Tíminn - 22.12.1964, Blaðsíða 8

8
ÞINGFRETTIR
TÍMENN
ÞINGFRETTIR
ÞRIÐJXIDAGUR 22. desember 1964
ALOGUR A ÞJODINA 289%
HÆRR11965 EN 1958
2. umræSa um söluskatts-
frumvarpiS hófst í neSri deild
kl. 1.30 í gær og varS lokiS
og frumvarpiS samþykkt ó-
breytt meS atkvæSum stjórn-
irliSa gegn atkvæSum stjórn-
arandstæSinga til 3. umræSu,
em útvarpaS var í gærkveldi.
AtkvæSagreiSsla um frum-
varpiS fór fram aS útvarps-
umræðunum loknum og var
frumvarpiS afgreitt sem lög
frá Alþingi í nótt. ViS 2. um-
ræSu mælti Einar Ágústsson
fyrir áliti 1. minnihluta fjár-
hagsnefndar (EÁ og Skúli
Guðmundsson) og fer nefnd-
arálitiS hér á eftir:
Skattbreytingarnar
Samkvæmt frumvarpi 'iessu er
lagt til, að söluskattur af andvirði
seldrar vöru og verðmæta og end-
urgjaldi fyrir hvers konar starf-
semi og þjónustu verði hækkaður
úr 5V2% í 7i/2%. Af því mundi
ieiða hækkun skattsins samkvæmt
áætlun fjárlaga um 245.1 millj. kr.
Skammt gerist nú stórra höggva
milli í skattheimtunni. Fyrr á ár-
inu var þessi sami skattur auk-
inn úr 3% í 5y2%, og nemur
söluskattsviðbótin á einu ári þann
ig 150%. Kemur þó fleira til.
Með lögum nr. 18. 12. apríl 1960
um breytingar á skattalögum var
afnuminn sá umreikningur á per-
sónufrádrætti og tekjutölum skatt
stigans, er gilt hafði í mörg ár, og
með Iögum nr. 43 9. júni 1960
voru ákveðnir fastir útsvarsstigar
sem ekki gerðu ráð fyrir breyt-
ingum, þó að verðgildi peninga
rýrnaði. Þessar breytingar höfðu
óhjákvæmilega þær afleiðingar, að
skattbyrðin þyngdist stöðugt
vegna vaxandi dýrtíðar.
A árinu 1963 hafði dýrtíðin vax-
ið risaskrefum, og urðu á því ári
verulegar launahækkanir af þeim
sökum og tekjur manna 1 krónu-
tölu hækkuðu til muna. Óbreytt-
ar álagningarreglur hlutu því að
leiða til mikilla hækkana á tekju-'
skatti og útsvari. j
í maímánuði s.l. var persónu-
frádráttur hæfkkaður um 30%. Var 1
það þó ekki nægilegt til að vega
á móti dýrtíðaraukningunni. Aft-
ur á móti voru jafnframt gerðar
breytingar á skattstigunum. sem
leiddu til hækkana.
Framsóknarmenn báru fram
breytingartillögur við skattafrum-
varp ríkisstjórnarinnar s.l. vor.
sem miðuðu að því að hækka per-
sónufrádrátt, fjölga skattþrepum
og taka upp á ný umreikning mið-
að við verðgildi tekna. og bentu
á, að tekjuskattur og útsvar
mundu að öðrum kosti hækka
stórlega. Þessum aðvörunum var
ekki sinnt og tillögurnar felldar.
Álögurnar í sumar
Þegar niðurstöður álagningar
opinberra gjalda lágu fyrir á s.i.
sumri kom í ljós, að viðvaramr
okkar höfðu verið á rökum reist,-
ar. Álögurnar voru svo þungar, að
öllum ofbauð og óánægja varð
meiri en dæmi voru áður til. Virt- •
ust allir sammála um, að leiðrétt- j
inga væri þörf. Stærstu iaunþega- j
samtök landsins kröfðust lagfær-j
inga, og ríkisstjórnin skipaði j
nefnd til þess að „athuga alla 1
möguleika á því að veita afsiátt:
og frekari greiðslufrest á álögð-
um opinberum gjöldum“.
