Alþýðublaðið - 24.08.1954, Qupperneq 4

il
ALÞVÐUBLAÐIÐ
Þriðjudagur 24. ágúst 1954
Ctgefnndí; A’þýCoflokkurinic. Ritstjóri o* ábsrrgOarmaSu:
Hanuíbal Valdimarssðn Meðritstjórl: Helgi SœmimdsaoB.
Fréttastjóii: Sigvaldl Hjálmarsson. BlaOamenc: Loftur GuS-
mundsson og Björgvin Guömundsson. Auglýsing&stjóri:
Emma Möller. Ritstjómarsíman 4801 og 4902. Auglýsinga-
■fml? 4906. Afgreiðslusími: 4900. Alþýðuprentsmiðjan,
Etj. 8—10. Axkriftarverð 15,00 i znán. 1 laus&sölu: 1,00.
Borgarsfjórim og hifaveitan
GUNNAR THORODDSEN
iagði fram á síðasía bæjar-
stjórnarfundi fyrir hönd Sjálf
stæðisflokksins ályktunartillög
ur um hitaveituna, og Morgun
'hlaðið hefur vegsamað þessá
framtakssemi borgarstjórans
hástöfum sem stórtíðindi. IJt
af fyrir isig eru tillögur þessar
góðra gjalda verðar og von-
andl, að þær komizt í fram-
kvæmd, en því fer vissulega
fjarri, að þær séu sá viðburð-
ur, sem borgarstjórinn og
Morgunblaði'ð haWa fram Hér
er um að ræða viljayfjrlýsingu
Sjálfstæðisflokksins, og hún
byggist í öllum megj.natriðum
á tillögum minnihlutaflokk-
anna, sem bæjarstjórnaríhaW-
íð hefur fellt eða vísað frá und
anfarinn áratug. Nú eru þær
hins vegar soðnar upp og boru
ar þannig á borð.
Það er virðingarvert, að
Sjálfstæðisflokkurinn skuli
loksins hafa Iært að meta þess-
ar tillögur minnihlutaflokk-
anna í bæjarstjórninni, en
hann ber hins vegar ábyrgð á
því, að þær eru ekki þegar
komnar til framkvæmda. Og
auðvita$ þarf annað og meira
en viljayfirlýsingu, ef þessar
tillögur eiga að komast í fram-
kvæmd. Nokkur atriði tillagn-
anna, sem Gunnar borgarstjóri
hefur nú lagt fram, hafa þótt
sjálfsagt mál í bæjarráði og
bæjarstjórn, en framtak Sjálf-
stæðisflokksins hefiir vantað.
Er vissulega timi til korninn,
áð bæjarstjórnaríhaldið geri
þau að minnsta kosti að vcru-
leika.
Stjórn hitaveitunnar er tal-
andi tákn um seinagang og
framkvæmdaíeysi íhaWsins. —
Fyrirtækið er eins og efnilegt
barn, sem hættir allt í eimi að
vaxa. Aukning hitaveitunnar
hefur reynzt Iítil sem engin í
tíu ár. Loforðin, sem gefin
voru í unphafi, hafa glcymzt
nema fyrir bæjarstjórnarkosn-
ingar. Þá hafa þau verið rifjuð
upp af íbaldsforsprökkunum
til að Mekkja kjósendur, en síð
an ckki söguna meir. íhalds-
hendurnar hafa allar sem ein
verið á lofti til að fella tillög-
ur minnihlutaflokkanna um
aukningn hitaveitunnar eða
vísa beim frá. Og nú þykist í-
haldjð vilja athuga og undir-
búa það, sem ekki hefur mátt
minnast á undanfarinn áratug.
Færi betur, að satt væri.
Að þessu gefna tilefni er
ekki úr vegi að spyria borgar-
stjóra, hvort það sé nein ný-
lunda, að nefnd sérfró.ðra
manna sé falið að rannsaka
hitt og þetta varðandi hita-
veituna. Hver er árangurinn af
starfi þeirra sérfróðu aðila,
sem hér eiga hlut að máli? Er
ekki borgarstjórinn einu eirmi
enn að framlengja gömul Iof-
orð og rifja upp samþykktir,
sem hann og samherjar hans
hafa vanrækt að framkvæma?
Er hitaveitan í dag í samræmi
við myndirnar í „bláu hók-
inni“, sem íhaWið gaf út fyrir
átta árum? Sennilega stendur
ekki á borgarstjóranum og
Morgunblaðinu að gefa skýr
svör við þessum spurningum,
því að óneitanlega eru þau ba;j
arbúum girnileg til fróðleiks.
