Vísir - 20.03.1911, Síða 2

74
.Frá alþings.
Vaniraustilð f neðr: delfd.
Frh.
Björn Þorláksson. Vantrausts-
yfirlýsingin, sein nú liggur fyrir er
sprottin af því að Kr. J; hafi ekki
haft meiri hluta þingsins, að rninsta
kosti ekki þjóðkjörinna þingmanna
að baki sjer, og þannig brotið þing-
ræðið. En sjálfsagt sje að vera á verði,
erum þingræðiðsjeað ræða. Entil þess
að hefjast tafarlaust handa eru tvær
leiðir. Önnur leiðin sje vantrausts-
yfirlýsingin, en ekki sje nóg að gera
eitthvað, heldur verði að gá að
hverjar afleiðingarnar verði. Með
vantraustsyfirlýsingunni fylgir í fyrsta
lagi þingrof. Það sje ekki svo að
skilja að hann vildi ekki gjarna vera
kominn heim og svo myndu sjálf-
sagt fleiri, því nú þafi þeir setið
hjer í mánuð og lítið aðhafst. Af
þingrofinu leiða nýar kosningar og
aukaþing, annars bráðabyrgðafjárlög,
sem sjeu vond og hafi reynst illa
með öðrum þjóðum. Á aukaþing-
inu yrði svo stjórnarskráin tekin
fyrir og ef hún fengi fram að ganga
yrði þingið aftur rofið. Þá yrði
enn á ný gauragangur f kosningum
og órói. Þetta mundi af vantrausts-
yfirlýsingunni leiða. Og þótt ís-
lendingum og liann skyldi játa sjer
sjálfum líka, þætti gaman af dálitlu
þrefi og þrasi, þá væri hann hrædd-
ur um að þjóðinni rnyndi ofhasa.
Því væri vantr.yfirl. vandræði að
grípa til, þótt þingræðið væri brot-
ið og bein óhæfa eins og hjer stæði
á, sjerstaklega þegar þess væri gætt
að til væri önnur leið til að láta í
ljósi óánægju sína og hún væri sú
að deildin með rökstuddri dagskrá
lýsti yfir óánægju sinni og myndi
það jafnt og vantr.yfirl. slá varnagla
við að varna að ráðherra yrði skip-
aður nema hann hefði meiri hluta
þjóðkörinna þingmanna með sjer.
Þannig myndi þessum voða afstýrt
framvegis og hann hefði nú samið
rökstudda dagskrá sem hann hjer
með leyfði sjer að lesa upp og
Ieggja fram fyrir þingið. (Sjá rökst.
dags. í síðasta blaði).
Ráðherra. Andstæðingar sínir
hafi (lýtt sjer með vantraustsyfirlýs-
inguna gegn sjer, því hún hafi ver-
ið komin áður en útnefningin. Svo
hafi legið á, en hvað hafi hann svo
gjört, eða unnið til hennar? Alls
ekkert! Sjálfstæðisflokkurinn sem
hann var 3. maður að mynda 1895
_________ ^ V I R. _
hafði breyst nokkrum sinnum að
nafni ti! en hann hafi altaf fylgt
honum þar til honum var vikið úr
honum fyrir fám dögum. Hjer liggi
ekkert brot á þingræðinu fyrir. Hann
hafi fylgst rneð þessum flokki í
öiluin málum, meira að segja verið
einn í flokksbroti því er nefnt hafi
verið spörkunarmenn og hlýtur því
vantr.yfirl. að vera byggð á persónu-
Iegum hvötum! Því að þingræði
sje það að hafa að baki sjer meiri
hluta þingmanna og sje þá sjálfsagt,
að sjeu ekki þá sjerstakar ástæður
verði menn að telja að flokksinenn
með sömu skoðunum fylgi hver
öðrum að minsta kosti berist ekki
banaspjótum. Ákonungurað bafarjett
að taka hvern einstakliug úr slíkuru
ilokki er honum geðjast best að.
Þefta sje viðurkent og viðgangist
alstaðar, jafnvel á Englandi
Hann leyfði cjer að staðhæfa að
þegar hann tók við, hafi hann haft
í fylgi sínu 23 þingmenn, sem að
minsta kosti myndu ekki aniast við
sjer. Það voru 17 þjóðkjörnir og
6 konungkjörnir. Vel hefði það
getað átt sjer stað, að sumir af
þessum hefðu einnig lofað Skúla
fylgi án þess að vera skyldir að
ganga móti sjer.
