Vísir - 19.07.1918, Qupperneq 3

y iiu 2
Gasg eymir
(kolsýruílaska)
ösls.ast keypt.
seru samuinganeíndirnar höfðu
komist að, Einn nefndarmaður-
inn danski, E. J. Borgbjerg,
skýrði frá því á alþýðuflokks-
fundi í fyrradag, að samnings-
uppkast nefndanna hefði verið
samþykt á þingi með 38 atkvæð-
um, en 2 þingmenn hefðu ekki
greitt atkvæði. Eru það sannar-
lega glæsilegar undirtektir, enda
bjóst ræðumaður ekki við þeim
eins góðum í Danmörku.
Yfirleitt er það almenningi
kunnugt, að þessu mikla vanda-
máli er nú þannig komið, að vér
megum vel við una, þó að ef til
vill hefði mátt á betra kjósa í
einstökum atriðum. í aðalatrið-
um mun kröfum vorum fullkom-
lega fullnægt.
En hvað kemur það því niáli
víð, hvort stjórnin á að sitja
áfram að völdum eða ekki? Er
núverandi stjórn ekki öldungis
jafn óhæf þrátt fyrir það ? Eru
axarsköftin, sem hún hefir fram-
ið, minni eða afsakanlegri fyrir
það ? Er ekki sami voðinn fyrir
höndum í framtíðinni, ef þessi
stjórn á að fara með völdin lengi
enn?
Ef nú svo væri, að að ein-
hverju leyti mætti þakka stjórn-
inni það, hvernig þessir sainn-
ingar hafa tekist, þá mætti ef til
vill líta svo á, sem hún hefði
að einhverju leyti bætt fyrir af-
brot sín. Þó yrði nauðsynin á
stjórnarskiftum engu minni fyrir
því.
En nú er því alls ekki að
heilga^ að stjórnin hafi átt nokk-
m'n þátt í þyí, hvernig samn-
ingar tókust. Hún kom þar
hvergi nærri, p>að Var alment
álitið heillavænlegast, að hún
ætti þar engan þátt í. Og það
var áreiðanlega vel og viturlega
ráðið, að láta hana ekki koma
þar nærri.
En hvers vegna ættu þessir
samningar þá að hafa styrkt
hana í sessi? Það er þá að eins
þessi „Fróða-friður“, sem sumir
menn álíta að þurfi að ríkja í
landinu vegna samninganna, sem
getur gert hana friðhelga. En
sá friður er illur, því að hann
er bygður á yfirdrepsskap.
Bót er það í máli, að úr þessu
getur varla liðið langur tími, áð-
ur en stjórnin og hennar fylgi-
fiskar verða að ganga fyrir dóm-
stól þjóðarinnar.
Það er fullyrt, að annað auka-
þing muni verða haldið í haust,
ef til vill í septembermánaði, til
þess að ræða samningana við
Dani til fullnustu. Verði þeir
samþyktir á þinginu og í ríkis-
þingi Dana, þá verður að fara
fram þjóðaratkvæðagreiðsla um
þá hér á landi. En jafnframt
verður að gera breytingar á stjórn-
arskránni og leysa úpp þing og
ættu þingkosmngar þá að fara
fram um leið og þjóðaratkvæða-
greiðslan.
Þá á þjóðin að kveða upp dóm
sinnyfir þessari skakkafallastjórn’,
sem nú situr og setið hefir alt
of lengi, landinu til háðungar og
skaða. f?á verður hún að ryðja
þeim mönnum úr þingsætunum
sem hafa látið klijkufylgi og
stéttaríg ráða svo atkvæði sínu,
að þeir hafa gegn betri vitund
stutt þá stjórn, sem að allra dómi
hefir margfaldlega brotið af sér
það litla traust, sem örfáir menn
báru til hennar í upphafi.
Frá Hafnarfirði
veturiim 1917—18.
Frh.
