Vísir - 16.08.1919, Blaðsíða 2

VlSIR
IflWkrHaNi
hafa fengi3 ná með Botníu:
nýiar gular kartöflur.
S Regokápnr yj
og
2 Regohlíiar
nýkomDar.
EgrlII Jncobsen ^
?y//n\v&
.Inniloknnin.1
Visir gerði „opingáttarstefnu"
Lögréttu að umtalsefni á dögun-
um, og væntanlega gefst tækifæn
til þess að víkja betur að þvi efni
síðar, en rétt er að rannsaka fyrst
þá stefnu, sem Lögrétta kallar
„innilokunarstefnuna".
Lögrétta hóf mál sitt unv þá
stefnu á þessa leið:
„Sú skoðun lætur nú allmikið á
sér bera, bæði i ræðum ýmsra
þingmanna og i blaðagreinum, að
það sé íslensku þjóðinni lífsnauð-
svn, að loka sig sem mest inni.
bægja frá sér erlendum áhrifum.
erlendu auðmagni og erlendun.
starfskröftum." — Og síðar í
greininni: „Svo rennur loks upp
sá tími, aö nóg fé er í boði til þess
að beisla fossana. I'.n ]>á verða
margir jafnframt gagnteknir af
hræöslu við fyrirtækin. Föður-
landsástin logar úpp i þeim og
brennir burt allar hugsanir um
gullsins gæði. Frelsishetjurnar
fórna höndum og biðja drottinn að
vernda landið .... láta ekki útlent
gull komast þar að o. s. frv.“
Þessi lestur blaðsins er ein ó-
sannindakeðja frá upphafi til enda.
Það hefir hvergi komið fram i
ræðum þingmanna né i blaðagrein-
um, að þjóðin eigi að loka sig al-
gerlega inni fyrir „erlendum áhrif-
v.m, erlendu auðmagni og erlenduni
£tarfskröftum“. Sú ,,stefna“ er tu
orðin í Lögréttu: blaðið l>erst við
sinn eigin skugga. þegar ]>að ham -
ast gegn henni. En, því fer nú bet-
ur, að þeir menn eru til i landim.,
sem hugsunin un> „gullsins gæði“
hefir ekk> gert starblinda á alt
annað. eins og ritstjóra Lögréttu.
Vér þurfum að fá er]end áhrif,
erlent auðmagn og jafnvel erlenda'
starfskrafta inn i landið, en ]>ó
þannig að eins, að vér höfrjm vfir
tökin i vorum höndum. „Gullsrns
gæði“ verða þjóðarböl, ef þjóðin
er seld í ánauð erlendra auðkýf-
inga eða gróðabrallsfélaga. en er-
lent lánsfé er oss nauðsynlegt ti!
]>ess að bæta atvinnuvegina. Vér
höfum dæmið fyrir oss, þar sem
er sjávarútvegurinn. Hann hefir
umskapast á síðari árum „tynr
íramsýni og áræði einstakra dugn-
sðarmanna'1, sem bvrjuöu fvrir-
tæki sin með erlendti lánsfé. —
F.n, ]>essir „einstöku dugnaðar-
menn", sem hér hafa verið að
verki, hafa þó ekki þurtt að sævja
verkamenn til útlanda: þeir hafa
komist af með ]>að vinnuafl, sem
til var í' landinu. Þó að framleiðsl-
£.n hafi margfaldast, þá hefir ekki
þurft að fjölga starfsmönnum at-
vinnuvegarins að sama skapi, ein-
mitt vegna þess, að „erlendar fram -
kvæmdir hafa verið hafðar til fyr-
] irmyndar." Ef eins væri farið að
] í landbúnaðinum, nnmdi árangur-
inn verða sá sami, án ]>ess að fjölga
jiyrfti vinnumönnunum. En til þess
þarf „aræöi" til að taka erlendar
framkvæmdir til fyrirmyndar, ]>. e.
meiri vélavinnu og meirj ræktun.
Og til ]>ess þarf vitanlega lánsfé.
sem engum kemur til hugar að
amast við; ]>að kom lieldur ekki
nokkrum manni til hugar, að air.-
ast við því, að erlent lánsfé væri
fengið til að koma í framkvæmd
þeim umbótum, sem gerðar hafa
verið á sjávarútveginum.