Andstæðingar sínir skyldu ekki
rjett þingræðið því þingræðið væri
ineiri hluti þingsins, en ekki ann-
arar deildarinnar. En í þinginu
voru líka konungkjörnir þingmenn
sem höfðu sama rjett og hver ann-
ar þingmaður í þessu máli, sem
hverju öðru. Engin lög nje venja
gegn atkvæði þeirra, og ef vantr.-
yfirl. næði fram að ganga í þessari
deild krefðist hann þess að hún
einnig kæmi fram í efri deild, sem
hefði sama rjett og neðri deilciin
og þá myndi glöggast sjást hvort
eigi fylgdi honum meiri hluti þings-
ins. Sjer sje spurn ef vantr.yfirl.
gangi fram og hann víki, hvað þeir
ætli sjer þá að gera hver sje þá sá
sem taki við. Þá muni enn eng-
inn til sem hafi virkilegt fylgi meiri
hluta þingsins því að Björn hefði
setið kyr til uæsta þings hefði ver-
ið ófært og fyrir sitt Ieiti lýsi hann
því yfir að hann hefði eigi getað
unað við það. Sjer þyki líkanokk-
uð skringileg þessi viðaukaáskorun
að hann leggi niður völdin strax,
þar hafa 4 af 7 skorað á mig að
eg niður völdin strax. Ætl-
ast þá hinir til að jeg sitji eftir
sem áður, eða hver sje meiningin
því hún sie sjer hara óliós. Hon-
ura finnist að það sje elcki til góðs
Iivorki fyrir land nje lýð, ef hann
nú hlypi frá embætti sínu. Þá
myndi enn meiri gluridroði og vand-
ræði verða. Hann viíi vel hver sje
ábyrgð ráðherra og hann taki á sig
alla þá ábyrgð, sem af ráðstöfun
þessari ieiði. Veií að ráðherra ber
að ábyrgjast allar stjórnargjörðir
konungs. Hann skuli játa að hann
hefði sagst ekki myndi Ieggja neirin
stein í götu Skúla ef konungur
hefði kosið hann og meirihlutinn
hefði fylgt honum en þetta hafði
ekki orðið svo. En eitt afþví, sem
hafi komið sjer til að taka við ráð-
herraembættiuu sje bankamálið. Það
liafi verið sjeráhugamál og er hann
hafi orðið var við ýmislegt leyni-
brugg í sínum flokk á bak við sig
og hversu hafi Skúli náð þessu
fylgi sínu? eins Ijelegt og það væri
liafi hanri orðið að afla sjer þess
með skuldbinding við annan helm-
ing flokksins um kosning hinna
konungkjörnu þingmanna, sem hann
hafi Iofað Birni að hann mætti velja
helming af. Hann sagðist hafa
sagt að hann vildi reyna að friða
þjóðina og þættist hafa ýms skilyrði
fram yfir aðra til þess. Hann hefði
aldrei skrifað mikið í blöðin. Hann
hefði eigi verið með æsingar manná
á milli og hann hefði aldrei kom-
ið fram sem neinn æstur fiokks-
maður. Hann þættist ekki þurfa
að bera ábyrgð á árásum ísafoldar
og blaðanna og eigi taka sjer þær
svo nærri. Þótt Skúli hefði komist
að mundi hann eigi heldur hafa
komist hjá þeim. Að lokum-skyldi
hann enn taka fram að hann af
fremsta megni myndi reyna að friða
þjóðina og koma á meiri ró. Hann
hefði ekki verið svo fíkinn í þessa
stöðu fyrir sjálfan sig. Honum hefði
áður boðist ráðherrastaðan, en þá
ekki þegið. En nú skuli hannlýsa
því yfir að þó rökstudd dagskrá
verði samþykt myndi hún ekki hafa
nein áhrif á sig, nje hann segja af sjer.
Stórkos'tleg mannbjörg.
57 mönnum bjargað.
200 kr. gjöf.
Laugardaginn 11. þ. m. var þil-
skipið Fríða, eign Eginborgarversl-
unarinnar, statt suður við Krísu-
víkurberg á leið til Reykjavíkur.
Undir kl. 3 skall á ofsarok. Sjest
þá af Fríðu hvar bátur kemur nteð
neyðarveifu uppi — og fáum ntín-