Stúdenatfjöldinn verður
miklu meiri en gáfur og ástund
un nemendanna nægir til eða
nokkur þörf er á. Var nú síð-
astliðið vor um 220 á öllu land
inu.
IV. Margir þessara stúdenta
fara í háskólanám, sem þeir
ekki ráða við. Eyða í það 2- -3
—4 árum og verða svo að gef-
ast upp á öllu saman, þreyttir.
vonsviknir og fátækir 22—24
ára gamlir án þess að hafa
lært nokkuð sérstakt verk að
vinna, en verið bvrði aðstand-
endum sínum allt til þessa
tíma.
V. Skólaskyldan er cinu ári
of long. Henni á að vera lokið
sama árið og barnið er fermt.
VI. Verknámið svokaliaöa,
sem nú er boðað sem eitthvert
fagnaðarerindi og margir ó-
kunnugir þessum málum binda
miklar vonir við, getur að vísu
verið skernmtilegt fyrir suma
nemendur, en er annars gagns
laust húmbúkk, meðan því
fylgja engin atvinnuréttindi og
engin iðn er þar lærð til gagns,
og er auk þess óstjórnlega
dýrt, meir en helmingi eða
jafnvel 3 sinnum dýrara á
hvern nemanda en bóknámið.
Verknámsdeildirnar virðas't
mér enn sem komið er a. m.
k. aðe^s eins konar dagheim-
ili handa atvinnulausum ung-
lingum, sem ekkert hafa við að
véra, en eru vonandi betur
geymdir þar en á götunui.
Þeim fjármunum, sem í þetta
er eytt af opinberri hálfu, væri
eflaust betur varið^til þess að
kgnna þessum ungiingum ein-
hverja gagnlega iðn eða skapa
handa þeim arðbæra vinnu.
VI. Allt þetta skólakerfi er
óskaplega dýrt og á eftir að
verða dýrara, þegar það er alls
staðar komið til framkvæmda
eins og ráðgert er. Það kostar
ríkissjóð 5614 milljón kr. á ári,
eða um 1/7 af tekjum ríkisins,
en bæj arfélögin líklega um 15
milljónir, eða samtals yfir 70
miiljónir alls eða um 500 krón
ur á livert mannsbarn í land-
inu. Auk þess er svo margvís-
legur kostnaður nemendanna
sjálfra eða aðstandenda þeirra
margir milljónatugir, svo að
§g hygg að ekki sé of í lagt að
reikna, að skólakennslan kosti
þjóðina 100 millj. kr. á ári.
j. Af útgjöldum ríkis og bæja
1 ier þó ekki nema liðlega helm-
’ ingur eða um 37 milljónir í
J laun handa okkur kennurun-
um, en hitt fer í yfirstjórn
skólamálanna og rekstur skóla
húsanna, sem mörg hver eru á-
kaflega dýr í rekstri vegna ó-
hentugs og bruðlsams bygging
arlags. T. d. má geta þess, að
rekstur sjómannaskólahússins
eins er áætlaður í fjárlögum
423 179 kr.
í sambandi við þetta má geta
þess, að menntamálaráðherra
að gera tillögur um námsefni
skólanna með það fyrir augum
að stytta skólatímann og or þá
eflaust átt við það, að stytta
árlegan starfstíma sk jlanna.
Slíkt er vitleysa.
Hæfilegur skólatími er_ eins
og áður var, frá 1. okt. til 14.
maí eða maíloka. E.n kennarar
í barnaskólum og gagnfræða-
skólum fá laun, sem lækka eft
ir því sem skólatíminn er íærri
mánuðir á ári, og gæti það e.
t. v. verið skýringin á verkefni
þessarar nefndar. Manaðar
stytting á skólatímanum
myndi nægja til þess að Jækka
launagreiðslur til þessara
manna um 3 milljónir. — Þetta
er þó aðeins tilgáta mín, en
ekki fullyrðing.
NÝJAR TILLÖGTIR.
Að síðustu: Hvað á að gera?
Mínar tillögur eru í stuttu
máli þessar, en tími minn er á
þrotum og get ég því ekki að
þessu sinni rökstutt þær.
I. Skólaskylda á yfirleitt að
vera til 14 ára aldurs bg íara
fram í barnaskólum. Henni á
að ljúka með fullnaðarprófi í
ákveðnu námsefni í ákveðnum
kennslubókum með ákveðmni
lágmarkseinkunn. Heimilt skal
þó yngri bönrum en 14 ára að
ganga undir full'naðarpróf, og
hafa þá lokið s'kyldunámi, ef
þau standast það.
