Vísir - 21.01.1913, Blaðsíða 1

4
5!4
flof Qf beStl' vefslundýraStíf
\J U UiAiX Einars Árnasonar.
Tot og Fataefnl. ilílf/urmesl
ú|",'ai. Föt saumuð og afgreidd á 12-14 tímum.
Hvergi ódýrari en í,DAGSBRÚ N‘. Símí 142.
Kemur venjul.út aila daga nema laugar-1.
Afgr.i Hafnarsíræti 20. kl. ll-3og4 0.
25 blöð frá 17 jan. kosta á skrifst.50 au. Skrifstofa í Hafnarstræti 20.
Send út um iand 60 au —Einst. blöð 3 a. lega opin kl. 2—4. Sím
Venju- Langbesti augl.staður í bænum. Auel.
400. j sjeskilað fyrirkl.3 daginn fytir birtingu.
Þriðjuri. 21 jan- 1913.
í
Háflóð kl. 4,27‘ árd.og kl. 4,51' síðd. j
Háfjara hjerumbil ó st. 12‘síðar.
Afmœli.
Frú Helga Eiríksdóttir.
Á morgun: >
Póstáœtlun.
Álftanespóstur kemur og. fer.
Hafnarfjarðarpóstur kemur og fer.
Veðrátta i dag.
Loftvog 1 i£ < £ a i— sz T3 C > bJ3 C3 >6 <v >
Vesime. 751,3! 3,0 A 5 Skýað
Rvík. 751,1 0,0 NA 6 Alsk.
ísaf. :759,7Í 3,3 N 8 Skýað
Akureyri 1758,4 2.5 0 Alsk.
Grímsst. 1722.5 1,5 N 1 Ljettsk.
Seyðisf. !756,0 0,4 N 1 Skýað
Þórshöfn 751,8 4,6 '1 > SA 5 Regn
Líkkisturnar ávalt tilbúnar átfverfis-
götu 6.—Simi 93.—HELGI og EINAR.
Jxí útrótvdum.
Samsæri í Fortúgaí.
Sijórnina áífi að taka til
fanga.
Skömmu fyrir jólin komst upp
mjög víðtækt samsæri í Lissabon,
er konungssinnar stóðu fyrir, og
höfðu þeir notokurn hluta af liern-
um í vitorði með sjer. Ákveðið
var að byrja á því, að taka til
fanga ráðþerra og forseta lýðveldis-
ins, og koma svo á herstjórnar-
einveldi. En í síðasta augnabliki
komu stjórninni njósnir af samsær-
inu og gat hún afstýrt því. Eru
mörg hundruð manna hneptir í
varðhald, er riðnir hafa verið við
samsærið, og má búast við þung-
um dómum þeim til handa mörg-
um hverjum.
jarðskjálftar
við Svartahafið.
Frá Odessa er símað um jóla-
leytið, að mjög miklir jarðskjálftar
gangi með ströndum Svartahafsins.
Hefur mikið land risið upp af
hafsbotni, en ströndin hjer og þar
aftur sokkið í sjó. Jörðin hefur
víða sprungið og eru þær sprung-
ur alt að 150 stikna diúpar. Víða
hafa hús hrunið, en það eitt, sem
ræningjar hafa ruplað á jarðskjálfta-
svæðinu, er metið um 20—30
miljónir króna.
1000 börn drepin
af »Englagjörðar konun.
Annan jóladag komst upp um
»Barnaheimilí* i Arkangeisk á Rúss-
landi afar stórfelt barnadráp, sem
hefur átt sjer stað síðustu 20 árin.
Hefur sannast á forstöðukonuna í
þar, sem á þessa «Forretningu«, að i
GRÍMUDANS
verður haldinn í Iðnaðarmannafje^aginu Iaugardaginn 25. þ. m. kl. 9 síðd.
Aðgöngumiðar fást keyptir hjá Magnúsi Benjamínssyni, Veltusundi 3.
hún hefur drepið meir .en 1000
börn.
Talið er að fjöldi háttstandandi
manna í borginni sjeu í vitorði með
frúnni, og vakti frjettin afarmikla
eftirtekt um alla álfuna.
