Alþýðublaðið - 28.03.1954, Blaðsíða 4

ALÞÝÐUBLAOIB
Sunnudagur 28. marz 1954.
Útgefandr Álþýðuflokkurinn. Ritstjóri og ábyrgðarmsðnr:
Hamiibal Valdimarssou Meðritstjóri: Helgi SæmundssoR.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarsson. Blaðamenn: Loftur Guð-
mundsson og Björgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
Emma Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
«ími: 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
. Hvg. 8—10, Áskriftarverð 15,00 á mán. í lausasölu: 1,00.
Til hamingju með sigurinn
jÞRÁTT fjrir iangvarandi
fo^ráttu verkalýosfélaganna
fy|rir sama kaupi kvenna og
kárla skortir enn niikið á, að
vibunandi árangur í þá átt hafi
naðst. Þegar þessi barátta
hófst, mátti það heita almenn
regla, að kaup kvenna væri
hélmingur af kaupi karla.
.Nú mun það vera algengast,
a? kvenna kaupið samkvæmt
salmningum verkalýðsfélaganna
við atvinnurékendur sé þetta
70—80% af karlmannskaup-
iriu. Þetta er það, sem áunnizt
hefur.
. Alllangt er síðan það ákvæði
íéikkst inn í samninga sumra
vprkalýðsfélaganna, að er kon-
ur væru látnar« vinna ásamt
karlmönnum erfið störf, eins
og útskipunarvinnu og þess
háttar, skyldi þeim borgað karl
mannskaup. I fæstum tilfellum
leiddi þetta til þess að breyting
yrði til hrekkunar á kaup-
greiðslu vegna þessa ákvæðis,
heldur miklu heldur til hins,
að konur voru síður en áður
látnar vinna slík erfiðisstörf.
Samningsákvæðið hafði þannig
nbkkurt giltíi £ áttina til auk-
irinar vinnuverndar, en fremur
lítið gildi í Þamkvæmd í áttina
til Iaunakjarajafnrcttis.
Fyrir fáum dögum hafa að
minnsta kosti brjú verka-
kvennafélög náð fram breyting
um á kaupgjaldssamningi sín-
um, og visrðist þar talsvert hafa
á unnizt í þó átt að minnka bil
ið milli kaupgjalds karla og
kvenna við fiskvinnu. Komið
var að því, að Verkakvennafé-
lagið Framiíðin í Hafnarfirði
legði út í verkfall til að knýja
•fram þá kröfu félagsins, að kon
ur, sem ynru við/blautfisk til
skreiðarherziu — en það eru
istörf, sem karlar hafa unnið og
vinna jafnati að — skyldu fá
karlmannskaup.
Atvinnurekendur voru, eins
og fyrri daginn, tregir til að
verða við þessari sanngirnis-
kröfu, en þó Iétu þeir nokkuð
undan síga fyrir milligöngu
sáttasemjara ríkisins, þegar
verkfallið var að skella á.
Samdist svo um síðastliðinn
mánudag, a'ð kaup við uppstöfl
un á saltfiski og uppskipun á
fiski skyldi hækka í dagvinnu
úr kr. 7,14 í kr. 7,55 í grunn á
klst. Vinna við spyrðingu og
faloðhreinsun á fiski til lierzlu
skyldi einnig falla undir þenn
an kaupgjaldslið. Þarna er um
allverulega hækkun að ræða á
kaupi kvenna við fiskverkun,
en þó er aðalsigur verkakvenn-
anna í Hafm rfirði í því fólginn
að hér eftir skal öll önnur
hlautfiskvinna við harðfisk-
verkun en v'ð blóðhrcinsun og
spyrðingu gzeidd með kr. 9,24
á klst. í grunn, en það er karl-
mannskaup. Með gildandi vísi-
tölu kr. 14,60.
Samkvæmt samningi verka-
kvennanna í Hafnarfirði skal
þó einnig grei’ða vinnu við
folóðhreinsun og spyrðingu
með karlmannskaupi, ef sú
vinna er ekki unnin sérstak-
lega út af fyrir sig af sömu koti
um hálfan eða heiían dag.
Verkakvennafélagið Fram-
sókn í Reykjavík liefur einnig
fyrir fáum dögum náð fram
merkum kjarabótum, sem
minnka bilið allverulega milli
kaupgjalds kvenna og karla. í
samningi Framsóknar hækkar
kaupið verulgea við hreingern-
ingar, uppskipun á saltfiski,
hrejnsun og blóðhreinsun á
fiski til herzlu og uppspyrð-
ingar á fiski. Og karlmanns-
kaup skal greiða konum við
fiskflökun £ hraðfrystihúsum,
við uppþvott og köstun skreið-
ar á bíl og upphengingu skreið
ar á hjalla. Kaupið, sem hér er
um að ræða, er kr. 14,60 í dag-
vinnu, kr. 21,90 í eítirvinnu og
kr. 29,20 í nætur- og helgidaga
vinnu.