II. Opinberir aðilar greiði
fyrir og leiðbeini þeim ungling
um um atvinnu, sem ekki ætla
að stunda náfn í framhaldsskól
um að loknu fullnaðarprófi.
III. Iðnnám fari fram í iðn-
skólum eða undir þeirra umsjá,
og hafi allir aðgang að þeim,
sem standast inntökupróf í þá
(bæði bóklegt og verklegt) í
hverri þeirri iðngrein, sem
þeir óska og fái iðnréttindi ef
þeir standast próf. Heimilt sé
líka að taka utanskólapróf við
iðnskólana, hverjum þeim er
sýnir skilríki fyrir að hann hafi
lært einhverja iðn, með hverj-
um hætti sem hann hefur gert
það. En afnumið verði það mið
alda einokunarfyrirkomulag,
sem nú ríkir í þessum efnum.
IV. Gagnfræðaskólar eiga að
vera frjálsir 3 ára skólar, og
aðgangur í þá á að vera háður
sérstöku inntökuprófi, sem
hver skóli heldur sjálfur vor
og haust. Námsefai getur ver-
ið með ýmsu móti í þessum
skólum, sem eiga að búa fólk
endur við stúdentspróf í hverj
um menntaskóla.
VI. Til þess að lækka
kennslukostnaðinn má að skað
lausu stytta daglegan skóla-
tíma í flestum skólum, t. d.
með því að afnema kennslu í
leikfimi og handavinnu í
lægstu bekkjum barnaskól-
anna, en minnka hana í öðr-
um skólum. Ein'njg mætti
fækka kennslustundum í mörg
um námsgreinum, ef beitt er
öðrum kennsluaðferðum.
Öll skólahús eiga að vera tví
setin til þess að spara húsnæð
iskostnað.
NIÐURLAG
Þetta er í flestu líkt fyrir-
komulag og áður var í þessum
efnum. Ég býst við að margir
segi við þessum tillögum, að
þær séu hreinasta afturhald.
Það getur vel verið satt —
en ég skammast mín ekkert
fyrir það.
Einar Magnússon.
EFTIRMÁLI.
Nokkrum setningum í erindi
þessu hef ég vikið við frá hand
riti því, sem ég flutti í útvarpið
og bætt nokkrum s'etningum
við. Hér er í síðara hluta erind
isins stiklað mjög á stóru og
þyrfti því margt nánari skýr-
inga. sem ég hafði ekki tíma
til. Mörg önnu,r atriði væri vert
að ræða nánar, m. a. hvernig
lækka mætti að skaðlausu
kostnaðinn við kennslumálin,
án ‘þess að fara þessa venju-
legu leið, að þrýsta niður lágu
kaupi lágt launaðra kennara.
Enn fremur mætti athu.ga nán
ar kostnað við rekstur skóla-
húsanna, fyrirkomulag þeirra
og byggingarkostnað, hvort
þar mætti ekki eitthvað spara.
Sömuleiðis hygg ég að í land-
inu séu ýmsir lítt nauðsynlegir
en dýrir skólar o. m. fl. Ef til
vill gefst mér seinna kostur að
ræða það.
E. M.
megi skipið á skömmum tíma.
Aðalatriðið er að komast á slóð
marsvínanna, fylgja þeim eftir
og kynna sér smátt og smátt
hvaða leiðir þau fara.
Bjargvæflur Frakka
Framhald af 4. síðu.
sinna. En að öðru leyti er
næsta lítið sameiginlegt með
hinum smávaxna og á stund-
um dálítið smásmugulega
stjórnmálamanni Piney, og
frelsishetjunni stórvöxnu og
þrekmiklu, Joseph Laniel. Að
minnsta kosti virðist sá síðar
nefndi á allan hátt líklegri til
að njóta þjóðarhyíli.
Og hvað sem öllu líður, er
óhætt að slá því föstu að
Auriol hefur leitað aðstoðar
þessa manns á örlagastundu
frönsku þjóðarinnar vegna
þess, að hann er síðasta vonin.
Vegna þess að honum einum
er treystandi til að geta fram
kvæmt þau örþrifaráð sem nú
þarf við. eigi að takazt að
bjarga frönsku þjóðinn-i frá
fjárhagslegu öngþveiti og
hruni.
Heimilislífi hefur Josenh
Laniel aldrei haft mikið tóm
til að sinna. En þegar hann á
tómstund hraðar hann sér
norður á bóginn, og dvelzt að
óðali sínu í hinni fögru höll,
Cháteau de Villiers skammt
frá borginni Lisiéux, í Calva-
dos.
