Vísir - 09.05.1911, Blaðsíða 2

78
V í 9 1 R
Stjórnarskipunarlögin
nýu :
Kaflar úr þeim.
Ráðherrar skulu vera þrír; konung-
ur skipai þá og leysir þá frá em-
bætti. Hann skiftir störfum meö
þeim. Einn þeirra kveðúr hann
til forsætis og stýrir sá þáðherrá-
stefnum. Starfsvið ráðherrastefnu
skal nánara ákveðið með lögum.
Hver ráðherra skrifar ásamt kon-
ungi undir ályktanir um þau mál-
efil’, er honum eru sjerstaklega falin,
og ber ábyrgð á sjónarathöfninni.
Sá ráðherra, sem konungur hefirtil
forsætis kvatt, ber að jafnaði málin
undir konung, einnig fyrir hönd
hinna ráðherranna. Þegar hann ber
fram fyrir 'konung mál, sem annar
ráðherra héfir nafnsett, ber hann aö
eins ábyrgð á því að málið sje rjett
flutt, nema hann taki sjerstaklega að
sjer stjórnskipulega ábyrgð á efni
málsin með því að setja einnignafn
sitt undir það. Ráðherra sá, ermál
skal flytja fyrir konungi, fer á kon-
ungs fund, þá er nauðsyn krefur,
til þess að bera upp fyrir honum
lög og mikilvægar stjðrnarráðstaf-
anir. Undirskrift konungs undir
ályktanir um löggjöf og stjórn veitir
þeim gildi, þegar ráðherra ritar undir
þær með honum.
Alþingi skiftist í tvær deildir, efri
þingdeild og neðri þingdeild. í
neðri deild eiga Sæti 26 þingmenn,
kosnir óhlutbundnum kosningum
í kjördæmum landsins, en í efri
deild eiga sæti 14 þingmenn, 10
kosnir hlutfallskosningum um land
alt og 4, er sameinað Alþingi kýs
óbundnum kosningum úr flokki
annara þingmanna fyrir allan kjör-
tíma neðri deildar í fyrsta sinn, sem
það kemur saman eftir að nýar
kosningar hafa farið fram. Verði
nokkurt sæti laust í efri deild meðal
þessara þingmanna, er nú voru
næst nefndir, þá ganga báðar þing-
deildirnar, þegar búið er að kjósa
nýah alþingismann, saman til þess
að velja mann í hið auða sæti fyrir
þann tíma, sem eftir er af kjörtfm-
anum.
Breyta má tölum þessum með
lögum, sje tölu þingmanna breytt.
30 af þingmönnum skulu kosn-
ir til 6 ára í sjerstökum kjördæm-
um, óhlutbundnum kosningum,eftir
því sem kosningarlög mæla fyrir,
en lO.þingmenn skulu kosnir hlut-
fallskosningum um land alt til 12
ára, 5 þingmenn á 6 ára fresti og
jafnmargir varaþingmenn um leið
og á sama hátt. Þingrof ná eigi
til þessara 10 þingmanna. Núdeyr
einhver þein-a þingmanna, sem
kosnir eru í kjördæmum, á kjör-
tímabilinu, eða fer frá, og skal þá
kjósa þingmann í hans stað fyrir
það, sem eftír er kjörtímans. Verði
á sama hátt autt sæti meðal þeirra,
sem kosnir eru hlutfallskosningum
um land alt, tekur það sæti vara-
þingmaður sá, er f hiut á.
Nánari reglur urc kosningarnar
verða settar í kosningalögum.
Kosningarrjett til óhlutbundinna
kosninga til Alþingis hafa karlarog
konur, sem eru fædd hjer á landi |
eða hafa átt hjer lögheimili síðast-
liðin 5 ár, og eru 25 ára, er kosn-
ingin fer fram. Þó getur enginn
átt kosningarrjett nema hann hafi
óflekkað mannorð, hafi verið heimilis-
fastur í kjördæminu eitt ár og sje
fjár síns ráðandi, enda ékki í skuld
fyrir þeginn sveitarstýrk. Nú ’ hafa
hjón óskilinn fjárlVag! o'g missir kon-
an eigi kosningarrjett fyrir það.
