Vísir - 18.08.1919, Blaðsíða 2

VÍSIR
hafa fengið með Botnín:
OMA-
PALMIN-pIöntuíeiti
K\Y1\M1/A
^ Regnkápnr
Og
■J! Regnhlifar
nýkomDar.
EofUIlJacolJsen
Vinnnbrögð.
1 Morgunblaðinu birtist nýlega
grein um vinnubrögö eöa siðspill-
inguna í vinnubrögöum verka-
manna hér á landi, og hver ráö
megi finna til aö bæta úr ástand-
inu. — Vinnubrögðum er mjög á-
bótavant hér í ýmsum greinum.
Því skal ekki neitaö. En, þar sem
greinin mun vera runnin undan
rifjum vinnuveitanda, þá þarf eng-
an aö furöa á því, þó aö einhliöa
sé litiö á rnáliö.
Afturförin i vinnubrögðutiun.
sem allir þykjast verða varir viö,
er ekki eingöngu sök verkamanna.
Þau eru að talsveröu leyti verk-
kaupendunum sjálfum aö kenna,
þó aö þeir fái ef til vill ekki við
það ráðið. Það er svo furðu lítiö
gert til þess að hvetja menn til að
vinna vel. Menn eru teknir í tíma-
vinnu í hópum, og þeinr goldið
sama kaupið öllum, án nokkurs til-
lits til þess, hvort þeir vinna vel
eöa illa. Vinnu k a p p i Ö er svo
að segja ekki metið neins í irain-
kvæmdinni; þaö er því ekki viö
því að búast, að þáö veröi mikiö.
Kaupmennirnir hætta aö hafa
góöu vörurnar á boöstólum, et,
menn vilja ekki borga hærra verö
fyrir þær en hinar lakari. Alveg
eins er um vinnubrögöin.
Þaö hefir oft veriö um það rætt
að vinnubrögðin myndu batna
mjög viö þaö, ef „sarnningsvinna“
væri jekin hér upp alment. — Þetta
er vafalaust alveg rétt. En þaö
strandar á því, að ériginn vill taka
aö sér samningsvinnu. Það verður
því aö leita einhverra annara lækn.
inga.
í lækningaskyni gerir Mbl., eöa
sá, sem í þaö ritar, þaö aö tillögu
sinni, aö verkamenn veröi fluttir
hingaö' írá útlöndum — „mikiö af
útlendum verkamönnum".
Þaö veröur ekki ráöið af þessari
tillögu, aö flutningsmaður hennar
liafi hugsaö máliö mikiö. Þó aö
betur sé unnið yfirleitt í öðrtim
löndum en hér, þá er þaö auðvitað
ckki því aö kenna, aö fólkiö sé
verra hér. Og það er furðu ein-
feldningslegt, aö iáta sér koma það
til hugar, að sá lýöur, sem fáan-
legur kynni að veröa til aö flytja
hingað frá öðrurn löndum, yröi
vinnusamari en menn hér upp og
ofan. Það kynni aö vera hægt aö
fá nokkra tugi úrvalsmanna, en ef
inn á að flytja „mikiö af útlend-
um verkamönnum", þá er enginn
vafi á því, að það yröi úrkastið,
sem hingaö kæmi, skríll, sem á
engan hátt yröi til þess aö bæla
vtr „siöspillingurini" í vinnubrögö-
ununi, sem um er rætt. — Hvernig
tókst það nveö Nórðmennina þarná
um árið?
Vinnuveitendum þýðir þvi ekk-
ert að mæna. vonaraugum til er-
lends verkalýös. Og þó að verka-
menn í Englandi og Þýskalandi
hafi verið „afbragð annara
manna“, þá er nú vafasamt, ‘ hve
holt þaö væri landinu, og þá ekki
sist vinnuveitcndum, aö fá mikiö
af þeirn hingað nú. — Eða hvernig
reyndust þeir, þessir ensku á skip-
inu hans Bookless? —
Nei, ef vinnuveitendum cr það
áhugamál, aö bæta vinnubrögöin
hérna. þá veröa þeir aö líta nær
sér. Ef þeir vilja lækna siöspilling-
una í vinnubrögöunum, þá veröa
þeir fyrst og freriist að gera sér
ljóst, af hverju hún stafar. En hún
stafar af því, aö þeir, vinnuveit-
endur, borga sama kattpiö fyrir illa
og vel unnið starf.
