Alþýðublaðið - 11.03.1954, Síða 1

XXXV. árgangur
Fimmtudagur 11. marz 1954
55. tbl.
SENDIÐ Alþýðublaðinu stuttar
greinar um margvísieg efni fil fróS-
leiks eða skemmfunar.
Ritstjór'rmi.
Dönsku blöðin eru ílesi vantrúuð á
lausn handrilamálsins
Gagnrýna ríkissíjómina íyrir
Spilakyöld 11. hverf-
isins er í kvöld.
SPILAKVÖLD heldur 11.
hverfi Alþýðuflokksféiags
Reykjavíkur í Skátaheimil-
inn kl. 8 í kvöld. Fundarefn
j') er: Félagsvist, kaffi-
d •kkja, verðlaxmaafhend-
ing og stutt ávavp..
Al’t Alþýðuflokksfólk er
velkomjð á spilakvöldið.
Efri myndin er úr, stærstu byggingunni, vetnisverksmiðjunni,
þar sem vatnið er klofið. — Neðri myndin er úr ammoniaksverk
smiðjunni. í þessu húsi er köfnunarefnið einnig fengið.á þann
hátt, að loftið er kælt niður í 200 gráður og gert fliótandi.
Síðan er köfnunarefnið eimað frá. — Við ammoniaksbrennsl-
una er notaður 850 gráðu hiti.
Krisíján Arnason sigraöi
á skaufamótinu.
KRISTJÁN ÁRNASON sigr
aði í 500 og 3000 metra skauta-!
hlaupi á skautamóti íslands!
hér í Reykjavík í gær. . |
Kristján vann 500 metra^
.skautáhlaupið á 50,8, en annar
varð Björn Baldursson á 52,4.
Kristján vann 3000 metra
skautahlaupið, á 6:11,8. en
Björn varð annar á 6:22,2.
I J S t
að hafa gengið framhjá Hafn-
arháskóla og fræðimönnunum.
DÖNSKU BLÖÐIN hafa undanfarið skrifað mikið um hand-
ritamálið í tilcfni fréttarinnar í Pólitiken. Flest þeirra eru van-
truuð á, að tilboð dönsku stjórnarinnar Ieiði til íausnar, og
sum eru því mjög andvíg, að Islendingum skuli hafa verið geí'-
inn kostur á þessari málamiðlun. B>öðii\ og ýmsir menntamenn
ga’gnrýna það, að tilboðið skuli ekki hafa verið borið undir há-
skólann í Kaupmannahöfn og danska fræðimenn, og vart verð.
ur við þann ótta, að Norðmenn muni gera kröfur á hendur Dön-
um, ef íslcndingar fái handritin eða hluta þeirra.
rverksmiðjan, stærsta verk
smiðja landsins. I ekur fil starfa.
Mokafli Sand-
gerðisbáfa
SANDGSRÍII 1 gær.
MOKAFLI hefur undanfar-
ið verið lijá bátunum héðan. í
gær var aflinn allt upp í 20
tonn. Var Víðir hæstur með
um 20 tonn.
Aflinn hefur verið jafn og
góður undanfarna daga. Hefur
Mummi undanfaríð verið með
um' 20 tonn. til jafnaðar. —
Mummi er nú hæstur Sand-
gerðisbáta með 350 tonn. ÓV.
Mun fullnægja tæpum helmingi þarfar-
innar fyrir köínunarefnisáburð í ár.
IIINN 7. marz sl. var fyrsti sekkurinn með íslenzkum áburði
fylltur í Áburðarverksmiðjunni í Gufunesi. Voru þá liðnir rúmir
22 mánuðir frá því er framkvæmdir hófust, en þær hófust 28.
apríl 1952. Gert er ráð fyrir, að verksmiðjan framleiði til vors
4—5 þús. tonn, en i fyrra vaíð köfnunarefnisáburðar þörf land-
búnaðarins 10.5 þús. tonn.
Talsvert vantar á að bygg-
ingarframkvæmdum sé lokið,
en sérstök áherzla hefur verið
lögð á þann hluta, sem snertir
framleiðsluna beinlínis. í gær
var fréttamönnum boðið að
skoða verksmiðjuna.
HRÁEFNI OG ORKA.
Áburðurinn er búinn til úr
silungar í ryðfríu
keri í Skemmuglugganum
VEGFARENDUR í Austur-
stræti sjá næstu tlaga óvenju-
lega auglýsingu i Skemmu-
glugga Haraldar. — Meðal
þess, sem þar getur að líta, cru
lifandi silungar í ryðfríii keri,
sem framleitt er í Ofnasmiðj-
unni, en gluggasýningin er á
vegum hennar.
Að öðru leyti eru auglýstar
þarna hinar ýmsu fx-amleiðslu-
vorur Ofnasmiðjunnar, svo
sem ofnar og vaskar og sitt-'
hvað fleira. En silungarnir í
kerinu eru hugkvæmnisleg nýj
ung í auglýsingastarfsemi til
að vekja athygli væntanlegra! ráð fyrir að fi'amleiða 15 þús.
viðskiptavina og annarra for-(
lofti og vatni. Vatnið er fengið
úr ánni Korpu. Er það leitt í
50 cm. pípum 2800 m. og get-
ur leiðslan flutt 250 'lítra á sek.
