Vísir - 30.10.1913, Page 2

V ! S I R
eru allir litlir og fátæklegir eins
og eyan sjálf. Þeir eru brúnir á
hörund, hárið svart og hrokkið
og hafa eflaust sama blóð í æð-
um sínuiri og aðrir íbúar Poly
nesíu-eyanna. Eitt einkenni hafa
þeir, er þeir þekkjast á frá öðr-
um lægsta stigs þjóðfloJ<kum þar
syðrá, en það eru eyrun sem eru
fádæma stór. Eyrnasneplamir falla
oft alla leið niður á axlir og er
gat borað á þá svo síórt, að
stinga má appelsínu gegnum það,
og er því haldið opnu með þan-
bolnum sykurreyrssvigum. Eins
og aðrir íbúar Polynesíuæya
»tatovera« þeir allan líkama sinn
og konur þeirra, sem eru lágar
vexti og mjög fíngerðar, lita and'
litið heiðgult með þverröndum.
íbúatala eyarinnar er 3—400
manns, allir villtir og eru þar
fleiri karlar en konur.
Pað sem gerir Waihu að æfim
týraeyu, — bókstaflega að undra'
ríki eru hin miklu og haglega gerðu
guðalíkneski, er finnasí á víð og
dreif um eyna með fáránlegri
niðurröðun, og. er enginn vegur
íil þess að gera sjer nokkra skyn-
samlega hugmynd jum’i hvernig
þau eru tilorðin.
Jeg heyrði einusinni gamlan,
norskan sjómann, er fyrir mörg-
um árum fór á bresku seglskipi
sjóleiðina frá Ástralíu til Suður-
Ameríku og kom við á Waihu,
lýsa því, hve kynlegum svipblæ
þessi stórkostlegu minnismerki
horfins heims, bregða yfir þessa
afskekktu smáey. Hann sagði svo
frá:
»Við sáum utan af þiljum á
skipi okkar, að hamrarnir á eynni
voru hvítir af sjófuglum. Annar
stýrimaðurinn, tveir hásetar, mat-
sveinninn og jeg hjeldum bát til
lands til þess að ná í eitthvað
af eggjum þessara fugla, sem eru
lostæt mjög. Pegar við höfðum
fyllt körfur okkar eggjum, Iang-
aði okkur til að litast dálitið um
uppi á eynni, skildum mann eftir
til að gæta bátsins og klifum
upp klettana. Strákurinn var frár
á fæti og fimur sem apaköttur
og komst fyrstur upp. En jafn-
skjótt sem hann rak hausinn upp
fyrir hamrabrúnina, tók hann að
öskra hátt og klifraði ofan aftur.
»ÖI1 eyan er full óttalega stórum
andlitum,« sagði hann, viti sínu
fjær af skelfingu. »Þetta eru ljót-
ustu tröll og eru á leiðinni nið-
ur hallandan til okkar.« Frh.
Skipsbruni enn.
Loftskeytin bjarga.
»Arcadia« eimskip Hamborg-
Ameríku-línunnar, sem var á ferð
milli Hamborgar og Baltimore,
fjekk skömmu fyrir miðnætti að-
faranótt hins 29. f. m. loftskeyti
f|á breska eimskipinu >Temple-
more« um að skipið væri að brenna ;
og þyrfti skyndihjálp. »Arcadia« :
brá þegar við,' kom *eftir nokk-
urra tíma ferð með ógnarhraða
að skipinu, er þá stóð í björtu
báli að kalla, en farþegum af því
tókst þó öllum að bjarga við
illan ieik og flutti »Arcadia« þá
til Baltimore.

: Hjá Binari Jónssyni.
S • Eftir Dr. Sig. Júl. Jóhannesson
Frh.
Alda tírnanna.
2. »Alda tímanna« (Wave of
times), heitir önnur myndin. Hún
hefur ef til vill stærstar hugsjónir
og kenningar í sjer fðlgnar. Það
er hávaxin kona, fögur og aðlað-
andi. I kringum hana og upp með
henni sogast geysimikil alda með
straumkasti; kemst hún hærra og
hærra og með straumnum sogast
aragrúi af mannverum; sjest á höf-
uðin í vatninu; sum eru neðarlega
og sum ofar, sum auðsjáanlega
drukknandi en önnur með ökum
einkennum lífs og fjörs. Straum-
urin eða aldan er mannlífið, en
konan táknar hið ósýnilega og ó-
skiljanlega afl, sem laðar og lokk-
ar mannsandann og mannssálina
upp og áfram að einhverju hærra
takmarki en mannlegur hugur í
raun og veru getur skýrt eða gert
grein fyrir. í þessari straumölctu
tilverunnar og barátíunnar komast
kynslóðirnar áfram, hærra og
hærra, lengra og lengra, fet fyrir
fet, á öllum svæður framþróunar;
en fjöldi .þeirra ferst á leiðinni, þó
gefast þeir aldrei upp. Parna er
stórfengleg heimspekiskenning og
stingur algerlega í stúf við árstíða-
gyðjurnar. Þarna er bjartsýniskenn-
ing í sinni fegurstu og fullkomn-
ustu mynd. Skáldin eru eins og
börnin, það er þeirra sæla að þeir
eru meiri börn en fóik gerist flest;
þau eiga hægara með að gráta og
stundum hægara með að hlægja,
og þau njóta í fyllra mæli gráts
og hláturs. Sorgir og þungar
hugsanir opna þeim hugi annara
manna og auka þeim skilning; sýna
þeim alla leið niður í helvíti eymda
og órjettlætis, en gleðin bendir
þeim Iíka alla leið upp í himna-
ríki sælunnar þegar heiður blettur
sjest á lofti, og svo hefir verið með
Einar þegar hann orti »Öldu tím-
anna«,
Útilegumaðurinn.
\ 3. »Útilegumaðurinn« (The
: outiaw) heitir þriðja myndin, og
! má vera að hún sje mönnunr kunn.
: Maður sem dæmdur hefir verið
útlægur og lagst á fjöll út, eins og
Fjalla-Eyvindur, hefur numið konu
úr byggð. Þau eiga barn; konan
deyr, en því hefur hann heitið
henni að grafa hana í vígðri mold.
Myndin sýnir manninn með þeim
karlmennsku og hörku svip, sem
þess konar líf hlýtur að setja á
andliti mann. Á baki sjer ber hann
lík konunnar sinnar, í fangi sjer
heldur hann á ungbarni, sem hún
hefur alið honum; í annari hendi
heldur hann á skóflu til að taka
með gröfina og hundur gengur við
hlið hans. Hver sem horft getur
á þessa mynd og íhugað alla þá
sögu, sem hún segir, án þess að
vikna, hann er ekki menskur mað-
ur. Hún er svo sanntrú mynd af
íslensku þjóðlífi, að það er vanvirða
ef hún verður ekki keypt heinia og
sett þar á viðeigandi stað.
Höndin.
5. »Höndin« (The Hand) heit- f