Sá. sent ritaö hefir umrædda
hugvekju í Morgunblaöinu. hefir ef
til vill ekki athugaö þaö, hvaöa
kaups ýrði krafist af þessum út-
lendu verkamönnum, sem hann vill
láta flytja hingaö. Eöa þá aö hann
horfir ekki svo miög i skildingmti,
a.ö eins ef takast mætti aö bæta úr
siöspillingunni i vinnubrögöunutn.
Ef svo er. þá er þaö vel fariö. En
vill hann þá ekki gera aöra tilraun
fyrst ? Yil! hann ekki reyna hver
áhrif þaö heföi, ef hann tæki ttpp
Jtann' siö, aö greiöa verkamönnum
sínum aukaþóknun („præmítt")
fyrir vel unniö starf, og sjá hvaöa
áhrif þáð heföi?
Bókariregn
Lýsing íslands. Ágrip
eftir porv. Thoroddsen.
3. útg.‘, aukin og endur-
bætl. Khöfn 1919.*
J>essi þriðja útgáfa íslands-
iýsingar eftir prófessor porvald
TJioroddsen er miklum mun
stærri en elsta útgáfan og
nokkru stærri en önnur tilgáfa,
og þeim mun betri cn þær sem
hún er stærri.
í bólv þessari er bæði lýsing
lands og þjóðar og inikill og
margskonar sögulegur fróðleik-
•
ur. Eins og eðlilegt er, hefir höf-
undurinn orðið að breyta sum-
um köflum bókarinnar, svo scm
mn atvinnuvegi, samgöngur,
stjórnarskipun og fleira, vegna
þeirra breýtinga, sem á hafa |
orðið í þeim efmim hin síðustu
árin, en sennilegt er, að hann
befði breytt en meira, ef hann ;
hcfði verið nýkominn frá Is-
landi þegar hann lagði síðustu :
hönd á verJvið. Á eg þar eink-
um við lýsing höfuðstaðarins,
sem tekið hefir meiri stakka-
skiftum hin allra síðustu árin,
en ráða má af bókinni; verður
mörgum aðkomumanni starsýnt
á þau nývirki: hafnargarðana
og uppfyllinguna, stórliýsi Nat-
Jum & Olsens, og, þó að lítið sé,
þá sakna þeir lækjarins, sem ó-
neitanlega „rennur um miðjan
bæinn til sjávar“, þó að liann
sé nú með öllu liorfinn sjónum
manna. Segi eg þetta ekki bók-
inni né höfundinum til lasts,
htldur sem dæmi þess, live ali
l)i;eytist, jafnvel það, sem við
hcldum að aldrei mundi breyt-
asl, eins og t. d. lækurinn!
Bókin er pi-ýdd mörgum
niynduni, sumum ágætum, og
cykur það mikið gildi hennar.
En ekki get eg liælt skjaldar-
merkinu á kápunni.
Jl.
* Ársæll Árnason selur bók-
ma með útsöluverði útgefanda,
kr. 3,B0 ób„ og kr. 4,25 innb.