Almennt mun hafa verið álitið,
að ekki kæmi annað til greina
en að mistökin yrðu leiðrétt og j
menn biðu vongóðir eftir því, [
að Alþingi kæmi saman, og bjugg- j
ust við, að úrræði ríkisstjómar-;
innar til lausnar þessum vanda j
yrði með allra fyrstu málum þessa !
þings.
Þegar í ljós kom, að svo var j
ekki, og dagarnir liðu einn af öðr-
am án þess að nokkuð heyrðist
frá ríkisstjórninni um þessi mál,
báru þingmenn Framsóknarflokks
ins fram frumvarp um lækkun
skatta og útsvara.
Framvarp Framsóknar-
manna
Lækkunarfrumvarpið var lagt |
fram hinn 19. okt., og því var vís ,
að til fjárhagsnefndar þann 5 nov.
Síðan hefur nefndin haldið . 6
fundi, og á hverjum einasta þeirra
höfpip- vi^.,
flokksins í nefndinm, oskað af-
greiðslu á frumvarpinu. Þeim til-
mælum hefur meiri hlutinn mætt
með undanbrögðum, o.g á fundi
nefndarinnar þann 11. þ.m. lýstu
fulltrúar stjórnarflokkanna í
nefndinni því yfir, að afgreiðslu
frumvarpsins yrði frestað, þar til
Alþingi fjallaði um álagningu op-
inberra gjalda einhvern tíma á
næsta ári. Slík afgreiðsla iafngild-
ir að fella frumvarpið og neita
um lagfæringu, þar sem frumvarp-
ið er um álögur yfirstandandi árs
og lækkun þeirra.
Þessi málalok ver.ða áreiðanlega
mörgum vonbrigði, ekki sízt þeim,
sem fram að þessu linfi treyst rík-
isstjórninni. En út yfir tekur þó,
að réttmætum nskum um sjálf-
sagða lagfæringu er ekki aðeins
neitað, heldur á, samkvæmt þessu
frumvarpi, að leggja á stór-
kostlega nýja skatta.
Af hálfu ríkisstjórnarinnar er
þvi oft haldið fram, að beinir
skattar hafi verið lækkaðii á und-
anförnum árum. Hitt mun þó
mörgum finnast, að skattar og út-
svör hafi verið þeim þungbærari
á þessu ári heldur en áður. A.m.k.
er það í fyrsta skipti árið 1964,
að stjórnskipuð nefnd gerir til-
lögu um nokkurs konar kreppu-
lán handa almenningi til þess að
borga með beina skatta til ríkis og
sveitarfélaga.
289% hækkun álaga
Samkvæmt fjárlagafrv. fyrir
1965 er áætlað, að tekju- og eign
arskattur á næsta ári verði 375
millj. kr. Hann var 135,8 millj.
kr árið 1958, og nemur því hækk-
un hans um 240 millj., eða yfir
176%. En réttur samanburður á
álögum nú og fyrir daga núver-
andi ríkisstjórnar fæst aðeins með
því að taka saman beina og óbeina ;
skatta, þ.e. bæði tekju og eignar-1
skatt og toíla og söluskatt, en síð-:
ustu árin hafa tekjui ríkissjóðs
af tollum og sölusköttum aukiztl
gífurlega. Þær álögur leggjast með
miklu meiri þunga á allan almenn
ing heldur en tekjuskatturinn og
þyngst á þá, sem flesta hafa að
framfæra.
Til þess að sýna þá hækkun á
tollum og sköttum til ríkissjóðs,
sem orðið hefur á valdatíma nú-
verandi ríkisstjórnar, er hér birt
yfirlit um þessar álögur, eins og
þær voru samkvæmt ríkisreikn-
ingi árið 1958 og eins og þær
verða áætlaðar í frumvarpi til fjár
laga fyrir árið 1965, sem nú liggur
fyrir Álþingi.
Ríkisreikningur 1958
Tekju- og eignarskattur kr. 135
879 258.88. Stríðsgróðaskattur kr.
2 217 877.13. Vörumagnsto-llur kr.