innlendar og erlendar, PAPPÍR og RITFÖNO
kaupa menn í
BÓKAVERSLUN SIGFÚSAR EYMUNDSSONAR.
/ Eækjargötu 2.
& Café
FPl
1 C 1
n
er iokað föstudaginn vegna jarðarfararinnar.
-
og
'y.etra- ttegt&ápwr
frá kr, 9,50
nýkomnar í versSurt
Kristínar Sigurðardóttur
Laugaveg 20A.
v/'v öunnarsson
læknir
V L.ækjargötu 12A (uppi).
® Liða- og bein-sjúkdómar ^
^ (Orthopædisk Kirurgi) Á
Massage Mekanotherapi. V
|| Heima 10 — 12. ^
Hrosshár
(tagl- og faxhár) er keypt afar.
háu verði i Þingholtsstræti 25
ki. 10—II árd.
ir listaverk eitt eftir Einar, sem á
talsverða sögu að baki sjer og verð-
ur ekki skýrt nema hún sje stutt-
leg sögð. Færeyskur maður dó
1801. Hann hjet Nólsoyarpáll.
Hann var nokkurs konar Jón Sig-
urðsson sfns Iands; hann var ágætt
skáld, orti hann frægt kvæði sem
hann nefndi »Fuglakviðu«. Voru
þar yfirvöldin látin vera ránfuglar
en srnáfuglarnir fólkið. Er því
átakanlega lýst hvernig ránfuglarnir
Ieika smáfuglana og hafði kvæð.ið
afarmikil áhrif. Maður þessi barð-
ist líkt og Skúli fógeti á móti versl-
unarófreisi og lagðí hann af stað
á skipi er hann bygði sjálfur 1801
til Englands, tíl þess að sækja vör-
ur fyrir lægra verð en einokunar-
kaupmenn vildu selja fyrir. Úr
þeirri ferð kom hann aldrei aftur
og leikur það órð á að mótstöðu-
menn hans hafi látið ráða honum
bana. 1901 reistu Færeyingar hon-
um minnismerki og til þess gerði
Einar »Höndina«. E þarð manns-
hönd, hún er upprjett og snýr lóf-
in upp; á lófanum hvílir stór steinn
sem höndin er að lyfta upp til
þess að kasta brott; mikill þungi
steinsins hvíiir á þumalfingrinum,
en undir honum stendur skáldgyöj-
an rneð hörpu sína, styður hann
og gefur honum afi.
Dögun.
6. »Dögun« '(Daylight) er
stórfengleg mynd og er hún tekin
úr íslenskum þjóðsögum. Nátttröil
nemur konu úr bygð, en kemst
ekki með hana alia leið því dagur
ijómar áður, og verður trölliö þá
að steini. Konan rjettir út hönd-
ina mót geislum dagsins og fagn-
ar frelsi sínu, eu tröllið yglir sig
við þá sýn og breytist í stein um
leið og það missir tök á konunni.
Þó þetta sje þjóðsaga og ekki
merkilegt, þá er þar afarmikill lær
dómur að baki eins og reyndai
víða í þjóðsögum vorum. Gaml
ar venjur og fornir siðir, sem hald
ið hafa ólosanlegu tröllataki á þjóð
inni, ygla sig við geislum þeirr
daga, sem flytja nýja siði og nýja
skoðanir. En geisiarnir styrkjas
smásaman þangað til gömlu siðirn
ir — fornu troliin — blindast af of
birtu og verða virkilega að anc
leugm steingjörfingum, en þjóði ,
fagnar freisi sínu og ljósi, þeg:
dagur nýrrar og heilbrigðari skof
ana rennur upp og lýsir henni.
Mynd þessi er bjartsýnis prji
dikun og fyllir huga mann el<
móði til þess að berjast fyrir o
ryðja braut nýjum skoðunum c
siðbótastörfum, þrátt fyrir alla erfii
leika, með þeirri vissu von að si;
ur sje í vændum. Frh.
KENNSLAÍSr
Aliskonar hannyrðir og ljeref
saum kennir bæði stúlkum og un
lingum
María Ólafsdóttir
Laugaveg 22 A.
Eins og að undanförnu veiti jeg
stúlkum tiisögn í að strjúka lín.
Guðrún Jónsdóttir
Þingholtsstræti 25. .
fKennsla í þýsku,
ensku og dönsku m. fl. cj
fæst hjá cand. Halldóri Jónas- c
sýni, Vonarstræti 12, II. lofti.
Hittist best kl. 8-
Sími 278.
-9 síðd.
t