Vísir - 21.07.1911, Blaðsíða 3

V I S 1 R
67
þeirri reglu í framtíðinni, að tr.!;a 1
fremur í blað sitt greinir með diil-
nefnum, sem vit er í, en þvaður,
sem ómerkir menn rita, þótt undir
nafni sje. Það skiftir mig ekki svo
ýkja niiklu, hvort undir greinunum
er Pollux, Puer, Viðar, Halldór, Ó-
feigur, Heggtir, eða því um líkt,
að eins ef þær eru læsilegar.
Lesari Vísis.
III.
Gott á hann, þessi »Guðmundur
Þorláksson®, sem skrifar f Vísi í
gær um dulnefni, að enginn sktili
þekkja hann.
Greinin er svo mikil vitleysa frá
upphafi til enda, að það verður að
telja of m'ikið frjálslyndi að taka
hana upp í V>si.
Guðmundur þessi væri best fall-
inn til að skrifa pólitíska leiðara, ef
hann er annars til nokkurs nýtur.
Það er auðsjeð að hann blygðast
sín ekki fyrir að hrúga upp orðum
svo sem: »Þjóðar plága«, myrkra-
verk«, »lítil sómatilfinning«, *afar-
sljó síðferðistiIfinning«, »ragnienska«,
»vesalmenska« o. s. frv., án þess að
bera við að færa rök fyrir máli
sínu.
Það er raunar svo að margir liafa
gaman af persónulegum skömmum,
og þeir hinir sömu vilja auðvitað
ekki, að skrifað sje undir dulnefni,
þar sem þá er ekki hægt að konia
að persónulegum árásum innan um
inálefnið, sem um er að ræða. Það
er auðvitað þetta, sem Guðmundur
syrgir, en siðaðir menn munu varla
vera margir á lians bandi lijer.
Jeg get búist við, að þessi virðu-
legi »Guðm.« hafi eitthvað meira
að segja og vildi mælast til, að
hann tilgreindi þá heimilisfang sitt,
eða því skrifar liann sjálfur með
dulnefni
Olafar Jónsson.
Danir í landi.
í morgun, í býtið, þegar bæar-
menn voru nývaknaðir, oghöfðu
naumast núið stýrurnar úr aug-
unum, gengur hjer í land flokk-
ur mikill danskra hermanna af
æfingaskipinu »lngolf«. Óðu þeir
fram og aftur um bæirm með al-
væpni, og ijetu all ófriðlega. Er
ekki ólíklegt að einhverjum táp-
litlum íslending liafi skotið skelk
í bringu, er hann leit slíkan risa-
söfnuð, og hafi búist við að
hinsín st.md þessa bæar væri
runr.in upp.
En Danir höfðu víst — sem
betur fór — ekkert ilt í huga,
hafa víst aðeins verið að sýna
sig því að lokum staðnæmdust
þeir á Austurvelli og voru þá
bæði móðir og þyrstir. Þar
voru þeir hrestir á kexi og Lirn-
onade, en mörlandinn stóð í
kring og liorfði með velþóknun
á. Mun ef til vill hafa fundið
til þess með sjálfum sjer hve
gott það er að eiga slíka hauka
í horni þegar aðrar þjóðir ætla
að gleypa oss.
»Þig á að verja danski dátinn
Dratta þvf niður í efiirbátinr.«
*
Amerika ogVestur-lslendingar.
Eftir Sigurð Vigfússon.
—— Frh.
í kirkjumála og bindindis starfsemi
hafa íslendingar í Winnipeg ef til
vill sýnt mestan dugnað og þol.
í Winnipeg hafa þeir reist þrjár
kirkjur. Fyrsta lúterska kirkja — er
þeirra stærst og vönduðust; gjörð
af múrsteini í gotneskum stíl með
háum turni. Gluggar allir af lit-
gleri, og stór prýði að. í þeirri
kirkju er og pípuorgd mikið knúð
af rafafli, og kostaði fjögur þúsund
dollara. Á það eigi sinn líka hjer
á landi mun óhætt að segja. Sjálf
kirkjan hefir líklega kostað ein þrjá-
tíu þúsund. Þá er Tjaldbúðin, sú
elsta af kirkjum þessum, frítt hús
af timbri gjört, — krossmynduð og
með bogaglugga í gotneskum stíl.
