Alþýðublaðið - 13.11.1953, Blaðsíða 5

JF östudague 13. nó\ 1953
ALÞÝÐUBLABKÐ
jy'
Droítinn er
forsvar hins
ÞESSARI vegsemd, þessari
góðgirni og þessari réttvísi
Siins góða guðs hrósar María í
lofkvæðinu, er hún segir:
Dramblátum hratt hann af
stóli, en upphóf lítiiláta. Skoðið
hér yður í spegli, ó, þér stoltu
gæðingar veraldar þessarar og
hversu fánýtir þér eruð, nær
þér viljið troða lítilmagnann
undir fótum, þann sem guði
Ireystir, vitið þér ekki, að þér
færið her Drottni á hendur.
Bjóða ekki lög vor, að einn fjár
haldsmaður skuli verja sök ó-
rnaga síns, og sækja ef við
barf? Ætlið þér að guðs fyrir-
heit muni binda hanm minna
heldur en lögin skuldbinda yð-
ur, hver þér rjúfið, nær sem
yður býður svo við að horfa,
fyrir ávinnings eða haturs sak-
ír, en hversu oft loíar nú Drott
5nn í sínu orði, að hann vilji
vera forsvar hins munaðar-
iausa? Svo að allir undirþrykkt
ír, allir þeir, er rangindin líða,
þeir eru ómagar Drottins, er
þar nokkur limur á vorum. lík-
ama, er oss sé viðkvæmari en
augun, og þó sagði guð um sína
vesalinga, sem stundu undir of
ríki heiðingjanna í Babylon,
sem er líking yðar fósturmóður-
veraldarinnar: Hver er snertir
yður, hann snertir sjáaldur
-míns.auga. Hugleiðið nú með, heldur en fél ]dið sjálft>
yður,o þerhmskynlausubomíhiann þarf ekki að lúta ne5n.
HUGMYNDIN um algerðan
jöfnúð miíli mannanna, heizt í
ei-nu allsherjarríki, ef orðin.
volduglega útbreidd um hinn
menntaða heim, og hefur hún
safnáð fjölda meðal hinna fjöl-
mennu stétta, þeirra er mest
líða undir ójöfnuðinum, undir
eitt merki, svo langt sem krist
in menning nær alls staðar
nema á. íslandi,' mun óhætt að
segja. . ..
Er það ekki úr vegi að líta á
helztu grundvallaratriðin í
hinni nýju félagsskipunarkenn
ingu, og skal þá stuttlega drep
ið á það hér, hvað jafnaðar-
mennska er.
TILGANGUR
JAFNAÐARSTEFNUNNAF
Þetta orð er hér haft um
sjálft það pólitíska fyrirkomu-
lag, sem jafnaðarmenn vílja
stofna, og munu ýmsir menn
hér á landi hafa líkt álit á
þeirri pólitísku stefnu eins og
ríkismennirnir og yfirséttirnar
y.tra hafa eða látast hafa, sem
sé að hún miði að því að íaka
ranglega eignir þeirra, sem
betur eru komnir í félaginu og
leggja hinum þær út sem
eyðslufé. En þetta er ekki svo.
Algerð eða fullkomin jafnaðar
mennska er sú félagsskipun, er
leggur allt það, sem miðar að
uppfyllingu lífsþarfanna, undir
yfirráð ríkisins. bæði starfsemi
félagsþegnanna, ávöxtinn af
vinnu þeirra og hina framleið-
andi náttúru sjálfa.
JAFNINGI AÐ LÖGUM
í fullkomnu jafnaðarmanna-
ríki á hið opinbera allar jarðir
og allt auðmagn og ræður yfir
allri nauðsynjavinnú þegn-
anna. Einstaklingurin.n hefur
engan annan húsbónda yfir sér
an, við hvern þér eigið að
skipta, ekki við hann, sem
burfti að 'setja sig niður og
reikna, hvort hann með tíu
þúsundum gæti mætt þeitn,
sem kemur á móti honum með
tuttugu þúsund, því að allar
sálir eru hans, h.eldur við hann.
við hvers einustu bendingu að
Sódóma brann til ösku, Jeríkó
hrapaði, Jerúsalem varð að
steinahrúgu, Týrus hrundi í
grunn rxiður.
