Vísir - 02.12.1913, Page 1

818

8

Vísir er elsta — besta og út-
breiddasta dagblaðið á
íslandi.
0- «
\s\v
Vísir erjblaðið þitt.
Harin áttu að kaupa fyirst og fremst.
Kemur út alla daga. — Sími 400.
Agr í Hafnarstr. 20. kl. 11 árd.til 8síðd.
25 blöð (frá 25. nóv,) kosta á afgr. 50 au.
Send út um land 60 au.—Einst.blöð 3 au.
Skrifstofa í Hafnarstræti -20. (uppi),
opin kl. 12—3; 'Sími 400.
Langbesfí augl.staður benum. Augl.
sje skilað fyrir kl. 6 dagfiíg fyrir birtingu.
Þriðjud. 2. des. 1913.
Veðrátta í dar:
Loftvog l! i 'rÖ cí i- -C T3 C > Veðnrlag
Vestme. 742,7 2,4 0 Hríð
Rvík. 744,8 4,0 0 Alsk.
ísaf. 750,6 4,9 N 9 Hríð
Akureyri 747,2 8,5 0 Hálfsk.
Grímsst. 710,0 23,0 OiLjettsk.
Seyðisf. 746,9 9,2 NV LHeiðsk
Þórshöfn 745,2 1,0 sv 2 Regn
BíóJ
' £. I Biografteater
Reykjavíkur
Bíó
29. 30. nóv. og 1. des.
Þegar gríman fellur.
bjunleikur í þrem þáttum eftir
Urban Gad.
Aðalblutverkið leikur
frú Asta Nielsen Gad.
B ikklstur fást venjulega tiibunar
R á Hverfisg. 6. Fegurð, verð og
gæði undir dómi almetmings. —
Sími 93. — Helfli Helflason.
Ú R BÆNUM
Vegna lasleika ritstjórans E. O.
gefur Júlíus læknir Halldórsson út
Vísi í dag.
Halldór Guðmundsson raf-
magnsfræðingur er nýkominn frá
Vík í Mýrdal.
Verslunarskólinn. Nú þessa
síðustu daga hefur hier í Rvk. mikið
verið talað uni uppþot af nemend-
um Verslunarskólans gegn forstöðu-
manni hans; hafa um það farið
ýmsar sögur og er einni mótmælt
af piltum hjer í blaðinu í dag.
Hvernig í þessu liggur skal síðar
skýit hjer í blaðinu.
S/s Ingólfur (Thorefjelags) kom f
gær til Akureyrar.
Dáin.
Sigurbjörg Árnadóttir, 62 ára,
Grjótagötu 12, dó í gær.
Um 100 fjár úr Þingvallasveit
kont/ til sláturhússins í gær, mest
ásauður.
Stór fjárrekstur að austan varð
að snúa aftur við Kamba sökum
ófærðar núna fyrir helgina, voru þar
einnig nautgripir.
FJaglaust fyrir sauðfje er nú með
öllu í Þingvallasveit.
IFRÁ ÚTLÖNDUM. |
Fi iðarhöllin í Haag.
Paci Justitia firmandae Hanc
aedem Andreae Carnegii Munifi-
centia Dedicavit. Þannig er letrað
á hyrningarstein þann, er de Neli-
doff, annar forseti friðarþingsins,
tagði bann 30. júlí 1907 í grund-
völl friðarhallarinnar í Haag, sem
nú ný ega var vígö. Er þar með
nafn stofnandans ógleymanlegt
óbornum kynslóðum.
Á friðarhöllinni er turn 260 feta
hár og margir smáturnar, en gaflar
með flæmsku húsalagi. Stendur
höllin við forsælurík trjágöng, er
iiggja frá Haag til Seheveningen.
Lá landið áður undir höll Önnu
Paulovnu prinsessu, er var amma
Vilhelmínu Hollandsdrottningar
þeirrar, sem mí er. Höllin er gerð
eftir leikningu frakknesks húsameist-
ara, þess er Cordonuier heitir. Svo
var til hagað, að- listamenn voru
látnir keppa um verkið og verðlaun-
um heitið, en 6 nianna dómnefnd
skipuð til úrskurðar. Voru það alJt
húsameistarar, hver úr sínu landi.