Yngst er Únítarakirkjan; vandað
hús bygt af múrsteini í fornaldar
nnisteris stíl; gluggar skrautlitaðir.
Eigi kann eg að fara nærri um
livað þessar síðarnefndu kirkjur
hafa kostað. Allar eru kirkjur þess-
ar bygðar á háuni steinkjöllurum,
sem hafa að geyma r.imgóða sam-
komusali, ásamt eldhúsi, salerni og
þeim öðrum kompum er þurfa þyk-
ir. Þá eru og allar þessar kirkjur
raflýstar.
Það væri of langt niál að lýsa
kirkjumála baráttunni þar vestra.
Enda hafa menn hjerá landi fylgst
allvel með í þeim málum. flestuni
mun kunnugt um starfsemi sjera
Jóns Bjarnasonar, sem í fyrra hlaut
óvænta doktors nafnbót fyrir tutt-
ugu og fimm ára óslitna framgöngu
og ötult starf í trúmála báráttunni
No-tíö SU Í\S '2SKÁLAN N
vestra, þar sem liann liefir ætíð
haldið hólmi og ekki hopað. Fyrsta
sennan hófst gegn oftrú eða þröng-
sýni innan kirkjunnar sjálfrar. Stóð
Norska synódan annars vegar og
sira Jón hins vegar sem vandlæt-
andi frelsis sinni gegn svæsnum
trúaröfgum. Síðar snerist hildin
gegn vantrú eða skynsemistrú Unít-
ara. Aptur þar stóð síra Jón trú-
lega á verði fyrir guðlegum sann-
indum biblíunnar. En kotu þá að
sjálfsögðu fremur fram sem íhalds-
maður, gagnstætt því er hann áður
var, en þó sjálfum sjer samkvæmur.
í síðustu tíð hefir svo baráttan snú-
ist gegn víðsýni eða steínuleysi hinn-
ar allra nýjustu heimspekis guðfræði,
er nefnist »nýja guðfræði«. Ogeins
og Norska sýódan fjell í gleymsku
er Únítarar stigu fram á orustusviðið,
þannig eru og Únítarar að liverfa
úr meðvitundinni síðan hinir nýju
öflugu frumherjar þrengdu sjer fram
á orustuvöllinn. Svo berast nú þá
á banaspjótum biblíutrúin öfgatrúin,
vantrúin og heimspekin. En lýður-
inn er mjög í vafa um hverjum beri
að fylgja að málum. Mörgum sýn-
ist sem trúardeilur ættu alls eigi að
eiga sjer stað. Öðrum virðist sem
»nýja stefnan« ætti með öllu að fá
að ganga fram óáreitt. Hún er svo
dæmalaust »fögur« að þeim finnst.
En svo gleymist þó slíkum, að ekki
er allt trútt sem er fagurt, nje held-
ur allt heilnæmt sem smakkar vel.
Þótt hin »nýja stefna« fái ónýtt
siðalögmál biblíunnar og tamað sið-
ferðislega ábyrgð gegn því, orkar
hún eigi að raska lögniáli náttúr-
unuar eða draga úr siðferðislegri
ábyrg þar að lútandi. Náttúrulög-
málinu erum vjer allir háðir og
því einu viljum vjer hlíta. Þess
vegna finnast ennþá nokkrir kristnir
frelsingjar, sem með blóði hafa verið
leystir undan ánauð niannasetninga
og öfgatrúar, er ekki kjósa að gefa
sig á ný mannasetningum á vald,
þótt þær svo kæmi frá þýzkum eða
enskuui hálærðum heimspekis guð-
fræðingum.
Frh.
er sjálfsagt að setja í Vísi,
&
þær eiga að utbreiðast vel
þær eiga að útbreiðast fljótt
þær eiga að lesast alment