Efni erindisins var eitthvað
á þá leið, að bæjarstjórn hlutað-
ist til um að báðir Hafnarfjarð-
artrollararnir yrðu gerðir út og
að bærinn borgaði, að mig minn-
ir, */8 af tapi þvi, er þeir kynnu
að verða fyrir. Enn fremur að
láta smíða róðrarbáta og að ann-
ast sem mest útvegun á öllu,
sem að útvegi lyti. Því næst að
flytja alla annara sveita þurfa-
inenn út fyrir borgarmúrana (það
er á sína sveit) þegar veður og
tími leyfði. Og síðast en ekki
síst var skorað á verkamanna-
postulana að annast um, upp á
alþýðunnar kostnað auðvitað, að
menta alþýðu með fyrirlestrum,
svo að hún yrði heilbrigðari í
kröfum sínum en verið hefði.
Annars vísa eg þeim, sem sjá
einhverja missmíði á lýsingu er-
indisins, til dagblaðsins Yísis, þvi
að þar var það orðrétt að eg
hygg frá flytjendunum.
Framkvæmdirnar urðu svo þær,
að tveimur fyrri atriðunum var
vísað til efri déildar bæjarstjórn-
arinnar til framkvæmda, og var
henni falið að útvega kol hjá
landsstjórninni og að auka lyst
hlutaðeigandi útgerðarfélaga til
þess að gera togarana út upp á
væntanlegan' styrk bæjarins og
sýnilegt tap, því það hafði verið
prédikað öllum lýði af útgerðar-^
mönnum, að þótt kol jafnvel
fengist fyrir ekki neitt, þá væri
saltið það/ dýrt, að það borgaði
sig alls ekki að gera út.
Nú svona fór það, að togar-
arnir „gengu“, og að reiknings-
fróðir, en kannske um leið ill-
gjarnir menn, telja að þeir muni
hvor um eig hafa grætt 40—EO
þús. krónur. Heilir 4 róðrar-
bátar voru bygðir, vist tveggja
manna för að stærð, og seldir
strax mönnum, sem flestir voru
eítir sögn heldur vel efnalega
sjálfetæðir, gegn því að bærinn
stæði í ábyrgð fyrir upphæðinni,
þar til þeir væru færir um að
borga þá að fullu. Þess skal
getið, að tveir af bátunum voru
smíðaðir í Reykjavík, til þess að
íþyngja ekki hafnfirsku báta-
smiðunum um of með vinnu.
Hér skal ekkert um það rætt,,
hvar þeir fulltrúar hafa ætlað að
270
271
272
stofunni minni og horföi á skuggalegu franv
hliðina á liúsinu, sem hinir leyndardómsfulh:
atburðir höfðtl orðiö í. En þás var enn mann-
laust og' lokað og tjöldin voru dregin fýrii
Shiggana.
Kvöld eitt fór eg' að finna Millmann í Scot-
land Yard og sag'öi hann mér þá frá því eina.
sem lögreglan haföi lcomist á snoðir um í
sambandi viö þetta leyndardémsíulla mál.
• A ið sendum myndina af manninum. sem
tlauður fanst heima hjá yður, Vesey læknir,
t'l lögieglunianna víðs vegar um Norðurálf-
una, sagöi hann, „og kannaðist lögreglan í
I liest við myndina, þótt undarlegt mætti heita.
Nítfnið, sem- stóð á miðanum,^ sem fanst í
vpsum hans, var ekkert gervinafn og er því
sennilegast, að hann háfi heitifi Enricó Spínóla
og vei ið ítalskut að jijóðerni, en búinn að
avinna sér borgararéttindi í Austurríki. Hann
'Ullarkaupmaður Og átli Iteima í Sarajevo,
lofuðstaö Bosníu, og hafði veriö þar borgar-
stjon alt þangað til aö Bosnía var innlimuð
í Austurríki £vr;,. „ , ,
•>lu nokkrum arum. eins og
þér munið. og sem nærri var orgis aö styrf.
aldarefni þar eystra. Austiuríki hirti ekki um
mótmæli stórveldanna, en rauf Berlínarsamn-
mginn og kastaði eign sinni á Bosníu og 1 ler-
zegóvínu ]>vert á móti vilja Rússa og Serha."
