Vísir - 22.11.1913, Síða 1

808
23
g s$
& eg
}i \/ícS»- er eista — besta og út- «
j§3 V 1 ö 11 hreidda'
breiddasta
íslandi.
dagblaðið á
m
m
«SK®«æa»aB®*sœsH»afsa«BasB«ai«æ^œ»K
53:
m
•swKsna
Vísir er blaðið þitt.
Hannáttu að kaupa fyrst og fremst.
Kemur út alla daga. — Sími 400.
Afgr.í Hafnarstr. 20. kl. 11 árd. til 8 síðd.
25 hlöð(frá 1. nóv.) kosta á afgr. 50 aura.
Send út um land 60 au,—Eínst blöð 3 au.
Skrifstofa i Hafnarstræti 20. (uppi),
opin kl. 12-3. Sími 400.
Laugard. 22. nóv. 1913.
| íkkistur fást venjulega tilbúnar
H á Hverfisg. 6. Fegurð, verð og
| gæði undir dómi almennings. —
Bdamm Sími 03. — Helyi Helgason.
Fallegustu líkkisturnar fást ^
q hjá mjer—altaf nægar birgð- |
|j ir fyrirliggjandi — ennfr. lik- k
1 klæði (einnig úr silki) og lík- |
| kistuskraut. j|
p Eyvindur Árnason. P
Sökum forfalla verður greftrun
móður minnar sál., Guðrúnar
S. Guðmundsdóttur, frestað til
miðvikudags 26. nóv.
Carl ðlafsson.
Nýprentuð er
PÓST^og SÍMA-
HANDBÓK,
Handhæglbók og ómíss-
andi. Kostar 10 aura.
Fæst á afgreiðslu Ingólfs,
3. Austurstræti.
—.
1 Ú R ÐÆNUM 1
Póst- og símahandbók liafa
þeir gefið út póstafgreiðslumenn-
irnir hjer Þorsteinn Jónsson og
Þórður Sveinsson. Er hún 3 arkir
að stærð og kostar þó aðeins 10
aura.
í bók þessari er nálega allt, er
almenningur þarf að vita um þessi
mál. Hún er mjög greinileg og
fullkomlega áreiðanleg og þatf hver
maður að eignast hana, sem nokk-
uð þarf á pósti og síma að halda.
Skúli fógeti kom inn í fyrrinótt.
Hafði aílað 1200 körfur og fór
með það lil Englands í gær.
Geir bjögunarskipið kom í gær
með skrúfulausan trollara, sem
hann liafði sókt til ísafjarðar.
Kveldskemtun Bernburgs i gær-
kveldi fór vel fram, en lieldur
sóktu hana fáir. Mest var klapp-
að fyrir Bjarna Björnssyni og
gamanvísum hans.
Stór mynd og merkileg er sýnd
i Gamla Bíó nú. Verður hennar
nánar getið í blaðinu á morgun.
Kr. Porgrímsson biður þess get-
ið að hann hafi átt við Magnús
Vigfússon vegagerðarmann í ræðu
sinni viðvíkjandi salernahreins-
un bæjarins. Sbr. Vísi nr. 807.
Stúdentafélagsfundur var hald-
inn í gærkveldi og rætt þar um
að félagið yrði fyrir alla slúdenta
hér.
Leikfólagið byrjar leika sína í
hvöld.
Bíó j&tojycaþeatet ^e^kjaofkttv | BÍÓ
H I N N AN N A R.
Eftir hinu fræga meistaraverki PAUL LINDAUS.
Sjónleikur í 5 jjáttum.
Sýningin stendur yfir nærri ,2 tíma.
Aðalhlutverkið leikur frægasti núlifandi sjónleikari Pjóðverja,
ALBERTBASSERMANN.
Aðgöngumiðar kosta: 1. sæti 70 au., 2.sæti50au., 3. sæti 30 au.
Engin barnabílæti.
Langbesti augl.staöur i bænum. Augt.
sjeskilað fyrirkl. 6 daginn fyrir birtingu.
FRAMPUNDUR
verður haldinn á venjulegum stað og stundu í dag.
Dagskrá: Fjelagsmál.
S T J 6 R N I N
lÍMúTLöml!
Iý hraðsíma aðferð.
200 orð á niinútu.
þjóðverjar hafa til þessa verið
aftur úr að því er tekur til inn-
lendra hraðsímtækja. Svo að allt,
er þar að lýtur, hafa þeir orðið
að fá frá öðrum löndum. Hefur
þá sá háttur verið hafður á, að
vjelar hafa verið fengnar frá því
landi, er simasambandið var við,
t. d. enskar við Lundúnaborg,
franskar við París, sænskar við
Svíþjóð. þessu hafa þjóðverjar
unað ílla, enda þótt aðferðirnar
ófullnægjandi, einkum sú, sem við
Marry er kennd.
Nú hefur þýska ritsímastjórnin
samþykkt að taka upp ný tæki,
eftir nákvæma reynslu, er fram
hefur farið á vjelinni á ýmsum
stöðum í þýskalandi. þessi hrað-
símatæki eru kennd við Siemens.
Vjelar Siemens eru að því
leyti ólíkar þeim vjelum, sem
tíðast eru notaðar, að símteikn-
in eru ekki gerð með höndunum,
heldur er til þess sjálfstæð vjel,
með öðrum orðum: hraðinn ekki
kominn undir leikni símritaranna.
