Alþýðublaðið - 30.07.1955, Blaðsíða 5

Laugardagur ,30. júlí 1955
ALÞÝÐUBLAÐID
«
A
D I S
ÓTÍÐIN undanfarnar vikur!
hefur valdið landsmönnum stór
felldu tjóni og leitt í ljós enn
einu sinni, hversu yið Islend-
ingar erum háðir veðráttunni
og náttúrunni. Véltæknin má
sín lítils, þegar máttarvöldin
eru annars vegar, þrátt fyrir
þá gerbreytingu, sem hlotizt
hefur af völdum hennar í þjóð
lífi okkar. Reykyíkingum
finnst þeir fara sumars á mis,
þar eð sólin bregzt því hlut-
verki sínu að skína. Þetta er
viðhorf fyrstu sumarleyfakyn-
slóðarinnar á íslandi. Von-
forigði hennar eru skiljanleg.
En bændur og búalið eiga
meira í húfi. Afkoma þeirra er
í hættu. Þeir eiga allt sitt und-
ir sól og regni eins og forðum
daga. Bregðist regn eða sól cr
voðinn vís, og sé of mikið af
öðru hvoru er vá fyrir dyrum
þjóðarinnar. Ráð hennar er í
skauti landsins.
Vinningsvon
Síldveiðin norðan lands er
með betra móti í sumar, þó
að ekki hefði aflamagnið þótt
tíðindum sæta á þeim gömlu
og góðu dögum, þegar síld óð
um allan sjó nyrðra. En verð-
mæti veiðinnar er orðið mik-
ið, þar eð nær allur aflinn hef-
ur verið saltaður. Þeir, sem
mest bera úr býtum, geta gert
sér góða afkomuvon á síldar-
vertíðinni, og haldi veiðin á-
fram eins og nú ho.rfir ætti
foagur þjóðarbúsins að vænk-
ast, enda mun ekki áf véita.
Síldveiðarnar eru stopulasti at
yinnuvegur íslendinga og
minna helzt á happdrætti. En
þegar stóru vinningarnir koma,
er um mikla fjármuni að ræða.
Vinningurinn í ár veröur
ikannski ekki ævintýri, en hann
er nógur til þess, að við miss-
um eklti trúna á happdrætti
síldveiðanna, þrátt fyrir von-
ibrigði undanfarinna ára.
{ Hefnd, sem þegir
t
Atburðirnir innan lancís eru
ékki sögulegri en svo í sumar,
bótt sitthvað beri til tíðinda,
®ð landsleikur íslendinga og
SDana í knattspyrnu hefur orð-
ið almennt umræðuefni og bor
jð mikið á góma í blaðaskrifum
Þó fer því fjarri, að það mál
|iafi enn verið krufið til mergj-
ar, enda þegir landsliðsiiefndin
jþunnu hljóði og lætur sem hún
Viti ekki af þeirri gagnrýni, er
Siún sætir. Sú afstaða verður
áiaumast skilin á annan veg en
fþann, að hún kjósi haidur
skammarlega þögn en tvísýna
jmálsvörn. Það segir meira en
lítið um málstaðinn.
íslendingar töpuðu knatt-
Spyrnukeppninni við Dani af
því að undirbúningur lands-
leiksins var í stakasta ólagi. í
jþví efni endurtekur sig sama
sagan ár eftir ár. Ástæðan er
SÚ, að yfirstjórn knattspyrnu-
málanna er ekki vanda sínum
ýaxin. Að þessu sinni rak hver
yfirsjónin aðra. En sannarlega
er hart að una þessu, þegar að
því er gætt, að íslendingar
eiga mörgum mikilhæfum
iknattspyrnumönnum á að
skipa og gætu gert sér rökstudd
ar sigurvonir, ef forustumenn-
Srnir kynnu til verks og gerðu
Bér grein fyrir ábyrgð sinni.
I Hrópleg ósanngirn!