: Stóriðnaðurinn, sem rætt er um
að koma líér upp í sambandi við
„beislun fossanna", kemur ]>essu
máli ekkert viö. Landsfólkið hefir
ekki dreymt neina „fagra drauma"
tint ]>að, að hingað mundu koma
útlendir auðmenn mcð útlendan
skríl, til þess að „gera sér mat“ úr
fossunum. Þaö hefir ef til vill
dreymt um það, að fossarnir gætu
orðið landinu gullnámur, en stór-
iðnaður úílendinganna stpfnir ekki
aö því marki, heldur að því, að
raka fé út úr landinu. Þó að amast
sé við þessum stóriðnaði, þá 'er
það ekki aí hræðslu við erjent
lánsfé, eins og Lögrétta iætur í
veðri vaka. Hér er ekki um neitt
1 á n s f é að ræða ; það er ekkert
„fé i 1> o ð i, til ]>ess að beisla foss-
ana". Útlendingarnir, sem vilja fá
að hagnýta sér vatnsafliö okkar
eru ekki að bjóöa fram neitt fé, og
! ramkvæmdir þeirramynduáengan
hatt geta orðjð landbúnaðinum til
viðreisnár, heldur til niðurdreps.
„Innilokunarmennirnir", sem
Lögrétta kallar svo. myndu ó-
liræddir við* að fá erlent lánsfé til
að „beilsa fossa“ i landsins þarfir,
ti! þess að framleiða afl lil véla-
: reksturs fyrir landsmenn, og efi-
j ingar landbúnaðarins. Þvi til sönn-
unar má benda Lögréttu á það,
i sem hún sagði nýlega sjálf frá, að
I Bjarni Jónsson frá Vogi flutti á
síðasta þingi frv. um að taka. 20
milj. kr. lán til að virkja Sogiö.
„Lögrétta" heldur því fram, að um
það geti „varla veriö að ræða í al-
vöru". Og vitanlega kemur helditr
engum til hugar, að ]>að verði
framkvæmt fvrir hennar atbeina
eða undir forystu þeirra manna,
sem hún leggur mestan ]>ólitískan
átrúnað á, t. d. Jóns Magnussonar.
Það yrðu að vera menn af alt öðru
,,sauðahúsi“, sem trúað yrði fyrir
þeim framkvæmdum. .Menn.
tem aldrei hafa hugsað svo hátt,
að þetta land okkar geti orðið ann-
ið. en verstöð annara þjóða, geta
auðvitað ekki rætt um þaö „i al-
vöim", að slíkum fyrirtækjum
verði hrundið hér í framkvæmd
nema fyrir forgöngu útlendinga.
Það var nýlega sagt frá því her
í blaðinu, að hérað eitt í Noregi
hefði komiö sér upp raforkustöð,
sem áætlað var að myndi kosta
40 milj. króna. í þessu héraði
niitnu vera álíka margir íbúar og'
á íslandi. Hvers vegna skyldu ís-
lendingar þá ekki geta komið sé>'
upp slíkri stöð ?. Hvers vegna „get-
ur varla verið um það að ræöa .
alvöru?" Slik stöð myndi áreiðan-
lega nægja landinu í bráðina. Hún
gæti orðið gróðafyrirtæki fyrir
landið, og sparað landsmönnum
stórfé og mikla vinnu. Síðan mætti'
færa út kvíarnar smátt og smatt.
eftir því sem þörf landsins krefði
og jafnvel byrja á einhvers konar
„stóriðju“, svo sem áburðarffam-
leiðslu í smáum stíl, aðallega með
þarfir landsins fyrir augum, en e.
1 v. jafnframt til útflutnings. —
Til þessa þyrfti vitanlega að fá
hingað eitthvað af útlendum verka-
mönnum, en stjórn landsins hefði
það þá alt af í hendi sér, aö tak-
marka þann innflu’tning\ Og vit-
anlega verður að fá útlent fé„ til
að hrinda slíku fyrirtæki í frarn-
kvænid; en það ætti nú ekki aö
vera óvinnandi verk að fá þaö, úr
i-ví að unt var að fá 19—20 milj.
