Alþýðublaðið - 21.04.1954, Síða 4

4
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
Miðvikudagur 21. apríl 1954
Útgefandi: Alþýðuflokkuri nn. Ritstjóri og ábyrgBamiCoK
Hannjb*! Valdimarssou Meðritstjóri: Helgi Sæmundssoa.
Fréttastióri: Sigvaldi Hjálmarsson. ElaBamenn: Loftur GuB.
mundsson og Bjorgvin Guðmundsson. Auglýsingastjóri:
Emmi Möller. Ritstjórnarsímar: 4901 og 4902. Auglýsinga-
*£ml: 4900. • Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
Hvg. 8—10. Áskriftarverð 15,00 á mán. I l&usasölu: 1,00.
Isiand oq Danmörk
OPINRERBi heimsókn for-
setahjónanna í Danmörku er
lokið. H«n hefur heppnazt vol
og áreiðajiíeg'a haft m’ikil áhrif
tíl ankins skOnings og bættrar
sambúðar íslentlinga og Dana
í frámtfðinni. Dönsku konungs
iijónin og danska þjóðin tóku
forsetahjónunum opnum örm-
um, og forseii íslands og frá
hans vöktu hvarvetna athygli
með virðulegri og sérstæðri
framkomu sinni. íslendingar
eiga forsetahjónuíium mikið
að þakka, jiegar bau hverfa aft
ur heim. Þau hafa unnið glæsi
legan sigur í Danmörku, og
það er vissulega mikils um
vert.
Andúð Dana í garð íslend-
inera vegna samhandsslitanna
virðist góðu heilli úr sögunni.
Dönum hefur iskilizt, að lýð-
veldisstofnunin 1944 var rök-
rétt afleiðinsr sambandslaga-
sáttmálans frá 1918 og að
laiilsn málsins hJaut ,að verðasú,
sem raun varð á. Hitt var rni'ð-
ur, að þetia snor skyldi stigið,
meðan skugsri býzka hernáms-
íns hvíldi yfir Danmörku, en
það var á encran íiátt sök fs-
íendmffa. Sambandsslit fslend-
insra orr Dana eru ekki lensrur
það sársaukamál, sem þau
voru fvrst eftir stvrialdarlok-
in, enda hefur málstaður fs-
Ianös í bví sambandi verið
túlkaður rétt o<r skynsamTega
o<r af fullri einurð, en hún er
góð retría í skintum þióða iafnt
sem einstakíinga. Heimsókn
forsetahiónanna { Danmörk’i
teknv af K1I tvímæli rnti bað,
?’* Tislendínorar 0g Danír munu
í framtíðínní síarfa saman
sem tvær friái«ar og fullválda
nnrrsnnar híóðir og san«a í
v/»r1r}, hvornig drenirir skilia
t>1 nð tenHaot m’inm böndum
vinn+tn o«r samekinta.
Plrrif Pönckii blaðanna í t.il-
pfní heínicóknar forsetahinn-
anna einlrnnndiret af slrilningí
Og . veTvíld { garð fdendinga
me'ð nrfqrnn ?»ndanteknin<rMm,
sem áetmXiiinncf r-- að taka sér
nærri. boti r.n.l.lii ann-
arv camihanitcsclitín «<r hnndrifa
mál'ð. nn ban m,á1 her híest f
Samekinfnivi fctnndínira og
1)qqq cíðncfii *>nin. t-amTianrlc-
slil'n ern nfirreitt mál. en hand
ritnmálíð í.íAiit* ,, lansnar,
Jx'irr er eklrí oð np'iq. að rVílít-
anir pin drínfar r Uqnmörloi f
hanðrifoiviálinu. H'tt eí» ctnð-
revnð. eð heil.. prm p'Hq rrevtcra
t?l máts v"ð óskir fslendinga,
eru margir og mega sín mikiís.