Kolakaup. Breska stjórnin
hefur gert samninga við ýmsa
kolakaupmenn um kol lianda enska ,
flotanum þetta ár. Er verðið tií
jafnaðar einum shilling hærra á smá- I
lest en í fyrra. Það er um H/2
miljón smálesta, sem flotinn þarf á
ári.
Verkfaii hafa gert 125000 j
iðnaðarmenn í 4000 klæðnaðarve k-
smiðjum i New York. Þeir krefjast
hærra kaups og skilmála í ýmsum
greinum.
Lausn ismay’s. Mr. Bruce
Ismay, forscti The International
Mtrcantile Marine Company, sern
ræður yfir White Star, Red Star,
Atlantie Transport og American lín-
unum, hefur fengið lausn frá því
starfi, og heitir sá Harold Sander-
son, er við tekur af honum, sem
verður þó ekl:i fyr en 30. júní n.k-.
Mr. Sanderson er 54 ára að aldri
og hefur verið samverkamaður Mr. ,
Ismay’s undanfarið.
Þessi stjórnarskifti stafa auðvitað j
af Titanic slysinu mikla, sem Ismay
var mikið riðinn við.
Að áskorun samverkamanna sinna,
heldur Mr. Ismay áfram að vera
í stjórn fjelagsins. Hann er elstur
sona stofnanda »White Star« lín-
unnar.
AJtanríkisráðherra Þjóð
verja dáinn.
»Hinn nýi Bismarck*.
Kiuderlen-Walchter utanríkisráð-
herra Þjóðverja síðan 1910, kallað-
ur rjettilega »Nýi Bismarck«, dó
snögglega af hjartabilun mánudag-
inn 30. f. m. Hann var 60 ára
gamall.
Kinderlen-Walchter var jafnoki
Biekersteins sendiherra Þjóðverja í
London, er dó í haust, að vitsmun-
og stjórnkænsku. Hann var fjórði
utanríkisráðherra Þjóðverja á síð-
ustu 10 árum. Fráfall hans er Þjóð-
verjum hið mesta tjón, þvíað hann
var allra manna kunnugastur þeim
deilum, sem nú eru uppi í álfunni.
evUtiðL\s.
Trúlofuð eru Magnús læknir
Júlíusarson í Khöfn og Dora Vinter
(stórkaupmanns á Friðriksbergi).
*
Ur bænum.
Ingólfur fór suður í morgun.
Farþegar á Ceres í gær voru
■ meðal annara: Ólafur Johnson, rúss-
neski ræðismaðurinn,ogfrú,Chouillou
frakkrieskur kolakaupmaður og frú,
Tómas skrifari hans, og nokkrir fleiri.
Raddir
almennings.
Bíó.
Jeg skrifaði fyrir mkkru, eins og
sumir ef til vill muna, örfáar línur
í »Vfsi« (með því að hann er nú
ehu sinni dagblað bæarins) um
sýningar kvikmyndaleikhúsanna
lijer, —• og tók tilefnið af sjerstakri '
inynd í »gamla Bíó«, er var óvenju-
lega hrottaleg. Jeg hjelt nú satt að
segja, að þeir, sem fyrir leikhús-
um þessum standa, mundu and-
mæla þessu — ekki sjá sjer annað
fært —, en það hafa þeir ekki gert.
Aftur á móti hnýtti ritstj. »Vísis«
athugasemd aftan við umsögn mína
á þann veg, að ekki þyrfti Iögregl-
an neitt að skifta sjer af þessu
(svo sem jeg hafði talið nauðsyn-
legt vera), heldur ættu áliorfendur
sjálfir og engir aðrir að vera þar
dómarar; það, scm þeir vildu horfa
-á, myndu kvikmyndaleikhúsin sýna,
hitt ekki — og væri þá alt gott og
blessað! Á þessa skoðun ritstj.
virtist það ekki hafa nein áhrif, að
drjúgur hluti áhorfendanna þessara
sýninga eru óstálpuð og lítt stálp-
uð börn (svo sem jeg og hafði
bent á).
Sýningar kvikmyndaleikhúsantia
eru uú orðnar hjer eins og
allvíða annarsstaðar — að segja má
aðalfæða fólksins, að þvíertil »and-
Iegra« skemtana kemur. Og þær
eru orðnar daglegt brauð, hópar
streyma þangað á hverju kveldi.
