Vísir - 05.03.1915, Blaðsíða 2

V l S 1 R
A Austurstöðvunum
varð fljótt furöu rólegt aftur eftir
sigur þann, er Hindenburg vann á
Austur-Prússlandi, og sýtiir það að
Rússar háfa eigi verið uppnæntir,
þótt þeir mistu 50 þúsundir, eöa
hvað það nú var. Þessa sigra sína
eiga Þjóðverjar fremur öllu því að
þakka, að þeir eiga hvarvetna járn-
brautir fyrir aftan fylkingarnar og
með þeim geta þeir á svipstundu
þyrlað saman svo mikiun her á
einn stað, að Rússum er alls ó-
kleift að hafa komið þangað nógu
liöi til varnar í tæka tíð. Það er
ekki ný bóla, að þeir verði að láta
þannig undan síga í svip og missi
fjölda iiðs, en eftir nokkra daga
hafa þeir svo aftur náð í nóg lið
til þess, að stöðva framrás óvin-
anna og fylla í skörðin.
Austurríkismenn kunngerðu það
um 20. febr. að þeir hefðu náð
Czernowitz í Bukowina, og hafi þá
Rússar nust það land með öllu.
Þykjast þeir hafa tekið 12 þús-
manna höndum, en Rússar lýsa það
lyg'» °g hafi þeir ekki einu sinni
att þar svo mikið lið.
Sjóhernaðurinn.
Á sjónum má nú einnig tala
um Austur- og Vesturstöðvar. Aust-
urstöðvarnar eru nú í Hellusundi,
þar sem Bretar og Frakkar þykjast
þegar hafa brotið upp útidyrahurð-
imar að Miklagarði. Segist Tyrkj-
um nokkuð á annan veg frá fyrsta
degi þeirrar viðureignar. Segja þeir,
að skipin hafi skotið 600 fallbyssu-
skotum og þó ekki drepið nema
einn mann, en sært annan, og alls
ekki þaggað niður í vígjunum.
Aftur á móti hafi þrjú þeirra orðið
fyrir allmiklum skemdum.
Vestur-stöðvarnar eru kringum
alt Bretland. Nákvæmar skýrslur
um það, hvernig kafbáta-árásirnar
ganga, verða ekki út gefnar fyr en
eftir nokkurn tíma, en síðustu dag-
ana, er Vísir hefir blaðafregnir frá,
hefir verið að smá fréttast um skip,
er skotin hafa verið í kaf. — Svar
Þjóðverja við orðsendingu Banda-
ríkjanna þykir blöðum (Bretavina)
þar í landi harðla ósvífið. Segja,
að það þýði í fám orðum sagt, að
Þýskaland ætli eigi að láta stjórn-
ast af meginreglunum fyrir hernaði
siðaðra þjóða, og önnur segja, að
það sé sama sem að segja öllum
heiminum stríð á hendur. — Bret-
ar hafa svarað orðsendingu Banda-
ríkjanna út af notkun fána hlutlausra
þjóða á þá leið, að þeir hvetji ekki
skip sín til að nota þá, nema í
ítrustu nauðsyn, en með því að
herskip séu skyld til að rannsaka
það, hverrar þjóðar kaupförin séu,
áður þeim sé sökt, þá hvíti öll
ábyrgðin á kafbátunum, ef þeir
grandi hlutlausra þjóða skipum í
misgripum, enda þótt svo reynist,
að eigi sé altaf að marka hlutiausu
fánana. Aftur á móti hefir heyrst
eftir Þjóðverjum, að þeir trúi Bret-
um vel til þess, að sökkva nokkr-
um skipum hlutlausra þjóða vilj-
andi, til þess að geta kent Þjóð-
verjum um þaö og spanið svo
aðra móti þeim. Má þá búast við,
að hvorir kenni öðrum öli slík
»slys« framvegis.
x
Þýsk sprengikúla
springur innan urn breska hermenn.
Meðan legið er í skotgryfjum, eins og ófriðarþjóðirnar hafa
lengst af látið heri sína gera hingað til, eru sprengikúlurnar helstu
og skæðustu vopnin, sem notuð eru. það má vera ónotalegt, að
minsta kosti svona fyrst í stað, að bíða í þessum óvistlegu jarð-
gryfjum og geta átt von á því á hverju augnabliki, að einhver af
þessum helvísku sendingum komi og springi rétt hjá manni og tæti
mann í sundur. — Á myndinni hér að ofan sést eitt slíkt atvik. þau
eru daglegir viðburðir á vígvöllunum.
„Líkræðuskjallið”
Og
Hjalti.
Einhver grímuklæddur guðsmað-
ur, er nefnir sig Hjalta, hefir skrif-
að grein í Vísi (27. f. m.) undir
fyrirsögninni: »Líkræðuskjall«. Er
þar veitst að Sveinbirni skáldi
Björnssyni fyrir kvæði hans »Bakk-
us konungur«, — og mér fyrir það,
að eg lauk lofsorci á kvæðið.
Grein Hjalta er að vísu innihalds-
líti’, en þó vel þess verð, að hún
sé alhuguð. — Hj. talar um »lík-
ræðuskjall« og eftirmæla-oflof, er
hann segir, að við Svbj. berum á
Bakkus látinn. — Eg vil því fyrst
benda Hj. á það, að hvorki í brag
Sveinbjarnar né heldur í téðri grein
minni felst neitt, er geti skilist sem
líkræða eða eftirmæli. Kvæði Svbj.
ræðir einungis um komu Bakkusar,
eðli hans og áhrif, og atför bann-
manna í því, að reka hann í út-
legð. Hitt er okkur Sveinbirni full-
íjóst, að bannmenn munu aldrei
megna að murka lífið úr Bakkusi
gamla, þótt þeir hreyki sér hátt og
Iáti nú alldigurmannlega. Að tala
um »Bakkus heiiinn« er því ekki
annað en venjulegur templaramis-
skilningur.