Hér skal ekki rætt um tilboð
dönsÍLu ríkisstjórnarinnar, sem
albingi íslendinga og stjórnar-
völd okkar höfnuðu á dögun-
Úm. Nokkurs misskilnings hef-
ur gætt í sambandi við af-
greiðslu þfess. En mestu máli
skiptir, að bandritamálið kotn-
ist aftur á dagskrá og ver'ði
rætt af einurð og sanngirni
beggja aðila. Öanir verða að
gera sér far um að skilja sjón-
armið Islendinga og íslending-
ar jafnframt að reyna að meta
aðstöðu Dana án hleypidóma
og öfga. Auðvitað er hægur
vandi að deila um handritin,
en umræðurnar, seni líklegast-
ar cru til árangurs, hljóta að
verða málefnaíegar og byggj-
ast á gagnkvæmum skilningi
og nokkurri tillitssemi. Alþýðu
bíaðið gerir sér von um að
geta innan skamms frætt les-
endur sína um viðhorf hand-
ritamálsins frá sjónarmiði á-
bvrgra aðila í Danmörku. Mál
ið er nú í eins konar sjálf-
heldu, en vonir standa til, að
bað komist aftur á dagskrá.
I»ví fyrr. sem það verður, því
betra. Afstaða ráðamanna í
Danmörku er aðalatriðið í því
sambandi, en alþingi fslend-
inga osf íslenzk st jórnarvöld
j verða a’ð srera sitt til, að sá ár-
; ansur náist, f því sambandi
sklntir ef til vill mestu máli að
flvta sár hægt. notfæra sér alla
mö<ndeika til mnræSiia og af-
greiðsln. en forðast fliótræði
og þióðernislegan stórbokka-
j skan. Þ«ð er ekki alltaf greið-
S asta leíðin til signrs að gera
sig digran og mikill munur á
því eða að bera sig mannalega.
Stiórnmálaleg samvinna
Dana og íslendinga cr góð. Við
skiutaleg samskinti þjóðanna
! eru hins vegar minni en vera
ætti og verið gæti, og úr því
barf að bæta. Aðalatrfðið er þó
að menningarleg samskinti
Dana og íslendinga séu náin
og farsæl. Þau kunna meðal
annars að ráða úrslitum um
lansn handritamálsins í fram-
tíðínni. Þess vegna ættu báðar
hióðirnar að levgia sig fram
um menningarlgea samvinnu
til að trevsta þau þ^nd, sem
baldþezt munu revnast og
gleggst sKnnun um skvldleika
n«r samstöðu bessara norrænu
Kióða. TVf“r>nin«'ai*1eg ssmvinna
Pana n« Mend.inga er stórmál,
sem filHaf á að ver» á dagskrá
í raunhæfu og gifturíku starfi.
Ti! fermingargjafa:
Kommóður, saumaboro, skrifoorð, lestrarborð og
margs konar önnur húsgögn í fjölbreyttu úrvali.
Húsgagnaverzlun
Guðmundar Guðmundssonar
LAUGAVEGI 166
Sæmundsson:
lílio
uaia
ISIÆNDINGAR, sem- gist
hafa Danmörku, kannast flest-
ir við ráðbúsið í Kaupmanna-
höfn og hafa margir verið þar
innan veggja. Ráðhúsið er
glæsileg bygging og stendur
við aðaltorg borgarinn-ar.. Það
er heimili1 borgarstjórnarinnar,
ef svo mætti að or.ði komast,
og skrifstoíum. bæjarins hefur
verið búinn þar staður. Jafn-
framt er ráðhúsið í Kaup-
mannahöfn eins konar m.enn-
ingarmiðstöð borgarinnar á
m>argan hátt. Ráðamenn Kaup-
mannahafnar leggja áberzlu á
fleira en skrifstofuvinnu, bæj-
arstjórnarfiindi og opinberar
móttökur. :Þeir hafa gert ráð-
húsið að gróðurreit fagurra
lista. Þar eru haldnar vegleg-
ar listsýningar að margvíslegu
tilefni. Undanfarið hefur getið
að iíta í ráðhúsinu í Kaup-
mannahöfn íslenzka listsýn-
ingu, en til hennar var stofnað
í sambandi við heimsókn for-
setahjónanna í Danmörku. Hér
verður ekki rákið, hvaða við-
tökur íslenzika listsýningin hef-
ur fengið í dönskum blöðum
og hjá alþýðu manna í Kaup-
mannahöfn, en þess aðeins get-
ið, að þær hafa verið frábærar
eins og fréttir herma. Þetta
atriði á bins vegar að vera sönn
un þess, að ráðhúsið í Kaup-
mannahöfn er annað og meira
en skrifstofubygging og funda-
salir. Það er einnig og ekki
síður athvarf fagurra lista og
annarrar andlegrar starfsemi,
sem varpar björtum ljómia á
gráan hversdagsleikann.
