Alþýðublaðið - 03.05.1955, Blaðsíða 5

E»ri5judagur 3. maí 1955
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
»
Ræða Eggert Þorsteinssonar á Lækjartorgi 1. maí:
Bezti og heilladrýgsti árangurinn er reynsian
Si
í BARATTUSÖGU íslenzkra
alþýðusamtaka. hefur 1. maí
nú tekið sér sess sem þjóðhá-
tíðardagar í sögu heiila þjóða.
í hugum alþýðunnar sjálfrar
er 1. maí þó í enn víðfeðmara
gildi, — hann er alþjóðlegur
hátíðisdagur allra hinna vinn-
andi stélia.
Á þessum hátíðisdegi er því
Tbæði rétt, skylt og eðlilegt, að
hugir manna reniii til liðins
tíma — til þess, sem áunnizí
hefur, eins og það er samtök-
nnum og nauðsynlegt að hafð-
ar séu í huga skyldurnar við
hin óleystu verkefni.
1. maí verður bví auk þess
hátíðablæs, sem hann setur a
hið liðna, einnig dagur reikn-
íngsskila, þess raunverulega
gildis — þess sem ómögulegt
er af samtökunum. að hafa.
Samhugur og samstarfsvilji
eru þær tvær höfuðmáttarstoð
ír, sem íslenzk alþýðusamtök
verða að byggja tilveru sína á.
ÖLL TIL VARNAR
Þegar þessum máttarstoðum
er vegið, — þá snúumst við lil
varnar eða ei.gum að minnsta
kosti að gera það, allir sem
einn. I öllum varnerstyrjöld-
uin sínum er verkaiýðshreyf-
íngin að verja þelta fjöregg
sitt — samheldnina og sam-
starfsviljan,n. hj na einxi' öku
sigra barátlunnar ber því fyrst
og fremst að me.!a eftir því,
hvernig tekizt hefur að verja
þessa nauðsynlegu eiginleika
hverju sinni.
Eg minntist þessa sérstak-
lega nú vegna þess að samtök-
ín hafa nú í sex vikur gengið
und'ir -hina þyngstu eldraun,
sem enn hefur mælt henni í
inálega 40 ára skipulagðri bar-
áttu.
Rúmlega 7500 karlar og kon
ur í 15 verkalýðsféiögum með
xnilli 25—30 þúsund manna á
framisínu hafa staðið í
sex vikna verkfalli lil þess að
fá ^kjör siín bætt.
Eg þykist vita, að mér eldr:
xnenn í verkalýðshreyfingunni
ielji þessa fullyrðingu mína
«m lengd verkfallsins helzl til
djúptæka og að dæmi séu lil
þess, að lengri verkföll hafi
átt sér stað, og mun það rétt.
að einslök verkalýðs.félög hafi
staðið í lengri baráltu. Eftir
.stenduf þó ómótmælanlega sú
staðreynd, að jafn fjölmennur
hópur félagsbundinna með-
lima albýðusamtakanna hefur
aldrei háð jafn laxigvinna bar-
áttu og bá, sem nú er nýlokið.
Hver er þá árangur þessarar
baráttu?
HVER ER ÁRANGURINN?
Það þarf engan að undra,
þó að ekk: séu allir á einu
máli, um endanlegar niður-
stöður eflir svo harða baráttu
sem hér hefur verið háð En
niðurstaðan í hinum einstöku
félögum og atkvæoagreiðslur
iim hina nýju samninga sýna
á ólvíræðan hátt, ao hér var
unnið slórt átak í rétta átl.
Alvinnuleysistryggingarsjóð
urinn, sem setja skal á slofn
með framlagi ríkissjóðs, at-
vinnurekenda og bæja eða
kauplúna, mun þegar fram
líða stundir, verða talinn 111
merkilegustu úmbóta á sviði
félagsmála, sem hér hefur ver-
5ð gerð.
