Alþýðublaðið - 21.09.1954, Qupperneq 7

Imðjudagui' 21, sei>t. 1954
WLÞYÐUBLAÐIÐ
i
Ræða Hannibals
Framhald aí 5. síðu.
dreifðra krafta. Eg Vona, að
við gerum Alþýðuflokkinn
aldrei að biðskýli við farinn
veS. Það var aldrei hugsað sem
hlutskipti hans. En þingið ræð
ur vegavali á þessum krossgöt-
um.
Sagt er það ott, að pening-
ar séu afl þeirra hluta, sem
gera skal. Og ekki er það auð-
velt verk að.komast af, án þess
afls, ef mikið skal afrekað.
Þessu hefur Albýðuflokkur-
inn fengið að þreifa á — feng-
ið að keþna á.
ý/dir jafnaðarmannaflokkar
hafa stofn-að til eigin fyrir-
tækja, til þess.að standa undir
flokk-sstarfi sínu-bæði við kosn
ingar og þess, á rtlilli.
Þessa leið fór Alþýðuflokk-
urinn líka, eins og sjálfsagt var.
i-vli p v x j^ uj- jyLtú Öx'OlO
svo. þegar fram í sótti, að
skipulag flokksfyrirtækjanna
svarar ekki tilgangi sínum eins
og æskilegt væri. Þessu verð-
ur að breyta. Flokksfyrirtæk-
ijt eigi að leggja fjarhagslegan
griindvöll þess, áð flokkurinn
geti starfað örugglega óg eðli-
lega — geti framkvæmt þá
stefnu, sem þing og miðstjórn
marka. J»að má ekki ske, að
livort þetta eða hitt nauðsynja
álitaf sé óvissa ríkjandi um,
starfið, sent að kallar, geti taf-
izt vegna fjárskorts. Slíkt skap
ar liik og aðgerðarleysi. Það
mó ekki slte, að nauðsyníeg
starfsemi flokksins stöðvisl og
þá fyrst sé með knékropi og
þrábænum eftir tafir og van-
sæmandi bið, hægt að bjarga
Jilutunum og koma starfsem-
inni í gang á ný.
Svona má þetta ekki vera.
Slíkt leiðir Alþýðuflokkinn
ekki fram til sigurs. Hér verð-
ur annaðhvort að gerast, að
stofna ný flokksfyrirtæki, eða
að fá skipulagi þeirra gömlu
breytt þannig, að það verði
þeirra sjálfsagða og eðlilega
hlutverk, án knéfalls og bæna
og tafa, að undirbyggja starf
flokksins og hiklausa sókn
lians á bve'rjum tíma, án tillits
til hverjir veljast til að stjórna
honum hverju sinni.
Á þessari skiplagslegu löm-
unarveiki verður að fá lækn-
ingu á þessu þingi. Og um það
ættu allir að geta orðið sam-
mála. — Yerður þetta þýðing-
armikla mál vandlega rætt
síðar á þinginu.
Þriðja vandamálið, sem vit-
að er, að valdið getur ágrein-
ingi okkar á millí er herstöðva
málið. En einnig þav ríður á að
ræðast við af hreinskiini og
segja hug sinn allan. Það er nú
einu sinni styrkur lýðræðisins
þrátt fyrir allt, að geta virt og
umhorið ólíkar skoðanir •— og
upp úr viðræðum á málþingum
brúað djúpin, sem að skiþja.
Hin vopnlausa, friðelskandi
íslenzka þjóð er með tvennum
hætti þátttakandi í samstarfi
þjóða um hernaðarleg' vanda-
mál.
Með þátttöku sinrú í Atlants
'hafsbandalaginu.
Og með aðild að varnarsarnn
ingnum: frá 5. maí 1951.
Flestir eða allir í okkar
flokki munu vera sammála um
að úr því sem komið er verði
ísland að vera áfram í Atlants
hafáþandalaginu.
Ágreiningurinn er því ek'ki
eins djúpstæður ejns og hann
hefði getað verið. Hann er um
það, Shvort rétt sé að segja upp
varnarsamningnum eða ekk'
samkvæmt hans eigin uppsagn
arákvæðum. Ástæðurnar fyrir
því, að þeirri skoðun virðist rú
óðfluga vaxa fylgi eru margar.