OQurra
eykjavíkur
öðínsvéum
Þegar íslenzku blaðamenn-
irnir höfðu dvalizt tvo daga í
Kaupmannahöín, voru þeir
boðnir til Óðinsvéa og Ár-
ósa. Ferðin var í senn lærdóms
rík og skemmtileg. Minnis-
stæðust verða mér þó ráðhús
borganna. Þau færðu mér heim
sanninn um, hvert er mbnning-
arstig dönsku þjóðarinnar og
forustumanna henrar. íslend-
ingar geta vissulega margt af
Dönum lært í þessu efni.
I Ráðhúsið í'Óðmsvéum er
enn x smíðum, og einn af þeim:,
sem hafa mestan vanda á hönd
um í því stanfi, er íslenzkur
maður, Kjartan Sigurðsson frá
,Eyrarbakka. Hann var við-
* staddur, þegar forustumenn
Sýning Benedikt Gunnarsonar
Á skírdag s.l. var opnuð
sýning ungs málara í Lista-
mannaskálanum. Málari sá, er
þar, sýnir, er ekki nýliði í þjón
ustu listarinnar, enda þótt
hann sé ekki nema 24 ára að
aldri. Hann heitir Benedikt
Gunnarsson, ættaður vestan af
f jörðum og er ekki einn sona
Gunnars Halldórssonar,. sem
tekið hefur sér listmálarapens-
il í hönd, því fimm þeirra hafa
freistazt til .þess að meira eða
minna leyti.
Vorið 1952 hafði Benedikt
málverkasýningu í Listvina-
salnum við Freyjugötu, ásamt
Eiríki Smith. Sýning sú gaf
ótvírætt til kynna að Benedikt
hefði listagáfu, enda þótt mynd
ir hans þá hafi ekki verið
nema sæmilegt byrjapda verk.
íSíðustu árin hefur Benedikt
ferðazt Víða um lönd til þess
áð framast í list sinni og hefir
sýnt í heimsborg listanna,
París, við góðar undirtektir. Á
þessum ferðum sínum hefur
hanh að sjálfsögðu orðið fyrir
áhrifum af verkum núlifandi
mieistara og ber þessi sýning
því augljóst vitni.
Áður gætti nokkuð áhrifa
Hartungs í myndum hans og
svo er enn (t. d. nr. 36), en nú
hafa aðrir komið til sögunnar
í list Benedikts, svo sem hinn
heimskunni danski Parísar-
málari Mortensen, sem: mynd-
ir nr. 2, 12 og 13 geía til kynna.
9vo og meistararnir Deyrolle
(t. d. nr. 26) og Vasarely, svo
sem hinar ágætu myndir nr.
15 og 23 bera með sér. Auk
þessa gætir áhrifa ítalskra
máilara og jafnvel (rrá, Miro
(nr. 22). Þrátt fyrir þessi marg
ví&Iegu áhiif, ‘ serrí málarinn
jhefur orðið fyrir, er sýningin
! í heild persónuleg og það er
öruggur þráður, sem gengur í
■ gegnum hana. Um það er ekki
að villast, að Benedikt hefur
: te&ið miklum framförum, lita-
meðferðin er yfirleitt ágæt.