Það eru bornar á það nokkr-
ar brigður, að yngri kynslóð
alþýðusamlakanna meíi þenn-
an árangur svo sém vert er. Til
að rckslyðja þetla er réttilega
á það bent, að yngstu árgang-
ar samlakanna hafi ekkert af
atvinnuleysi að segja og fylgi-
kvillum þess. Þetta er sem bet-
ur fer rétt. Mætti alvinnuleys-
istryggingarsjóður þessi verða
t.l þess að tryggja það í fram-
tíðinni, að þessi yngsli hluti
samtakanna þyrfti aldrei að
mæla böli atvinnuleysisihs þá
hefði tilkoma hans í þessum
á'ökum vissuíega náð sínum
fyllsla árangri. En það er per-
sónulegt álit mitl, að æskileg-
asti árangur sjó.ðsins væri sá,
að koma mælli í veg fyrir, að
böl alvinnuleys'sins héldi inn-
reið sína á s^þýðuheimíilin.
Takist það hinsvegar ekki,
ælti launastétlunum að vera
tryggl með lilkomu sjóðsins að
suliaról a! v'nnuleysxsins yrði
ekki eins s'ár viðkomu og verið
hefur. Af þessum ástæðum ef-
ast ég ekki um, að' í röðum
hinna vngri mun einnig verða
Jagl verðugt ma| á þennan á-
fanga í áltina til iélagslegra
umbóla.
Þelta er bví í brlðja skipti
á fjórum árum, sem vinnudeila
er leyst með auknum Irygg-
inum:
1. 1952 með au'knum mæðra-
launum og barnalífeyri.
2. 1954. Sjómannadeilan með
hækkuðum dánarbólum lil
aðstandenda látinna sjó-
manna.
3. Og nú 1955 me'ð alvinnu-
leysistryggingasjóði. .
ÞRIGGJA VIKNA ORLOF
Krafan um þr'.ggja vikna or-
lof, sést nú ekki á kröfuspjöld-
um dagsins — henni var full-
nægt í ihinni nýloknu barátlu,
eftir margra ára strit samtak-
anna og fullrúa þetrra i sölum
alþingis. Upphaflega voru lög-
in um tveggja vlkna orlof sett
1942 eftir lok vinnudeiiu og i
desemberdeilunni 1952 var ar-
lofsdögum fjölgað { 15 úr 12.
en nú 18 dagar. Báðir þessir
áfangar, orlofið og atvinnu-
leyslstrygglngarnar, eru að
vísu löggjafaratriði, sem fram
ætlu að ganga á alþingi. En
sú beiska slaðrevnd bíasir nú
berar við, en. nokkru sinni fyrr.
að átök samlakanna á vett-
vangi löggjafans eru svo hverf.
adl lítil. .jafnframt bví að ör-
uggt má tel.ia, að slík mál
munu ekki ná fram að ganga
þar. með núverandi valdahlul-
föllum stjórnarflokkanna. En
að hlutföllin eru þannig. mun
augljóst að seinagangur vinnu-
deilunnar á ról sina til að
•/xkia. Þar liggu.r saimhengið
m'lli vinnudeilna og þeirrar
brýnu nauðsynja, að á alþingi
sé ávallt meirihluti ))ingmanna
sem á raunhæfan hátt vill gera
skyldur sínar í því, að komast
hjá vinnudeilum og því óhjá-
kvæmilega tjóni, sem af þv{
lelðir fyrir allan landslýð. Ég
hygg, að það sé hverjum hugs-
andi manni augljóst, að hefði
sá meirihluli verið lil á yfir-
standandi alþingl, hefði máli
stylla deiluna að mun og ef lii
vill komast hjá álökunum í
heild.
Sú hælta vofir e nnig ávallt
yfir, að árangur slíkrar deilu
séu rýrðir af valdi ríkis og lög-
gjafa, meðan almenningi er
ekki að fullu ljósar þær skyld-
ur við sjálfa sig á kjördegl í
alþingiskosningum eins og
það virðist í sjálfum vinnudeil
RÆÐU ÞESSA flutti Eggeri Þorsteinsson alþjngjs
maður og forniaður Múrarafélags Reykjavíkur a úíifumli
verkalýðsfélaganna á Lækjartorgi 1. maí. Fjallar ræðan
um úrslit verkfallsins 05 þá ærdóma, sem alþýðurmi ber
að draga af bará/tu þess og gangi. Niðurstaða Iians <;r
sú, að þýðingarmesti árangui- vinnudeilunnar og verk
fallsins nú eins og svo oft áður sé reynslan.
