Alþýðublaðið - 03.01.1957, Blaðsíða 5

fimmÍHdagtir 3. janúar 1937
AltiySubla'ðlg
Aramótaúvarp Ásgeirs Ásgeirssonar^ forseta Islands:
Góðir íslendingar!
ÉG FLYT yður héðan. frá
Bessastöðum kærar jólakveðj-
ur og beztu nýársóskir frá okk-
ur hjónum. og innilegar þakkir
fyrir gamla árið. Við höfum
margs að minnast með bljúgum
og þakklátum hug, þó ekki
verði það nánar rakið.
OEg flyt hér í senn jóla- og
xiýárskveðj ur, því nýársdag-
urínn er hinn gamli áttadagur
jóla. Enn loga jólaljósin, og jóla
friður og grið sett með mönn-
um. Jafnvel í heiðni ríkti frið-
ur um jólin, og með kristninni
kom fyrirheitið um ,,frið og vel
þóknun“. Það væri vel, ef jóla-
gleði með nýárskrafti mætti
fylgja oss, eins og tvístirni, og
eftir stjörnum skal stýrt, þó að
gefi á bátinn.
Ef litið er yfir liðið ár, þá
er rnargs að minnast með gleði,
viðkvæmni og sorg. En þann-
ig er lífið, að vér þekkjum það
ekki, og getum vart hugsað oss
það, sem samfelldan fögnuð.
,En viðkvæmnin umlýkur í end
urminningunni hvorttveggja,
gleðina og sorgina. I samein-
ingu getum vér þakkað gott ár
ferði og góðan afla til lands og
.sjávar. Úr þjóðlífinu minnumst
vér allmikilla átaka, kosninga
og stjórnarskipta, sem jafnan
orka tvímælis á líðandi stund. í
mannlegri sambúð og samstarfi
getum vér ekki vænzt kyrstöðu,
nema þá fyrir þrekleysi eða
þrælkun. En hvorugt getur kall
azr friður í fyllingu þess orðs.
í þjóðfélagi eru mörg öfl að
verki, sem ýmist sundra eða
sameina, og friður og farsæld
máske helzt fólginn í jafnvægi
kraftanna — líkt og þegar að-
dráttar — og miðflóttaafl halda
jörðinni á sinni föstu braut.
Slíka kjölfestu verða lýðfrjáls-
ar þjóðir að láta sér lynda.
Islenzk þjóð ræður nú sjálf
öllum sínum innanríkismálum,
enda er sjálfs höndin hollust,
Engin hin stærri ófriðar-
er beitt til sagna og játninga, •—
og lengra mætti telja, þó nú sé
nóg sagt. Þegar svo er komið
mundum vér íslendingar helzt
kjósa, að ágreiningsmál séu
leyst af alþjóðasamtökum og
einstök ríki ráðist ekki fram
fyrir fylkingar til að reka rétt-
ar síns eða óréttar. Vér fögnum
því, að Súezmálin eru nú í
efni og vandamál þjóðanna
voru leyst. Og svo skall á stór-
hríðin. Frjálsræðiskröfur ung- j víða um lönd um innlent stjórn
verskra stúdenta, verkamanna arfar, hverju má þá treysta um
og bænda sigruðu, og þjóðin friðsamleg skipti þjóða á milli?
naut sigursins í tvo daga. En á Ég á hér ekki við neina ein-
undanförnum tveim mánuðum staka þjóð, heldur alla flokka 1 höndum hinna Sameinuðu
hefur allt verið bælt niður með og þjóðir, sem á síðari tímum j þjóða, og mikið er undir því
erlendum stríðsvögnum, og hafa horfið aftur til harðstjórn komið, að þeirri alþjóðalög-
| reglu, sem nú hefur verið stofn-
uð, vaxi ásmegin, svo að hún
! verði þess um komin, að setja
j niður deilur og koma í veg fyrir
; að ófriður brjótist út. En til
! þess að alþjóðasamtök verði
j þess megnug að skera úr deil-
um og tryggja frið, þá þurfa
engar varnir eru fyrir, yrði ráð-
izt með svo skyndilegum hætti,
að ekkert tóm væri til neinna
ráðstafana. Varnarbandalög eru
því óhjákvæmileg, en bezt færi
á því, að Sameinuðu þjóðunum
yxi svo fiskur um hrygg, að önn
ur bandalög yrðu óþörf, og
mundu engir fagna því meir en
íslendingar.