Þá er þess að geta í þriðja
lagi, að Verkakvennafélag
Keflavíkur og Njarðvíkur hef-
ur alveg síðustu daga náð fram
svipuðum réttarbótum með
nýjum samningum við Utvegs-
bændafélag Keflavíkur og
Vinnuveitendafélag Suður-
nesja. Samkvæmt þessum
samningum verða greiddar kr.
11,93 í dagvinnu fyrir spyrð-
ingu og blóðhreinsun á fiski til
herzlu, og fullt karímannskaup
kr. 14,60 á klst. í dagvinnu við
uppskipun og umstöflun á salt-
fiski.
Þessar kauphækkanir verka
kvenna í Hafnarfirði, Reykja-
vík og á Suðurnesjum eru
j merkur áfangi í létta átt, og
. ber að samfagna þessum stett-
arfélögum verkakvenna með
sigurinn.
En jafnframt er rétt að gera
j sér Ijóst, að ennþá er langt frá
j því, að atvinnurekendur hafi
viðurkennt fullan rétt kvepna
tií sama kaups og karlar. Það
hefur ekki gerzt fyrr en allir
sérstakir lægri launataxtar
kvenna eru horfnir úr öllum
kjarasamningum milli verka-
lýðssamtaka og atvinnurek-
enda. Raunar er dálítið sér-
kennilegt, að fyrst skuli fást
viðurkenning á því, að konum
beri sama kaup og körl.um við
erfiðustu störfin, þar sem sízt
er hægt að ætlast til, að þær
.skili sömu afköstum og karl-
menn. En við liin léttari störf,
svo sem við innpökkun, gegn-
umlýsingu og vigtun fiskflaka
í hraðfiystihúsunuin er konum
framvegis ætlað lægra kaup.
Er þó fullvíst, að ef karlmenn
væru settir til þessara starfa,
mundu þeir reynast' afkasta-
minni og yfirleitt Jakari vinnu
kraftur en kvenfólkið. Þáð er
því alveg sérstaklega við slík
síörf í fiskiðnaðinum, verk-
smiðjuiðnaðinuin og í við-
skipíalííinu við afgreiðslu- og
skrifstofustörf, sem sjálfsagt er
að greiða konum sama kaup og
körlum. Það er réttlætismál,
sem kvenfólkið má ekki hika
við að fylgja eftir með einurð
og festu.
ÓGLEYMANLEG er mér sú
ferð, er ég fór fyrst t'l Gríms-
eyjar.. Við létum í haf frá Ak-
ureyri árla dgas. Veðrið var
undurfagurt, svo að jafnvel.
Eyjafjörður var iagur á að
horfa. Við sigldum mjög nærri
austunströnidjinni ,.og var út-
sýni vfir hana gott og skemmti
legt, svo að gjörla rnátti greina
öll mannvirki og iandslag vel,
út alla Látraströnd. Á nyrzta
bænum, Látrum. blöstu við, að
því er virtist mik’ar og góðar
byggingar, en stóðu og standa
þarna eng.um t:l gagns, því að
jörðin erjí eyði. Síðustu ábú-
endur þar voru feðgarnir tveir,
þeir er fórust innar á firðin-
um í ofsaveðri fyrir nokkrum
árum. Eftir þeirra dag faafa
Látrar verið í eyði, og mann-
virki grotna þar riður engum
að gagni.
Innan skamms vorum við
komin út á opið faafið, eri sama
góðviðrið faélzt engu að s'íður.
Ekki tókum við beina stefnu
á Grímsey, heldur sigldum dá-
lítið til austurs, en meiningin
með því var sú að geta séð hið
stóra móðurskip, er Rússar
áttu þarna. Var þetta okkur til
mikillar ánægju og fróðleiks,
því að þetta sama skip varð að
tíðu umtalsefni í blöðum og’
manna á meðal síðar um sum-
arið. Þetta var nefnilega
,.Tungus“. Við sigldum einn
hring í kringum þetta geysi-
stóra skip. Um 100 manns hafa
áreiðanlega verið þar um borð.
Tókum við nú stefnuna á
Grímsey. Ekki var það löng
sigling, og sáum. víð brátt failla
undir eyna, fyrirheitna stað-
inn.
Skip okkar gat ekki lagzt
að bryggjunni, því að faún er
rnjög léleg. Bátum var hrint
fram, og vorum við ferjuð í
land. Á brygjuómyndinni var
múgur og margmenni. Verið
var að salta síld', og virtust eyj
arskeggjar keppast mikið við.
Vitinn í Grimsey.
Löbbuðum við nú sem leið lá
upp í eyna. Man ég eftir, að ég
átti þar, tal við roskinn mann
og spurði hann þessara vana-
^ legu spurninga um sprettuna
og tíðarfarið, en hann svaraði:
j „Ægi-lítil spretta og óskap-
legt tap“. Þetta trúi ég hann
hafi sagt við hvern mann,. sem
I til 'hans kom.
j Þáðum við nú ýmisá konar
góðgjörðir hjá þeirn Grímsey-
ingum. Ég fór ti;l séra Róberts
Jacks og naut ler.gi gestrisrii
þess góða manns og konu hans,
frú Sigurlínu Guðjónsdóttur.
