Alþýðublaðið - 14.03.1956, Qupperneq 8

Óheppileg tillaga Gunnars Thoroddsen
og Helga Hjörvar um þessi mál
í GÆK kom til 1. umræðu á Alþingi fr.v., sem Gunnar Thor-
oiidsen flytur um listamannalaun, en frv. er samði af Helga
Hjörvar, fyrrverandi formanni Rithöfundafélags íslands. Fruin
varpið er í ýmsum atriðuni mjög svipað frumvarpi, sem Glyfi
J»„ Gíslason hefur flutt fjórum sinnum, en þó er í þessu frum-
varpi það nýmæli, að menntamálaráðherra skuli veita þau Iista
mannalaun, sem Alþingi veitir ekki sjálft, að fengnum tilleg-
iiim heimspekideilclar háskólans og menntamálaráðs.
jj|- ASalfundur Alþýðu-
flokksfélags
Hafnarfjarðar
AÐALFUNDUR Alþýðuflokks-
félags Hafnarfjarðar var hald-
inn í fyrrakvöld. Formaður var
kjörinn Þórður Þórðarson, vara
formaður: Guðmundur Gissur-
arson, gjaldkeri: Vigfús Sigurðs
son, ritari: Ingvi R. Baldvins-
son og fjármálaritari: Karl Hií-
asson.
Umræður á fundinum voru
fjörugar og smávægilegar laga-
brevtingar voru gérðar.
Gunnar Thoroddsen mælti
fyrir' frumvarpinu og kvað
mikla nauðsyn bera til að koma
á fastari skipan á veitingu lista
xr.annalaunanna. Kvað hann
frv. flutt að beiðni fyrrverandi
stgórnar Rithöfundafélags ís-
iánds. Samkvæmt frv. á að
vj&ta 6 viðurkenndum lista-
xr®nnum föst listamannalaun,
20 þús. kr. Alþingi veitir þessi
laun. Síðan skal veita 6 mönn-
и. m 15 þús. kr. árslaun, 12 mönn
tim 12 þús. kr. og 12 mönnum
8 þús. kr. Menntamálaráðherra
á að veita þessi laun, að .fengn-
tm tillögum frá heimspekideild
к. áskólans og menntamálaráði.
iÞví fé, sem veitt er auk þessa
tii listamanna, á þingkjörin
nefnd að úthluta.
ÚRSKURÐARVALD RÁÐ-
HERRA ÓHEPPILEGT.
Gylfi Þ. Gíslason kvað brýna
nauðsyn bera til að koma fast-
a>:i skipan á þessi mál en verið
Jeafi og minnti á frumvarp, sem
fcann hefði flutt nokkrum sinn-
vm, þar sem einmitt væri gert
ráð fyrir föstum heiðurslaun-
ism, sem Alþingi veiti, og skyldu
þeir, sem þeirra nytu, skipa
lístaráð (akademíu). Ennfremur
fc.afi hann gert ráð fyrir 3 launa
fiokkum öðrum og ætlað
menntamálaráði að veija í þá,
aó fengnum tillögum listaráðs-
ins og heimspekideildar. Hann
taldi aðalnýmæii þessa frum-
varps, þ.e. úrskurðarvald ráð-
fcerra, vera mjög óheppilegt,
þar eð það væri mjög til þess
fallið að auka tortryggni og ó-
samkomulag um launaveiting-
arnar, ef stjórnmálamaður ætti
að segja þar síðasta orðið.
Þá skýrði Gylfi frá því, að
hinn nýi formaður í Rithöfunda
félagi íslands, Kristján Bender,
hafi lýst sig algjörlega andvíg-
1 an þessu nýmæli, og myndi svo
! einnig vera um hina nýju stjórn
í félaginu. Ennfremur gagn-
|rýndi Gylfi það, að engin sam-
ráð skyldu hafa verið höfð við
Félag ísl. rithöfunda og stjórn-
ar Bandalags ísl. listamanna.
