Alþýðublaðið - 16.01.1954, Blaðsíða 6

ALÞYÐUBLAÐIÐ
Laugardagur 1(:. jajiúar líHíi
Moa Martinsson
MAMHA GIFTIST
REYK JAViKURBREF.
Jólavíman er runnin af mönn
um, — og nú taka þeir að gera
vart við sig, iólasveinarnir
einn og átta, sem ekki koma
fyrr en eftir þrettándann, —
timburmennirnir, bæði þeir
mórölsku og fjórmálalegu. Nú
vakna menn við vondan draum.
t>eir, sem svæfðu fyrrihvggju
sína og skattframtalskvíða með
þeirri staðreynd, að jól væru
ekki nema einu sinni á ári, og
þess vegna væri ekki hundrað
'í hættunni, þótt maður sleppti
fram af sér beizlinu, rétt í
þetta eina skipti, — nú komast
þeir að raun um, að það sé
einu skipti of oft. Og nú sitja
þessir endurvöknuðu menn við-
skotaillir og hnuggnir yfir jóla
reikningum heimilisins, sár-
gramir við sjálfa sig yfir' því,
að þeir skyldu hafa látið und-
an freistingunni og fengið sér.
eina ,,sterka“ og ef til vill aðra
,, ,.létta“, og vera nú fyrir bragð
" ið fyrirmunað að skeyta skapi
sínu á frúnni fyrir meðfædd-
an skilningsskort kvenbjóðar-
innar á öllum undirstöð.uatrið-
um hagfræðinnar! Og þeir
.sverja þess rándýran eið við
'alla sína forfeður, sem um öll
jól féllu fyrir sömu freist-
ingunni, að betta skuli þá aldrei
aftur henda. — sama eiðinn og
allir þeirra forfeður sóru á bak
öllum jólum. — og brióta hann
um næstu jól, öldungis eins og
forfeðurnir. og sverja á ný. eins
og þeir. — því að bessi afsökun
vegna jóla, sem ekki eru nema
einu sinni á ári, er náskyld
.erfðasyndinni og jafngömul
jóla.haldinu---------
Fvrir dyrum standa bæiar-
stjórnarkosningar og dagblöð-
in em komin .í götústrákaleik.
•.<».Þú lýgur!“ og ,,þú lýgur aft-
vr“, er orðið beirra aðalboð-
skapur. — sætir undrun, að
þau skuh' ekki hafa. gert prent
myndamót af bessari setningu;
þá gætu bau birt hana á hverri
síðu í hveriu blaði, mánuð.inn
fvrir kpsmnpar, og byrfti bá
ekkert a.rnað. að þjrtast bar.
Þetta mu.ndi sp.ara öllum mik-
ið og árangurslaust erfiði,
p.renturum, blaðamönnum. póli
tíkusum þó einkum lesehd-
um, — sem þp yrðu engu ó-
fróðari um raunverulegt ástand
málanna, væri breyíing þpssi
uop tekui.
Með pðrum orð.um, — bað er
ekkert að. frétta úr böfuðborg-
inni þessa dagana!
Dr. Álfur Orðhengils.
Albert. — Ef nokkur guð væri
til, bá myndi hann hafa iáhð
tvo garnia vesalinga eins og
mig og manninn minn deyja
samtimis.
Mamma reyndi eftir beztu
getu að hugga hana; og ég tók
um hendurnar á henni og héít
þeim fast til þess að þurfa ekki
að sjá þær skjálfa.
Við áttum saman kyrrlátt og
ógleymanlegt kvöld þarna í kot
inu. Amma var svo þæg og eft
irlát og eins og hún lifði á allt
öðrum heimi þó líkamimi væri
ennþá okkar á meðal. Mamma
var líka góð og vingjaraleg
bæði við hana og mig og hún
sagði að bara ef Albert vildi
koma með sér heim, þá skyidi
hún fyrirgefa honum ailt og
láta sem ekkert hefði gerzt og
gleyma öllu. Það var eins og sá
hinn harði dómur ömmu yfir
Albert, sem hún kvað upp rétt
áður, að guð myndi ekki vilja
Albert, hefði mýkt mömmu.
Það var kalt úti, kyrrt ve.ð-
ur, heiðskírt og stjörnubjarí.