Mönnum sýnist nú friðvæn-
legra, útlit í heiminum en o|t
áður. Margra ára styrjöldum^i
Asíu er lokið. Valdamenn aust
urs og vesturs eru farnir að
ræðast við af meiri hreinskilni
og vinsemd en áður. Þess
vegna sýnist mönnum nú
minni ástæða til hefvirkjagérð
ar og hersetu hér en fyrr, t.:d.
þegar samningurinn var gerð-
ur. Ef langt friðartímaþil
skyldi vera framundan, sýnist
mönnum líka ennþá óhugnan-
legra að búa hér, e. t. v. ára-
tugum saman, við erlent h'ér-
lið í landinu.
Þá er mönnum nú bet.ur
Ijóst en áður, að veru herlifs-
ins fylgja ekki aðeins hin sið-
ferðislegu og þjóðernislágu
vandamál, sem mestu umtali
hafá valdið, heldur líka það,
að fjói'hagslegu sjálfstæði ís-
v. ■ r*v 'íiiriá'ffo- ^‘ pf Kví
Hundruð miijjóna króna á
ári frá erlendu herliði raskar
öllu fjárhagskerfi okkar ,—
raskar líka grundvdli atvinnu
Kfsins. Það hefur aldrei þótt
viðkunnanlegt, að ríkissjóðúf-
inn væri háður brannivínstékj
um; upp á 50—60 milljótfir
króna. En er það þá ekki enn-
þá ítekyggilegra að vera báðúr
gjaldeyri frá erlendu herliði
upp á 250—300 milljónir
króna á ári — og sjá fratti ?t,
að þetta drc'gur að sama skaþi
úr þrótti okkar lífrænu »t-
vinnuvega og eðlilegri gjald-
eyrisöfhm við' ærleg fram-
leiðslustörf? |
Er hér ekki flötur á málinú,
sem við í Alþýðuflokknum
hljótum öll að verða sammákt
um?
Eru ékki til leiðir, se.to
tryggja öryggi íslands, án þes.s
að stofna sjálfstæði og tilveru
íslenzku þjóðarinnar í
framtíðinni?
Það er að þessum leiðuiji,
sem við munum leita á þeásu
flokksþingi. Og ég iheld, að v-ið
munum finna þær. .: '■•
Eg hef aldrei litið á það sepi
ógæfu Alþýðuflokksins, að þar
séu ekki allir á einu máli í Öi’l-
um málum. Ein jarmandi
hjörð, eða jábræðrafélag, sem
aldrei hugsar sjálfstæða hugs-
un. Ef svo væri; eða hefði ver-
ið, held ég, að hann væri löngu
dauður.
Þó eru til menn. sem halda
sífell.t, að þetta só hættuíegt
banamein. — En þaö er ástæðu
laus kvíði’.
Aðalatriðið er, að við séum
þeim þroska gædd og þeim lýð
ræðislega anda, er umborið
geti blæbrigði anuarra skoð-
ana í ýmsum málurn bjá flokks
systkinum okkar. Því að eitt
eigum við sameiginlegt, sem
tengir okkur saman þrátt fyrir
allt, og þa'ð er þjóðfélagshug-
sjón jafnaðarstefnunnar.
Umiburðarlyndi okbar verð-
ur t. d. að endast til þess, án
vinslita og friðslita, að é’itt ok'k
ar sé I Þióðkirkjusöíhuðinum,
annað í Fríkirkjusöfnuðinum,
það þriðja í Óháða fríkirkju-
söfnuðinum og það fjórða e. .í.
v. í engum söfnuði, eða máske
hvítasunnu- eða hjálpræðisher
maður.
Alveg á sama hátt verðum
við að þola mi3munandi skoð-
anir á þjóðmálasviðinu, .án
þess að friðslitum valdi, óg
skoðanamunurínn kveiki fjand
skap og tortryggni, því að þá
fyrst er voðinn vís.