því er talizt getur, og fyrir
því á að ieita ráðlegginga tíl
Hvaís h.f. í HvalfirSi. Er þess
beðið með nokkurri eftirvænt
ingu, hvort amra sé í hvaln-
um en það er verðmætt mjög
og finnst aðeins í einstaka
hval þessarar tegundar.
Manvínin
Framhald af 8. síðu.
hyrninga- og marsvínakjöt
verður selt nýtt til átu eða
fryst til sölu hér heima eða
erlendis. Spikið er auðvitað
brætt, og er talsvert gott verð
fyrir það.
MARSVÍN í ÞÚSUNDATALI.
Benóný skipstjóri var um
tíma í vor á hákarlaveiðum,
fór þrjár veiðiferðir, og sá í
þeim mikið af marsvínum.
almennri menntun undir lífið, ^ar!ni'g var Það 137 sjómílur
og skólagöngunni á að ljúka
með gagnfræðaprófi, sem sé
meira en nafnið tómt.
V. Menntaskólar eiga að
vera 6 ára skólar, og innganga
í þá háð inntökuprófi, sem
hver skóli heldur sjálfur síð-
ari hluta júnímánaðar, eins og
áður var. Barnaskólarnir og
menntaskólarnir skulu í maí og
júní halda undirbúningsnám-
skeið undir inntökupróf fyrir
þau fullnaðarprófsbörn er
þes*s óska og talin eru hæf til
þess. Heimilt skal þó öðrum
börnum að ganga undir inn-
tökupróf, sýni þau skilríki frá
málsmetandi mönnum um, að
þeir telji þau til þess hæf.
Haustpróf skal halda, ef þörf
krefur. Eftir 3 ára nám taki
nemendur gagnfræðapróf, en
sérstaka hærri einkunn þurfi
til þess að fá inngöngu í 4. þekk
menntaskólanna. Heimilt sé ut
anskólanemendum að setjast í
hvaða bekk skólans sem er að
afloknum tilskyldum prófum.
Menntaskólanámi ljúki með
stúdentspróíi, sem veiti aðgang
að háskólanámi, enda tilnefni
hefur nýlega skipað nefnd til | Háskóli Islands hæfa prófdóm
vestur af Vestmannaeyjum, að
hann sagðist hafa séð slíkar
torfur að naumast sást út yfir
þær. Taldi hann vafalaust, að
þar hefðu verið marsvín í þús
undatali í hverri torfu. Slíkt
segir hann að sé ekkert óal-
gengt. Hann hafi oft áður -á
lúðuveiðum séð sunnan við
landið feikna stórar marsvína
torfur.
I-IÆGT AÐ KOMAST FAST
AÐ MARS VÍNUNUM.
Enda þótt erfitt geti verið að
komast að marsvínunum, er
auðvelt við þau að fást, þegar
torfan er fundin. Það er hægt
að komast alveg að þeim og
beinlínis sigla in í torfuna. Séu
tvær byssur á skipinu. eins og
t. d. á Andvara. er hægt að
skióta tvö í einu. Skotið banar
þeim strax, ef tímasprengja er
á skutlinum, og þarf því ekki
annað en draga þau að skipinu,
festa þau og skjóta síðan aft-
ur, en skipið fylgir torfunni
eftir á meðan.
SKIPIÐ FYLLT Á SKÖMM-
UM TÍMA.
Þannig telur Benóný, að fylla
(Frh. af 1. síðn >
saltað allmisjafnlesa mikið á
þeirn í nótt, um 1000 tunnur
hjá þeirri, sem mest fékk.
FJÓRAR STÚLKUR SALTA
ÚR HEILU SKIPI.
Fólk vantar tilfinnanlega til
vinnu hér enn. Engar stúlkur
eru komnar að sunnan, enda
munu fáir hafa treyst á síld-
arafla í sumar. Eru dæmi til
þess frá í nótt, að 4 stúlkur
hafi saltað afla upp úr heilu
skipi. Sums staðar vantar einn
ig menn á báta. SS.
SÍLD TIL AKUREYRAR.
Akureyri í gær: Fyrsta síld-
in kom hingað í nótt. Skipið
Súlan, eign Leós Sigurðssonar,
kom með 200 tunnur til fryst-
ingar. Sildin er veidd út af
Skaga HAFR.
TORFURNAR FREKAR
ÞUNNAR; EN Á STÓRU
SVÆÐI.