Snjórinn glitraði og allt var svo
friðsælt og kyrrt. Það var eins
og stormur hefði gengið yfir
litla kofann hennar ömmu, hríð
arvieður, ,sem hefði nú stytt
upp. Eins og all væri nú oröið
að eilífu hljótt og stillt. Þær
töluðu saman fram eftir kvöldi,
mamma og amma, um rétta
pabba minn; ég lagði við eyr-
un og hleraði af öllum mætti.
Amma minntist líka á ungan og
góðan mann, sem hún hefði
kynnzt í æsku sinni, en ekki
fengið að eiga.
Óg svo er ég orðin Eilein aft
ur, eftir langa og viðburðaríka
ævi og ekkja eftir þrjá eigin-
menn.
Afi minn er kominn upp til
guðs, amma mín; og þangað ferð
þú líka, þegar þú deyrð, vogaði
ég mér að skjóta fram í.
Guð blessi þig, barn, sagði
amma. Lengi í senn gat hún
ekki verið guði reið, né látið
vera að taka sér nafn hans í
munn.
Mamma var svo hrærð að
hún gleymdi sér og tók fram
sálmabókina og leitaði að ein-
hverjum ákveðnum stað. Svo
fann hún hann og rétti mér
bókina. Hún benti mér á bæn,
og ég las hana. íiún byrjaði
svona: Þegar gamall maður er
dáinn.
Nú finnst mér loksins, að ég
hafi verið við jarðarför, sagði
amma, þegar ég hafði lesið bæn
ina til enda og mamma sungið
sálm.
Það var komið langt fram á
kvöld; glæðurnar í hlóðunum
voru farnar að kulna. Framund
an var löng vetrarnótt. Við bið
um og biðum eftir því, að stjúpi
kæmi. En hann kom ekbi. Loks
ins náði svefninn okkur á valt
sitt, hverri á fætur annarri, og
við sofnuðum allar.
Þar kom þó sem sagt, að það
voru felld tár yfir fráfalli hins
látna afa míns.
Gervi.blómi'n hennar mömmu
á arinhiUunni sýndust litlaus og
þvæld í daufri febrúai’sólinni.
Mamma var búin að strjúka
af þeim með skúringarbustan-
um. Hun var búin að gera
hreint, hún mamma, áður en við
flyttum. Olga ætlaði að skúra
95. DAGUK:
fyrir hana gólfið, eftir að við
værum farnar. Húsmunimir
okkar lágu í einni óreglulegri
dyngju á gólfinu og biðu þess
að vera bornir út. Á gólfinu
stóð han-ri líka, hann frændi,
vagneigandinn og nú líka óðals
eigandi; hann drap titlinga í sí
fellu, sneri upp á yfirskeggið
og makaði skornu tóbaki hvað
efir annað upp undir efri vör-
ina. Hann var kinnbeinahár og
þar sem á hörundið sást, þá
leyndi sér ekki að hann var mik
ið úti við, því sóibruninn frá
síðasta sumri var ekki alveg
máður af eftir langan veturinn.
Það brá fyrir bliki við og við
í augum hans, því að hann var
að hlusta á bóndann á bænum
tala við mömmu frammi á gang
inum; en þau vissu ekki að
hann heyrði til þeirra.
Úti í garðinum var stór
meiðasleði. Fyrir hann voru
þeir spenntir, hestarnir hans
frænda. Þeir voru skinhoraðir,
beiuaberir, hrekkjóttir og fæln
ir. Mágkonan hans Karlbergs
hennar Olgu myndi ekki hafa
grátið, þótt hún sæi þessa hesta.
Hann frændi var sinn eiginn
húsbóndi: og þurfti engan að
spyrja að því, hvernig hann
fóðraði eigin hesta sína.
Það er nú einu sinini svo, að
það er aldrei mulið undir þá,
sem vilja áfram í lífinu. Frændi
var fyrir löngu orðinn þreyttur
á að þræla fyrir aðra síknt og
heilagt og fyrir sultarlaunum.
