Alþýðublaðið - 08.11.1956, Qupperneq 4

AlbýBufelain®
Fimmtudagur 8. nóvember 1958
Útgefandi: ATþýfJuflokkarinn.
Eitstjóri: Helgi Sæmundston.
Fréttastjöri: Sigvaldi Hjálmarason.
Blaðamenn: Björgvin Guðmundsaon og
Loftur Guðmundsson.
Áuglýsingastj óri: Emilía Saiaáelsdóttil.
Ritstjómarsímar: 4901 og 4902.
Afgieiðslusími: 4900.
Álþýðuprentsmiðjan, Hvserfisgðtu 8—10.
S
s
s
s
s
v
s
s
%
s
s
s
s
>
$
s
I
1
.ft
1
%
’h
í
s
\
5
Á
s
5
:S
*,s
í
I
*s
%
I
*s
s
iS
s
)
A
ft
S
.A
i
,s
iS
s
ÍS
‘S
s
ÍS
s
;s
■Ur.
Sigur Eisenhowers
ÚRSLIT , forsetakosning-
anna í Bandaríkjunum hafa
orðið þau, að Eisenhower og
Nikon eru endurkjörnir og
hafia unnið meiri sigur en við
var búizt. Hins vegar verða
demókratar áfram í meiri-
hlujta í fulltrúadeild þingsins
og . kunna einnig að halda
horjum í öldungadeildinni.
Viðhorfin verða því í aðalat-
riðtim óbreytt frá því, sem
vari á síðasta kjörtímabili.
i
■Þetta er fyrst og
fremst persónulegur sigur
Djwights D. Eisenhowers.
Vinsældir hans hafa engan
hpekki beðið. Þvert á móti
virðast þær meiri en áður.
Hann keppti við mikilhæf-
an andstæðing þar sem Ad-
laji Stevenson er og stóð
vérr að vígi nú en fyrir
fjjórum árum vegna sjúk-
leika síns undanfarið, en
b^r samt frægan sigur af
hólmi. Mun óhætt að fttll-
yrða, að þetta afrek hefði
ekki verið á færi nokkurs
manns annars úr hópi re-
públikana en Eisenhowers.
Kosningaúrslitin sýna og
sanna, að flokkurinn nýtur
hans, en ekki hann flokks-
ins. Bandaríkjamenn vilja
forustu Eisenhowers, og
vonandi verður þeim að
þeirri ósk sinni út kjör-
tímabilið, sem nú fer í
hönd.
Það er glögg sönnun um
lýðræði Bandaríkjanna, að
úrslit forsetakosninganna
voru talin óviss fram á síð-
ustu stundu. Raunar munu
flestir hafa gert ráð fyrir end
urkosningu Eisenhowers, en
sigur hans reynist mun meiri
en nokkrum kóm til hugar
fram að kjördegi. Af þessu
sést, að hann hefur vaxið að
vinsældum og trausti við
dvöl sína og störf í Hvíta
húsinu. Atburðir síðustu
daga kunna einnig að eiga
drjúgan þátt í því, að hann
jók fylgi sitt, þegar Banda-
ríkjamenn gengu að kjör-
borðinu í fyrradag. Veður öll
sýndust þá svo váleg í heims-
stjórnmálunum, að kjósend-
ur hafa talið óhyggilegt að
skipta um þjóðhöfðingja og
foringja. Þannig fer saman
auðna og farsæld í fari
mannsins, sem gerzt hefur á
ný sigurvegari kappsfullrar
en drengilegrar baráttu um
æðstu völd í hinu fjölmenna
og volduga lýðræðisríki Vest
urheims.