216 manns keptu um verðlaunin,
en Cordonnier varð hlutskarpastur.
í miðju friðarhalÞrinnar er garður,
144 fet að lengd og 111 fet á breidd.
Þar er gosbrunnur, er Danir gáfu,
og er skálin úr dönsku postulíni.
Hver þjóð gaf einhvern skerf.
Frakkar gáfu málverk eftir Bernard
og myndofin klæði. Norðmenn gáfu
granít í stoðir við anddyrnar. Sviss-
lendingar gáfu úr, Rússar 11 feta
háti ker úr jaspissteini í höfuðhöll-
ina, Tyrkir teppi, Mexíkómenn O-
nyxstein í stigaþrepin, Kínverjar Cloi-
sonné-ker, japansmenn gullofna þil-
dúka í sfjórnarráðssalinn, en þar eru
þil öll úr dýrum Brasilíuviði. Jafn-
vel ríkin San Salvador og Haifi
lögðu til gjafir.
f friðarhöllinni og við liana er
ýmiskonar bíldhögvarasmíð. Má þar
af nefna líkneski af Játvarði 7. Engla-
konungi og af Karli Marx (hinum
fræga jafnaðarmanni), ennfremur af
aðstoðarmanni Mazzini (liinnar al-
kunnu freisishetju) S. W. Randal Cre-
mer. Um hann er það fært í frásögur,
að hann var dubbaður til riddara
í hversdagsfötum sínum, af því að
hann var ófáanlegur til að giröast
sverði. ______________
Alvaldur ráðherra.
Á stjórnarárum Alexanders I.
Rússakeisara rjeð Pjetur Michai
lowitsch Wolkonsky fursti svo
mikiu hjá keisara og naut slíkr-
ar hylli hans, að hann sagði oft
um sjálfan sig: »Jeg er alvaldur
ráðherra keisarans!« Það var
og satt, að keisari rjeð sjaldan
nokkuð af. 'áður en hann hafði
ráðfært sig við furstann. Þann-
ig mælti hann einu sinni við
hann: Jeg á óvenju stóran og
dýran demant, sem jeg er að
hugsa um að gefa vini mínum
einum í þakklætisskyni. En jeg
held það fari best á því að greypa
hann í handfang á göngustaf.
Viljið þjer ekki panta stafinn
fyrir mig hjá gripasmið og láta
setja steininn í?«
Furstinn var óheyrilega ágjarn,
og að því skapi nískur, brá hon-
um mjög í brún við þessa skip-
un keisarans. »En Yðar Hátign!«
mælti hann. »Demant þessi er
alit of dýrmætur til þess að þjer
getið staðið yður við að gefa
hann!«
»Jeg veit vel hvers virði hann
er,« sagði Alexander. ->En jeg
ætla að gefa hann burt vini
mínuru og fyrir hann er enginn
gjöf frá mjer of dýrmæt.«
Furstinn vildi sýna áhrif sín,
maldaði í móinn meö mestu
hægð og (ókst loksins að fá
keisarann til þess að fallafráþess-
ari fyrirætlun sinni. Bað hann
því furstann að láta smíða staf-
inn, en hætti við að láta greypa
í hann þennan dýrmæta stein.
Wolkonsky gerði það tneð mestu
ánægju.
Þegar stafurinn var fullger og
afhentur keisaranum, rjetti hann
furstanum stafinn og mælti:
»Jæja, kæri Pjetur! Þessi stafur
var yður ætlaður!*
Alexander keisari brosti inni-
lega í kampinn að svip furst-
ans, er reyndi að dylja gremju
sína, þegar hann tók við stafn-
um, en steininn góða Ijet keis-
arinn ekki úr eigu sinni. »Þjer
sjáið nú, vinur, hve mikils þjer
megið yðar hjá keisaranum, og
getið sagt vinum yðar frá þessu
atviki til sannindamerkis!% máelti
Alexander. En um þetta hafði
furstinn vit á að þegja.
Hver er hseð
hafbýlgjunnar?