; ð láni til landsverslunarinnar.
Þeir „einstöku dugnaðarmenri“.
sem tóku sér fyrir hendnr að
•hefja“ sjávarútveginn „á það s'tig,
að hánn stendur nú jafnfætis sams
konar atvinnurekstri erlendis“,
sem T.ögrétta dásamar svo mjög
og að verðleikum, þeir fóru ekki
þá lerð, að fá útlenda auðmenn til
rð stofna útgerðarfélög með lepp-
mensku-búsetu hér á landi, og réðu
lieldur ekki útlendinga á skij> sTn.
Þeir „tóku lán“ í bönkunum til að
kaupa botnvörpungana, og réðu á
þá íslenska menn. Fyrirtæki þeirra
voru alíslensk og allyr ágóði af
j.eim verður kvr í landinu. „Tnni-
lokunarmennirnir“ vilja fara að
dæmi þessara nranna, en ekki hafa
ieppmensku-fyrirkomulagið.
En innlendir menn eru ]>ess varla
megnugir, að hrinda slíkum fyrir-
tækjum sem þessum í framkvæmd.
Þess vegna verður landið að
gera það, ef fyrirtækin eíga að
verða innlend, bg fyrst og frenist
landinu sjálfu til heilla.
Tilkynníng.
fii: ])ess- að fuHiiægja vaixandi
eftirspurn á; íslénskum. vöruin,. vilj-
um vér komast i samband við
firniu; sem geta. útvcgað jbessar
vörur - - á þeim stöðum sem vér
höfutn enga umboðsmenn,
Kaupmannahöfn K..
i ágúst 1919.
Islandsk Handelsselskab..
Knabrostrædé 3.
I elegramadr.: Necnava.
Málsnild.
Einhver besia skemtuiT er að
aö hlýfia á viturlegar ræður og
vcl fluttar.
Málsnild liefir frá alda öðli
þóll einliver göfugasta iþrótb
sem sjá má mecSal annars af því,
aó jafnvel guðumim er taKn hún
íil gildis.
Hér á landi hafa öðru hverju
verið uppj framúrskaraiidi
ræðumenn og má þar lil nefna
Benedikt lieitinn Sveinsson.
sýslumann. Hann var „fæddiif
ræðumaður“, og það er sann'
færing mín, að hann hafi verið
jafnsnjall heimsfrægum snill'
ingum að málsnild.
Hans jafningi hefir ekki ver
ið á þingi siðan hann dó, og og
efást um, að hann sé nokkur til
hér á landi.
Sumir núverandi þingnuniri8
rnega teljast sæmilega ináh
farnir, en þeir laka sjaldan á þvl»
varla einu sinni á hverju þing1.
En því er ekki að leyna,
ð
ruargir þingmenn eru svo iUa
ináli farair, að furðu sætir, a°
þcir skuli hafa fengið nokktri’s
manns atkvæði.
]?eir hafa alla ókósti rteðri'
manna: tala lágt og óskýi’Þ
stama, reka í vörðurnar
hinda orðin saman á einliverJ
nni leiðinda liorlopa og sejo1"
drætti, scm ælti að vera heg,T
ingar*verður í þingsölununi.
Morgunblaðið hefir flutt Þ'h
sýnishorn af þessum ræðiint °f
emhv.er hcfir stungið upp ó þ^1’
að prenta ræðumar í þingh
indunum með þeim frágarig1-
Eg er ekki sannfærður unu l’
það horfði lil verulegra þi()
n*
þrifa.
En annað mætti nefna: ^
þingmenn reyndu að læra
haida ræður.
efU
Eg veit, að sumir þeirra
orðnir svo gámlir, að þeir ^
það ekki úr þessu. En annalS
. v . . . ... . „ari'11
það eklu ao vcra neinuni 0*“
oi'vaxið, að temja sér svo r8e ^
list, að hann geti talað s8el'
lega.
.„iiik
islcnsk tunga, „svo 1
si-m hlómstur og sterk sein s ‘ •
ell
nýtur sín aldrei beUri' ^
skörulegum ræðum, og
xegna, þó að ckki væri alll), jjj
mætti vcl Verja einhverjri
þcss að kenna mönnuiri (