Miðvikudagur 14. marz 1ÍJ5S
I
Hainariirði
ALÞÝÐUFLOKKSFÉLÖG
IN í Hafnarfirði efna til spila
kvölds í Alþýðuhúsinu við.
Strandgötu í kvöld kl. 8.30. |
Spilakvöld þessi hafa verið.
mjög vel sótt og er fólk beð-
ið um að mæta stundvíslega,
til þess að tryggja sér horð.
Byggingarkostnaður Dvalarheimil-
is aldraðra sjómanna ml milljónir
Frá áðalfundi FuIItrúaráðs Sjómanna-
dagsins í Reykjavík og Hafnarfirði
AÐALFUNDUR Fulltrúaáðs Sjómannadagsins í Reykja-
stjórnarinnar m. a. frá því, að kostnaður við byggingarfram-
vík og Hafnarfirði var haldinn s. I. sunnudag. Skýrði formaður
kvæmdir Dvalarheimiiis aldraðra sjómanna hafi verið 2.8 rnillj-
ónir á árinu, en alls væri byggingarkostnaðurinn kominn upp í
um 7 milljónir. Eign í verðbréfum og peningum nemur um 900.
000 krónum en skuldir um 1 milljón.
frá því það var stofnað um 3.7
milljónum króna.
Happdrætti DAS hefur geng-
ið mjög vel. Áætlaðar tekjur á
yfirstandandi happdrættisári,
sem lýkur 3. apríl n.k., eru 2.5
milljónir. Ails hefur happdrætt
ið skilað til Dvalarheimilisins
iá listiðnaðarmenn faka þátf
I
ísland tók þátt í sýningunni í fyrra
FÉLAGINU „íslenzk listiðn11 hefur nýdega borizt tilltoð
Hín að taka þátt í alþjóðlegri listiðnaðar- og handiðnaðarsýn-
xngu, sem haldin verður í Múnchen dagana 27. apríl til 10. maí
Bi.k. Á fundi sínum í gær ákvað stjórn félagsins að beita sér
fyrir því, að íslenzkir liðstiðnaðarmenn taki þátt í sýningu
þessari,
• Allir, sem hafa í hyggju að
taka þátt í sýningunni eru
hvattir til að tilkynna stjórn fé-
lagsins þátttöku sína hið allra
fyrsta og eigi síðar en laugar-
daginn 24. þ.m. Munir héðan,
sem eiga að fara á sýninguna,
verða sendir utan einhvern
fyrstu dagana í apríl.
í stjórn „íslenzkrar listiðnar"
FÉLAGSHEIMÍLI kom-
múnista við Tjarnargötu
brann allmikið að innan í
fyrradag, og er það að sjálf-
sögðu alltaf hörmulegt, þeg-
. ar.hús brenna, en ekki gátu
gárungarnir samt á sér setið
að fara að velta fyrir sér
hvað valdið hefði brunanum.
Gátu sumir sér til, að hann
hafi orðið við það, að gamla
Stalíns-línan var brennd, er
æðsti presturinn, Kristinn
Andrésson, og hjálparmaður
hans, Eggert Þorbjarnarsou,
höfðu tilkynnt hina nýju.
Aðrir vilja halda því fram,
að kviknað hafi í, er gömlu
og nýju línunni sió saman.
BIO REKIÐ I BYGGING-
UNNI.
Mikið vantar ennþá til þess
að rekstur Dvalarheimilisins
geti hafizt. Til dæmis skortir
margt til þess að byggingiri sé
fullgerð að innan. Auk þess
vantar öll áhöld í eldhús, þvotta
hús, sjúkradeild og allt innbú
til starfsemi'nnar. Á meðan að
þetta er ekki fengið, verður
rekið kvikmyndahús í borð-
sal hússins, en það er salur,
sem tekur rúmlega 200 manns
í sæti. Mun kvikmyndahús
þetta taka til starfa á næst-
unni og nefnast Laugarásbíó.