Gekk ég nú um eyna og var
það til mikils fróðleiks og
skemmtunar. En því .miður
höfðum við aðeins skamma við
dvöl, skipinu lá þessi ásköp á.
Kvöddum við nú þá Grímsey-
inga með pligt og sóma, en
því hét ég, að aftur skyldi ég
fara til útskersins, sem svo oft
er kallað. Aldeilis er mér ó-
gleymanleg náttúrufegurð og
yndisleiki Grímseyjar. Sigling
in heim aftur var undursam-
leg, því að miðnætursólin skein
og baðaði allt í rauðglóa sín-
um. Skúr kom yfir okkur rétt
innan við Hrísejy og urðu að
henni fagrir regnbogar, svo að
unun var á að sjá. Langt var
liðið á nóttu loksins þegar við
komu til Alkureyrar eftir
ánægjuríkan dag og fróðlegan,
því að alltaf er gaman að sjá
eitthvað nýtt.
Lifi Grímseyiugar og menn-
ingarhættir þeirra Iengi og vel,
svo vel, sem eyjan þeirrá get-
j ur látið þá lifa.
' Ágúst M. Sigurðsson.
HINAR HEIMSKUNNU
rannsóknir, varðandi 'kynlíf
Bandaríkjamanna, karla sem
kvenna eru háðar eini alvar_
varlegri grundvallarskekkju,
1— þær k.oma nefnilega ekki
, nálægt þurigamiðju þess lög-
máls, sem. þær fjalla um. Þær
fjalla eingöngu uin líkamlega
hlið þess máls, sem er fyrst og
fremst er andlegt. Hinar frægu
skýrslur Kinseys, með öllum
sínum útreikningum, geta ef
til vill varpað eins konar ,,’vís-
indalegu‘£ skini á þá blekk-
ingu, sem nú gerist svo áhrifa_
rík, að kynnmök séu einskon-
ar innanhússíþróttir, ál'íka og
bridsspil eða knattborðsleikur,
sem menn geti náð fullkom-
inni tækni í, ' fyrir stöðuga
þjálfun, og þá helzt í leiik við
eins marga „félaga“ og yfir
verður komizt.
SPURNINGIN,
SEM GLEYMDIST
Við framkvæmd þessara rann
sókna varð sú spurning nefni
lega út undan, sem i skiptir
mannlegar verur mestu í þessu
sambandi. Hvert er tilfinninga
legt gildi ástaratlotanna? Sá,
sem fyrir rannsóknunum stóð,
í GREIN þessari, sem
birzt liefur í mörgum kunn-
um bandarískutn tímaritum
og vakið mikla athygli, eru
Kinseyrannsóknirnar svo-
nefndu metnar á annan hátt
en tíðast hefur gerzt. Mað-
urinn er ekki fyrst og
fremst dýr, — það er sjón-
armiðið, sem höfundurinn
leggur gagnrýni sinni fyrst
og fremst til grundvallar. . .
rw9 (Ésfinnl
unað og algleymi, getur orðið
vélræn og kvöl, jafnvel iðu_
lega haft í för með sér sár von
brigði og sjál'fsvantraust, í
staðinn fyrir sálræna fullnæg-
ingu og vellíðan.
virðist líta á ástaratlotin sem
íþróttaraun. Þar sem tala
keppendanna og þol þeirra og
| afrek, eða mörkin, sem skoruð
J eru, svo mælt sé á máli knatt_
1 spyrnumanna, sé meira gildis,
en einlægni og innileiki
þeirra, Niðurstöðurnar blekkja
þess vegna alvarlega þæði
menn og konur, sem þegar
hafa villzt í kynferðislegar ó-
göngur, auka á kvíða þeirra og
ræna þær traustinu á mann-
gildi sínu.
Þær persónur, sem orðið
hafa kynlífsblekkingunni að
bráð, fcomast brátt að raun um,
að sú aðferð, sem slík „fræði
rít“ fullyrða að veiti æðstan
OHUGSANÐI AN ASTAR . ..
Hin þráða fullnæging er ó-
hugsanleg án ástar. Ekkert al
gleymi getur átt sér stað,
nema fi-amkvæmd. kynferðis-
atlotanna sé sprottin af ást á
viðkomandi persónu. Ástin er
heit meðvitund um þann, sem
sem maður ann, einlæg viriðing
fyrir honum eða henni sem
mannlegri persónu, og ósjálf-
ráð, eðlileg viðurkenning þess,
að þörf hennar sé jafn mikil-
væg og manns eigin þörf.
En þær persónur eru alltof
margar, sem auðsýna atlot sín
aðila, sem myrkrið hefur gert
þeim ópersónulegan. Kynferð
isatlotin verða þeim kvöð, sem
uppfyllt er, án nokkui'rar
sannrar kynferðislegrar full-
nægingar; ,þar sem einungis er
um að ræða vanabundin og
skylduræn atlot, sigla þreytan
og vonbrigðin í kjölfar þeirra,
þau vekja engan lífrænan un_
að, og bætir engin þaulæfð eða
(Frh. á 7. síðu.) j