1 Auðvitað varð ósigurinn í
landsleiknum við Dani til þess,
að ýmsar furðusögur hafa kom
izt á kreik. Sumir kenna Al-
bert Guðmundssyni um hrak-
farirnar. Aðrir beina ásökun-
um sínum að Ríkharði Jóns-
syni og félögum hans frá Akra
nesi. Hvort tveggja er fjarri
öllu lagi. Albert og Ríkharður
gátu sér ekki þann orðstír, sem
menn vohuðú ög vildu. En þau
úrslit stöfuðu áreiðanlega ekki
af því, að þeir kUnni ekki knatt
spyrnu. Albert sýndi og sann-
aði í keppni Vals við saxnesku
knattspyrnumennina í vor, að
hann er enn göldróttur í fótun
um, þó að hann hafi ekki æft
í vetur eða vor eins og hanh
hefur gert sem atvinnumaður
erlendis. Og sú ályktun nær
engri átt, að hann hafi geng'ið
óæfður til landsleiksins. Hann
bjó sig undir þrekraunina eins
og hinir, og snillingur verður
ekki klaufi á nokkrum dögum.
Hitt er annað mál, að einstak-
ir knattspyrnumenn eru mis-
tækir. Það á einnig við um
knattspyrnulið, sem mynda
samfellda heild og eiga að vera
sigurstrangleg eftir öllum lík
um að dæma. Þetta sést meðal
annars á þvíy að Akumesingar
skyldu tapa fyrir KR-ingum á
íslandsmótinu, þó að engum
detti í hug að vefengja það, að
Akurnesingar beri langt af öðr
um knattspyrnufélögum okkar.
Dugnaður og skotfimi Ríkharðs
Jónssonar hefur þótt undrum
sæta árum saman. Samt mis-
tókst honum eins og Albert
Guðmundssyni að tryggja ís-
lendingum sigur yfir Dönum.
En hvorugur hefur gert það að
gamni sínu að bíða ósigur. Og
það er hneyksli, ef reynt or að
gera lítið úr þessum frábæru
knattspyrnuköppum. Slík við-
leitni verður knattspyrnuíþrótt
inni til áfalls. Og þetta er hróp
leg ósanngirni af því að sökin
er ekki hjá leikmönnunum
heldur óvitrum foringjum,
sem draga sig þegjandi í hlé,
þegar þeir, sem viðureignina
háðu, sæta aðkasti vegna yf.ir
sjóna og mistaka forustu-
mannanna.
Fráieif áiykfun
Þær raddir heyrast, að Akur-
nesingar hafi horft aðgerða-
litlir upp á ósigur landsliðsins
til þess að fá færi á að gera
betur í viðureign sinni við
Danina. Fátt er þó fráleitara.
Eða halda menn, að hrakfarir
Akurnesinganna í keppninvú
við KR hafi stafað af því, að
þá hafi langað að tapa íslands
mótinu? Og dettur nokkrum
manni í hug, að Akurnesing-
arnir kunrii ekki knattspyrnu
af því að þeir töpuðu íslands-
mótiriu? Þétta eru fjarstæðúr.
Allir vita, að Akurnesingar
eru svo mikilhæfir knattspyrnu
menn, að úrvalsliði Reykjavik-
urfélaganna stoðar ekki að
reyna að bjóða þeim byrginn.
Samt hendir það, að þeir bíða
óvæntan ósigur, sem naumast
verður útskýrður. En þetta er
alltaf að gerast í knattspyrnu.
Úrslit sérhverrar keppni eru
tvísýn. Skipulagið bregst, og
tilviljuriin segir til sín. En þáð
þarf ekki að stafa af svikum eða
ódrengskap, þó að allt of oft
sé höfðað til þeirra hvata í skýr
ingarskyni eftir á. Albert Guð-
mundsson og Ríkharður Jóns-
son ættu að svara þessum til-
efnislausu og ámælisverðu að-
dróttunum með því að taka
höndum saman, hjálpast að til
að ísland eignist samstætt og
einhuga landslið í kriattspyrnu,
þrátt fyrir óstjórn forustu
mannanna, og láta verkin tala í
farsælu og drengilegu sam-
starfi. Það er okkar von. Sundr
ungin gerir hins vegar illt
verra.
Hver er sekur!
Valið á fyrirliða íslenzka
landsliðsins í keppnmni við
Danina þykir orka tvímælis.
Það er ofur skiljanlegt. Gera
varð upp á milli tveggja
manna, sem báðir áttu veg-
semdina skilið og voru vand-
anum vaxnir í ríkum mæli.