Eggert Þors/einsson.
unum, sem háðar eru til bættr
ar aðstöðu launasíéltanna.
Launþegar verða að krefj-
ast þess af þe!m stjórnmála-
flokkum, sem þeir Ijá fylgi
silt, að þeir líti að minnsla
kosti með velvilja á sanngjarn
ar og eðlilegar umbætur sjálf-
um sér til handa, það er algjör
lágmarkskrafa.
Grunnkaupshækkunln mun
það alriði hinna nýju samn-
inga, sem mestum ágreiningi
veldur af þeim augljósu ástæð
um, að hinar fjárhagslegu að-
stæður þeirra lægst launuðu í
röðum okkar varð ekki mögu-
legl að bæta sem fyPsta náuð-
syn bar þó tll. Tölurnar sýna
þó, að hér vannst verulega á
í rétta átt.
Veikindaþóknunin var hjá
þsim félögum, er í deilunni
stóðu, algjört nýmæli og lofar
góðu í framtíðinni.
Afnám vísitöluskerðingar-
innar hefur um alllangan tíma
verið aðalbaráttumúl iðnaðar-
manna og náðist nú að fullu
fram.
Fyrir atbeina samninga-
nefndar verkalýðsfélaganna
var knúin fram leiðrétting á
kaupi Iðnnema. sem að við-
bællri launahækkun, iðnaðar-
manna mun nema um 25%
kauphækkun. En svo sem kunn
ugl er miðast laun þeirra við
ákveðið hlulfall af kaupi iðn-
sveina.
Hér er hvorki staður né
stund lil þess að reka einslak-
ar sérkröfur og framgang
þeirra, en rétl er þó að minn-
ast þess, að hér var ekki háð
banátla til þess eins að bæta
hag og aðstöðu þeirra, sem í
deilunni stóðu — árangrarnir
verða innan skarnms bættur
hagur og aukið öryggi sani-
takanna í heild.
REYNSLAN DÝRMÆTASTI
ÁRANGURINN
Bezti og heillaríkasli árang-
ur þessara átaka verður þó sú
reynsla, sem samtökin hafa
öðlazl og er því sérstök nauð-
syn á að leggja áherzlu á, að
alþýðusamtökin færi sér U1
þess ýtrasta í nyt alla þá
reynslu, sem í deilun.n,: fékkst
og þá ekki hvað síz| okkar eig
in yfirsjónir. Við.skiuum ekki
eyða tíma né slarfi í að þræto
fyrir, að okkur geti m'.stekizi, ■
heldur horfast í augu við stað-
reyndir og draga af því réltar
og skynsamlegar ályktanir og
haga störfum okkar samkvæmt
því.
Minnumst þess. að alvinnu-
rekendur gerðu litlar tilraunir
Ii 1 þess að mótmæla ré'lmætl
þess, að k.iör okkar yrðu bætí;
þess í stað gerðu þeir skipu-
lagðar tilraunir líl þess að
brjóta þær mátlarstoðlr okkar,
sem ég gat um í upphaf’ sam-
heldnina og samsfarfið. I bessu
skyni var stutt á lægslu hvat-
!r mannlegra lilfinninga. varð
andi launamismun starfsstétt-
anna — öfund og lortrygsrni.
Þessj vonn dusðu þó ekki.
RÆÐA EGGERTS .............
4
Hin.n sanni félagsandi stóð'nt
raunina. Festa. bugprýði osr
ísköld ró allbýðunnar sigtraðil
og sendi hin lævísu vop heim
til föðurhúsanna.
I árdögum verkalýðshreyf-
ingarinnar mun það hafa
heyrzt, að faglærðir og ófag-
lærðjr verkameim ætlu ekki
samleið. Áraluga barátta hef-
ur þó fært sam'ökunum helm
sanninn um. að svo er ekki
— ferskasta dæmið er þó hin
nýafstaðna deila. Rétt er þó að
hafa það í huga. að í einstök-
um tilfellum gétur það verið
samtökunum hagkýæmt, að
þessar tvær greinir þeirra
heyji sína baráltu hvert í sínu
lagi. En án mjög náins sam-
starfs milli. faglærðra og ófag-
lærðra verkamanna verða sam
tö'kin í heild lítús virði. Fyrsta
skilyrði tll þess að draga úr
áhrifum verkalýðsfélaganna
(Frh. á 7. síðu.)
