Alþýðublaðið - 20.07.1955, Side 5

Jffiðvikudagur 20, júZ{ 1955
ALÞÝÐUBLAÐIÐ
R
Vilhj. S. Vilhjálmsson:
HVAD
Fólkið í landinu. - VII.
r r
ff'
GERAr PA
i.
í VOR, nokkrum riögum eft-
ir að barnaskólarnir hættu,
kom átta ára gamal! drengur
til föður síns og sagði mjög á-
hyggjufullur á svipinn:
„Hvað á ég að get'a, pabbi?“
Faðirinn hafði tekið eftir
því þessa daga síðan skólinn
hætti, að drengurinn fór kátur
á fætur á morgnana, þaut út
til leikfélaga sinna, dvaldi þar
nokkra stund, en kom svo inn,
lagðist út í gluggann þegjandi,
bað svo um litabók, en undi
ekki lengi við hana, vildi svo
fara að tefla, en totldi ekki við
það, enda varð hann að 1efla
við sjálfan sig. ... Það var eng
um blöðum um bað að fletta,
að drengurinn fann til ein-
hvers konar tómieika, vissi
ekkert hvað hann átti af sér
að gera. nema þá að fara í
Sundhöllina, þegar börn máttu
koma þar. — Og þess vegna
spurði hann áhyggjufullur:
„Hvað á ég að gera, pabbi?“
En faðirinn gat ekki gef!ð
neitt viðunandi svar. Hann gat
sagt: „Farðu út að Jeika þér,“
og hann sagði það nokkrum
sinnum. En leikurinn var ekki
nægilegur. Það var eiithvað
allt annað, sem drengurinn
þráði. — Svo fóru börn að
vinna svolítið í fiskstöð bæjar
útgerðarinnar, og drengurinn
■kom himinlifandi úr fyrstu
ferðinn: þangað. Hann þaut
þangað í tvo þrjá daga, en á
fjórða degi kom hann grátandi
heim. Verkstjórinn hafði lent
í hreinustu vandræðum með
mergðina. bví að hún óx með
hverium degi. og hann hafði
aldrei lent í öði'u eins. Hann
gat ekVert annað gert en seija
nýtt aldurstakmark. Öll börn,
sem vo,'u undir tíu ára aldrl,
urðu að fara heim. Os næstu
dqga murði drengurinn oft:
„Hvað á ég að gera, pabbi?“
H.
Eg dvaldi á svei+abæ nokkr-
sim sirt-num í fvmavor. Þarna
var tvíbvli op á öð'-um bænum
voru irmro börn. Bóndinn átti
inokkra litla svnl. Þegar ég leit
út um gluggann minn snemmr
á morvnana, sá ég bóndann
með hslarófu á eftir sér. Dreng
Irnir hans eltu hann við störf-
In. í grinahúsin, um túnið og
Hiður á mýrarnar. Þeir voru
Viðfal við frú Láru Guðmúiídsdóffur
kennara um sumarslarf fyrir börn.
ekkerL puntaðir, en þelr voru
önnunri kafnir allan daginn. Ég
talaði oft við þá. Þá skorli
ekki verkefni. Þarna var nátí-
júran sjálf leikvö.'lurinn, lit-
brigði hennar og margbrotnar
dásemdir ve,'kefniii. sem burfíi
að leysa. Ég gat ekki belur
, fundið en þetta væru ham-
, ingjusamir drengir. Ég heyrði
þá aJdrei spvrja föður sinn
| með vonleysi í augunum:
„Hvað á ég að gera, pabbi?“
III.
Fyrir tveimur árum ók ég
með Gísla Sigurbiörnssyni, for
Isljóra Elliheimilisins Grund-
j-ar,. .austur i Hveragerði. Þegar
S KoJviðarhót.l blasti við okkui*
úr Svínahrauni auðúr'Ög -yfir-
gefinn og umhverf.ð í hálf-
gerðri órækt, fór ég að tala um
^það, hve illt það væri að þarna
. skyldi leggjast niður byggð.