Orkan, sem til framleiðslunnar
þai'f, er eingöngu raforka. —
Föst orkuþörf verksmiðjunnar
er 3100 kw. en við fyllstu fram
leiðslu getur hún orðið 16 þús.
EINGÖNGU KÖFNUNAR-
EFNISÁBURÐUR.
80% raforkunnar eru notuð
við að kljúfa vatn í frumefni
sín, súrefni og vatnsefni
(vetni).. Mun verksmiðjan fram
leiða 45 þúsund rúmmetra
á sólarhring. Úr loftinu verður
unnið köfnunarefni, og er gert
Blöðin, sem andvíg eru til-
boð:nu og meðferð málsins, eru
Berlingske Tidende, Informa-
tion, Ekstrabladet, Nationaltid
ende og Barlingske Aften-
avis, en Social-Demokraten og
Kristeligt Dagblad eru því
fylgjandi.
STRANGT I>AGN VRHEIT
Danska ríkisstjórnin hefur
farið mjög leynt með tilboð
sitt og áðeins borið það undir
formenn flokkanna, en þeir
hafa verið bundnir ströngu
þágnarheiti. Stjórnmálamenn-
irnir henda nú gaman að þess-
ari leynd og segja, að hún hafi
verið slík og þvílík, að formað-
ur róttæka flokksins, Jörgen
Jörgensen, (hafi ekki sagt Ber-
tel Dahlgaard fyrrverandi ráð-
herra frá tilboðinu, Ole Björn
Kraft formaður fhaidsflokksins
haldið því leyndu fyrir Hvid-
berg prófessor, sem var
menntamálaráðherra í stjórn
Erikser.s, og Jens Sönderup,sem
var fulltrúi vinstri flokksins á
fundi flokksforingjanna um
málið, hafi ekki sagt formanni
flokksins, Erik Eriksen, frá til-
boðinu fyrr en þaö var orðið
heyrinkunnugt!
NQRÐMENN
OG ORÐABÓKIN
Fréttin í Politiken birtist 5.
marz, og þar með var þögnin
rofin. Informatl-on ílytur frétt-
ina sama dag og birtir álit
nokkurra kunnra mennta-
manna. Þeir eru Danirnir Jchs.
Bröndum-Nielsen og A”eÍ
Linvald þjóðskjalavörður og
.Islendingarnir Jón Helgason
og Sigurður Nordal. Bröndum-
Nielsen furðar sig á þvi, að til-
boðið skyldi ekki borið undir
háskólann og mælir gegn af-
hendingu handritanna. Hann
segir óhjákvæmilegi, að Norð-
menn geri kröfur á hendur
Dönum, ef aí bessari lausn
verði, og telur ekki koma til
mála að afhenda neitt af hand-
ritunum fyrr en lokið sé út-
gáfu fornnorrænu orðabókar-
■ innar. Aðspurður álítur hann,
að það verk muni kannski taka
20 ár, kannski 50. Linvald er
meðmæltur þeirri lausn máis-
ins, sem felst í tíllögum dönsku
stjórnarinnar. Nords.1 segist
e-kkert geta sagt um það, hTort
Islendingar sætti sig við tilboð
ið. en harmar, að tillögm'nar
skuli hafa ibii'zt opinberlega á'ð
ur en ríkisstjórnir íslands og
Danmerkur ræddu málið.
VALDA TIMAMÓTUM
Jón Helgason prófessor seg-
ir, að tiLlögurnar hafi komið
sér mjög á óvart og hann geti
ekkert um það sagt, hvernig
Framhald á 7. síðu.
vitinna og fróðleiksfúsra veg
farenda.
ATJAN ARA REYNSLA
Ofnasmiðjan er kunnust fyr-
ir helluofnana, eu þá hefur
! hún nú framleitt i átján
rúmmetra af því á sólarhring.
Vetni og köfnunarefni er bland
að saman og fæst þá ammon-
iak. — Frúamleiðsla þess er
^ 22 tonn á sólarhring. Næsta
. þrepið er framleiðsla saltpét.
ár. t urssýru (40 tonn á sólarhring)
Framhald á 7. síðu.
Framiliald á. 6. síðu.
Nixon svarar Sfevenson
fyrir repúblikanaflokkinn
NIXON, varaforseti Banda
ríkjanna, svarar á laugar-
dag ræðu Stvensons, for-
ingja dcmókrata, ev hann
hélt því fram, að repúblik-
anaflokkurinn væri sundur-
þykkur og sjálfum sér ósam
kvæmur. Verður ræðu Nix-
ons útvarpað og sjónvarpað
af tuttugu útvavpsstöðvum
Eisenhovver forseti ræddi
ummæli Stevensons um ó-
ciningu repúblikana á blaða
mannafundi í gær og kvað
þau uppspuna. Eiienhovver
vrék sér hins vegar undan
því að svara þeirri fyrir-
spurn, hvort haun vildi, að
McCarthy svaraði . ræðu
Stevensons eins og hann hef
ur farið fram á. Lét forset-
inn nægja að íilkynna, að
Nixon muni svara henni fyr
ir hönd flokksins.