Alþýðublaðið - 27.01.1956, Qupperneq 4

4
Alþýðublaðift
Föstudagur 27. janúar lííáö.
Útgefandi: AlþýðuflokJ{Mrtnu.
Ritstjóri: Helgi Scemundito*.
Fréttastjóri: Sigvaldi Hjálmarssom.
BlaSamenn: Björgvin Guðmundssom mg
Loftur Guðmundssom.
Auglýsingastjárí: Emilía Sam&slsdóUir.
Ritstjómarsímar: 4901 og 4902.
Auglýsingasiml: 4906.
Afgreiðslusimi: 4900.
Alþýðuprentsmiðjan, Hverfisgðtm i—10.
rÁs\riftarverð 15/10 4 mínuði. t hmsasSlu l/)0.
Bjarni og mannkynssaga n
RITSTJÓRI Heimdallar-
síðunnar í Morgunblaðinu
telur furðulegt, að Alþýðu-
blaðið skuli álíta tilmæli
Bjarna Benediktssonar dóms
málaráðherra um sterkt rík
isvald varhugaverða mála-
leitun, og leggur til, að
mannkynssagan sé lesin bet
ur. En því ekki að hafa hér
verkaskipti? Vill ekki þessi
vel menntaði og gervilegi
æskulýðsforingi nefna ein-
hver dæmi þess, að mann-
kynssagan greini frá sterku
ríkisvaldi, sem ekki hafi
jafnframt verið eða orðið
einræði? Alþýðublaðið hefur
/itnað til reynslu undanfar-
ínna áratuga með því að
rifja upp í hverju styrkleiki
ríkisvaldsins var fólginn hjá
nazistum og fasistum og
áver hann er í löndum kom-
múnismans. Niðurstaðan
breytist várla, þó að leitað
sé aftur í aldir.
Enn fremur er það mis-
skilningur, a3 sterkt ríkis-
vald tryggi dáðlausu og úr
ræðalausu stjórnarfari Iang
lífi. RíkisvaldiS mátti sín
mikils í Rússlandi á dög-
um keisarastjórnarinnar,
og hún hafði vissulega fuli
an hug á að verja sig, en
varð samt að lúta í lægra
haldi fyrir kommúnisman-
um. Sterkt ríkisvald kallar
fram hörku og grimmd
stjórnarandstöðunnar, borg
arastyrjaldir og blóðsút-
heliingar. Hins vegar sýna
'.taðreyndirnar, að öfgaöf!
in eiga erfiðast framdrátt-
ar í lýðræðislöndum, þar
«em gætt er hófs í styrk-
leika ríkisvaldsins. Eðe
heldur Morgunblaðið kann
ski. að það sé tilviljun, að
hvorki nazisminn né komm
únisminn hafa náð fótfestu
á Norðurlöndum eða í
Bretlandi?
Afstaða Bjarna Benedikts
sonar dómsmálaráðherra er
sprottin - af minnimáttar-
kennd. Sjálfstæðisflokkur-
inn hefur einu sinni enn
reynzt þess vanmegnugur að
stjórna landinu. Ógæfan staf
ar ekki af því, að liðskostinn
vanti. Núverandi ríkisstjóm
hefur að baki sér meira þing
fylgi en yfirleitt þekkist á
V"esturlöndum. En hana
skortir hug og dug til að
stjórna af framsýni, ábyrgð-
artilfinningu og réttsýni.
Þess vegna stendur hún uppi
ains og illa gerður hlutur.
?etta finnur Bjarni Bene-
iiktsson. En hann áttar sig
íkki á orsökunum. Þess
regna biður hann um sterkt
ríkisvald í stað þess að revna
að koma vitinu fyrir Sjálf-
stæðisflokkinn. Heimdelling-
um er ekki of gott að lifa í
trúnni á þessa lausn. Þeir
h.afa áður vegsamað einræði
)g ofbeldi og viljað það
stjórnarfar hér á landi. Hitt
er vægast sagt skrýtinn mál-
flutningur, ef tilmæli Bjarna
Benediktssonar stafa af
ræktarsemi við mannkyns-
söguna.
Heyr á endemi!
MORGUNBLAÐIÐ er allt
af að fordæma raunverulegt
og ímyndað samneyti við
kommúnista. Tíminn svarar
þeim málflutningi þess í for
ustugrein sinni í gær að
gefnu tilefni og rifjar upp,
að Ólafur Thors hafi einn ís-
tenzkra stjórnmálamanna
myndað ríkisstjórn með
kommúnistum, en segir síð-
an:
„Þetta sýnir sig enn í
dag, þar sem Ólafur Thors
Hggur nú á hnjánum
frammi fyrir Einarí OI-
geirssyni og býður honum
hvers konar hlunnindi, ef
kommúnistar vilji hjálpa
til að viðhalda nieirihluta
Sjálfstæðismanna í síldar-
útvegsnefnd. Vegna þess
að Ólafur er ekki vonlaus
um árangur þessarar biS-
ilsferðar sinnar hefur kosn
ingu síldarútvegsnefndar
verið frestað hvað eftír
annað, enda þótt meira en
vafasamt sé, að slíkt sé
lögum samkvæmt,“
Að þessu' athuguðu segir
svo Tíminn um hneykslun
Ólafs Thors og Bjarna Bene-
diktssonar á samstaríi við
kommúnista: Hevr á endemí!
