Vísir - 10.12.1921, Page 2

VÍSIR
Me5 „íslandi“ væntanlegar
Eldspýtur
Hrísmjöl
Hrísgrjón
Haframjöl
Sagogrjón
Kartöflumjöl
Kartöflur
Kaffi
Exportkaffi
Uppkveikja
Apricöts, þurkaðar
Epli, þurkuð
Sveskjur
Rúsínur
Bakara-rúsínur
Heill kanel
Blegsóda
Sóda
Baunir
Vindlar
Jðlakerti. Sttr kertL OliRlataaisr.
Bresk íðnsýning.
Bretar hafa haldi'S allsherjat
iðnsýningu á hverju ári síðan 1915
og hafa þær orðið stærri og fjöl- 1
breyttari með ári hverju.
Næsta árs iðnsýning verður
haldin í London og Birmingham
á tírríabilinu frá 27. febrúar til 10.
mars næstkomandi.
Iðnsýning þessi er haldin til
þess að efla verslun Breta, einkan- ’
lega utanríkisverslunina, og fá þar
ekki aðrir aðgang en þeir, sem
eitthvað eru riðnir við verslun og
viðskifti. Öllum sýningarvörum
verður mjög haganlega fyrir lcom-
ið, svo að gestir geti séS sem mest
á sem skemstum tíma. Og svo fjöl-
breytt verður sýningin, að óvíst
er, að fjölbreyttara vörusafn hafi
nokkru sinni sést áður á einum
stað.
Breturn þykir mikilsvert, að út-
lendingar sæki þessa sýningu, og
hafa sett á stofn sérstaka skrif-
stofu til að greiða gÖtu þeirra á
sýningunni, t. d. með því að sjá
þeim fyrir túlkum o. s. frv.-
Þess skal getið, að meiri háttar
kaupsýslumenn hér í bænum geta
fengið nánari upplýsingar um iðn-
sýning þessa í breska konsúlatinu
hér í bænúm, og ennfremur eitt
eintak af aðgönguspjaldi að sýn-
ingunni.
Verslun íslands og viðskiftum
er bráðnauðsynlegt að eiga ein-
hvern athugulan mann á þessari
iðnsýningú og helst íleiri en einn.
— Þetta góða tækifæri má ekki
verða ónotað.
Gengismálið.
íslenska krónan.
pegar talaö er um sérstaka
skráning ísíenskrar krónu þá
verðá menn fyrst að gera sér
grein fyrir því, hvað íslensk
króna er. — það er nauð-
synlegt lil þess, að betur vcrði
séð, livað það er, sem veldur
breýtingum á genginu. ,
Við ísléndingar erum óvanir
gengismálinu, við eruin orðnir
vanir, að líta á krónuna sem ó-
umbreytanlega. Hitt skiljum við
betur, að vörur falli og stigi, en
athugum ekki, að það er oft af-
leiðing af verðmæti peninga yf-
irleitt, cða afleiðing af verðmæti
peninga einhvers sérstaks ríkis.
íslensk króna er i daglegu tali
nefndur sá gjaldmiðill, er geng-
ur manna á milli, en i raun og
veru er krónan það verðmæti,
er við höfum til greiðslu á þeint
kröfum, sem á okkur livíla.
Krónan er þá í fyrsta lagi fram-
leiðslan. það hefir ekki áhrif út
á við á gengi krónunnar, hvort
við framleiðum mikið eða lítið,
heldur hitt, hvorl það er mikill
eða lítill mismunur á því, sem
við flytjum út, og því, sem við
flytjum inn. Flytjum við meira
lit en inn, þá verða útlönd að
greiða okkur mismuninn i ís-
lenskum krónum, eftirspurnin
eykst, og krónan liækkaj- í verði,
og því meir, sem sá mismunur
er meiri. — það er, við tökum
erlendan gjaldeyri með afföll-
um. En flytjum við nú meira
inn en við getum greitt með af-
urðunum, þá verðum við að
greiða mismuninn með erlend-
um gjaldeyri. Framboð krón-
unnar erlcndis verður þá meira
en eftirspumin og aflejðingin
sú, að við verðum að láta krón-
una með afföllum.
í öðru lagi er íslensk kröna
þau skuldabréf, vixlar eða seðl-
ar, sem lándið gefur út, eða það
verðmæti, sem beint eða óbeint
er því til tryggingar. Við þurf-
um fé til framfara í landinu,
það fé fáum við iánað erlendis.
Séu rikisskuldirnar miklar, cn
þj öðarauðu rinn ekki að sama
skapi, þá minkar tiltrúin — það
er: fellur krónan. En sé þjéiðar-
auðurinn mikill en skuldimar
litlar, þá eykst tiltrúin — krón-
an hækkar.
Islensk króna er þá sérstak-
lega háð eðlilegum breytingum
á þessu tvennlu: efnum óg á-
stæðum, það er framleiðslu og
tiltrú. En það er með þjóðirnar
eins og einstaklingana, það cr
er mismunandi. hvernig þær
verja lánum sínum. Tvær þjóð-
ir með jafnan þjóðarauð og
jafnmildar ríkisskuldir geta
í TerslBH Harildir árnasoiar
eru selctar með svo vægu verði, að jafngöðar
vörur eru Iwerg'l á boðstólum öclýrari.