Jón Vídalín:
CTr ræðu á vitjunardegi Maríu.
um öðrum herra og er jafningi
allra samþegna sinna að lögu-
um.
FULLKOMIN SAMVINNA
í einu orði að segja miðar
jafnaðarmannakenningin að
því að stofna. fullkomna sam-
vinnu meðal mannanna í óllu
því sem. lýtur að fullnæging !
lífsskilyrðanna — í stað ,sam-
keppninnar; sem nú er hinn
knýjandi kraftur í starfsemi
þegnanna.. j •
FULLKOMN AST A
SKIPUNIN
Menn sjá, að þeita' takmárk
er. lang.t frá því að eiga skylt
við þann „löghei.milaða rán-
skap og óréttvísi1, er margir
vilja saka jafnaðarm,ennskuna
um, sumir af eiginhagsmuna-
hvöt og sumir af því, að þeir
dæma um hana án þess að
þekkja hana. . ..
Jafnaðarmennskan er hin
fullkomnasta félagsskipun, sem
hugsanleg er. því þar verða
bezt not af öllum kröf tum,. sem
koma fram í félaginu. .. .
Einar Benediktsson,
(Jafnaðarmennska,
Dágskrá 18,97,)
Állt skal frjálst
ALLT skal frjálst, allt skal
jafnt, réttan skerf sinn
og skammt
á hvert skaparans barn,
allt frá vöggu að gröf.
Þetta boðorð knýr fram,
knýr menn brautina fram
undir blikandi merkjum
um lönd og um höf.
Yfir álfur og lönd
tengir bróðernið bönd,
yfir brimið og ísinn
nær kærleikans höncl,
einnig hér undir eyðingu,
áþján og neyð
blunda áranna kröfur
vi'ð heiði og strönd.
Og sé mál vort ei laust
og ef trú vor er traust
á vort takmark og framtíð,
er sigurvon enn.
Þá ska! Iosna um vor bönd,
þá er líf fyrir hönd,
þá skal Ijós skína um eyjuna,
komandi menn.
Einar Benediktsson.
(Islandsljóð.)
Getraunin: Hvaða borg er þetta?
Brúin á síðustu getraunarmynd: Litia béltisbrúin.
Auðvald eða
Sœngurkonusteinn
FYRIR UTAN og ofan Helli
í Ölfusi er fjöldi af stórum
steinum, sem hruníð hafa úr
Ingólfsfjalli. Undir einum
þeirra er skúti, það er eitthvert
stærsta bjargið og heitir hann
Sængurkonusteinn. Sagt er, að
nafnið sé svo tilkomið: Til
forna stóð bær austarlega und-
ir suðurhlið Ingólfsfjalls, er
hét ,,í Fjalli“ og var hið mesta
Öreigi réðst hann í róðrarvör! höfuðból: 30 hurðir á járnum.
Meistari Jón
HÖFÐINGI almúgans óx við
hans kjör
ástfólginn Iýðnum frá grunni.
smeð rómversku stefin á munni.
J.áílaus í háttum, en hár
í mennt,
liögum þess smáa hann unni.
Af andagift ríkar hér aldrei
var kennt
rné auðugri hjartans brunni.
Eínar Benediktsson.
Þar hafði Ingólfur fyrst byggt.
Þegar saga þessi gerðist bjuggu
þar auðug hjón, en hörð og
nízk. Eitt kvöld kom þangað
förukona og bað gistingar. Það
var auðséð á henni, að hún
mundi. innan sk-mms ala barn,
vildu hjónin því vera laús við
hana og úthýstu henni, var þó
hellirigning um kvöldið. Hún
ráfaði þá austur með f jallinu, en
komst ekki nema að steininum
og lét fyr.ir berast í skútanum.
Þar ól hún barn sitt. um nótt-
ina. Bæði hún og barnið fund-
ust þar lifandi um morguninn.
Var þeim hjúkrað og hresstust
þau við. En þessa sömu nótt
féll skriða á bæinn í Fjalli og |
hefur síðan eigi sézt eftlr af
honum, nema lítið eitt af tún-
jaðrinum. er enn í dag. heitir
Fjallstún og litlar leyfar af
einhverri byggingu, sem þar
vottar fyrir.