Lítuœ til stærsta jafnaðár-
mannaflokks heimsins. Hahs
styrkur ey víðsýni, sem megn-
ar að leiða hinar ólíkustu sköð-
anir, m. a. í vígbúnaðar- og ut-
anríkismálum, í einn farveg.:
Hvi S'kyldum við þá ekki geta
gert það sama með okkar litlu
ágreiningsmál?
'Sumir, jafnvel gáfuðustu
menn, halda því fram. að hlut-
verki verkalýðsflokka sé lok-
ið. Nú hafi verkafólk náð eins
góðum lífskjörum og embættis
menn og yfirstétt fyrri tíma.
—■ En þó að nokkuð bafi áunn-
izt í réttlætisáttina, er það að-
eins byrjunin. Aðalstarf Al-
þýðuflo.kksins er framundan.
Verkefnin eru óþrjótandi og
alltaf bætast við ný og ný.
Um margar aldir hélzt það í
hendur í sögu íslands, að 'hinn
mikli fjpldi, fólkið, sem erfið-
isstörfin vann, fólkið, sem sótti
sjóinn og .ræktaði jörðina, fólk
ið, sem S'kóp þau framleiðslu-
verðmæti, sem framfleyttu
þjóðarheildinni, bjó í senn við
ófrelsi og örbirgð.
Það neitar því enginn með
voða- í
XIÁ.IVÚ.XÍ1, CJ.VI þC ua VcU yuf pjóu-
arsaga í þúsund raunaár.
Flest þetta fólk varð að
sætta ,sig við að klæðast tötr-
um, búa í hreysum og lifa við
súl't og seyru, sém leiddi til
þess, að það hrundi niður í þús
undatali. ef seint voraði eða,
nokkuð harðnaði í ári,
Og frelsið, sem það bjó við,
birtist í því einu' að það
mátti strita, fékk skortinn að
launum, en hafði ekkert ör-
yggi eg enga hlutdeild í því,
hvernig sveitarfélagi eða þjóð-
félagi var stýrt og stjórnað. —
Hvað ætli s’lí'kt og þvílíkt fólk
varðaði um það?
Það á ennþá langt í land, því
miður, að fólkið, sem erfiðis-
störfin vinnur, fólkið, sem sæk
ir gullið í greipar Ægis, fólkið,
sem dregur auðinh úr íslenzkri
mold og fólkið. sem eykur
verðmæti hráefnanna með
vinnslu þeirra, iðnverkafólkið,
hafi sigrað í baráttunni fyrir
frelsi og fullsæmandi lífskjör-,
Uto'.
‘En nokkuð hefur þó áunnizt
á seinustu áratugum. Einmitt
nægilega mikið tii þess, að
hver sem, kynnir sér árangur-
inn, hlýtur að sannfærast um,
að vinnandi fólkið á sterka sig
urvon — að það er ekkert
nema sjálfskaparvíti, ef erfið-
isfólkið þarf ennþá nm langan
aldur að búa við óírelsi og ör-
birgð.
'Nú á dögum, þegar tæknileg
ar framfarir hafa þúið mann-
kynið slíkum. tækjum, að auð-
velt er að útrýma vöntun alka
lífsins gæða í heiminum, er
þáð bókstaflega glæpsamlegt
að láta skortinn halda velli.
Það er líka glæpsamlegt ein-
mitt nú, að láta ’nokkurn mann
þurfa að slíta sér út við ofþjak
andi þrældómsstrit, en einmitt
það þóttu sjálfsögð ,'irlög heilla’
þjóðfélagS3tétta fram á sein-
ustu áratugi. — Fertugur
bóndi, fertugur togarasjómað-
ur var oftast nær orðinn útslit-
inn, þó að ekki sé lengra litið
um öxl en svona 30 ár.
Það, sem áunnizt héfur í
frelsis- og sjálfstæðisbaráttu
vinnandi fólksins í sveitum og
við sjó á seinustu áratugum, er
ekki einstökum auðmönnum
að þakka. Þaðr sem. áunnizt
hefur fyrir alþýðuna, er félags
samtökum fólksins sjálfs að
þakka. Það er um fram allt
verkalýðshreyfingU', samvinnu-
hreyfingu og þeim stjórnmála-
flokkum að ..þakka, sem heils
hugar hafa staðið og standa í
nánú samstarfi við þessar um-
bótahrevfingar hins vinnandi
fólks. Ég ful'lyrði, að það er
eklri síz’t Alþýðuflokknum að
þakka.