Albert Guðmundsson er fræg-
asti og viðurkenndasti knatt-
spyrnumaður, sem íslendingar
hafa eignazt, nýkominp heim
eftir glæsilegan frægðarferilJL
erlendis og ríkur að reynsíu
og þekkjpgti á-íþróttinni. Rík-
harður .Jónsson hefur sem
.knattspyrnumaður borið af
■heimamönnum árum saman og
er ókrýndur konungur kapp-
anna af Akranesi. Hvorn átti
að velja? Skoðanirnar hljóta
að verða skiptar. Ríkharður
varð fyrir valinu. Og svo er
skrafað og skrifað. En val fyr-
irliðans kemur ósigrinum ekk-
ert við. Danirnir báru ekki sig
urorð af íslenzka landsliðinu
vegna þess. — Þeir sigruðu af
því að leikaðferð þeirra kom
keppinautunum á óvart. For-
ustumennirnir hér höfðu van-
rækt að afla nauðsynlegra upp
lýsinga um danska landsliðið,
(Frh. á 7. síðu.)
AKURNESINGAR og Vík-
ingur kepptu í íslandsmótinu
s.l. fimmtudagskvöld. Var
iþetta- tíundi leikúr mótsins.
' Akurnesingar sigruðu svo sem
vLð var búizt. í fyrri hálfleik
skoruðu þeir tvö mörk gegn
engu, en í þeim siðari fjögur
mörk gegn einu. Dómari var
Ingi Eývinds Áhorfendur voru
fáir.
FYRRI HÁLFLEIKUR 2:0
Akurnesingar áttu völ á
imarki og kusu að le ka undan
allmiklum vindi. Á 6. mínútu
fengu Akurnesingar- sjt- fyrsta
marktækifæri. Hallóór sendi
vel fyrir og Þórður Þórðarson
skallar á marklð, ..en Ölafur fær
bjargai^með því að slá yfir.
þitljfþsióar eiga Víkingar færi
á Akranesmarkið upp úr all-
snarpri sóljijj,.. sem endar á
'skoti miðherja þeirrá, en of
háu. Var þetta tæk.færi eitt
það helzta, sem Víkingarnir
fengu í þessum halfleik. Þeir
áttu gegn vindi að sækja og
sterkri vörn, sem gaf þeim
ekki mik.nn tíma eða mögu-
leika. Hins vegar vörðust þeir
furðu vel, en einkum þó .mark
vörðurinn, sem bjargaði íivað
efiir annað markinu í yflrvof-
andi hættu. Til dæmis á 20.
mínútu þegar Halidór sendi
Þórði knöttinn með ágætri
sendingu og hann skýtur þeg-
ar í stað be!nu og föstu skoti,
en Ólafur sló knöttinn yfir, og
sömuleiðis á 30. mínútu þegar
Þórður er af.tur í færi, kominn
inn fyrir vörnina, en markvörð
urinn hleypur út og lokar
marktnu og fær gripið knöít-
inn. Það yar ekki fyrr en fimm
mínútum síðar að Akurnesing'
ar skora sitt fyrsta mark. En
að því marki unnu þeir þrír,
Halldór, sem fær knöttinn
sendan frá Ríkharði, en hann
sendir hann þegar fyrlr iit
Þórðar Þórðarsonar, sem á opið
færi á markið og skorar með
föstu skoti. Fimm mínútum
síðar bæta svo Akurnesingar
öðru marki við, og aftur er það
Þórður Þórðarson, sem það
gerir, en Ríkharður sendi hon-
um knöttinn þá. Fleiri mörk
voru svo ekki skoruð í þessum
hálfleik.
SÍÐARI HÁLFLEIKUR 4 : 1
Flestum fannst Víkingar
standa sig furðu vel það sem
af var leiknum. Bjuggust marg
i ir vlð að þeim myndi í þessum
i hálfleik takast að jafna metin,
þó við harðsnúna væri að eiga.
Nú kæmi vindurinn til Ilðs við
þá og veitti þeim aukinn styrk.