Frásögn Brynjúlfs
frá Mimm-Núpi.
LÉTTARA er að safna fé en
skipta. Mergurinn málsins er
þessi: Samtíð okkar kann að
safna auði betur en nokkur
önnur öld undanfarin. En hún
kann ekki með auðinn að fara,
svo að almenn velgengni stafi
af. Fjrrst þá er menn kunna að
skipta auðnum jafn haglega og
þeir kunna að afla hans, verða
verklegu framfarirnar nokkurs
virði.
... Framfaraöldin er að fær
ast yfir okkur. Við getum gert
hvort sem við viljum heldur:
Látið þær framfarir gagna fá-
um mönnum og skaða fjöldann
eða látið þær lyfta upp allri
þjóðinnd. Hvort heldur' verður
er komið undir því, hvort við
beitumst fyrir að fá • þær end-
urbætur, sem geta ,-kapað auð
vald eða þjóðarvald. .. .
MANNFÉLAGS- .
STRAUMURINN
Það er eftirtektarver að at-
huga hinn volduga mannfélags
straum, sem sí og æ brunar
áfram, en nær aldrei ósi. Efst
eru í hvert sinn þeir, sem ráða,
þeir ■ sem stýra, oft þeir, sem
orkumestir eru í fyrstu. En
þeir, eða fremur afkomendur
þeirra, falla í valinn fyrir ban-
vænni sigð ofnautna og líkam-
legs áreynsluleysis. deyja út, af
því að þeir hafa of mikið af því,
sem nefnd eru lífsnauðsynleg
gæði. En um leið eru við botn-
inn sístreymandi milljónir.
mannlegar verur, sem lifa af
því að þær strita, en lifa kyrk-
ings- og kvalalífi, af því að þæíé
fá óf . lítið af gæðunum, seæsi
þær sk.apa.
Jónas Jónsson.
{Komandi ár, VII.)
LJÚK ÞÚ UPP munni þín-
um fvrir hinn mállausa, fyrír
málefni allra þeirra manna,
sem eru að örmagnast.
Ljúk þú upp munni þínum,
dæm með réttvísi og rétt þú
hlut hínna voluðu og snauðu.
OrSskviðirnir 31.
FÆR ÞÚ EIGI úr stað landa
merki ekkjunnar og gakk þú
eigi inn á akra munaðarleys-
ingjanna.
Því að Iausnari þeirra er
sterkur — hann mun flytjá
mál þeirra gegn bér.
OrSskviðirnir 23.
Lýðhvöt j
HVÍ skal erja, hví skal sá
handa þeim, sem ykkur þjá,
vefa í striti og starfi manns 1
stássbúninga harðstjórans?
Þú mátt strita, þú mátt sá, ’
þú mátt smíða og vefinn slá. 1
Hinn fær vopnin, voðina,
vélina, kornið, gnoðina.
Erjaðu — og ver sá, sem
arðinn befur,
iðjaðu — og njót þess, er str.it
þitt gefur.,
siniðáóu vopn. — og ver þig
sjálfur,
vef þú klæði — og ber þau
sjálfur.
P. Shelley.
(ÞýS. Sig. Einarsson.)
Þú
og
naungmm
Þegar Hinn náungimi
sér svona, þá er hann antL
styggilegur, þegar þú ger'cí’
það, þá eru það taugarnar.
Þegar hinum náunganunrs
verður ekkí þokað, þá
hann þrjózkur, en þegar svó*
er ástatt um þig, þá erto?
ákveðinn.
Þegar hinn náunginn fer séí*
róJega, þá er hann blóðlatnr,
en þegar þú gerir það, jþa
ertu aðgætinn.
: Þegar hinn náunginn er sén«
staklega elskulegur við ein-
hvern, þá er hann að flaðfn,
þegar þú gerir það, þá er það
Ijáfmennska.
: Þegar hinn náungirm fimnit?
galla, þá er hann nöldrunar-
seggur, þegar þú gerir þaö,
þá eríu gagnrýninn.
: Þesar hinn náunginn seg.’f
þab, sem hann hugsar, þá
hann illgjarn, þegar þá ger-
ir það, þá eríu hreinskilinn.
7