Lífskjörin, sem alþýðufó.lkið
býr nú við, eru árangur langr-
ar og harðrar barátm. Og lífs-
kjörin, sem við viijum sætta
okkur við fyrir þetta fóik í
framtíöinni, munu kosta áfram
haldandi baráttu í félagssam-
tökum og flokksstarfi. Og sigr-
arnir vinnast því aðeins, að
fólkið sjálft sé vakandi og vilj-
ugt til að berjast iyrir frelsi
sínu og framtíðarheill.
Sterkasta aflið í sjálfstæðis-
baráttu fólksins í dag er verka
lýðshreyfingin. Ekki sem full-
trúi fyrir fámenna hagsmuna-
‘hópa eða einstakar stéttir, helcl
ur sem baráttutæki fyrir alla
þá þjóðfélagsþegna, sem vilja
tryggja sér rúm í þjóðfélagi
hyggðu á samvinnu og félags-
anda, öryggi og jafijrétti. —
Þetta sannaðist rækilega i
verkfallinu í fyrrabaust.
Er nokkur alþýðumaður til,
sem efast um. að næg verkefni
séu framundan? Ef svo.er, sk\d
-vi(5 Tԇrȇ'T.
Sérðu kofana í sveitum
landsins? Þeir eru heimkymii
vinnandi fólks, sem ekki hefúr
efni á að byggja sér björt og
'holl húsakynni. Sérðu hreysin
í sjóþorpum íslands, sem sjó-
menn og verkafóik 20. aldar
verður ennþá að sætta sig við?
Sérðu Laugarneskamp, Múia-
kamp, Hlíðakamp og Kamp
Knox og hvað þau nú heita,
braggahverfin í Reykjavík?
Jleldurðu að það sé nokkuð
verk að vinna i byggingamá.1-
um þjóðarinnar, þótt ék-ki sé á
fleira bent?
Sérðu ekki, að magmhluti
þjóðarauðsins —- náttúruauð-
lindir. verksmiðjur, togarar,
flutningatæki o. s. irv. eru að
miklu leyti í höndum fárra
auðugra einstaklinga, þó að
þúsundir vinnandi fólks eigi
líf sitt undir því, hvernig þau
eru notuð?
iSérðu ekjki, að. hagsmunir
fjármagnsins og gróðavon-
anna ráða rekstri allra meiri
háttar'atvinnutækja?
Sérðu ekki, að þröngir sér-
hagsmúnir setia ailt svipmót
sitt á þann stóriðnað, sem til
er, og á verzlun og viðskipti og
starfsemi bankanna?
Sérðu ekki, að fjármagninu
er veitt þang'að,. sem það skap-
ar mestan einstaklingsgróða,
ekki endilega eða alltaí
Hér verða vopnin brýnd til
þeirrar baráttu. Hér verður
stefnan mörkuð og fylkingum
skipað til atlögu gegn ranglæti
þjóðfélagsins — fyrir fegurra"-
og farsælla mannlífi.
Þingið er sett.
Framhald af 4. síðu.
svo mikill leki að timburflutn-
ingaskipinu, að fýllsta ástæða
var til að ætla, að það myndi
sökkva á hverri stundu.
Atján mánuoum síðar var
það samt enn ofansjávar! Sást
hvað eftir annað til 'ferða þess
og fimm sinnum íreistuðu: á-
hafnir skipa að kveikja í því,
svo að það vrði ekki öðrum
skipum að tióni. Það bar þann
einn árangur, að skip og Tarm-
ur brann niður að flptlínu. svo
að eftir það var eún _örðugra
að sjá til ferða þess en áður.
O.JLC.I vl-Ui. . V Ux ^SJ^xkí
skipun um að sökkva flakinu,
en svo virðist, sem áhafnir
þeirra :hafi verið einar um, að
koma hvergi auga á það. Að
síðustu strandaði það á Pan-
amaströndinni, eftir að hafa
verið á reki 587 daga sam-
fleytt.