Og sjá, ekki liðu heldur nema
tæpar þöár. jnínútur, áður en
Víklngum tókst að skörá. MÍeð
furðu snöggri sókn tóksl þeim
að komast inn á vítateig svo að
segja hindrunarlaust, og vegna
mistaka v a rn a r m ó I h erj an n a,
þar sem markvörðurinn hleyp
ur út, lendir á öðrutn bakverði
sínum og þeir vslta hvor um
annan. þveran, . en knÖtturinn
lapast fyrir fæ.lur vinstrj inn-
herja Víkings, Pét.urs Bjarna-
sonar, sem skorar þúgar í siað’.
Við rnark þetta hijóp allmikið
aukið fjör í leikinn, en einkum
(Frh, á 7. síðu.)
Samtal við Turville-Petre
Ahuginn fyrir islenzkutn Iræðum
hefur sfóraukizf í Breflandi
Almenningur þar vill Islenzkan fisk
SÁ, sem gengur Reykjavík-
urgöturnar í rigiringanni þessa-
dagana, rekur augun í fjölda
fólks, sem að útliti og klæða-
burði stingur í .stúf við það am
eríkulega yfirbragð, sem ís-
lendingar virðast vera meira
ög meira að tileinka sér. Hann
hugsar: útlendingur, reyni-r
kannski að heyra fáeinar gléfs
ur úr elnhverri framandi
tungu til að seðja ío'rvitnina og
svo: jæja. En ef hann hittir fyr
ir mann í manchester-buxum
og tweedjakka, sem hann
myndi leggja sál sína að veði
fyrir að væri enskur, og hann
heyra- þann mann tala ís-
lerizku hreimlítið og réttar en
margur landinn, þá segir hann
kannski meira en jæja. Mikil
ósköp, maðurinn er enskur.
Hann heitir Gabriel Turvilte-
Petre, er prófessor í íslenzkum
fræðum í Oxford, hefur komið
hingað allt að 15 sinnum og er
sagður tala íslenzku bezt allra
þeirra, sem hafa ensku að móð
urmáli.
HUGSAR Á ÍSLENZKU
Fyrst kom prófessor Tur-
ville-Petre hingað árið 1928, þá
Oxford-slúdent, dvaldi í eina
6 mánuði, kunni hrafl í mál-
inu áður en hann kom, en ^í-
-bffir
G. Turville-Petre.
talandi og veltalandi á ís-
lenzku, þegar hann fór. Hann
ségir, að áhugi sinn fyrir ís-
lenzku og íslenzkum fræðum
hafi vaknað, er hann las endur
sögn á Grettissögu tíu ára gam
all. Sá áhugi hefur ekki dofn-
að, í dag er Grettja honum enn
dýrmætari; sjálfur situr hann
nú á kennarastóli Guðbrands
Vigfússonar í menntasetri
Breta, háskólanum í Öxna-
furðu.
Fyrlr styrjöldina kom hann
hér iðulega. Einu sinni að af-
loknu prófi að vori keypti
hann sér hest austur á fjörð-
um, flakkaði um ’andið til
hausts og sneri sér þá aftur að
skruddunum. Á Fljótsdalshér-
aði og í Skaftafellssýslum þyfeir
honum fegurst á íslandi, en
Vestfirði á hann eina eftir ó-
séða. Á síðustu árum hefur
hann komið hingað ívið sjaldn
ar og dvajlð skemur, vegna
anna, en aðalerindið hingað nú
segir hann hafa verið að íá
tækifæri til að lesa íslenzkar
bækur og handrit, sem erfitt
væri eða ókleift að fá í Bret-
landi. Og hann er ekki búinn
að vera marga daga, þégar
hann er farinn að hugsa á ís-
lenzku.
' 'é" í
HANDRÍTIN IIEIM! 1
Prófessorinn segir, að áhugl
á íslenzkum fræðum hafi auk-
izt stórum í Bretlandi og hin-
um enskumælandi heimi yfir-
leitt síðustu líu ár. Hann telur
mikilsvert að fá þýdd verk ís-
lenzkra fræðimanna á alþjóða
tungur. .Þá er ekki síður mik-
ilsvert, að erlendir íræðimenn
leggi stund á íslenzk fræði til
að fá fleiri sjónarmið annarra
, é; _ 1 (Frh. á 7. síðu-J.__*