Frakkar vfð
Tæknilegar framfarir eru þar ef fil vill meiri en í nokkru
öðru landi síðan slríðinu lauk
Auglýsið í Alþýðublaðinu
FYRIR NOKKRU var hið
umdeilda franska skáld, leikari,
rithöfundur og kvikmyndatöku
stjóri, Jéan Cocteau, kjörinn í
hóp hinna „ódauðlegu“, en hann
nýtur mikillar hylli almenn-
ings í París. Allur sá andlegi og
veraldlegi aðall, þar á meðal
tvær drottningar — sem höfuð-
borg Frakklands hefur á að
skipa, var viðstaddur athöfn-
ina í salarkynnum frönsku aka-
demíunnar. Flutningur setning-
arræðunnar tók fullar tvær
klukkustundir, útvarpið flutti
athöfnina í heild síðdeg-
is og endurtók hana síðan til
vonar og vara síðla kvöldsins,
og hið virðulega kvöldblað, „Le
Monde“, birti setningarræðuna
stytta í aukablaði. Blöðin birtu
á forsíðu og undir stórum feit-
letruðum fyrirsögnum frásagn-
ir af afrekum J. Cocteaus í bók-
menntum og listum, auk þess
sem þau lýstu græna kjólfrakk-
anum, sem hann bar við athöfn
ina, svo og sverðinu, sem gert
hafði verið sérsaklega handa
honum af því tilefni. Þennan
sama dag gat samvizkusamur
blaðalesandi fundið smáfrétta-
klausu á afviknum stað í blöð-
unum þess efnis, að hinum
fræga franska vísindamanni,
dr. Jean Lépine, hefði tekizt að
fullkomna varnarlyf sitt við
lömunarveiki. Hafði vísinda-
maðurinn verið svo óheppinn
að tilkynna afrekið á heiðurs-
degi skáldsins.
SKÁLDIN FYRST —
Þannig er þetta í París. Al-
menningur þar veitir skáldinu
mun meiri athygli en vísinda-
manninum, hefur meiri áhuga
á bókmenntalegu afreki enheila
skurði og frumsýningu í leik-
húsi en vígslu nýs kjarnorku-
ofns. Það er til dæmis fróðlegt
að athuga listan yfir nýridd-
ara heiðursfylkingarinnar. Þar
slæðast örfáir tæknifrömuðir
og auðjöfrar innan um f jölmenn
an hóp listamanna og skálda,
sem þó eru flest lítt kunn utan
Frakklands. í sjálfu sér er þetta
hressandi fyrirbæri á vorum
dögum, að til skuli vera sú stór-
borg og um leið höfuðborg, þar
sem fagrar lisir og bókmenntir
skipa hærri sess í huga almenn-
ings en tækni og vísindaleg af-
rek. Fyrir bragðið verður París
manni eins konar mótvægi
gegn vélamennsku og gervi-
menningu, andrúmsloftið er
þar allt annað en í stórborgum
sérfræðinganna, þar sem sjálf
menningin verður að dúsa í
skammarkróknum. En skammt
er öfganna á milli, og sú dýrkun
á bókmenntum og fögrum list-
um, sern nú setur svip sinn á
franskt þjóðlíf og franska land-
kynningu getur gengið of langt.
TVÖ ANDLIT.
Og er þetta ekki þegar orðið?
í augum heimsins ber Frakk-
land tvö andlit. Fyrst og fremst
er það hin pólitíska ásjóna
landsins. Umheiminum virðist
sem pólitíkinni sé þar þannig
farið, að þar sé hver höndin upp
á móti annarri, landið rambi
sífellt á barmi hins pólitíska
gjaldþrots, enda þótt allur al- ]
menningur virðist halda vöku
sínni fyrir það. Á síðustu i
stundu virðist líka alltaf ger-
ast eitthvert kraftaverk, er |
bjargi öllu við. Hið sanna í mál1
inu er þó, að í Frakklandi ríkir
ekki nærri eins mikill pólitísk-
ur glundroði, hvorki í innanrík-
is- né utanríkismálum og mað-
ur gæti haldið. Engu að síður er
áreiðanlegt að þessi almenna
’skoðun út í frá bakar þjóðinni
1 mikið tjón. Frakkar eru hins
vegar þeirrar skoðunar að það
sé hitt andlitið, sem eigi að
skapa mótvægið gegn þessu al-
menningsáliti, — og því gera
þeir allt, sem þeim er unnt alls
staðar, sem þeim er unnt að
kynna það. Og öll hin umfangs
mikla og dýra landkynningar-
starfsemi er því við það miðuð.