36 405 530.50. Verðtollur kr 249
380 592.62. Gjald af innlendum
tollvörum kr. 11 945 922.92. Tekj-
ur samkv. lögum nr. 33/1958 kr.
1 293 027.85. Innborgað af út-
flutningssjóði kr. 20 000 000.00.
Söluskattur kr. 143 150 13931.
Leyfagjald kr. 8 008 219.83, eða
alls kr. 608 280 569.04.
fjárlög. Undirritaðir halda því
fram, að þessi staðhæfing sé röng.
Benda þeir á, að verulegar fjár-
hæðir séu óeyddar af greiðsluaf-
göngum fyi-ri ára, sem grípa megi
til, áður en nýir skattar séu á
lagðir, tekjuliðir fjárlagafrum-
varpsins 1965 séu. eins og að und-
anförnu of lágt áætlaðir, aukið
eftirlit eigi að tryggja betri skatt-
heimtu og að með sparnaði og
ráðdeild megi draga úr ríkisút-
gjöldunum.
Við teljum því, að umrædd skatt
heimta sé algerlega óþörf, og er-
um frumvarpinu andvígir þegar af
þeirri ástæðu. En fleira kemur
þar einnig til.
Með samningum verkalýðssam-
takanna, ríkisstjórnarinanr og at-
vinnuveganna, sem gerðir voru
hinn 5. júní í vor, vannst stund-
arfriður, sem gaf vonir um áfram-
haldandi samstarf til lausnar
efnahagsvandans. Framkoma rík-
stjórnarinnar er nú hins vegar
öll á þá lund, að hún eyðir trausti
og torveldar samvinnu.
Einnig er þess að gæta, að sölu-
skattur er ákaflega óheppileg
tekjuöflunarleið, vegna þess að
hann leggst eins á nauðsynjar
sem óþarfa, og hann kemur
þyngst niður á þeim, sem minnsta
getuna hafa. Auk þess er á allra
vitorði, að innheimtunni er hér
stórlega ábótavant og skortir mik-
ið á, að skatturinn komi allur til
skila.
Eins og áður segir, leggjum við
til, að frumvarpið verði fellt. En
verði ekki á bá tillögu fallizt, mun
um við flytja breytingartillögur
við 3. umræðu málsins um að
hækka hluta sveitarfélaganna af
söluskattinum og um að tekin
verði upp ýtarlegri rannsókn á
framtölum söluskattsskyldra aðila.
Fjárlagafrumvarpið
fyri&49A *****
íað
★ 1. umræða um söluskattsfrumvarpið hófst í neðri deild á laug-
ardag og lauk Jt.l- 8 uin kvöldið. Þeir sem tóku þátt í umræðunum
, ' . 4 auk fjármálaráðherrá voru þessir: Eysteinn Jónsson, Lúðvík Jóseps-
ingsdfeíS otæJS af $eið- ^0n’ Ingvar Gislason, Sigurvin Einarsson SMi Guðmundsson og
um og bifhjólum, samkvæmt til-i Hannibal Valdimarsson og mæltu þeir alhr harðlega gegn frumvarp-
lögu fulltrúa stjórnarflokkanna í |inu’ samkomulagið við verkalýðshreyfinguna rofið og þessar
fjárveitinganefnd: ! álögur óþarfar og ranglátar.
Tekju-og eignarskattur kr. 375 j
000 000.00. Aðflutningsgjöld kr. i A fundi efri deildar á laugardag, sem var síðasti fundur deild-
1 490 c50 000.00. Gjald af inn-: arjnnar fyrjr jól kvaddi Ásgeir Biarnason sér hljóðs utan dagskrár
Söluskaltur ^kr^'^603 'fjoo' 000 00 I bar ira,n lyrirsnum til landbúnaðarráðherra varðandi lánveitingar
Gjald af bifreiöum og bifhjólum j ur Stofnlánadeild landbúnaðarins. Venjulega hefur afgreiðslu stofn-
kr. 138 000 000.00. eða samtals ■ *ana til bænda verið lokið nokkru fyrir jól. Nú er liinsvegar aðeins
kr. 2 662 050 000.00. i húið að afgreiða lægstu lánin. Þá tók bankinn upp þá nýbreytni á
Þá hafa fulltrúar stjórnarflokk- i þessu ári að krefjast þess að allar lánsumsóknir væru komnar til
anna í fjárveitinganefnd lagt fram j bankans í aprílmánuði og auk þess ákvað hann að takinarka lán-
tillögu um hækkun á söluskatti, j veitingar við eina framkvæmd á bónda. Virðist því nú ekki eiga að
afgreiða lán út á mjög margar framkvæmdir sem búnar eru og velta
; yfir til næsta árs og kvaðst Ásgeir því vilja spyrja ráðherra, hv°rt
samkv. frv. því, er hér liggur fyrir
kr. 245 100 000.00. Samtals verða ;
þá tollar og skattar áætlaðir árið |, , ,. ... , , , , , , ,
1965, samkvæmt fyrirætlunum J bænd,,r mættu ekkl vænta skjotra ,,rIausnar a bessum vandamálum.