Ungverjaland og SÞ
VOPNAVIÐSKIPTUNUM
í Egyptalandi virðist lokið
að minnsta kosti um sinn, og
veldur tvennt þeim úrslitum:
Annars vegar almenningsá-
litið víða um heim og þá
ekki sízt í Bretlandi og hins
vegar afstaða Sameinuðu
þjóðanna, sem brugðust
fljótt við og reyndu allt, er
hugsazt gat, til að binda
enda á fljótfærnislega og
vanhugsaða árás. En örlög
Unjgverja eru ólíkt hörmu-
legri en Egypta. Þeir njóta
engrar liðveizlu. Sameinuðu
þjóðirnar eru þeim fjarlægur
aðili, þó að mannkynið
dæmi framferði Rússa i Ung
verjalandi ennþá harðara en
atferli Breta og Frakka í
Egyptalandi.
Sameinuðu þjóðirnar
hafa því aðeins unnið hálf-
an sigur. Sómi þeirra og
álit er í mikilli hættu, ef
ekki tekst að stöðva of-
beldið og blóðbaðið í Ung-
verjalandi og hlutast til um
frelsi og sjálfstæði til
handa þessari einörðu og
þróttmiklu hetjuþjóð, sem
hefur í verki skráð nafn
sitt stórum stöfum í mann
kynssöguna. Sameinuðu
þjóðirnar geta ekki unað
því, að Rússar merji Ung-
verja undir járnhæl sín-
um. Slíkt hneyksli yrði
gervöllum heiminum til
skammar.
Atburðir síðustu daga og
vikna leiða í Ijós, að Sam-
einuðu þjóðirnar verða að
mega sín meira en nú er, ef
vel á að fara. Ofbeldið beyg-
ir sig ekki fyrir neinu öðru
en valdi. Sameinuðu þjóðirn
ar skortir slíkt vald eins og
nú standa sakir. En úr því
verður að bæta, ef þeim á að
verða framtíðar auðið.
verður haldið í Netagerðinni í Höfðavík, hér í bænum,
eftir kröfu Baldvins Jónssonar hL, föstudaginn 16. nóv.
n.k. kl. 2 e. h. Seld verða 28 nælon þorskanet tilheyr-
andi Enok Ingimundarsyni.
Greiðsla fari fram við hamarshögg.
Borgarfógetinn í Reykjavík.
MÉR bykir mannsævin vera
’arin að flýta sér. Karl ísfeld
sr orðinn fimmtugur.
■ Hér skal ekki reynt að rekja
settir mannsins, enda öðrum
skyldara. Sömuleiðis verður að-
sins um að ræða lauslegan út-
drátt starfssögunnar. Tilgangur
greinarkornsins skal sá einn að
óska afmælisbarninu til ham-
ingju með daginn og biðja Karl
að lifa enn vel og, lengi. Hann
er einstaklega bóngóður og ger-
ir vonandi sitt bezta í þessu
efni sem öðrum.
Karl ísfeld valdi sér blaða-
•mennsku að atvinnu —- var um
áraskeið í þjónustu Alþýðu-
blaðsins, eh hefur verið nú um
sinn stafnbúi á langskipinu
Vísi. Skrif hans um bókmenntir
og leiklist hafa gert manninn
þjóðkunnah og myndu nægja
til sæmilegrar frægðar, enda
fékk Karl „litlu nóbelsverðlaun
in“ fyrstuf íslenzkra blaða-
manna fyrii mál og stíl. Samt
eru fleiri tífíndi af penna hans
en þau, sem heima eiga í annál
íslenzkrar blaðamennsku. Karl
ísfeld situr í snotru sæti á
skáldaþingi, en leggur ríkari á-
herzlu á vandvirknina en af-
köstin og er því enn einnar bók-
ar maður. Hún er góð, þótt lítil
sé, kvæðin einkennast af alúð
og smekkvísi, en víða bregður
fyrir skemmtilegri glettni, sem
stundum reynist eftirminnileg
ádeila, endá fer því fjarri, að
Karl sé skaplaus, þó að hann
kunni prýðilega alla mannasiði.