Hraðinn, sem náðst liefur með
þessari aðferð, er 600 teikn á
1 mínútu. En nú má nota sama
síma i báðar áttir samtímis, svo
að t. d. í síma milli Berlínar og
Hamborgar verður símað fram
og aftur viðstöðulaust í senn.
í rauninni verða teiknin þá 1200
á mínútu, eða 200 orð, þegar
reiknuð eru 6 teikn í orðið. Til
samanburðar skal þess getið, að
Baudot-tækin, sem hingað til
hafa þótt tiltækilegust, hafa að
eins náð 720 teiknum eða 120
orðum á mínútu. Sú aðferð á
þó sammerkt við Siemens-aðferð-
ina að því, að þráðurinn liggur
neðanjarðar. Með ofanjarðar-
þráðum má komast jafnvel enn
hærra, allt upp í 1500 teikn eða
250 orð á mínútu. Ekki er talið,
að sparnaðar megi vænta að þess-
ari umbót í fólkshaldi og rekst-
urskostnaði. Nytsemin felst aðal-
lega í því, að hægt er að nota
símann miklu meir um jafn-
langan tíma, en það hefur mikil
áhrif á viðskiftalífið.
Ennfremur hefur þessi vjel til
að bera verulega umbót frá hin-
um eldri. Venjulega gera vjelarn-
ar 720 snúninga á mínútu. En
þessi getur gert allt að 1000
snúningum á mínútu, en hins-
vegar má og fækka snúningunum
niður í 200 á mínútu.
Við miklu er búist af þessari
nýu aðferð og þegar afráðið af
þýsku ritsímastjórninni, að taka
hana upp alstaðar smám saman.
Hefur þegar verið ákveðin sím-
lagning milli Múnchen og Vínar-
borgar og þaðan um Balkanskaga
alla leið til Miklagarðs. þar með
verða og þau lönd, er samband
hafa við þýskaland að taka upp
þessa þýsku vjel. þykir þjóð-
verjum nú sem rekið sje af sjer
slyðruorðið og verði nú óhróð-
ursorðið: „Made in Germany“
(þ. e. tilbúið í þýskalandi, eins
og oft stendur á þýskum varn-
ingi) að breyta merkingu.
Framtíðar bæargerð.
í stórbæum erlendis hefur gerð
húsanna og niðurröðun þeirra valdið
míklum heilabrotum. Einkum hef-
ur það brunnið við, að fátækara
fólk hafi orðið að hrúgast saman
í ýmsum borgarhlutum svo þjett,
að háski var búinn heilsufarinu.
íj Af húsum, sem byggð voru á eiuu
P“
Leikfjelag Reykjavfkur:
í dag
Laugardaginn 22. nóvember 1913
kl. 8V2
Trú og heimili
eftir
Karl Schönherr.
Aðgöngumiðar seldir í Iðnað-
armannahúsinu.
tímabili í Liverpool með samtals
22,000 íbúðum, hefur heilbrigðis-
stjórnin síðar orðið að láta rífa
niður 18,000 íbúðir, með því að
dæmt var að þær væru óboðlegar
tll mannvista. í öðrum löndum fara
ekki sögur af slíkri röggsemi heil-
brigðisstjórnanna og er þó ástandið
víða miklu verra eii á Englandi.
— En Englendingar eru líka komn-
ir lengra.
Þeir eru farnir að byggja verk-
smiðjubæi fyrir utan stórborgirnar
með sjerstöku sniði. Þar eru tóm
smáhús eins og hjer í Reykjavík,
fyrir eina og tvær fjölskyidur. í
raun og veru eru þetta ekki verk-
smiðjubæir, heldur bústaðir verk-
mannafjölskyldtia, sem vinna í verk-
smiðjum þar í nánd.
Merkastir af þessum bæjum eru
Bonrn villeog Port Sunlight, er by ggð i r
voru árið 1895. Þykja þeir fyrir-
mynd annara verkmannabústaða.
Bournville liggur um 8 kílóm.
fyrir sunnan og vestan Birmingham.
Er stofnandi bæarins Cadbury, eig-
andi hinnar miklu súkkulaðiverk-
smiðju, sem við hann er kennd. En
síðan • um aldamót hefur bærinn
verið sjálfseign. — Húsin liggja.
dreifð um svæði, sem er á 4. hundrað
vallardagsláttur að stærð, og eru
gróðursett trje og allskonar jurtir
umhverfis þau, og nóg rúm fyrir
leikvelli hauda börnum og fullorðn-
um. Bærinn hefur nú um 2000
íbúa og er meiri hlutinti af þeim
verkafólk Cadburys.Húsin eru rúmgóð
ogloftgóðogeru víða í þeim kamínur
í staö ofna og gengur pípa frá
hverju eldstæði alla leið út, svo að
reykháfurinn er í raun og veru safn
af reylcpípum, eins og alsiða er á
Englandi í borgum og bæum. Mat-
jurtagarðar eru oftast að húsabaki
og skógræktaðir almenningsgarðar
(Parks).
Port Sunlight hefur um 3000
íbúa og er sá bær því nær ein-
göngu byggður og búin af verka-
fólki við hina miklu Sunlight sápu-
verksmiðju, sem kenud er við Lever-
Brothérs er allir kannast við að
nafni. Húsin þar eru líka dreifð
og byggð með líku inóti og í Bourn-
ville. Niðri eru í smæstu húsun-
urn eldhús, þvottahús með þvotta-
katli, búr og baðklefi, en uppi 3