Og það vanaði ekki, að han'n
vann fyrir laununum sínum
hann frændi. Oft var hann með
vagnínn sólarhringinn út, svefn
laus, matarlítill, með afleita
hesta. Mér er ekki vandara um
en húsbónda mínum, þótt þeir
verði ekki upp á marga fiska,
hestarnir, sem ég kemst yfir til
þess að geta byrjað á eigin spýt
ur, hefur víst frændi hugsað.
Fyrri húsbóndi hans átti þó
að heita efnaður maður og í
skóla hafði hann líka einhvern
tíma gengið; og ekki fátækling
ur eins og hann sjálfur var geta
keypt sér einhverjar drógir og
farið að vinna sjálfstætt. Og
svo átti hann líka kost á þessu
koti, sem enginn annar vildi
nýta af því að það var komið
svo ljótt orð á það. Þar átti að
hafa verið framið morð og áreið
anlega sjálfsmorð, og það var
búið að vpra í eyði og það var
sagt, að það væri felústaður
þjófa og flækinga. Enginn vildi
eiga heima þarna. Húsin voru
að falli. Herragarðseigandinn,
sem átti þetta kot í landareign
sinni, lé.t stundum slá túnskik
ann og sá þar dálítlu af höfrum
En léti hann það undir höfuð
leggjast heilt ár, þá fékk HÍgres
ið að þrífast þar í ró og næði.
Frændi hafði kotið á leigu. Leig
an var ekki há. Hann þuríti
bara að vinna fyrir landeigand
ann í tvo og hálfan dag á ári
hverju.
O, jú, jú-ú. Krakkaangarnir
'eru orðnir fjandi stórir, sagöi
frændi. Elzti frændi minn var
enp ekki nema tíu ára, og þó
var hann búinn að þvælast með
pabba sínum á vagninum árið
út og árið inn síðan hann var
sjö ára. Hann gat rétt hendi við
sitt hvað og létt pabba sínum
stritið með því að taka af hon
um snúninga. Hann svaf meira
að segja ofan á farangrinum í
vagninum. Já, marga ferðina
var hann búinn að sofa ofan á
draslinu mðean bykkjurnar
drögnuðust fyrir vagmnum
alla ieið til Vikbo eða Kolm-
arden, fullum af ströngum og
dúkum frá fatakaupmönnunum
í Norrköping, sem lögðu aíltaf
svo mikið kapp á að koma varn
ingi sínum til þessara staða, og
ekki bara til þessara staða, held
ur líka til markaða'rma í Lin-
köping og Söderköping, Fitt-
spang og Reijmyre, sem alltaf
voru haldnir á haustin, rétt um
það leyti, sem vinnufólkinu var
greitt sumarkaupið. Og fcainmi
í ekilssætinu sátu þau, þa^pi
hans litla frænda míns og ko-.ia
fatakaupmannsins, sem hann
fór fyrir í það og það_.skiptið
því fatakaupmennirnir höfðú
það fyrir sið að láta kerling-
ar sínar fylgja varningnum
eftir. Og þau skröfuðu margt á
leiðinni. Stundum var það líka
fatakaup.maðurinn sjálfur, sem
í förinni var; og þá var pytlan
gjarnar með. — Næstuin því
allar ’stærri verzlanirnar í Nörr
köping sendu varning á alla
helztu markaðsstaðina á haust-
in.
Frændi bragðaði ekki áfengi;
þess vegna var hann svo eftir-
sóttur af þeim, sem þurítu að
koma varningi á markaðsstað-
ina á haustin. Idan'n hafði enga
þörf fyrir áfengi; það var ann-
að, sem sauð og brann í honum
með margfallt meiri ofsa en
spíritus myndi nokkurn tíma
hafa gert; Ha'nn barði bæði
| menn og skepnur, þegar honum
lá á að komast áfram.
Það er sagt að einu sinni hgf L
hann látið ríka fatakaupmanns-
( frú fara ofan af vagnÍTLum
| miðja vega milli Nörrköping og
( Söderköping; honum þótti hún
| hafa drukkið öf mikið. Það er
bezt að þú gangir það, sem eftir
er leiðarinnar, gyltan þín, til
þess að þú verðið allsgáð, þe.gar
|þú kemur heim til þín, hafði
! hanu sagt og hann vægði benni
ekki, þótt hún grátbændi hann
, um að taka sig upp í aftur, held
!ur. bara hló að henni og gerði
Jgys að henni. Hún þurfti að
ganga næ'rri tuttugu kílómetra.