Þá hefur hann fengizt ærið við
Ijóðaþýðingar og vinnur nú að
því að íslenzka Kalevala, sem
ekki kvað heiglum hent. Þætt-
irnir, sem sést hafa á prenti af
þeim mikla flokki, eru með
glæsibrag snjallra og tiginna
orða og vitna um málfimi og
rímleikni. Loks er Karl svo af-
kastamikill þýðandi óbundins
máls, að ýmsum væri hæfilegt
ævistarf. Öll mun sú vinna
unnin í tómstundum, löngum að
liðnum erfiðum starfsdegi, og
þess vegna þrældómi líkust. En
maðurinn dæmist slíkri raun
vaxinn, þó að ótrúlegt megi
kallast. Sá hluti af „Önnu Kar-
eninu“, sem Karl þýddi, er og
verður honum til mikils sóma,
kaflarnir að vísu misfagrir, en
beztu sprettirnir bera ótvírætt
vitni um íþrótt kunnáttuseminn
ar og hugkvæmninnar. Söguna
Karl ísfeld
óglejrmanlegu af góða dátanum
Svæk hefur Karl íslenzkað bet-
ur en nokkra bók aðra og þar
með afkastað stórvirki sem
blaðsíðufjöldinn er minnst en
a_ugljósust heimild um. Þetta
verk getur talizt eitt hið snjall-
asta sinnar tegundar á íslandi
og furðulegt, að unnið skyldi
við erfiðustu aðstæður í fleiri
en einum skilningi. Enn fremur
er þýðing hans á skáldsögunni
„Einn gegn öllum“ eftir Ernest
Hemingway sannkölluð ger-
semi. Engum öðrum hefur tek-
izt að íslenzka ameríska meist-
arann í líkingu við það, sem
Karli auðnaðist. Hinir hafa gert
vel, en afmælisbarn okkar í dag
aftur á móti snilldarlega.
Þessi orð standa óhögguð, þó
að hitt sé satt og rétt, að stund
um hefur Karl ísfeld hraðþýtt
eins og iðnaðarmaður, er fram-
leiðir í vél og á þess engan kost
að vanda gripina sern handunn-
ir væru. En slíkt er sök lítils og
fátæks þjóðfélags, sem ætlast
til mikils, þótt illa sé borgað,
og vill fá starfinu lokið á
skömmum tíma. Þá er skipt á
Pegasus og vörubíl eða eimreið
með skrölti og óhljóðum. En við
hagstæð skilyrði Qrðlistarinnar
situr Karl ísfeld reiðskjótann
fræga og vandmeðíarna eins og
djarfur og frækinn knapi fráan
og fjörugan góðhest á grónum
velli úti í guðs grænni náttúr-
unni — og fer langt og fljótt á
geystum spretti. Og þann vitn-
isburð á hann skilið, að honum
tekst bezt, þegar vandinn er
mestur.
Vinátta Karls ísfelds er sann
arlega þakkarverð. Góðar stund
ir líða skjótt í návist hans við
spjall og rökræður, og ber þá
margt á góma, því að maðurinn
er víðlesinn og fjölfróður og
hefur lifað margt um daganá.
Karl er jafnlyndur og tillitssam
ur, en hugsar oft fleira en hann
segir og^ækir og ver af kíminni
alvöru en geðfelldu kappi hvert
mál, sem honum finnst ein-
hverju skipta. Fáum lætur bet-
ur að rifja upp endurminningar
um menn og málefni. Karl
bregður upp skemmtilegum
svipmyndum og gerir iðulega
litla frásögn stóra, en sjaldan.
eða aldrei hið gagnstæða. Und-
irritaður man honum ágæt
kynni margra ára og þakkar
ýmisleg samskipti. Annars er
ástæðulaust að verða of hátíð-
legur í tilefni dagsins. Fimmtug
ur er Karl ísfeld svo ern og ung
ur, að maður lítur á afmælið
eins og hverja aðra tilviljun.
Hann kemur okkur kunningj-
um sínum á óvart einu sinni
enn með þeirri tiltektarsemi að
vera orðinn svona ráðsettur og
lífsreyndur. En það sannar, hví-
líkur lifimaður Karl ísfeld er
og hvað hann á til að vera
skemmtilega brögðóttur. Verði
honum að góðu að gera sér
þennan dagamun.
Helgi Sæmundsson.