Gísli sagði samstundis: ,,Ég
jhef miklar hugmyndir á prjón-
,unum um Kolviðarhól. Þarna
ætti að setja upp bú með ýms-
um ' húsdýrum. Þarna elga að
vinna góðir yfirmenn, en vor-
og sumarstörfin eiga dregnir
úr Reykjavík að leysa af
hendi. Það er lífsnauðsyn að
finna verkefni fyr.r drengina
okkar. Átta til íjórtán ára
strákar vita ekkert hvað þeir
J eiga af sér að gera þegar skól-
, arnir hætta á vorin, og það er
i mikil hætta á því, að þéir sýk-
ist andlega af iðjuleys! þegar á
unga aldrei ef ekkert verður að
gert. Það er einmiit þetta, sem
er nú eilt erfiðasta viðfangs-
efni okkar Reykvíkinga. Með
vélvæðingu landbúnaðarins er
; ekki elns mikil þörf íyrir ung-
Jinga við sveitastöi’í og áður
var. Það er líka erfitt að koma
börnum í sveit, og um það er
alls ekki hægt að saka sveita-
jfólkið. Við verðum því að
finna ný ráð. Á Kolviðarhóli er
^hægl að fram.lelða kjöt, egg og
mjólk handa Reykvíkingum.
|Ég myndi treysta mér til að
reka slíka starfsemi á hag-
kvæman og he'lbrigðan hátt,
en það þarf stuðning hins op-
inbera til þess að hefjast
handa.“
Ég man hve hrifinn ég varð
af þessari hugmynd forstjór-
ans, en hann er líka naskur á
að flnna nýjar ieiðir — og
fara þær ef ekki oru hlaðnar
torfærur á veg hans. Enn hef-
ur ekkert verið gert í þessu
efni. Og Kolviðarhcil grotnar
niður öllum til skammar og
skapraunar.
IV.
Það er engum vaía undirorp
ið, að skor'urinn 4 viðfangseín
um fyrir börn á aidrinum átta
til tólf ára er eitt erfiðasta úr-
lausnarefnið í uppeldismálum
okkar.
Templarar hafa komið auga
á.þetta. Þeir hafa rekið sumar-
stsrf fyrir börn og unglinga í
s-iö sumur, og það hefur gefizt
ákaflega vel.
Blöðin hafa nýlega minnzt á
starfið að Jaðri. Af því t'Jefni
sneri ég mér í fv"radag til frú
Láru Guðmundsdót'ur kenn-
ara. en hún befur írá upphafi
starfað í nefnd þeirri, sem rek
^ur þetta starf og er því öllum
| hnútum kunnug.
| Frú Lára Guðmundsdóttir er
, Vestfirðingur, fæd.l að Hesti í
,Önundarfirðl 31. ágúst 1898,
Jdótlir hiónanna, sem þar
biuggu: Guðnýjar Arngríms-
dóttur og Guðmundar Biarna-
sonar. Hún innri'aðist í Kenn-
ars'kólann árið 1926 og útskrif
Jaðist úr honum árið 1929. Að
,námi loknu stundaði hún tíma
kennslu í eitt ár, en þá g'ftist
ihún Sigurði HeJgasyni rithöf-
jundi, en hann var bá skóla-
stióri heimavistarskólans að
Klébergi á Kjalarnesi; og þar
dvaldi hún 1:1 ársins 1937. Þá
^fluttu þau hjónin ti1. Reykja-
víkur. Um ieið síofnaði frú
Lára smábarnaskóla, sem hún
‘ hefur rekið síðan, og skipta
þau börn, sem hún hefur kennt
undirstöðurnar, þúsundum. —
Jafnframt hefur hún árum
saman verið gæzlumaður
barnastúkunnar „Svövu“, en
stúkan „Framtíðin“, sem frú
Lára starfar í, er verndarslúka
hennar. Frú Lára Guðmunds-
dóttir hefur því haft náin
(Frh. á 7. síðu.)
Norska sjómannaheimilið á S’eyðisfirði.