Að endingu er sagan áf skút
unni „W. L. White“, sem var
yfirgefin af áhöfn sinni í of-
viðri á Deláwaréflóa 1888.
Samkvæmt fregnum, er síðan
bárust af ferðum hennar, skráði
sjómælingadeild bandaríska
flotans leið þá, er hana rak
fyrir stomium og straumum.
Þegar síðasta fregnin barst
hafði hana rekið 5000 sjómílna
leið, og hafði hún þá sést frá
45 skipum. Að síðustú straad-
aði hún við Hebrideseýjar.
Óvænf úrslif í gef-
raumim.
ÚRSLIT í
laugardag:
Aston Villa 1
BUrnley 0 —■
Cardiff 3 —
Ohelsea 0 —-
Leicester 3 -
28. leikviku á
í
2
í
en
þangað, sem það fuihiægir hezt
atvinnuþörf fjöldans?
Sérðu pkki, að vegna þessara
ríkjandi sjónarmiða skortir at-
vinnulífið rekstrarfé og v'erður
ómegnugt þess, að.veita vinn-
andi fólki þau lífskjör, sem það
á rétt á að fá?
Sérðu ekki, að þetta ríkjandi
þjóðfélagskerfi veitir eigend-
um fjármagnsins mikið frelsi
og allsnægtir, en öðrum þjóð-
j félag'sborgurum lítið frelsi, lít-
ið .öryggi og oft þröngan kost?
I Sérðu ekki, að framleiðslu-
geta þjóðarinnar er langt frá
því að vera fullnotuð, af því að
gróðasjónarm.iðin £á ekki full-
nægju sína? Og sérou ekki, að
atvinnuleysi er alls ckki afleið
ing þess, að verkefni skorti,
heldur afleiðing af þessu sama,
að eigendur fjármagns og at-
vinnutækja sjá ekki gróðahlut
sinn á þurru lancli?
Nú, og ef bú sérð þetta ailt
og ert heldur ekki ánægður
með réttleysi hins vinnandi
manns, heldui; vilt gera þjóð-
félagið réttlátara og betra? ;—■
Já, hvað er þá til bragðs að
taka?
Þetta hlutskipti, sem þú hef-
ur valið þér, að ganga sjálfur
út í haráttuna í verkalýðshreyf
ingunni, í samvinnusamtökúm
héraðs þíns og undir merki Al-
þýðuflokksins.
— Charlton2 2
WBA 2 2
ManCh. City 0
.Hverion 2
- Newcástle 2
Manch. Utd 1 Huddersfield 1 rc
Preston 3 — Arsenal 1 1
Sheff. Utd 1 - Sheff. Wedn 0 1
Sunderland 2 — Blackpool 0 1
Tottenham 1 - Portsmouth 1 x
Wolves 1 — Bolton 2 2
Liverpool 4 — Fulham 1 1.
Mörg úrslitanna voru mjög
óvænt og komu því ekki fleiri
en 10 réttir fyrir. Var það að-
eins á 2 sðelum, báðum með
einföldum röðum. Var annar-
frá Borgarnesi og koma 450 kr.
íyrir aðeins 1 röð, eða fyrir 75
aura. Á hinum. sem er frá
Akrnesi, eru 8 einfaldar raðir,
og koma einnig 450 kr. fyrir
hann. Aðeins 5 seðlar reyndust.
með 9 réttum og var þrjðji
hæsti vinningur 270 kr. fvrir
seðil frá Akureyri.
Vinningar skiptust þannig:
1. vinningur: 450 kr. fyrir 10
rétta -2).
2. vinningur: 180 kr. fyrir ff
rétta (5).
3. vinningur: 15 kr. fyrir 8
rétta (60).
Flesfir til Suður
Ameríku.
ÞAU tvö og hálft áx-, senlSit
flytjendanefnd Evrópu hefur
starfað, liefixr hún aðstoðað
237 þús. manns til að flytjas!:
vestur um haf. í fyrstu var það
Kanada, sem flestjr leituðu til,
en nú er svo komið að helm-
ingurinn af útflytjendunum
fer til Suður-Ameríku,