,,En hvaða erindi átti hann inn i hUs nijtt?“
spurði eg.
William le Queux: Leynifélagið.
,.1’að getum viö ekkert um sagt. Lögreglan
i I riest var mjög óákveðin i svörurfl sínum
og greinargerð, en þó skilst mér, að hún hafi
éinhverra hluta vegna haft sérstakar gætur
á honum. Skýrir hún svo frá, að ]>egar Spínóla
hafi farið frá Aústurríki, þá hafi hann lagt
lag sitt rrið mann nokkurn, Mikal Chiquard að
nafni, sem átt-i heima í Camliridgestræti. Eg
sneri- mér þangað undir eins. en hafði ekki
annað upp úr því, en að mér var sagt, að
Chiquard Jiessi væri farinn til meginlandsins
fyrir hálfum mánuði.-
,,Og hvað svo?“
„Eg reyndi að fá frekari iqjplýsingar um
Chiquard í Triest, en gat næsta litið fræðst
um hann. Virtist hann ekki eiga þar sökótt
að neinu leyti, þvi að lögreglan i Triest krafð-
ist jtess hvorki, að hann væri tekinn fastur
og heldur ekki þess, að hann væri fenginn sér
í hendur, en þetta er í stuttu máli alt ]iað,
sem við höfum getað grafið-upp.“
„En hver var ]>á ungi maðurinn, sem myrt-
nr var í húsi frú Kynaston?“
„Það er óráðin gáta enn sem komið er.
Spínóla hefði sjálfsagt getað frætt okkur um
það, en nú er liann því miður ekki lengur til
frasagna. Þaö mál er alt salnan mjög flókið
og' hefir leynilögreglan hérna gert sér alt far
tttn að greiða úr því, en ekki tekist það n«nv
að mjög litlu leyti.“
Sjálfur varðist eg allra frétta um þessi mál,
eiils og eg hafði lofað prinsessunni, og gat
þess að eins lauslega, að eg hefði verið á
ierðalagi í einá eða tváer vikur til þess að lyfta
mér upp. Að öðru leyti gaf eg engar skýring-
ar á þessum atburöum og sagði hottum ekki
eintt sinni hvaða kynni eg hefði haft af Chi-
qttard og ekki heldur af brögðum þeim, sem
eg hafði verið beittur.
„Triest er auðvilað í Austurríki." sagöi eg
eins og út í loftið, „en hver er yfirmaður
leynilögreglunnar ?“
„Hann heitir Mordacq, og er einhver slyng-
asti og hepitasti leynilögreglumaðuriun í allri'
Norðurálfunni. Ef við hérna í'London kynt-
um okkur aðferð hans og færum eftir henni,
])á gen'gi okkur mun betttr að hafa ltendur
í hári afbrotamannanna, en nú á sér stað.“
„Er hann ])á svo tiltakanlega slóttugur ?“
„Já, þaö er hann sannarlega. og nafnið éitt,
Mordacqs nafnið, er nægilegt til þess að skjóta
hverjum meðalfanti i Austurríki og Ungverja-
landi skelk í bringu, skal eg segja yður, lælínir
góðiir. \ iö dáumst að aðferð hans og bragð-
vísi og reynutu að líkja eftir honunt að svo
mikltt levti sem okkur er liægt. Undir stjórn
hans og ttmsjón er lika leynilögreglufyrir—
komulagið í Aústurríki, bæði að þvi er snertir
almenna glæpi og pólitísk samsæri, citt hið
allra íullkomnasta og álirifamesta, sem nú