Tími fil meirihátfar viðgerðí
og uppbyggingar í Reykholfi
Benedikt Gröndai flntti jómfrúræðu
sína á Alþingi í gær.
„ÞAÐ ER VON flutningsmanna, að hæstvirt alþingi vilji
sýna Snorra þann vinarhug, að samþykkja tillögu þessa, og
þannig verði stigið fyrsta skrefið íil endurbyggingar Reyk-
holtsstaðar.“ Með þessum orðum lauk Benedikt Gröndal fyrstu
ræðu sinni á þingi, en í henni ræddi hann söguhelgi Reyk-
holts og óviðunandi aðbúð og viðhald á húsakynnum staðarins.
Minntist Benedikt í upphafi hefur og þá sérstöðu að þar er
ræðu sinnar á þá ræktarsemi,
sem íslendingar vilja sýna sögu
stöðum sínum. Við þökkum for
feðrum okkar fyrir menningar-
arf, sem er undirstaða sjálf-
stæðrar tilveru þjóðarinnar,
tungu hennar og nútímamenn-
ingar, og veigamestur þeirra
verðmæta, er móta líf hennar“.
eitt af elztu mannvirkjum
landsins, Snorralaug.
Sagði hann síðan frá stofnun
skólans og þeim stórhug er
byggingu hans fylgdi og lýsti
húsakynnum og aðbúð á staðn
um í dag.
Hann kvað það viðeigandi á
menntasetri slíkra sögustaða að
Því hafa íslendingar reynt að þar væri örllítið hærra til lofts
gefa nokkrum af sögustöðum' og víðara til veggja til að
sínum reisn með því að byggja . skapa einhverja reisn í sam-
á þeim mannvirki eins og ræmi við helgi staðanna
skóla, kirkjur eða aðrar slíkar Húsakynni Reykholtsskóla
stofnanir. Taldi hann skynsam eru nú aldarfjórðungs gömul
legt að téngja nútímamenning- j og svo af sér gengin að óvið-
arstofnanir við fornar minning unandi verður að telja. Kvað
ar og reynd þannig að styrkja Benedikt það ljóst orðið að
höndin milli fortíðar og nútíð-
ar.
Reykholt í Borgarfirði, sagði
Benedikt Gröndal — er meðal
þeirra sögustaða íslenzku þjóð
arinnar, sem hæst ber. Hann
kominn sé tími til meiriháttar
viðgerðar og endurbyggingar í
Reykholti.
ORLOFSNÁMSKEIÐ FYRIR
VERKAMENN EÐA SUMAR-
ARHEIMILI LISTAMANNA?
Benedikt varpaði síðan fram
ýmsum hugmyndum um sumar
notkun húsakynna í Reykholti
eftir fyrirhugaðar endurbætur.
Taldi hann æskilegt að athugað
verði hvers konar starfsemi
skyldi fara þar fram að sumri
til svo að í samræmi verði við
anda staðarins.
Nefndi hann þar til sumar-
heimili fyrir listamenn og fræði
menn, orlofsnámskeið fyrir hin
ar vinnandi stéttir, og fleiri at
hyglisvert nefndi hann.
Ennfremur ræddi Benedikt
nokkuð um fullkomið safn
Snorrabókmennta, hugmynd-
ina um Snorrasafn, sem kom
fram við stofnun skólans, en
hann á 25 ára afmæli um þess
ar mundir og í tilefni þess er
tillaga þessi kominn fram núna.
Taldi Benedikt Gröndal að blóm
legur héraðsskóli verði hér eftir
sem hingað til sá höfuðminnis-
varði, sem þjóðin reisir yfir for
tíð Reykholts.
í NÆSTU VIRU munu £s-
lenzkir togarar byrja landanir
á ísfiski í Austur-Þýzkalandi.
Er fyrirhugað, að landað verði
15 förmum fyrir markað á A-
Þýzkalandi, um tveim á viku.
Undanfarið hafa togararnir
landað í V-Þýzkalandi. Fóru
þeir 26 söluferðir þangað í októ
ber. • ,