Bæjarstjórn Reykjavíkur
ber skylda til að hafa forustu
um skipulagðan vöxt hitaveit-
unnar. Takmarkið er, að allir
íbúar höfuðstaðarins njóíi
hitaveitunnar. Því verður ekki
náð með viljayfirlýsingu, heW-
ur traustu skipulagi og mark-
vísu starfi. En auðvitað er mik
ils virði, að bæjaryfirvöldin
hafi vilja á því að Iáta draum-
inn um hitaveituua rætast. í-
haldið hefur skort þann vilja
hingað til. Þess vegna hætti
hitaveitan að stækka í æsku
sinni. Ihaldið léði ekki máls á
samvinnu vi'ð minnihlutaflokk
ana um framkvæmd á tiUög-
um þeirra varðandi hitaveit-
una. Það felldi þær eða vísaði
þeim frá. Nú þykist íhaldið
með Gunnar Thoroddsen borg-
arstjóra í broddi fylkingar
vilja framkvæma þær tillögur,
sem stjórnarvöld Reykjavíkur-
bæjar hafa fjandskapazt við í
tíu ár. Það er gott og blessað,
ef alvara fylgir orðunum. En
Morgunblaðið ætti ckki að gera
sig að því fífli að falla í stafi
yfir þessari viljayfirlýsingu í-
haldsins. Hún er enginn stór-
viðþuruíar. iBæjarbúar þekkja
þessar tillögur. Og þeir vita
einnig, hvaða aðili ber ábyrgð
á því, að þær eru ekki löngu
orðnar að veruleika. Sá aðili er
bæjarstjórnaríhaldið og oddviti
þess, Gunnar Thoroddsen.
Fæst á flestum veitingastöSum bæjarins.
— Kaupið blaðið um leið og þér fáið yður

SEgurður Einarsson í Holti:
HANS FAS var mótað af Suðurheinis
Iærdómí og list,
en Ijómi vökullar skyggní yfir augum
og hvarmi.
Og þrátt fyrir klerksins búnað,
sem bar hánn yzt,
stóð bjóðandi máttur af návist bans einni
— og varmi.
Ilann átti dulræðan seið í tilliti og svöruin,
bar sólfar af kyrrlótu brosi á harðlegum
vörum.
Það var, sem hann skildí mein og torrek
hvers manns,
og mönnum fannst rakna hver vandi n
við fiíkomu hans.
Svo vel kunni enginn að Wusta og skilja,
sem hann,
né heyra undir orðanna niði, hvað braut
við grunninn.
Hann greindi rakleitt gegnum hvern
einasta mann.
hvað geymt var í hjaríans fylgsnum
— og borið í munninn.
En ættargeðið, sem skýft hefði brynjur
og skildi,
var skorðað af taminni ró og fálátri mildi.
Það hóflyndá þrek var í angist og
einveru sótt
á anövökustundum í þögulla mustera nótt.
Og hví varð fylkingin þétt um hans skriftastól,
að þar var sjálfgert að lúta drottins valdi,
hver fólginn uggur, hver freisting, sem
hjartað ól,
hvert falið afbrot, hver hrösun, sem brjóstið
kvaldi,
hér fékk það mál, hið mínnsta jafnt sem
Mð stærsta,
var metið og vegið fyrir ásýnd hins hæsta,
og viljinn elfdur til alls, sem varð bætt
með dáð,
en ofviða tökin falin droítins náð.
Menn vissu hvorki á vizku hans djúp eða
grunn,
em virtu — og skelfdust — þann mátt,
sem bjó í hans ráðum,
því hvassar beit dómsorð, sem leið um hans
mildorða munn,
en margra exi, þótt reidd væri Köndum báðum
Þá grunaði ekki, að máttur hans vizku
og megin
var mannvitsins þrotlausa glíma við hel
og regin
kristölluð niður í kjarki og vilja eins manns,
sem krafði skaparann sjálfan um tilgang hans.
f veröld þess guðs, þar sem vizka og
kærleiki er eitt
í verund síns smiðar, hlaut illskan að verða
blekking,
og Satan og ár, og hver ógn, sem þeir fengju
beitt,
að andhælis-spoííi, sem hrökk fyrir sannleik
©g þekking.
Þótt helslóða kynni hann um komandi. aldír
og daga
sem kveljandi martröð um hrollsjúka veröld
að draga
-— hér varð hann í mynd sinnar mæðu og
fénýta strits
aS meinlausum þræli, og athlægi karlmennsku
og v-its.