Ólafsfirði í gær: Fyrsta síld-
in kom hingað í nótt. Græðir
kom með 185 tunnur, Stígandi
með um 100 og Einar Þveræ-
ingur með 100. Sjómenn segja
síldartorfurnar á stóru svæði,
en frekar þunnar. M.
[aronið

Framhald af 8. síðu.
VARÐ HVALURINN FYRIR
TUNDUDUFLI ?
Hvalurinn er 20 metra
langur. Fjörtjón virðist liann
hafa beðið vegna mikils á-
verka, sem bann ber á baki.
Er hryggurinn í sundur. Það
er hald manna, að hann hafi
annað hvort synt upp und-
ír tundurdufl, sem sprakk
svo í bakinu á Iionum eða
skip hafi siglt á hann, er hann
var að koma úr kafi.
ER AMBRA í HVALNUM?
Skepnan virðist ekkert
vera orðin skemmd, og er
ætlun þeirra félaga, sem náðu
honum og kornu að Iandi, að
gera úr eins mikið verðmæti
og unnt er. Ekkert kunna
menn hér til hvalskurðar, að
Framhald af 1. síðn
ekki sem bezt að rykinu á veg
u'num.
ÞÓTTI REYKJAVÍK HREIN.
Er blaðið hafði tal af nokkr
um farþeganna í gær, létu' þeir
í ljósi mikla hrifningu yfir,
því, hve hrein og þrifaleg bor®
in væri.
ÞÓTTI MERKISSTAÐIR
FAGRIR.
Ein kona átti varla nógu
sterk orð til þess að lýsa hrifn-
ingu sinni af þjóðmi'njasafn-
inu. M. a. þóttti henni gömlu
drykkjarhornin afar fögur en
einnig silfurverk, þjóðbúning-
ar og yfirleitt allt, sem þar var
að siá.
Annarri fannst svo mjög til
um list Einars Jónssonar. að
hún kvaðst hafa fallið í stafi.
SUNDHÖLLIN FALLEG.
Þá voru gestirnir afar hrifrs
ir af Sundhöllinni, sem flestum
Reykvíkingum mun þó ekki
finnast til þess að falla í stafi
yfir, enda líta þeir kannske
fremur á notagildið.
LITIRNIR FAGRIR.
LOFTIÐ TÆRT. 1
í utanbæjarferðunum vorti
það einkum litirnir og tært
ioftið, sem.vakti áthygli. Hafði
fólkið einkum orð á því hve
börn og annað fólk væri hraust
legt og þakkaði það mestmegn
is hinu tæra lofti.
JARBHITINN.
Fólk hafði mjög gaman aí
að skoða j arðhitasvæðin og
vermihúsin, enda eru það hlut
ir, sem þeir sjá ekki svos
aeima hjá sér.
Afar niilda hrifningu vakti
útsýnið yfir Þingvelli frá skíf-
unni við Almannagjá.
Var fólkið yfirleitt mjög
ánægt með ferðirnar, þótt ryk
ið skyggði nokkuð á ánægjuma.
Hlýtur að verða aö vinda bráð
an bug að því, að fá rykbind-
andi efni á vegina, ef nokkuH
von á að verða um, að gera
ísland að ferðamannalandi.
Bemtu ýmsir farþeganna á
Caroníu á það, að í þeirrs
landi væri hráolíu sprautað á
malarvegi og héldist rykið þá
alveg í skefjum.
VÍÐFÖFLAR KONUR.
Ýmsir farþeganna á Caroníui
hafa ferðast .víða um heim
Fréttamaður blaðsins hitti t. d„
að máli tvær konur sem voru
nú í þriðju langferð sinni á
þess-j ári. —- Fyrsta ferð þeirra
á þessu ári var til Suður-Amer-
íku, þar sem konunum fannst
mjög heitt. Önnur ferðin var
til Ítalíu og Miðjarðarhafs-
Iandanna.
Konur þessar hyggjast fará
af Caroniu í Le Havre í Frakk
landi. Síðan ætla þær að ferð-
ast um Frakkland og Sviss. Síð
ar á þessu ári ætla þær svo til
Kyrrahafslandamna, Japans o.
fl landa.
Neytendasamtök Reykjavíkur.
Áskr.iftarlistar og meðlima-
kort liggja frammi í flestum
bókaverzlunum bæjarins. Neyt
endablaðið fæst og í öllum blað
sölustöðum. Árgjald er aðeins
15 kr., blaðið innifalið. — Þá
geta menn einnig tiíkynnt á-
skrift í síma 82742, 3223, 2550,
82383 og 5443. Pósthólf sam-
takanna er no. 1096.