Hann er lofsamlega vandvirk-
ur og er allur í list sinni af
lífi og sál. Sökiun þess hversu
ungur hann er að árum, tekst
honum ekki sem skyldi að
sökkva sér niður í efnið og
verða sumar mvnda hans því
nokkuð yfirborðslegar og jafn-
vel mekaniskar sem áður bar
við, og bar, sem sízt skyldi eins
og t. d. í mvnd nr. 1. Bezta
mynd sýmngarinnar virðist
mér nr. 24, í beirri mynd er
nvað miest iafnvægi í meðferð
lita og myndbyggingu. Þá eru
mvndirnar nr. 3 og 18 mjög
góð verk.
j Með bessari svningu, sem
ber svib glæsilexka og suð-
ræns hi-tá, en á stöku stað sæt-
leíka umi of. hefur Benedikt
skinað sér í röð yngstu
málaranna okkar. Hér er list-
málari á ferð. sem trúir á bað,
sem hann er að gera og þess
vegna er ástæða til þess að
.vænta mikils af honum.
I G. 1».
listaverk innan sem utan.
borgarinnar tóku á móti ís-
lenzku blaðamönnunum og
buðu þá velkomna iil Óðinsvéa
á afmæ'iisdegi H. C. Ander-
sens. Ráðhúsið er mikil bygg-
ing og skreytt glæsilegum lista
verkum. Áhuginn á fögrum
listumi segir til sín, hvar sem
litið er. Ráðhúsið á að verða
miðstöð borgarinnar í orðsins
víðtækasta skilningi. Ekkert
hefur verið til sparað, að svo
megi verða. Fólkið á ekki að-
eins að leggja leið sína í ráð-
húsið tilskilda daga ár hvert
til að gera borgaralega skyldu
sína sem skattgreiðendur og
k.iósendur. Borgararnir eiga
að njóta þar fagurra lista' og
sannfærast um, að þetta sé
þeirra bús. Ráðhúsið verður
eins konar sameiningartákni
fólksins í Óðinsvéum, þegar
smíði þess er lokið. íhúar borg
arinnar munu ekki síður koma
þangað til að þiggja en láta
af hendi rakna og ráðhúsið á
margan hátt treysta böndin
milli borgaranna og forustu-
mannanna í Óðinsvéum. Dan-
ir meta þetta sjónarmið mikils
og gleyma því aldrei.
Rökrétt afleiðing þessa er sú
viðleitni ráðamannanna í Óð-
ínsvéum að varðveita foráar
og sögulegar minjar. Þeir hafa
þjargað frá glötun gömhnn^og
sérkennilegum bóndabæjum á
Fjóni, sem' tímans tönn var í
þánn veginn að mola sundúr.
Sömu sögu er að segja v um
ræktársemi þeirra við ýmsar
aðrar fornminjar. Fbrustu-
mennirnir í Óðmsvéum xnuna
vel forna og merkilega menn-
ingu fólksins á Fjóni. En þeim
er ekki nóg að rækja skylduna
við fortíðina. Þeir hugsa eínn-
ig til framtíðarinnar og lifa í
voninni um nýja menningu.
Tákn hennar er ráðhúsið, sem
er og verður miðstöð borgar-
innar.
Arósum
Svo endurtekur sagan sig í
Árósrnn, stærstu borg Jótlands
og næst stærstu borg Danmerk
ur. Þar var tekið á móti ís-
lenzku blaðamönnunum í ráð-
búsinu, voldugri byggingu,
æm lokið var á styrjaldarár-
umirn, í sfcupga býzka hernáms
ins. Þeíta er að margra dómi
tilkiomumiesta ráðhús Nörður-
landa. Það er skreytt nýstár-
Framhald á 7. síðu.