NOKKRIR FLUTTIR INN.
Þegar hafa nokkrir aldraðir
sjómenn flutt í einstaklingsher
bergi í byggingunni og munu
þeir gerast þar vistmenn þegar
Dvalarheimilið tekur til starfa.
TILBÚIÐ VORIÐ 1957?
Á fundinum kom fram mikill
og einhuga áhugi á, að reyna
að stuðla að því, að rekstur
Dvalarheimilisins geti hafizt
á 20. Sjómannadaginn, eða um
vorið 1957, en byggingin eins
eiga s'æti Lúðvíg Guðmundsson °S er ““ Setur rúmað a
skólastjóri formaður, Ragnar = annað hundrað vistmenn.
Jónsson hæstaréttarlögm. fé
hirðir, og Björn Th. Björnsson
listfræðingur ritari. Varaform.
er Sveinn Kjarval húsgagna-
teiknari og meðstjórnendur
Gunnar Friðriksson framkv.stj.
ÞÁTTTAKA í FYRRA.
Svo sem kunnugt er, tók ís-
land í fyrra í fyrsta skipti þátt
í listiðnaðarsýningu þessari,
sem árlega er haldin í Múnchen.
Með sýningum þessum er að því
stefnt, að gefa sýningargestum,
. .Frarahald á 7. síðu. .>,
í stjórn fulltrúaráðsins voru
kjörnir: Hanrý Hálfdánarson
form. oð Þorvarður Björnsson
gjaldk., báðir endurkjörnir. Rit
ari var kjörinn ísleifur Guð-
mundsson. Varaform. var kjör-
inn Sigurjón Einarsson, vara-
gjaldk. Theódór Gíslason og v,-
ritari Gunnar Friðriksson.
Veðrið í dag
§ V sUuningskaldi, skúrir
Ihaldið á alla sök á dýrtíðinni |
39
Kauphækkanir verkafólks hafa áHt- |
af komið á eftir verðhækkunum og E
verið knúðar fram í algerri nauðvörn E
ÍHALDIÐ virðist nú þegar
byrjað að undirbúa næstu
kosningar til alþingis a.m.k.
verður ekki annað séð af mál
gagni þess, Morgunblaðinu.
Feitletraður leiðari birtist nú
daglega á forsíðu blaðsins og
stjórnmálaáróður í blaðinu
með meira móti.
VERKALÝÐNUM KENNT
UM ÓFARIRNAR.
Höfuðlýgi íhaldsins í öll-
um áróðri þess er sú, að
verkalýðshreyfingin eigi alla
sök á dýrtýðarflóðinu og því,
hvernig komið er efnahags-
málum þjóðarinnar. Margoft
hefur þessi lýgi verið endur-
tekin í Morgunblaðinu og nú
síðast í Reykjavíkurbréfi
blaðsins s.l. sunnudag. Segir
m.a. svo í greininni:
Það er alþjóð kunnugt,
hvers vegna dýrtíðin hefur
vaxið eins og raun ber vitni
árið 1955 og það sem af er
þessu ári. Ástæða þess er
engin önnur en sú, að kom-
múnistar og fylgilið þeirra
í Alþýðuflokknum hefur
beitt verkalýðshreyfing-
unni fyrir kröfur á hendur
framleiðslunni, sem hún
hefur ekki getað risið und-
ir. Hinir sósialistísku flokk
ar hafa hrundið af stað
vægðarlausu kapphlaupi
milli kaupgjalds og verð-
lags í landinu.“
ENGIN DÝRTÍÐ ÁÐUR.