1. maí ávarp alþjóðasambands frjálsra verkalýðsfélaga:
Hagsæld. frlður og frels
VERKAMENN I ÖLLUM
LÖNDUM, við sendum ykk-
ur einlægar 1. maí kveð-
ur, og þó fy.rst og fremst
þeim, sem; -eru meðlim-
ir þeirra óháðu verkalýðssam-’
taka, sem standa innan vé-
banda Alþjóðasambar.ds hinna
frjálsu verkalýðsféiaga.
í mörgum löndum munu
verkamenn halda þennan minn
ingardag hátíðlegan sem al-
mennan hátíðardag, — sam-
kvæmt rétti, sem únnlzt hefur
fyrir margra ára harða baráltu;
í öðrum löndum eru öll slík
hátíðahöld dagsins bonnuð; en
í einræðisríkjunum hefur hann
orðið sýningardagur herfylk-
inga, í stað þess að tákna styrk
hinna alþjóðlegu verkalýðssam
taka.
Nú, eins og að undanförnu,
athugum við, frjáis:r verka-
menn, hvað unnizt. hefur,
könnum lið skipulagðra verka-
manna, \g búumst til áfram-
haldandi baráltu fyrir friði og
frelsi og aukinni hamingju og
velmegun til handa gervöllu
mannkyni.
Friðurinn hangir enn á veik
um þræði. Gífurlegu fé er var-
ið til að fullkomna enn Hel-
vopn gereyðlngarinnar. sem
þegar eru nægilega sterk orð-
in til að þurka út a'ila menn-
ingu. Þetta er það ógnarböl,
sem vofir yfir mannkyninu.
Sckinni á því, ’að svo er kom
ið, lýsa hln frjálsu verkalýðs-
samtök skýrt og skorinort á
hendur þeim, sem hana eiga,
— á hendur einvöldum komm-
únistaríkjanna, sem með yfir-
gangsstefnu sinni á vettvangi
sljórnmálanna hafa knúið lýð-
ræðisþjóðirnar til sameigin-
legra varnarráðstafana. Engu
að síður mun IGFTU halda á-
fram og auka um aljan helm-
ing baráttu sína fyrir friði;
fyrir því, að tryggð verði með
alþjóðasamningum almenn af-
vopnun undir eftirliti, frlðsam
leg notkun kjarnorkunnar, og
bundinn endir á hinar hættu-
legu tilraunir með kjarnorku-
vopn.
Verkamenn af öllum frjáls-
um þjóðum, gjaldið varúð við
falshjali kommúnisia um frið-
samlega samvinnu og samstarf!
Verkamenn í leppríkjum þeirra
hafa komizt að raun um fvrir
sára reynslu, hvað verkalýðs-
hreyfingarinnar bíður í slíkri
samvinnu; — svipling verkfalls
réttar, þvingunarvlnna,. og
verkalýðssamtök í harðsnún-
um valdstjórnarfjötrum.
Við, sem Stöndum í fylk-
ingu frjálsra verkalýðssam-
taka, kjósum sanna, alþjóöi
lega samvinnu og lausn allra
mikilvægra vandamála á frið-
samlegum grundvelli. Á með-
an valdhafar kommúnista
neita að veita pólitískum föng-
um frelsi, að veita verkamönn
um verkfallsrétt, að veita óháð
um verkalýðssamtökum starfs
rétl og koma aftur á málfrelsi,
prentfrelsi og fundafrelsi, verð
ur allt hjal kommúnista um
„friðsamlega • samii!veru“ og'
„baráttusamfylkingu“ að dæm
ast svívirðileg blekking og
Ivöfeldni. Á meðan öllu er
þannig háttað, verða lýðræðis
þjóðirnar að vinna sð því, að
koma öllu í sem bezt horf inn-
an sinna eigin vébanda.
Trvggja verður öllum næga
vinnu. Kaup. kjör og aðbúnað
verður að samræma síauknumi
framleiðsluafköstum fyrir iðn-
tækni núlímans. Sklpula.g hús
næðismála og félagslegs örygg
is verður að miðast við raun-
verulegar þarfir almennings,
(Frh. á 7. síðu.) ,,