Athngið!
Þó enginan aísláttar só á vörum hjá Haraldi,
þá er samt best að versla þar.
haft mismunandi geugi. Tveir
menn, sem eru jafn vel stæðir,
fá jafn mikið lán, með sömu
kjörum. Annar ver fjenu í arð-
berandi fyrirtæki, hann ræðst
ekki í meir en liann sér,.að hann
getur klofið. Honum vex tiltrú
við lántökuna. Hann var maður
til að lialda á fénu. Hinn reisir
sér óarðberandi stórhýsi og
kaupir skrautgripi. Hann á þess-
ar eignii’, en þær gefa ekki arð.
„það eru dauðir hlutir.“ Hann
er ver stæður en áður en liann
fékk lánið. Tiltrúin og getan
minkar. Ilann þarf að fá nýtt
lán, hann reynir að selja tíu
þúsund króna víxil, en það lekst
ekki, og að lokum verður hann
að Sætta sig við að fá fyrir
hann átta þús. kr. Hans króna
er fallin um 20%. Á sama hátt
hafa ráðstafanir þjóðanna áhrif
á gengi þeirra.
Opinber sjálfstæð skráning.
pað sem að fráman er lalið,
hefir jafnt áhrif á gengi krón-
unnár, livort sem hún er opin-
berlcga skráð eða ekki. Hvers
vegna má þá ekki skrásetja ís-
lensku krónuna? Vegna þess, að
þá kemur nýr liður til sögunn-
ar, og það eru — „spekulation-
irnar“ og þær geta oft haft verri
áhrif á gengið en alt hitt til
samans. — Setjum svo. að is-
llensk króna yrði skráð á 70
aura danska. Og setjum svo, að
togararnir fiski illa og fiskur-
inn falli í vcrði. Kjötið er sté>r-
fallið. Glöggir menn sjá fljótt,
livað verða vill. Við hljótum að
flytja miklu meira inn en út,
og komast i íiýjar skuldir. þeir
sjá, að krónan hlýtur að lækka,
að minsta kosti er auðvelt að
hjálpa henni til þess. þeir bjóða
út tugi þúsunda af íslenskum
krömim fyrir65—60, jafnvel 55
aura. Smálækka sig og gengið
fer eftir því, hvað krónan cr
bdðin fýrir. Hætfán liggur í þvi,
hve smáir við crum. J?að er
auðvelt að safna á eina hendi
öllum þeim kröfum, sem á okk-
ur hvíla. Annars þurfa þeir ekki
að eiga sjálfir þéssar ísl. krón-
Hvítasunnusöfnuðurinn
heldur s a m k o m u á morgun,
sunnudag, i Hafnarfirði, Bíó-
húsimi, ld. 4, og i Beykjavík,
Baldursgötu 32, kl. 8%.
Allir velkomnir.
ur. J?ei r kaupa þær svo til baka,
þegar krónan er nægilega fall-
in að þeim þykir. peir sem
kaupa og selja hveili i þúsund
tonnalali í hveitikauphöllinni í
Cliicago, eiga ekki hveitið, þeir
sjá jafnvel aldrei hveitipoka, en
þeir „spekulera á Börsen“ og
hafa áhríf á hveitiverðið. J?etta
er ekki annað en veðmál. J?að
eru þess konar veðmál, sem lík-
lega hafa kostað J? jóðverja meir
en stríðið. Og það er þess kon-
ar veðmál, sem getur ckki far-
ið frám um ísl. krónu meðan hún
er ekki oþinberl. skráð. Sumir
halda því fram, að krónan is-
lenska gæti staðið í 50 aurum
okkur að skaðlausu, ef við að
eins flyttum jafn mikið út og
inn, því þótt við yrðum að
greiða liálfu mcir fyrir erlenda
vöru, þá fengjum við aftur hálfu
meir fyrir þá innlendu. En þeir
athuga ekki það, að við værum
fjórum sinnum fátækari en áð-
ur. ipjóðareignirnar væru orðn-
ar að hálfvirði, en erlendu
skuldirnar tvöfaldar. Setjum nú
svo, að þjóðarauðurinn sé 100
' miljónir, en erlendu skuldirnar
25 miljónir. þjóðarauðurinn
væri þá orðinn að 50 miljón-
um og sltuldimar jafn háar.
Með öðrum orðum: við stæð-
um eftir á skyrtunni, — blá-
snauðir.
Smám saman þyrfti ekki
marga „dollara“ til að kaupa
hér alt, sem einhvers virði væri.
Stríðsdýrtíðin gæti orðið smá-
munir lijá þeii’ri, sem í hönd
færi, og sama braskið með fast-
eignir byrjaði aftur enn magn-
aðra, því nú hafa menn æfing-
una. J?að hefir sýnt sig hjá J?jóð-
verjum, að þrátt fyrir öra liækk-
un á allri framleiðslu, þá hafa
þeir aldrei getað fylgt markinu.
pað fé, sem þeir fengu fyrir iðn-