Það er menning Frakka að
fornu og nýju, erfðamenning og.
arfsmeðferð, sem mótar og ræð
ur svip þessa andlits. Það, sem
Frakkar meina fyrst og fremst
þegar þeir tala um „franska
menningu", — fagrar listir,
skáld og listamenn, leikhús og
hljómleikar. Menningarfti lltrú-
ar, fyrirlesarar, sendikennarar
og leikflokkar eru á sífelldum
ferðalögum um víða veröld til
þess að sýna þetta andlit, þessa
menningu í öllum tilbrigðum
frægðarljómans. Rætt er um
Raeine og Mauriac, Voltaire og
og Sartré, Moliére og Anouilh,
Rodin og Picasso. En maður fær
ósjólfrátt hugboð um að allt
; þetta kynningarumstang-þeirra
sé barátta við vindmyllur, um-
heimurinn hafi ekki verulegan
áhuga fyrir svo fagurfræðilega
einskorðaðri menningu, að
franska þjóðin þjáist af menn-
ingarofnæmi, — vísindamenn
og verkfræðingar séu ekki nógu
, ,fagurfræðilegir“ til að teljast
frömuðir slíkrar menningar —
jafnvel tízkukonungar teljist
þar hlutgengari.
TÆKNILEG AFREK.
Fyrir þetta er hið hversdags-
lega Frakkland með öllu óþekkt
utan landsteinanna. Það er ein-
göngu hið pólitíska og „menn- ;
, ingarlega“ Frakkland, sem'
Jmenn þekkja erlendis. Stað- ,
j reynd er það engu að síður að
| til er starfandi Frakkland, enda
þótt ekkí sé gert jafn mikið að
því að kynna það, enda þótt þar
sé um svo mikilvægar og stór-
stígar framfarir að ræða, að vel
væri það þess virði. Tæknileg-
ar framfarir og vísindaleg afrek
er þó það, sem flestar þjóðir
stæra sig mest af nú. Maður
gæti haldið að Frakkar notuðu
öll tromp á hendi til að afla sér
trausts og álits, en svo er ekki.
I stað þess að vekja athygli á
hve framarlega þjóðin stendur
í tækni og vísindum er hálft í
hvoru reynt að dylja það, og
það er mesta furða hve margt
markvert tekizt hefur að dylja
umheiminn á því sviði. Skoð-
anakönnun varðandi afrek
franskra verkfræðinga á síð-
ustu órum mundi sennilega
leiða í ljós að ekki væru nema
örfáir utan Frakklands, . sem
vissu að þeir hafa bvggt . . .
Lengsta hafnargarð í heimi
-— í Le Havre.
Stærsta flugvélaskýli í heimi
— París-Orly.
Hæstu línubraut í heimi •—-
Aiguilli du Midi.
Lengstu olíuleiðslu í heimi
— Le Havre—-París.
Hæstu og lengstu lyftubrú í
heimi — Brest.
Mesta raforkuver í Afríku —
Bin-el-Ouidane.
Og þannig mætti lengi telja.
FRAMFARIR í IÐNAÐI.
Þá hefur Frökkum og tekizt
að dylja umheiminn að rafvæð-
ing Iandsíns hefur tvöfaldazt á
síðast liðnum sex árum, og að
nú er verið að byggja geysi-
mikla stíflugarða við Rhóne,
sem breyta munu árdalnum í
evrópskt Tennessee-dals fyrir-
tæki. Um margra ára skeið hef-
ur forsetinn árlega haft tæki-
færi il að vígja eitthvert verk-
fræðilegt stórvirki í landi .sínu,
— stærstu fljótastíflu í heimi,
mesta orkuver í Vestur-Evrópu
og svo framvegis. Blöðin þar í
landi gera furðu lítið veður út
af slíku og erlendis veit enginn
neitt um það. Á styrjaldarár-
ujium urðu járnbrautir á Frakk
landi fyrir miklum skemmdum,
nú hafa Frakkar ekki aðeins
ráðið bót á tjóninu heldur end-
Framhald á 7. síðu.
yHwwiiiíiiitnéiao'W^w »<•* ‘ ■
PRINSESSAN KYNNIR SER KJARNORKUMÁL.
Margrét prinsessa er á þessari mynd að skoða nýjustu' gerðir af
geislavirknitækjum, er hún. kom í heimsókn til rannsóknar-
stofnunar, sem kjarnorkuyfírvöld Bretlands reka í Bucking-
hamshire. Prinsessan stendur tíl vinstri á myndinni.