Særannsóknamaðurinn Vaughan
j Cornish hefur nýlega gert margar
mælingar, til þess að fá skorið úr
þeirri spurningu, sem mjög hefur
verið um deilt: Hver er hæð bylgj-
unnar? Hann heldur því fram og
þykist geta fært sönnur á mál sitt,
að bylgjurnar á Atlantshafinu norð-
an til verði aldrei hærri en 43 fet,
nema þegár tvær bylgjur mælast,
þá verði hæðin 59 fet. Bylgju-
breiddina, þ. e. bilið frá einum
bylgjutoppi á annan, telur hann
vera um 400 fet á Atlantshafinu.
Aðrir særannsóknamenn þykjast hafa
mælt allt að 660 feta bil toppa
á milli. — Bylgjúrnar á Atlantshaf-
inu eru þó ekki hæstar; hæstar
bylgjur eru á hafinu fyrir sunnan
Kap horn og sunnan við Góðra-
vonarhöfða, þar hafa sjest bylgjur,
sem mælst hafa 1100 fet toppa á
milli.

UTAN AF LANDI
Rafmagnsstöðvar
eystra.
í haust hefur rafmagnsfræðingur
Halldór Guðmundsson verið að koma
upp rafmagnsstöð handa þurpinu
Vík í Mýrdal og hafði hann lok-
ið því verki í október í hanst. Til
framleiðslu rafmagnsins er höff
12 hesta gangvjel, knúin al
vatnsaflf úr Víkurá. Heíur verkiö
allt kostað um 8000,oo kr. og á
hreppsfjelagið fyrirtækið og selur
notendum rafmagnið en leiðsla
er f hvert hús í þorpinu og hefur
virðst svo sem hús og menn hafi
iekið allmiklum stakkaskiftum við
svo góða unibót.
Notaðir eru nú rúmlega 200 Iamp-
ar (16 kerta), en stöðin er gerð við
vöxt og getur framleitt um 400
lampa ljós.
Þegar Halldór hafði lokið þessu
verki, for hann til Þykkvabæar til
Helga bónda Pórarinssonar, til þess
að koma á hjá honum raflýsingu
og rafhitun á bæ hans. Er Helgi
hinn mesti áhuga og dugnaðarmað-
urum allar framfarir. Þar setti Hall-
dór upp rafinagnsstöð með tveggja
hesta afli og var vatn tekið til að
reka hann úr lindum skamt frá
bænum. Er rafmagnið notað þar
bæði til ljósa og hitunar, svo sem
fyr segir; og mun þetta fyrsti bónda-
bærinn á landinu, sem hefur fengið
sjer rafmagnshitun.
Stöð þessi kostaði 2000 krónur
og fjekk bóndi 10°/0 af þeirri upp-
hæð sem styrk fra f Búnaðarfjelagi
• Islands <vegna hitunarinnar, sem því
þótti mikils um vert að reynd væri.
Þar sem að einkar vel hefurtek-
ist að koma upp stöð þessari þrátt
fyrir ýmsa örðugleika, svo sem slæma
veðráttu, má búst-við að mjög mörg
heimili, sem hafa hentugt valnsafl
verði 61 að fá sjer rafmagnsstöðvar
á næsta sumri.
ÁTTþÆTTINGUR.
(Áttmælt.)
Stormur ærir. Kólna klœr.
Kviðir bærinn. Vetur hlær.
Sá sem botnar best þessa vísu
og sendir botninn ásamt 25 au.
á afgr. Vísís fyrir kl 3 næstkomandi
föstudag, fær að verðlaunum allt
fjeð, sem þannig kemur inn og auk
þess mynd af Jóni Sigurðs-
syni í umgjörð. — Botninn kem-
ur í sunnudagsblaðinu og skal vinn-
andi þá vitja verðlaunanna.
Palladómar.
--- Frh.
1912 gerðust þau tíðindi, að
Heimastjórnarflokkurinn var niður
lagður, en aftur myndaður flokkur
sá, er Sambandsflokknr nefndist og
ráðið hefur mest á tveim síðustu
þingunt. Er þjóðkunnugt að mark-
mið hans var það, að leita eun eftir,
hvaðasamningskosti Danir vildu unna
oss í sambandsmálinu. Gengu í
flokk þennan hinir sufidurleitustu
menn, end;i íll.a ur rakist og ekki
við alþjóðarhæfi kostaþoðin Dana