Hitt er þó rétt, að engin þjóð
verst öllum aðsteðjandi hættum
með vopnunum einum. Eitt er
vopnavald og annað er mann-
dómur, og mikið afl gatur búið
í einhuga þjóð. Sú þjóð verður
ekki kúguð til langframa, sem
aldrei lætur bugast. Á hættunn
ar stund stund verður bó að
mæta vopni með vopni. Það eí
enginn svo mikill áf sjálfum
sér, að skotvopn í höndum ]ít-
ilmennis geti ekki ráðið niður-
lögum hans. Þroski þegnanhá
og menning þjóðarinnar er sú
landvörn, sem vér getum
styrkt og aukið, og kemur að
liði jafnt í friði sem ófriði. Á
Sturlungaöld revndist sundf-
ung höfðingja og samdráttur
auðs og valda á fáar hendur
hinar einstöku þjóðir að reyn- hættulegast sjálfstæði íslend-
ast traustir félagar samtakanna inga Qg mun sú enn verða
°g legg.ja sig fram urn að reynciirL, að dreifing auðs og
styrkja þau í framkvæmd. Þar valda og eindrægni á alvörú-
er eng“n undantekinn. A bví stundum mun reynast þjóðinni
hofum ver Islendingar sýnt . drýgst m langlí'fis £ landdim.
skilning, enda eigum vér ekki jjeitin ag þvi, sem sundrar og
mmna i hufi en aðrar þjóðir. skilur> er rekin af of mikiu
Ver eigum þo því að fagna að forsij og jafnvel ekki dæma.
bua við gott nágrenni öílugra laust að þeir geti vart orðið
ÁSGEIR ÁSGEIRSSON, FORSETI ISLANDS.
blóðið streymt um göturnar.
Hinn frjálsi heimur hefur horft
á með skelíingu, en enginn á-
og þjóðin er einnig fullvalda í j rætt að koma til hjálpar öðrum
öilum skiptum við önnur lönd en þrautpíndum flóttamönnum,
á .þessum hnetti, sem nú er orð- j sem sloppið hafa yfir landa-
inn svo ótrúlega lítill á öld hrað mærin. Vér íslendingar þekkj-
ans og tækninnar. Þar steðjar um það, að horfa upp á skips-
að oss nýr vandi, eins og raun strand, þar sem einn tínist úr
ar flestum öðrum ,en máske ný- reiðanum af öðrum. og engri
ar og ofbeldis og vilja í orði
kveðnu kúga mannkynið til
þroska og þúsundáraríkis. Því
heyrist stundum fleygt, að til-
gangurinn sé göfugur, og mark-
inu verði náð um síðir. Menn
verði að sætta sig við ýmislegt
til bráðabirgða til að geta
höndlað hnoss hamingjunnar á
stárlegri fyrir oss en marga
aðra, þar sem breytingin á
tækni og hugarfari í alþjóða-
skiptum verður einmitt á þeim
áratugum, þegar íslendingar
voru að taka við framkvæmd
og ábyrgð sinna utanríkismála.
Öfgar og einræði, stígvélabrokk
og vopnakliður fór sífellt vax-
andi milli heimsstyrjalda. Hún
var máske ekki síður glögg-
leiðarenda. En er það nú víst,
hjálp verður við komið. Það að harðstjórn sé nauðsynleg til
er hryggilegur atburður að vita að allir geti orðið frjálsir um
af heilli þjóð í sama háska svo síðir, að miskunnarleysi leiði til
vikum skiptir. | réttlætis, og að hatur sé undan-
Ég færi þetta í tal ekki sízt fari b?'æðralagsins? Tilgangur-
vegna þess, að það er ekki ein- inn helgar meðalið, er gömul
stæður atburður. Slíkt gæti
vart hafa skeð, nema af því að
hugarfarið hefur spillzt síðustu
áratugina. Heimurinn hefur
Jesúítasetning, sem fengið hef-
ur óorð á sig af þeirri auðskildu
ástæðu, að meðalið veldur
mestu um það, hvaða marki er
'kpnan, sem sagði um það leyti, [ milljónir flóttamanna streymt
sem Hitler varð kanslari: ,,Það frá átthögum sínum um fram-
beðið tjón á sálu sinni. Síðustu j ná. Tilgangurinn er aðeins fjar
skvggn en Chamberlain, gamla | þrjá til fjóra áratugina hafa læg hugmynd eða kenning, en
meðulin eru vérkin, sjálfur
veruleikinn. Þetta skyldu allir
athuga vel, hvort sem þeir búa
við einræði eða lýðræði. Mark
þurfa allir að setja sér, einstak-
lingar, flokkar og þjóðir, — göf
ugt markmið, og velia leiðina í
samræmi við það. En af leið-
inr.i, sem farin er, má alltaf
marka hvert stefnir. ■
skal ég segja ykkur. að þetta
■ endar ekki fyrr en þeir eru bún
ir að drepa einhvern!" Hún
andi lönd, og nú er einn hóp-
urinn kominn hingað í boði ís-
lenzka ríkisins. Veri þeir vel-
reyndist alLtof sannspá, gamla j komnir í raunum sínum! Það
konan,. svo að ekki hefur verið j má vera illkynjuð meinsemd,
hægí að tala um öruggan frið ; sem veldur því, að flóttamanna
állt fram á þsnnan dag.
