Vísir - 04.11.1915, Blaðsíða 2

V i S 1 R
Mikið úrval af
Skinn-
hönskum,
af ýmsum litum, bæði
svörtum og hvítum, komu
með síðasta skipi.
Kr. 2,oo parið
VISIR
Afgreiðsla blaðsins á Hótel
Island er opin frá kl. 8—8 á hverj-
um degi,
Inngangur frá Vallarstraeti.
Skrífstofa á sama stað, inng. frá
Aðalstr. — Ritstjórinn til viðtals frá
kl. 1—3.
Sími 400,— P. O. Box 367.
Hið víðfræga bleikaða iéreft
á °/2ð pr. m., er komið aftur til
Egill Jacobsen
Bandamenn
og
Balkanrfkin.
Sir E. Grey gefur skýrslu.
Þegar Búlgaría snerist í lið með j
miðríkjunum urðu mörg blöð á j
Englandi til þess að ámæla stjórn- '
málamönnum bandamanna fyrir
slælega framgöngu í liðsbóninni
austur frá. Varð það til þess að
Sir Edward Grey utanríkisráðherra
Englendinga gaf þinginu skýrslu um
hvernig sakir stæðu á Balkan, og
hvað þar hefði borið til tíðinda
síðan styrjöldin hófst. Er skýrsla
þess birt hér bæði af því að það
mun mega telja mála sannast, sem
Sir Edward Grey segir, jafn vandur
maður og hann er að virðingu
sinni, og eins af því að hún gefur
gott heildaryfirlit yfir afstöðu Balkan-
ríkjanna hvers til annars og ófriðar
þjóðanna. Má hún því verða til
skýringar þeirra atburða, sem nú
eru að gerast þar eystra.
Sir Edward Grey mælti á þessa
leið:
— Eg ætla mér ekki að minnast
á hvernig sakir standa á Balkan frá
hernaðarlegu sjónarmiði, heldur ein-
I Skoðið
óbleikjaða
g Léreftið
■ kjá
ungis hvernig þar horfir við frá
sjónarmiði stjórnmálamanna. Eg
hefi orðið var við, að misjafnir
dómar hafa verið lagðir á það
hvernig farið hafi verið meö utan-
ríkismálin sföan styrjöldin hófst,
einkum þó í sambandi við Balkan-
málin. En eg ætla mér ekki að
fjölyrða um þá dóma; þó ekki fyrir
þá sök, að ekkert gagn geti verið
að því aðræða um aðfinningarnareða
að eg kunni engin svör við þeim,
heldur af því, að á þessum tímum
eru vandkvæði á að ræða þau mál.
Eg mun því að eins gefa stutt yfirlit
yfir hver hefir verið aðalstefna vor
bandamanna í Balkanmálunum síðan
ófriðurinn hófst.
Reynt að takmarka
ófriðinn.
í ófriðarbyrjun var Serbía eina
ríkið á Balkanskaganum, sem þátt
tók í ófriðnum, og vildum við þá
ekki að ófriðurinn breiddist út til
fleiri landa. Við reyndum ekki til
að fá fleiri þjóðir þar eystra í ó-
fiiðinn. Ef við hefðum fengið eitt
ríkið í lið með okkur, þá gat það
orðið til þess að koma ófriði af
stað við annað ríki og hefði þá
ófriðarsvæðið færst út að nauðsynja-
lausu og engum til gagns.
Við lofuðum þess vegna Tyrkjum
því strax í ófriðarbyrjun að lönd
þeirra skyldu ekki skert, þegar friður
væri samin ef þeir sætu hjá.
Tyrkir ganga f ófriðinn.
Þegar Tyrkir komu til sögunnar,
gjörbreyttist ástandið. Satt er það
að vísu, að Tyrkir stóðust fortölu
Þjóðverja um stund, en þegar þýskir
foringjar neyddu tyrknesk herskip
til að skjóta á rússneskar hafnir og
skip tilefnislaust og án þess að gera
aðvart um það, þá gat ekki hjá því
farið að til ófriðar drægi og þá
voru bandamenn lausir allra mála
við Tyrki.
Þetta var fyrsta breytingin. Við
og bandamenn okkar tókum þá að
vinna af alefli að því að koma á
sátt og samlyndi milli hinna Balkan-
ríkjanna. En því varð ekki til leiöar
komið nema með því að hægt væri
að uppfylla sanngjarnar vonir og
óskir allra Balkanríkjanna, þar á
meðal Búlgaríu. Til þess að koma
á góðu samkomulagi þurftu þjóð-
irnar, hver um sig, að láta nokkuð
af hendi rakna og við beittum öil-
um áhrifum okkar til þess að fá
samþykki þeirra. Því fór miður, aö
sökum forns fjandskapar var Iangt
frá því gott samkomulag milli
Balkanríkjanna, og það var því ólíku
léltara að auka fjandskap milli þeirra
og deilur, heldur en að sætta þau
og koma þeim í bandalag.