Já, og víst var runraið. af heuni,
þegar hún loksins kom heim;
en maðurinn þgnnar vár þá á
öðrurn márkaði með öðrum öku
manni.
Frændi var frægur fyrjr siags
mál og líka fyrir það, hvað hann
var harður og grimmur við hest
ana. En sá, sem er fljótur til,
þegar hann er beðinn að fara
eitthvað, hann verður sjaldan
ofseinn á ákvörðunavstað, sögðu
kaupmennirnir og rifust um að
hafa frænda fyrir ökumann.
Hann átti það til að slá í rot,
án þess að nokkur vissi hvers
vegna. En það var hægt að
treysta honum fyrir vagni og
hestum og varningi, já meira
að segja trúðu kaupmennirnir
honum fyrir konunum sínum.
Nú stóð hann sem sagt hérna
í húsinu hjá okkur úti á siétt-
unni og sneri upp á yfirskeggið
og hlustaði. Ég hirti ekki
minnstu vitund um, hvað
mamma var að segja við bónd-
ann; ég hafði aHan hugann við
bretturnar og fetturnar hans
frænda. Mér fannst hann svo
S
S
s
s
s
$
S"
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
\
N
s
v.
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s.
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s-
s
s
s
s
s
s
s
s
s
$
s
s
s
s,
s
s
'S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
V-
Ora-viðger<Sir.
Samúðarkort
Fljót og góð afgreiðsla. S
GUÐI, GÍSLASON, ^
Laugavegi 63, \
síaú 81218. s
...s
' s
s
; s
Slysavannafélags lslar.ös*
kaupa flestir. Fást hjá ^
slysavarnadeildum uxa ^
land allt. í Rvík í hann- ^
yrðaverzluninni, Banka- s
stræti 6, Verzl. Gunnþór-s
unnar Halidórsd. og skrif-.S
stofu félagsins, Grófio l.S
Afgreidd í súna 4897. — S
Heitið á slysavarnafélagið S
Það bregst ekki. S
Ný]a sendi-
bífásföðin h.f.
s
s
s
s
s
hefur afgreiðslu í Bæjar-S
bílastöðinni í AðalstrætiS
16. Opið 7.50—22. Á$
sunnudogum 10—18. —b
Sími 1395. ^
S
S
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
s
-S
s
s
s
stærðum í.’
s
arins og fyrir utan bæ- ?
ínn til sölu. — Höfum^
einnig til sölu jarðir, ý,
vélbáta, bifriiðir og s
verðbréf. \
$
S
Minningarsplöíd
Barnaspítalasjóðs Ilringsina
eru afgreidd í Hannyrða-
verzl. Refill, Aðalstræti 12
(áður verzl. Aug. Svend-
sen), í Verzluninni Victor,
Laugavegi 33, Holts-Apó-
teki^ Langholtsvegi 84,
Verzl. Álfabrekku við Suð-
urlandsbraut, og Þorsteinj-
búð, Snorrabraut 61.
Hús og íbúðir
af ýmsum
bænmn, útverium :• ej-
Nýja fasteiguasalaa.
B.ankastræti 7.
Sími 1518.
S
s
s
s
s
s
s
Smurt brauð
og snittur.
Nestispakííar.
Ódýrast og bezt. Vin-^
samlegasf pantið meðs
fyrirvara. S
MATBARINN ^
Lækjargbtu S
Simi 80340. v
»S
s
s
s
s
s
s
s
b DVALARHEIMILI
ALDRAÐRA
• SJÓÓMANNA.
^ Minningarspjöfd
S fást hjá: S
J Veiðarfæraverzl. Verðandi,^
• sími 3786; SjómannafélagO
Reykjavíkur, sími 1915; Tó->
Sbaksverzl Boston, Laugav. 8,?
Ssími 3383; Bókaverzl. Fróði,^
SLeifsg. 4, sími 2037; Verzl. ^
') Laugateigur, Laugateig 24, ^
• sími 81666; Ólafur Jóhanns-S
•son, Sogabíetti 15, símiS
? 3096; Nesbúð, Nesveg 39, S
HAFNARFIRÐI: Bóka-S
^verzi. V. Long, sími 9288. S