Með sömu skilyrðum hafa og
karlar og konur, sem eru 30 ára
e&a eldri, hlutfallskosningarrjett til
efri deildar.
Kjögengur til Alþingis er hver
sá, sem kosningarrjett á, ef hann er
ekki þegn annars ríkis eða aðöðru
leyti í þjónustu þess.
Kjósa má samt þann mann, sem
ekki á heima í kjördæminu eða hefir
verið þar skemur en eitt ár, en
heimilisfastur skal hann hafa verið
á íslandi að minsta kosti síðasta árið
áður en kosning fer fram.
Nánari reglur um kosningarnar
verða settar í kosningarlögunum.
Reglulegt Alþingi skal saman koma
lögmæltan dag annað hvert ár, hafi
konungur ekki tiltekið annan sam-
komudag fyr það ár. Breita má
þessu með lögum.
Nú krefst meiri hluti þingmanna
hvorrar deildar að aukaþingsje hald-
ið, og kveðurþá konungur Alþingi
til setu svo fljótt sem unt er. Eigi
má það þing lengur sitja en 4 vikur
án samþykkis konungs.
Tillögur, hvort heldur eru tii
breytinga eða viðauka á stjórnarskrá
þessari, má bera upp bæði á reglu-
legu Alþingi og auka-Alþingi. Nái
tillagan samþykki beggja þingdeild-
anna, skal rjúfa Alþingi (sbr. þó 10.
gr.) þá þegar og stofna til almennra
kosninga af nýju. Samþykki báðar
deildir þingsins áliktunina óbreytta
og nái hún staðfestingu konungs,
þá hefur hún gildi sem stjórnar-
skipunarlög.
Nú samþykkir Alþingi breyting
á sambandinu milli íslands og Dan-
merkur, og skal þá leggja það mál
undir atkvæði allra kosningafcærra
manna í landinu til samþyktar eða
synjunar, og skal atkvæðagreiðslan
vera leynileg.
Með sjerstöku lagaboði má kveða
á um, að þeim lagafrumvörpum, er
Alþingi hefur samþykt, megi skjóta
til leynilegrar atkvæðagreiðsiu Al-
þingiskjósenda, annaðhvort til sam-
þykkis eða synjunar.
Heimild þessi er þó þeim skil-
yrðum bundin, að fullur þriðjungur
hvorrar þingdeildar og þrjú þúsund
kjósendur krefjist atkvæðagreiðsl-
unnar, enda sje sú krafa komin í
hendur stjórnarinnar fjörutíu dögum
eftir að lögin voru afgreidd frá Al-
þingi. Konungsstaðfestingar skal
þá fyrst leitað, er kjósendur hafa
samþykt Alþingisfrumvarpið með
atkvæðagreiðslu, eðahinn lögákveðni
frestur er liðinn án þess að atkvæða-
greiðslu hafi verið krafist.
Undanþegin þessari atkvæða-
greiðslu eru fjárlög og aukafjárlög,
svo og þau lög, er öðlast skulu
gildi áður en 4 mánuðir eru liðnir
frá því, er þau voru afgreidd frá
þinginu.
Ákvœði um stundarsakir.
Umboð konungkjörinna þing-
manna falla niður, þegar er stjórn-
arskipunarlög þessi koma í gildi,
og skulu þá kosnir í fyrsta sinn
tíu þingmenn til efri deildar og tíu
varaþingmenn með hlutfallskosn-
ningu um Iand alt.
Á fyrsta reglulega Alþingi eftir
kosningar skal ákveða með hlut-
kesti, hverir hlutfallskosnir þingmenn
skulu fara frá eftir 6 ár.
Almennar óhlutbundnar kosningar
skulu fara fram sem fyrst eftir
hlutfallskosningar til efri deildar, en
ekki síðar en innan ársfjórðungs.
ijskotna fugla
svo sem
Hrafna Sjósvölur Teistur,
Vali Skrofur Toppskarfa
Hvítmáfa Álkur Himbrima
Flórgoða og Hringvíur
kaupir
EINAR OUNNARSSON,
Pósthússtræti 14 A.