II
Hann har hann metnað að gera sinn norræna
garð
‘að giæstu setri æðstu listar og fræða.
Hann leií á blómann af Arabans mennt,
sem arð
síks anda, jafní sem fjársjóðu norrænna
kvæða.
Hjá Plató og Zenó var hugur hans kvöldgestimr
heima,
hann hvessti sjónir til yztu veraldar geima
®g nam þar af hverjum, sem hann hafði
komizt hæst
— en hitt sveið sem ögrun, er duldist,
bundið og læst.
Því sál hans var borin að ráða hverja rún
og rýna hverja gátu frá árdegi tíða,
að standa skyggn á freistinga-fjallsins hrún,
sjá fegurð og virkt þessa heims fyrir sjónir
líða,
og kunna sérhvað, sem arnfleygur andi má
læra,
að eíga lykil Iivers kraftar, sem duftið má
hræra:
htann víssi, að þetta er vegur og köllun manns,
hans vígsla til þjónustu guðs og sannleikans.
Hann sá í óra-framtíð það volduga vit,
sem vegur stjarnanna þunga og duft þcírra
greinir,
sem fleygar í þúsundir aflgeisla ljóssins lit,
sem leysir bönd hverrar eindar og mátt
hennar reynir,
sem klýfur hið þunga vatn og vefur og
magnar
veraldarskelfi úr sprengingu smæstu agnar
og skapar sér máttarins upprisu úr efnisins
fjötrum
með ásýnd og flíkur hins liðna í henglum
og tötrurn.
Þann dag myndi heimsins stríði og stormi létt,
sú síund Maut að verða mannkynsins æðsta
— eða hinzía.
A skelfiþröm máttarins veldu menn vitsins
rétt
— eí valdsins sverð — £ skiptum hins stærsta
og minnsta.
Þartn dag myndi falla gríma grimmdar og
þótía
af guðíausri veröld þjáninga, haturs og ótía,
en Miðgarður hefja sín gömlu, ginnhelgu vé
wm gervalla jörð — undir lífsins og
skilningsins íré.
Febrúar — ágúst 1954.
Holti, 14. ágúst 1954.
Hæri Helgi miiin'
ÉG LÖFAÐI ÞÉR á dögun-
um að sýna þér við hentug-
leika framan í Sæmund fróða.
Nú sendi ég hann á þinn fund,
og honum fylgja héðan ér
Holti þessi orð:
Einu vonbrigðin, sem ég fief
or£í:ð| fyúir hér í Holtfi, eru
þau. að nafnfrægur og folcm-
iegur draugagangur, sem lengi
og vel hafði varpað á staðinn
talsverðum. duiarljóma, vesl-
aðist alveg út af við tilkomu
mína, eir.s og öll biessun væri
frá staðnum vikin. Mér féil
þetta þungt, og það því frem-
ur, sem ég vissi mig meingerða
lausan í garð þessara viðfelldnu
setugesta. En á þorra í vetur
KVÆÐINU nm Sæmund
fróða fylgdi bréf þetta frá
skáldinu og er það birt hér,
þar eð í því felst snjöil og
persónuleg greinargerð Sig-
urðgr fyrir verkinu. Væntir
Alþýðublaðið þess, að lesend-
um finnist bréfið gifnilegt íil
fróðleiks ekki sí'ður en kvæð-
ið, og því er það Bessaleyfi
tekið að birta þetía skemmti
lega tilskrif Sigurðar, þó að
það sé af hans hálfu eiiíurn
manni ætlað.
bættist mér þelta að nokkru
leyti. Sæm undur fróði korn eitt
kvöid í Ijésaskiptunúm inn á
skrifstofuna til mín, t.aldi til
frændsemi og mæltist til gisti
vináttu, og kvaðst — með m.’nu
leyfi — ætla að dveljast hér
um stund. Ég foauð hann vel-
kominn, og kvað mínu húsi
eigi hafa hlotnazt siíka sæmd
í annan tíma; foað hann foafa
það af hverjum hlut, sem har.n
kysi, og mundi þó stórum á
‘bresta, að v.iðurgjörningur yrði
siíkur, sem hæfði. Eigi lét
hann það viðnerna d.völ sinni.
Fór svo íram síðan, að Sæ-
mundur var hér méð annan
fótinn, hvarf þó lörgum, en lét
ekkert unni um farjr sínar. Fá-
um sýndist hann öðrum en
mér.
Marga stund hefi ég setið
síðan og hjalað við S; ■ und —-
Framhá'd á 7. síða