Að óvilja þjóðanna.
Eg hefi þá skoð'm, að ekkert
hafi getað orðið til þess að Balk-
anríkin hefðu gert bandalag með
sér í stað þess að berast á bana-
spjótum, annað en það, að banda-
menn hefðu fullkomlega haft tögl
og hagldir á vígvöllunum í Evrópu
síðastliöna mánuði. Það eru þjóð-
höfðingjarnir stjórnirnar í Þýskalandi
Austurríki og Ungverjalandi og
Búlgaríu — þjóðhöfðingjarnir og
stjórnirnar — sem hafa fengið því
áorkað að Balkan er kominn í bál.
Okkur var gefið í skyn, að til
þess að koma á bandalagi milli
Balkanríkanna þyrfti Búlgaría aö fá !
tilslakanir einkum í Þrakíu og
Makedoníu. Bandamenn voru fús-
ir á að gera alt sem í þeirra valdi
stæði til þess að uppfylla óskir
Búlgarfu. En til þess að fá sam-
þykki serbíu og Grikklands til þess-
ara tilslakana var nauösynlegt aö
Búlgaría gengi í ófriðinn gegn
Tyrkjum. Með öðrum oröum, ef
Búlgaría átti að fá óskir sínar og
vonir uppfyltar, þá þurfti hún að
leggja fram sinn skerf til þess að
að óskir og vonir nágrannaríkja
hennar rættust, nágrannaríkjanna,
sem slaka áttu til við hana.
Eg þarf ekki að skýra gjör frá
í hverju þessar óskir og vonir
þjóðanna voru innifaldar. Það er
nóg að geta þess, að það sem við
töldum sanngjarnar vonir og óskir,
voru í aðalatriðunum bygðar á því,
að menn af sama þjóðflokki og
sömu trúarskoðunar, gætu samein-
ast því ríki og komist undir þá
stjórn, sem þeim væri geðfeldust.
Meðan á þessum samningurn stóð,
komumst vér á snoðir um að mið-
ríkin buðu Búlgaríu meiri hlunnindi
fyrir að sitja hjá, heldur en banda-
menn gátu með nokkurri sanngirni
boðið henni, jafnvel fyrir það að
ganga í líð með þeim.
Eg hefi séð því haldið fram ný-
lega, að enginn leynisamningur sé
milli Búlgaríu og miðveldanna. Eg
veit ekki hvort þetta á að skiijast
svo að ekkert samkomulag, ekkert
loforð og engin skilyrði séu sett
milli miðveldanna og Búlgaríu.
Það er til of mikils mælst að ætla
Kaupið ekki
Bróderingar
fyr en þér hafið
skoðað þær
hjá
^aco^setv.
að fá mann til aö trúa því, að
Búlgarar, sem miðveldin höfðu lofað
öllu fögru fyrir að sitja hjá, hafi
fengist til að grípa til vopna án
þess að hafa fengið loforð um
eitthvað. Hver svo sem þessi loforð
miðveldanna eru, þá hljóta þau að
koma niöur á nágrönnum Búlgaríu
án þess að þeir fái nokkuð í aðra
hönd. Milli Rúmeníu og okkar
hefir verið fullkomin vinátta meðan
á þessum samningum hefir staðið.
Rúmenía hefir haft einlægan vilja
á að samkomulag gæti komist á
milli nágrannaríkjanna á Balkan;
og hefir hún ætíð verið fús til þess,
eftir því sem okkur hefir verið
skýrt frá, að styðja að því viö ná-
grannaríkin, að sátt og samlyndi
kæmist á. Frh.
Danir banna sölu
á skipum úr landinu.
—o—
f októbermánuði var bannað að
selja dönsk skip úr landinu. Ekki staf-
ar bann þetta af því, að skipastóll
Dana haf minkað nú síðan ófriöur-
inn hófst, þrátt fyrir tundurdufl og
kafbátahernað. — En stjórnarvöld-
in þóttust sjá einhverja ískyggilega
fyrirboða þess, að skipastóllinn
myndi minkaað mun í náinni framtíð.
Eftirspurn er mikil eftir skipum
og verðiö hækkað um meira en
100 prct. T. d. var gufuskipafélag-
ið Scandia búið aö semja um sölu
á tveim skipum til Noregs og áttu
þau að osta 800 þúsundir og
750 þús., en þegar þau voru bygð,
j árin 1908 og 1909, kostuöu þau
samtals 710 þús. kr. En í reikning-
um félagsins eru þau riú talin
421570 króna virði. Hagurinn við
sölu þessara skipa hefði því orðið
nær 1 miljón 130 þús. króna.
Mikið úrval af alskonar
Mynda-
römmum
Og
myndir í römmum,
nýkomið.
3ae°^5etv*