stjórnarflokkanna kr. 2 907 150.
ir Ingólfur Jónsson, landbúnaðarráðherra, lýsti því yfir, að allar
lánsumsóknir, sem fyrirhéit hafi verið gefið um í sumar að afgreiðsiti
fengju yrðu afgreiddar fyrir jólin.
000.00. Hækkun á tollum og skött-
um á tímabilinu 1958—1965 nem-
ur þannig, samkv. framansögðu 2
299 millj. kr. Við þennan saman-
burð er þó að athuga, að árið 1958
var fé til niðurgreiðslu á vöru-
verði innanlands tekið úr útflutn-
ingssjóði, en samkvæmt tillögum
stjórnarflokkanna verða niður-
greiðslur 1965 færðar á gjaldahlið
fjárlaganna, áætlaðar 543 millj.
kr. Sé þessi fjárhæð dregin frá
framannefndri upphæð, kemur
fram, að hækkun á tollum jg
sköttum á tímabilinu 1958—1965
(að frádregnum niðurgreiðslum)
er um 1 756 millj. kr. eða 289%.
Vafalaust verður þó hækkunin
til muna meiri en að framan
greinir, því að hér eru bornar
saman álögur samkv. ríkisteikn-
ingi 1958 og áætlaðar álögur sam-
kvæmt fjárlagafrumvarpi 1965.
Tekjur ríkissjóðs af tollum og
sköttum hafa farið verulega fram
úr áætlunum fjárlaga undanfarin
ár, og má gera ráð fyrir, að svo
verði enn á næsta ári.
Endurbætur á flug-
F.í.
afgreiðslu
Að undanförnu hafa staðið yfir
breytingar og endurbætur á flug-
afgreiðslu Flugfélags íslands á
Reykjavíkurflugvelli. Þessum
breytingum er nú að mestu lokið.
Aðstaða til afgreiðslu flugfar-
þega hefur mjög breytzt til batn-
aðar og getur félagið af þeim sök-
um stytt afgreiðslutíma farþega
félagsins í millilandaflugi.
Hingað til hefur farþegum ul
útlanda verið gert að mæta í flug-
stöðinni 45 mínútum fyrir brott-
að för en frá næstu áramótum stytt-
-ið ist afgreiðslutíminn þannig, að t'ar
geta afgreitt greiðsluhallalaus i þegar mæti 30 mínútum fyrir brott
Óþörf skattahækkun
Ríkisstjórnin ægist þurfa
hækka söluskattinn ti) þess
för flugvélar þeirrar, sem þeir
ætla með. Um leið og afgreiðsiu-
tíminn styttist er það og mjög
áríðandi, að farþegar mæti stund
víslega. Á þeim 30 mínútum, sem
ætlaðar eru til afgreiðslu, eru far-
þegar skráðir, farangur þeirra veg
inn, vegabréf skoðuð og stimpluð
og gengið um borð í flugvélina.
Allt flug Flugfélags íslands fer
fram um Reykjavíkurflugvöll og
með styttingu afgreiðslutímans
styttist ferðatíminn í heiid.
Afgreiðslutími farþega á flug-
leiðum innan lands hefur að und-
anförnu verið 30 mínútur og mun
verða óbreyttur fyrst um sinn.