Ekki munum við Svbj. firtastvið
það, þótt Hj. kalli okkur Bakkusar-
vini. Við erum ánægðir með að
vera í tölu þeirra manna, sem fund-
ið hafa til þeirrar svölunar, sem
Bakkus veitir, og kunna að njóta
heilbrigðra áhrifa hans, — án þess
að spilla velferð sinni eða annara.
Hj. finst sern það »stappi nærri
nöpru háði«, er eg segi, að Bakkus
búi yfir »kærleiksuppsprettu« og
»guðdómseðli«. — Hér kemur það
í Ijós, að honum er líkt farið og
fleiri bannmönnum, að hann á ekki
augu til að Iíta á Bakkus nema frá
einni hliö, þeirri hliðinni, sem of-
stækisfullir vínféndur aldrei hafa
þreyst að núa svertu á.
Til dæmis skal eg geta þess, að
mér er það í minni, þegar aðal-
málgagn bannmanna, »Templar«,
var fyrir nokkrum árum að tína til
nöfn ýmsra látinna ágætismanna
þjóðarinnar, og benda á, hvað miklir
drykkjumenn þeir heföu verið. Þar
á meðal voru nefr.dir þeir Bjarni
Thorarensen, Jón Sigurðsson, Jón-
as Hallgrímsson o. fl. — Enginn
neitar því, að þessir menn hafi neytt
áfengra drykkja, en þó svo hóflega,
að þeir með því hafi glætt og ylj-
að andlega krafta sína, og ef íil vill
kveðið vögguljóð sorgum sínum
o; áhyggjum. — Ekki hygg eg,
að það orki tvímæla, að þessir menn
hafi elskað ættjörð sína, og haft eins
glögt skyn á velferð hennar og
bannmenn hafa nú. — Og allir
unnu þeir þjóð sinni hina mestu
sæmd, hver á sinn hátt — Eg þyk-
ist ekki sýna leiðtogum bannmanna
neina óvirðingu — hvorki þeim
sem lífs eru eða liönir — þótt eg
segi, aö enginn þeirra þoli mann-
jöfnuð við hin fyrnefndu mikil-
nienni, sem lýstu eins og eldstólp-
ar inn á eyðimörk þjóðlífs vors.
Eg veit gerla, að bannmenn eiga
bágt rneð að komast í skilning um,
að hófleg vínnautn veiti styrk eða
gleði, og eg efast jafnvel um, að
þeir vilji viöurkenna þann sannleika.
Það er lönguin viökvæði hjá
bannmönnum, að það sé álit vís-
indamanna, að öll vínnautn sé
heilsuspillandi. En eg leyfi mér að
staðhæfa, að þetta er alls ekki ein-
róma álit allra merkra lækna eða
lífeölisfræðinga. — Að neyta eigi
of mikils víns er allur vandinn.
' Eg skal fúslega viðurkenna, að
j æskilegt væri, að ofdrykkja ætti sér
■ ekki staö; En ofdrykkjan er eigi
j víninu sjálfu að kenna, heldur van-
I brúkun manna á þvi, Og hversu
I margt er það ekki i ríki náttúrunn-
í ar, sem getur orðið oss að skaða
við vanbrúkunina, eða ef illa tekst
til. — Ef menn því ætluðu að
fyrirbyggja eða útrýma allri slíkri
hættu, yrðu menn að eiga ráð á
| »að kyrra vindinn og sjóinn*.
Hvaða gagn veita bannlögin þjóð-
inni ? Fyrst og fremst skeröa þau
stórum fjármunalega hagsmuni henn-
ar og auk þess leggja þau óhæfi-
Iega fjölra á frelsi hvers einstaklings.
Þau leiða til fullkominnar þrælk-
unar á því sviði, sem þau grípa
yfir. Ófrelsið og þrælkunin sýkir
aftur hugsunarháttinn og drepur sið-
ferðistilfinninguna. — Þá er það
eitt meðal annars, að lög þessi hafa
grafið ræturnar undan hinni forn-
helgu samkvæmisgleði. — Nú á
það ekki við hér og er ekki lengur
þjóölegt, að syngja veislukvæði Jón-
asar Hallgrímssonar: »Hvað ersvo
glatt*. — Nú er þaö orðiðaðháði
eða guðlasti, að hafa yfir vísuorðin:
«Á meðan drúfna gullnu tárin glóa,
og guðaveigar lífga sálaryl,
þá er það víst, að bestu blómin gróa,
í brjóstum, sem aö geta fundið til«.
Skáldið tekur það fram hér, að
drúfnatárin (vínið), geti ekki vak-
ið yl í öðrum brjóstum en þeim,
sem geta fundið til. — Ylurinn
nær eigi til stálvarðra sálna.
Eg býst nú við, að Hjalta láti
þetta miður vel í eyrum. — En
það væri ekki ófróölegt aö heyra,
hvernig hann lítursá guðspjallssög-
una um brúökaupið í Kana, þegar
Kristur sjálfur breytti vatni í vín.
Mér dettur í hug að setja hér tvær
vísur, sem birtust í gamla Kirkju-
blaðinu fyrir mörgum árum, og
hljóða upp á þetta efni. — Þær
eru svona:
»Kristur breytni vatni í vín,
vildi gleðja sig og aíla.
Hver er meining þar um þín,
þetta ráö eða óráð kalla.