I.
Framan af síðastliðnu ári ólu
ýmsir í brjósti vaxandi vonir
um aiþjóðafrið. Hlýr andvari
frá Genf og fordæming á ógn-
■arstjórn Staiins iíktist dag-
renningu. En það sat við orðin
straumurinn heldur stöðugt á-
frami I áratugi hafa milljóna-
þjóðir verið svíptar frelsi. frelsi
til að segja hug sinn, atvinnu-
frelsi og frelsi til að hafa áhrif
á landsstjórn. Þeir njóta engrar
réttarverndar. Lögreglan getu-r
drepið á dyr að næturþeli, og
ættfólk er kvaíið og þrælkað,
hver í annars stað. Pyntingum
þjóða, sem hafa revnzt óáreitn
ar og vinsamlegar í stríði og
friði. Um legu landsins og ná-
grenni þurfum vér ekki að
kvarta og er skylt að viður-
kenna það, og þakka það sem
vel er gert. Það hafa ekki allir
sömu sögu að segja.
3.
Þjóð vor er um margt sér-
stæð. Forfeður vorir komu að
óbyggðu landi, og þurftu engum
að ryðja úr vegi. íslendingar
hafa i engri styrjöld átt, hvorki
til sóknar né varnar. Mannvíg
á hinum fyrstu öldum áttu mjög
rót sína til þess að rekja, að
ættir og goðar urðu sjálfar að
halda uppi lögum og fullnægja
dómum. Borgarastvrjöld hefur
hér ekki verið siðan á þrett-
ándu öld. Vopnaburður var
snemma lagður niður, og
hvorki líklegt né æskilegt að
hann verði aftur upptekinn,
enda nóg annað að starfa fyrir
fámenna þjóð á ófriðartímum
en að berjast með lánuðum
vopnum, sem atvinnuhermenn
þarf til að beita. Þjóðin er frið-
söm og óáleitin, má vera að
nokkru vegna fámennis, en
þessi staðreynd er öllum kunn.
Og þó nægir það engri þjóð
til öryggis. Þó þú gerir þig að
sauðkind, þá er úlfurinn jafn
reiðubúinn, segir rússneskur
málsháttur. Vér höfum séð í
síðustu styrjöld hvernig eitt
hlutlaust ríki var hertekið af
öðru, sem töldu sér öruggast að
vera í engu hernaðarbandalagi.
Og ekki verður hlutleysið meiri
vörn hér eftir. Á þá staði. sem
mikla hernaðarþýðingu hafa og
samferða, sem þó eru sammála.
Náungans kærleikur heitir svo,
af því hann á að byrja heima
fyrir, en ekki einhvers staðar
úti í löndum. Þó að í odda sker-
ist, eins og alltaf verður. ein-
hvern tíma í mannlegri sam-
búð, þá eru landsmenn hver
annars náungi, og ættjörðin er
fyrst og fremst þjóðin sjálf,
sem nú býr í landinu. Það
mundi reynast erfitt í fram-
kvæmd að hatast í heilum
flokkum, og þjóna þó ættjörð-
inni af fullri hollustu. Ég á
ekki við, að þjóðareiningin þoli
engin átök, síður en svo, heldur
hitt, að ísland megi ekki vera
án þess af'ls, sem ,,þjóð sem veit
sitt hlutverk“ hefur á örlaga-
tímum. Það afl réði úrslitum í
hinni langvinnu baráttu fyrir
,,að ná í'slenzkum lögum og
fornum landsréttindunT1.
4.
Vér þurfum ekki að vera böl-
sýnir, íslendingar. Hugarfar er-
lendrar harðstjórnarogkúgunar
hefur hér landvættum að mæta.
Vér höfum tekið mikinn arf,
sem ríkir í hugsunarhætti fólks
ins. Þar á virðingarleysið fyrir
mannréttindum, mannlífi og
mannslifum sér ekkert hæli.
Vér erum með réttu stoltir af
vorri eigin sögu og varðveitum
samhengi hennar. Hún hefur
verið lífgjafi á niðurlægingar-
tímum og eldstólpi á uppgangs
tímum. Þegar vér lítum til baka
yfir síðustu hundrað ár, þá
gleðjumst vér vfir því, hve vel
hefur miðað áfram, máske hægt
(Frh. á 7. síðu.)
2.
Ég drap á það, að útlit er nú
uggvænlegt í alþjóðamálum.
Það getur brugðizt til beggja |
vona, og þó ekki líklegt að i
skjótlega ráðist úr. En þaðl
I
fyrir bcirn næstkomandi sunnudag kl. 3.
Fólk er beðið að tilkynna þátttöku sína í síma
•1455, 6S9# og 80478 vegna íakmarkana á hús-
plássi.