Það eru því fávitar einir, sem ekki
sjá, hvílík feiknaáhrif þau geta haft
í þjóðlífs-menningarefnum, — og
hljóta að hafa eins og öll þess
háttar fyrirbrigði., Og áhrifin frá
kvikmyndaleikhúsunum, hvarvetna
unr heim, eru því um víðtækari
— heldur en hinna »leikhús-
anna«—, að þau(kvikm. leikhúsin)
eru svo miklu almennari og hafa
ök á, framar öllum öðrurn fyrir-
rennurum sínum, að vera fyrir alla,
unga og gamla, konur og börn,
ríka og fátæka, ekki síst fátœka,
með því að útbúnaður kvikmynd*
anna og rekstur sýninganna getur
«• drekka allir þeir,
er viija fá góðan,
óskaðlegan og ódýrankaffi-
drykk. Fæst hjá Sveini
Jónssyni, Templarasundi
1. á aðeins 80 au. pundið,
farið fram í slórum stíl og að-
gangur að þeim því ódýr mjög
og nærri öllunr í Iófa laginn.
Hjer er því við ramman reip að
draga. Þau geta verið ágœt menn-
ingarmeðui, en þau geta líka verið
stórum spillandi. Að láta þau vera
algerlega afskiftalaus nær vitaniega
ekki nokkurri átt, að minsta kosti
frá sjónarmiði þeirra, er láta sjer
hið minsta ant um menningarþrif
þjóðarinnar eða telja það hina
fremstu skyldu þjóðfjelagsvaldhaf-
anna að gefa því gætur, að sem
mestur og bestur og beilbrigðastur
þroski fái þar viðgang í hvívetna.
Nú ætti ekki að þurfa um það
að deila — það er svo sjálfgefið
og auðskilið öllum, sem nokkurn-
veginn alment skyn bera á hlut.
ina —, að ekki geta allir haft um-
sjón með þessu, svo að nokkurt
lag sje á. Eii einhver umsjón verður
að eiga sjer stað. Sjerhvert siðað
þjóðfjelag hefur og talið það óhjá-
kvæmilegt, að einhver hönd yrði
höfð i bagga með og cinhver
gaumur gefinn öllum leikhúsum
eða þvílíkum skemtistöðum »fyrir
fólkið«. Umsjón í einhverri mynd.
Halda menn nú, að þess sje síður
þörf um kvikmyndaleiknúsin — eða
að þau sjeu látin leika alveg laus-
um hala annarssaðar í heiminum?
Öðru nær! Það, sem sýnt er þar,
hefur einatt* ekki minni áhrif en
það, sem talað er á »reglulegu«
leiksviði, oft ef til vill meiri, ekki
síst fyrir þá sök, að fölkið getur
þá fremur skapað sjer sínar eigin
hugmyndir úm það, sem fram fer.
Hjer við bætist nú og tvent. í
fyrsta lagi það, sem áður hefur
getið verið að eigi sjer mjög stað
hjer, að unglingar og börn sækja
unnvörpum til þessara skemtana,
kvikmyndasýninganna. Hvernig get-
ur nokkur maður með fullu viti
ætlast til þess í alvöru, að þessir
ó/jroskuðu áhorfendur sjálfir (og
hinir »óþroskuðu« eru hjer ekki
síður en annarsstaðar í meiri hluta)
meti siðferðis- og menningar-gildi,
eða jafnvel listagildi, þessara »oýn-
inga»? Ættu þeir að aftra leik-
stjórunum frá að sýna slíkar mynd-
ir, er »óhollar« gælu talist á ein-
hvern veg? Eða hvetja þá til hins,
að sýna eitthvað, er væri dálitlu
sæmilegra?! — Vita menn þá ekki,
að allar almemingur (og þá ekki
síður sá hlutinn, sem miður er
þroskaður) er sólgnastur í það,
sem »út yíir takniörkin« fer, það,
sem er æsandi, liryllilegt o. s. frv. —
-'því verra, því betra« —, og með
hamslausri áfergju er kepst um að
fá að sjá slikí eða heyra! Er hægt
að vonast eftir, að leikhússtjórarnij