Vísir - 25.06.1918, Blaðsíða 2

V IS i R
Eg hefi ennþá dálítið
eftir* af hinum mjög eít-
irspurðu öönsku Hafragrjón-
um (nývölsuð frá Svend-
borg), einnig Bygggrjón og
Semoulegrjón (án seðla),
Barnamjöl o. s.frv.
Sími 586.
Sören Kampmann.
Opinber bólusetning
fer fram i Barnaskólanum
þriðjudag 25. og miðvikudag 16. þ. m. kl. 4—71/* e. k.
Þriðjudag mæti börn úr Austurbænum niður að Smiðjustíg.
Miðvikudag mæti böm úr hinum hiuta bæjarins.
Bólusetningarskyld eru börn 2—5 ára og 12-14 ára, semekki
hafa verið bólusett með árangri.
Héraðslæknirinn.
Þvottalaugarna r.
Framvegis er börnum yngri en 14 ára stranglega bannað að
koma inn á bið umgirta svæði við þvottalaugarnar og bafa um-
sjónarmennirnir fengið skipun um að vísa undantekningarlaust
öllum börnum burt þaðan, jafDvel þótt þau sjeu í fylgd með full-
orðnum.
Borgarstjórinn i Reykjavík 24. júní 1918.
KL. Zimsen.
Uppskipu na r bátur.
Lítill sterkur uppskipunarbátur óskast keyptur. — Talið við
O. Benjamin sson.
Sími 166.
V IS IR.
Aígrsiðila bkSnIms i Aialitmt
14, opm fsá kl. 6—8 á bvírjnH* d«gi,
Skrifsíofo 4 sasaa sfoð.
Simi 400 P. O. Box 067.
Ritstjöíina til viðtftl* írá kl. 2—8.
Pr«iítsmifijan 4 Langavog 4,
simi 183,
AtiglýsiagUM veitt mðtúka i Laaöi.
stjömuaai sftir kl. 8 á tviildin.
Anglfsingaverð: 50 sor. hver en.
dáikt 1 fðtærri 'augí. 5 anra orð» i
snfenglýslnguaí naeá óbwyttn letri.
Ræða
Árna Pálssonar
kvennadaginn 19. júni 1918.
Um kvenfrelsið bafa verið skift-
ar skoðanir og svo er enn. Um-
ræðurnar um það mál eru ekki
ennþá útkljáðar og í fæstum
löndum álfunnar befir kvenfólkið
enn þá fengið full pólitísk réttindi.
Það er nú að vísu engin furða,þótt
konur sætti sig eigi sem best við
slíkan ójöfnuð, því að það virð-
ist hart lögmál, að vitrasta og
besta konan bafi eigi jafnrétti
við heimskasta og auðvirðileg-
asta karlmánninn. En þó bafa
vitrir menn séð mörg missmíði á
pólitiskum kröfum kvenna og
allri kvenréttindabreyfingunni. —
Út í þá sálma ætla eg þó ekki
að fara hér, því að til þess væri
staður og stund illa valin. Enda
er nú málið útkljáð vor á meðal
með fullum sigri kvenþjóðarinn-
ar. Og þess vegna vil eg held-
ur tala fáein orð um bitt, bver-
jar vonir maður gerir sér, eða
öllu beldur, bverjar vonir maður
r e y n i r að gera sér um afskifti
kvenna af þjóðmálum.
Sú röksemd, sem mér befir
heyrst að kvenfólkið bafi einna
oftast beitt fyrir sig í umræðun-
um um þetta mál, hljóðar svo:
„Yið reynumst þo aldrei lakari en
karlmennirnir11. Eg vil nú játa,
að fram á síðustu stundir hefi
eg verið talsvert vantrúaður á,
að þessi staðhæfing væri á rök-
um bygð. En nú treysti eg mér
ekki til að mótmæla henni. Eg
held, að málum vorum væri
ekki teflt í óvænna efni, en þeim
er nú, þótt þau væru eingöngu í
kvenna böndum. En þar með er
nú í rauninni ekki mikið sagt. Og
hdst vildi eg geta staðið bér og
fullyrt með öllum sannfæringar-
innar krafti, að kvenfólkið mundi
reynast miklu vitrara, víðsýnna
og vandara að virðingu sinni,
heldur en karlmennirnir. Því að
þess væri þörf.----
Hið fyrsta þjóðmálefni, sem
íslenskar konur létu til sín taka,
var landsspítalamálið. Það var
nú ekki vonum fyr, að farið var
að vinna að því, að koma svo
sjálfsagðri stofnun á laggirnar
bér á landi, enda befir alment
verið litið svo á, að konur befðu
ekki getað valið sér veglegra
verkefni og sjálfum þeim sam-
boónara. Og einmitt nú á þess-
um dögum er BÓrstök ástæða til
þess að þakka konum fyrir, að
þær hafa tekið þetta mál í sínar
hendur, því að af því ætti mað-
ur að mega álykta, að íslenskar
konur iíti svo á, að landið geti
ekki verið án lækna og læknis-
dóma. En svo sem kunnugt er,
ex-u nú sem stendur skiftar skoð-
anir um það meðal karlmann-
anna, hvort við böfum ráð á að
launa lækna, — bvort við böf-
um ráð á að berjast móti pest-
um og sjúkdómum. Nú er því
gott til þess að vita, að kven-
félkið virðist einbuga um, að
pestin megi eigi bafa bér frið-
land, að það vill berjast á móti
sjúkdómunum, en eigi með þeim.