Síld
cg yiBoavísindl
Guöm. prófessor Finnbogason
hefir veriö noröur á Siglufiröi í
sumar og gert þar Yinnuvísinda-
legar athuganir í sambatidi. viö
síldarverkunina. Áður en hann fór
aö noröan hélt hann fund þar meö
útgerðarmönnum, verkstjórum og
síldarmatsmönnum og flutti erindi
um síldarvinnu, sem biaÖið „Frarn“
segir frá á þessa leið:
Taltli ræöumaöur mikla þörf á.
aö taka síldarvinnuna lil rækilegr-
ar rannsóknar og íhugunar, jafnt
tækin, sem notuö eru, sem vinnu-
lagiö sjálft. Skýröi hann írá nokkr-
um nýjum tækjum, er honum haföi
hugkvæmst, aö hafa mætti viö síld-
arvinnuna. Hann vill aö gerð sé
tilraun meö þaö aö búa síldveiði-
skipin, einkum botnvörpungana og
bin stærri mótorskip, út moö járn-
kössum á þilfarinu fyrir síldina.
Hafa hvern kassa 1 111. á 1engd og
breidd, og Y á hæö, en botninn
sé járnrimar. Sé tvöföld kassaröö
á þilfárinu, og botnarnir í efri
kössunum á hjörum, svo að leggja
megi þá upp aö hliöunum meöan
látið er í neöri kassana. Þegar
skipiö kemur meö sílcl að bryggju,
þá sé kössunum lyft með vindunni
upp á sporvagna, er séu mátulega
liáir til þess að kverka úr kössun-
um á þeitn. \ragnarnir gengju meö
kassana upp á pallinn, næmu þar
staöar meöan kverkuð væri síldin
úr kössunum, en gengju síöan á-
frani með jiá tóma í bug niður á
skiftispor á hryggjusporöi og að
skipshliðinni aftur. Vindan tæki
tómu kassana á bakaleiö sinni og
I skipaði fullum kössum á vagninn
i staöinn. Þannig gengi koll af
kolli.
Aðalkostina viö þetta taldi ræöu-
maður þaö, aö sildin slvppi við alt
jiaö hnjask. er hún nú verður fyrir,
yröi miklu verðmætari vara, varö-
veittist lengur óskemd í skipinu.
: minna salt þyrfti til aö halda henni
i viö þegar langt er sótt, og loks
i vröi aö jies.su mikill verkasparn-
| aður og skipiö gæti fljótar lagt frá
| landi; einkum ef haföir væru auka-
| kassar jafnmargir og eftir væri aö
kverka úr jiegar lokiö væri upp-
; skipun.
Þá drap ræöumaöur á kverk-
I un og söltun og taidi pað ólært
I fvrirhyggjuleysi, aö ekki hefir ver-
ið gerö gangskör aö jiví aö finna
iiandhúnaö. handa síldarkonum, er
verji hendur þeirra, svo að jiær
falli ekki lirönnum saman í valinn
jiegar verst gegnir, eins og raun
veröur á, ár eftir ár. Benti hann á
þaö hve illa jiaö færi meö hendurn-
ar aö lyfta jningum stömpum ‘með
kaðklhönkum, og aö stúlkurnar
stæöu sig betur á jieim stöövum
sem jiess jiyrfti ekki. Hann kvaöst
vera aö spyrjast fyrir um jiað,
hvaöa handbúnaöuf . lieföi reynst
best, og jióttist vongóður um, að
finna mætti lianska sem dygöu, og
ættu jiví útgeröarmenn aö sjá um
aö slíkur handbúnaöur væri til söU1
á hverri stöö, og jafnframt gefnaf
út meö læknisráöi leiöbeiningar un1
meðferö og smumingu handanna-
-— Aöferöin viö aö láta pækil ’
tunntir þótti ræðumanni óhentug-
Vildi liann aö í sambandi viö huia
tiýju nöferö aö sía pækilinn. 1
staö jiess aö hræra hann meö statd
eöa vindu. kæmi þaö aö leiöa hauu
frá pækiljiró eftir pípum og slóug'
um í tunnumar. Loks mintist rseðu
maöur á tunnuflutning, er hont^n,
virtirt aö víö?. væri óhentugt lag
Haföi hann látiö gera stjaka 1
reynslu, etr ekki skemmir ‘tunntif11'