Norska sjómannafrúboðið j
hefur sfarfað hér í fjörutíu ár
ÞAÐ mun bafa verið veiðiflotjnn var al'lstór, en
skömmu fyrir síðustu alda- floti Svía og Finna miklu
mót, að Norðmenn fóru að minni.
stunda síldvíeiðar hér við 'Við aðaljgcíí-u bæjarins
land. Veiðar þeesar lióíu þeir ^ hafði verið reist einstætt hús,
við Austfirði og síðar við og varð ég þess var, að bæjar-
NorðurJan'd. Það var ekki fyrr
en nokkru síðar. að vér ís-
lendingar fórum að gefa gaum
að síjdveiðunum og leggja
stund á þær. Ennfremur hafa
bæðj Svíar og Finnar stundað
þessar veiðar hér við land um
langt skeið og sent hingað
síJdveiðiflota.
Skömmu eftir aldamót
varð Siglufjörður aðalbæki-
stöð síidveiðanna og stæjrsta
söltunarsvæði landsins. Þang-
að streymdi fójk i þúsundatali hæð er sjúkrasalur og íbúðar-
um síldveiðitímann í atvjnnu-1 herbergi fyrir starfsfólk. í
leit. Um þær mundir var kjallara eru bacíkjefar og
Siglufjörður lítið kauptún. En geymsla.
um síMveiðjtímann varð að- j Að íbúarnir nefndu þetta
komufólkið miklu fleira en í- hús Norska spítalann kom til
■búarnir. Þegar svo bætcist ^ af pví, að um langt skeið var
við allur fjöjdj innlendra og ekki annað sjúkrahúa í kaup-
staðnum.
Þetta heimili hafa Norð-
fólk nefndi þetta hús „Norska
spítalaím". , ^
Hvernig stóð á þ\?í?
Kirkjulega starfjð norska
meðal fiskimannanna, eða
eins og Norðmenn nefna það,
,Den indre sjömannsmi"sjon“
hajtði ánið 1915 iiþislt þarina
sjómannaheimili. Á neðri
'hæð hússins er a'ljstór sam-
komusalur, lestrarstofa, hler-
betrjii, ættað til bréfaskrifta,
|kaffistofa og eldihús. Á efri
éjjlendxa fiskimanna, þegar
iandiegur voru, geta menn
farið nærri um, hvílíkur ara-1 menn starfrækt um síldveiði-
grúi fólks var saman kominn tímann síðan árið 1915 að
í þessu ijtla porpi. í þá daga J undanskiidum stríðsárunum.

Starfsglöð æska að Jaðri. — Ljósm.: Sig, Guðmundsson,
var fremur ilja búið að þessu J
fólki. Fátt var um staði, þar
sem hægt var að eyða frí- j
stundum í næði, en miejafn
sauður í mörgu fé. Enda fóru'
brátt að berast misjafnar sög-
ur af lífinu á SigJufirði um J
þessar mundir. Oft var dans-
að úti á bryggjum eða sölt-
unarstöðvum. Drykkjuskapur
var mikill, og laúk stundum
pamkomum þessum með slago
málum. Gat þá komið fyrir,
að nokkur hundruð manna
Jentu í handalögmáli og Jeik-
urinn bærist um kauptúnið.
Var það ófögur sjón.
| Undirritaður kom fyrst til
Siglufjarðar sumarið 1929. Þá
var kauptúnið orðið stór bær,
1 Þrjár eða fjórair síl’diarverk-
j sn^iðjur höfðu verið reistar.
Innlendi sildveiðiflotinn auk-
l
| izt mjög mikið og söltunar-
stöðvum fjölgað. Norski síld-
StarfsJiðið er venjulega þarin
-ig skipað: * Forstöðumaðux,
hjúkrunarkona, húsmóðir og'
afgreiðslustúlka.
Hvílíkur munur fyrir fiski-
menriina.
Þarna er tekjð á móti þeim,
eins og þeir væru að koma
heim til sín. Reynt er að gjöra
allt sem vistlegast og eins
heimilislegt og unnt er.
Þarna geta þeir komið og
nalbbað saman, tekið á mótí.
bréfum að heiman og skrifað
heim. Þarna geta þeir iessð
blöðin og fengið veitingar vlð
vægu verði. — Þarna geta
þeir fengið bað, og sé einhver
sjúkur, bíður hans sjúkrarúm,
hjúkrun og iæknishjálp, er
íæknjr staðarins anna'slt. Og
síðast en ekki sízt: Þarna geta
þeir komið saman um Guðs
orð.
(Frh. á 7. síðu.) ,