Samkvæmt þessu kennir
íhaldið verkfallinu vorið
1955 og kauphækkunum
verkafólks þá um allt dýrtíð-
arflóðið. Mætti af þessu ætla,
að fram að verkfallinu hafi
dýrtíð ekki vaxið neitt í land
inu. Þeir, sem fylgzt hafa
nieð stjói’nmálaþróuninni síð
an núverandi stjórnai'flokkar
tóku við völdum 1950 vita
þó, að bað er öðru nær.
GENGISLÆKKUN —
74% VERÐHÆKKUN.
Fyrsta verk ríkisstjórnar
íhalds og framsóknar 1950
var að hleypa nj'ju dýrtíðar-
flóði yfir landið með stór-
felldri gengislækkun ís-
lenzku krónunnar, er hækk-
aði verð allrar innfluttrar
vöru af sterlingssvæðinu um
yfir 74%. Og áður en ár var
liðið þar frá var enn bætt á
það flóð með bátagjaldeyris-
kerfinu ilb'æmda, er hækk-
aði vöruverðið enn frekara.
Ráðherrar íhaldsins lögðu þá
ekki fram neina tillögu um
stöðvun dýrtíðarinnar með
lækkun vöruverðs. Þvert á
móti: íhaldið barðist hat-
rammlega gegn því, að nokk
uð væri gert til þess að
sporna gegn óheillaþróun-
inni. En það voru verkalýðs-
samtökin, er knúðu ríkisvald
ið til þess að lækka vöruverð
í verkfallinu 1952. Það voru
sem sagt þau samtök, sem
Morgunblaðið kennir nú um
allt dýrtíðarflóðið eins og
það leggur sig.
RÍKISSTJÓRNIN VALDI
KAUPHÆKKANIR.
En óheillaþróunin hélt
samt áfram, dýrtíðin fór á-
fram vaxandi og vcrkalýðs-
samtökin urðu enn að leita
réttar síns. Þess vegna hófst
verkfall vorið 1955. Enn
vildu sarntök verkalýðsins
fara þá leið, að fá fremur
aukin kaupmátt launa með
verðlækkunum heldur en
beinar kauphækkanir. Lagði
Alþýðuflokkurinn sérstaka
áherzlu á þetta. En nú brá
svo við, að cnginn leið var
að hagga ríkisvaldinu. Það
reyndist ófáanlegt til þess að
lækka vöruverðið. Þess var
því sökin á kauphækkunun-
um. Síðan skellir ríkisstjórn
in á stórkostlegum skatta- og
tollahækkunum, er enn auka
dýrtíðina verulega og kcnnir
verkalýðssamtöknnum um
allt saman, enda þótt þau
samtök hafi frá því fyrsta
reynt að hafa vit fyrir stjórn
irini og afstýra óheillaþróun-
anl
■ ■ -'J
Sjónleikurinn Maður og kona sýnd-
ur í 100. sinn í Reykjavík í kvöld j
18. sýning Þjóðleikhússins
SJÓNLEIKURINN Maður og kona verður sýndur í 10D.
sinn í Reykjavik í kvöld. Er það 18. sýning Þjóðleikhússins st,
leiknum, sem hafði áður en það frumsýndi hann í janúar s. I.
verið sýndur 82. sinnum í Reykjavík.
leiknum mjög vel, enda kom £
ljós síðar,. að leikgerðin af
Manni og konu átrti fádæma vi«
sældum að fagna. Eftir að hafa
sýnt leikinn veturinn 1933—34
óg aftur haustið 1934, tók Leik-
félag Reykjavíkur hann enn á
ný til sýninga- árið 1937. Átta
: Fraxnhald á -7. síða, j
Emil Thoroddsen og Indriði
Waage sömdu leikinn eftir
skáldsögu Jóns Thoroddsens
árið 1933 og var hann frumsýnd
ur á 2. jóladag það ár. Tók
frumsýningin óvenjulega lang-
an tíma, eða á 6. klukkustund.
Sagt er, að þótt áhorfendur
væru þreyttir, hafi þeir tekið