Út af þessu dettur mér í hug,
að til eru sjúkdómar, sem engin
líkindi eru iil að iæknaðir verði
á binum fyrirhugaða landsspítala.
JÞað eru til kvillar, sem eg kann
ekki með orðum að lýsa, —
kvillar, sem pína seint og hægt
og í þaula, eru að jvísu ekki bráð-
drepandi, en banvænir þó, ef þeir
eru ekki læknaðir í tíma. Þess
er ekki að dyljast, að margir
menn — og eg er einn af þeim —
líta svo á, sem þjóðlíf okkar, og
sérstnklega pólitikin, þjáist af
slíkum kvillum. Eg verð auð-
vitað að tala bér nokkuð óákveðn-
um og almennum orðum. En
ef eg á af sjálfum mér að segja,
þá finst mér að eg daglega andi
að mér pestarlofti. Hreinlætið
er komið á svo lágt stig í ís-
lenskri pólitík, að við slíkt er
ekki unandi stundinni lengur.
Og nú er spurnin: Getið þið
konur ekki komið til skjalanna?
Það er ykkar að sjá um brein-
lætið á beimilunum. Getið þið
nú ekki veitt hi’einum og bress-

Enðarnýið
Islensku fánana
j áðar en sendinefndinkemur S
Allar stærðir fást bjá
iEgillJacobsenj
andi loftstraumum inn í Alþingis-
búsið? Þar inni er loftið ekki
beilnæmt sem stendur. Og þó
tekur út yfir, að margir karl-
mennirnir, bæði utan þings og
innan, eru orðnir svo samdauna
óloftinu, að þeir finna ekki ti
þess. Látið þið konur nú sjá,
að kvenfrelsið sé meira en nafn-
ið eitt!
Það er sagt að konan móti
karlmanninn, og með því er
meint, að karlmenn hafi ósjálf-
ráða tilhneigingu til þess að
semja sig að vilja kvenna, til
þess að tileinka sér þá eigin-
leika, sem þeir vita að konur
gangast fyrir. Á hinum miklu
söguöldum íslands gengust kon-
ur mest fyrir því að karlmenn
„béldu sæmd sinni“. Bergþóra
unni sonum sínum mikið, en
hún befði aldrei fyrirgefið þeim,
ef þeir befðu , riðið til alþingis
og hegðað sér þar eins og fífi
og vanmenni.
Hinn mikli rithöfuudur dr.
Georg Brandes talar á einum
stað um mismunandi kosti og
ókosti kvenna í ýmsum löndum
álfunnar. Hann álítur að slaf-
neskar konur, sérstaklega pólsk-
ar, sóu öðrum konum fremri.
Hann segist bafa þekt pólskar
konur, sem ekki leyfðu karl-
mönnum, sem þeim voru nár
komnir, að koma í augsýn sína,
ef þeir böfðu svívirt málstað föð-
urlands síns með eigingjarnri eða
auðvirðilegri framkomu. Hann
segir, að þær þær dæmi vægar
um breyskleika manna en aðrar
konur, en harðar um klæki. Á.
þennan hátt getur konan unnið
krafta-verk, því að vitanlega
þolir karlmaðurinn fyrirlitningu
annara karlmanna, en þó ver
fyrirlitning kvenna.
Eg verð að gera þá játningu,
að eg hefi í raun og veru enga
trú á atkvæðisrétti kvenna. En.
eg ann þeim að bafa bann, e£
þær kæra sig nokkuð um bann.
Enn þá síður befi eg þó trú á,
að nokkuð gott hljótist af, ef
kvenfólk tekur upp á því að
semja sig að siðum karlmanna
og stæla þá. Það skyldu konur
varast sem beitan eldinn. En
hitt er og á að vera þeirra verk,
að ala upp karhnanrilega eigin-
leika í karlmönnunum sjáljum.