Vísir - 27.03.1922, Síða 3

flvað haldið þið að garist á Framtiðarinidi i krtldí Sjiið til 11. 8V
VISIR
„Nemum staðar og hugsum
um þetta: Annar æðsti embætt-
ismaður evangelisk-lútersku
þjóðkirkj unnar — einn „æðsti-
prestur“ vor á meðal — dirfist
að vekja slíkan óhug, vantraust
og fyrirlitningu þjóðarinnar á
biblíunni, trúarbók bennar,
þeirri, er bann sjálfur er vigð-
ur til að boða og Icenna og halda
f heiðri, —- þeirri sömu bólc, sem
trúarjátning kirkjunnar og
prestseiður bans sjálfs er snið-
inn eftir.“
í hinum upplesna kafla var
það einkum setningin: „Guðs
lögmál stendur stöðugt, hver
smástafur þess og stafkrókur,“
sem próf. H. N. lýsti vanþókn-
un sinni á, En ræðumaður minti
á, að það væru Krists orð (Matt.
5, 18), en ekki sín.
Ræðumaður kvað sér hafa
fundist sem heildar-áhrif fyrir-
lestra þeirra prófessoranna, Sig.
P. Sivertsen og Haraldar Níels-
sonar, — einkum hins siðar-
nefnda, — hefðu verið: lítils-
virðing biblíunnar. ]' #ir hefðu
nefnt þrjú dæmi um mótsagnir
í bibliunni og fyrirmæli, sem
engum kæmi til hugar að hlýða:
1. Að Mósebækurnar bönnuðu
að neyta blóðs. Hins vegar hefði
Jesús sagt: „Ekki saurgar það
-manninn, sem inn fer um munn-
inn.“ J?ar væri því bersýnilega
mótsögn. Ræðumaður kvaðst.
aftur á móti líta svo á, að blóð-
bannið hefði að eins gilt á blóð-
fórnartímanum, en fallið af
sjálfu sér, er hin algilda fórnin
var færð. Hér væri því alls ekki
um.neina mótsögn að ræða.
2. Að Mósebækurnar bönnuðu
að leita frétta af framliðnum.
En að Jesús hefði sagt: „Leitið,
og þér munuð finna; knýið á,
og fyrir yður mun upp lokið
verða.“ — Ræðumaður kvaðst
ætla, að fáir kristnir menn
'mundu leggja þann skilning í
þessi ummæli Krists, sem þar
væri heimilaðar eða boðnar
fréttaleitir hjá framliðnum. ]?ar
væri vissulega átt við aðra leit.
8. Að bannað sé í Gamlatesta-
mentinu að taka .vexti af lánsfé
(H. N.). Sámlcvæmt þvi ætti þá
að leggja niður alla banka, og
þá hefði útibússtjórinn á Eski-
firði (Á. Jóh.) einnig breytt á
móti boðum Gamlatcstamentis-
ins. — Ræðumaður svaraði því
á þessa leið: Mér kemur í hug
dæmisaga Jesú um talenturnar.
Ejúshóndi nokkur fær þjónum
sínum talentur til varðveislu, en
fer sjálfur af landi burt. pegar
hann kemur heim aftur, hcfir
einn þjónninn látið talentu sina
'tiggja arðlausa. Húsbóndinn
hregst önugur við og segir: pú
illi og lati þjónn . . þér bar að
selja fé mitt i hendur vixlurun-
. um; þá hefði eg fengið mitt aft-
ur með vöxtum, — Hefði nú
þessi vesalings þjónn komið lil
min á Eskifjörð og lagt talent-
una þar á vöxtu i bankann, þá
hefði hann sloppið vifj ákúrurn-
ar. Og það, að Jesús leggur húsr-
bóndanum í munn þessi orð um
vexti, er mér fullgild sönnun
fyrir réttmæti vaxta af lánsfé
— bæði fyrrum og nú.
pá sneri ræðumaður sér að
ummælum próf. S. P. S. um
það, að trúarjátningin sé „eldd
bindandi fyrir einstaklinginn
né kirlcjuna í heild sinni.“ Mót-
mælti ræðumaður ]nú eindregið
og las upp ýmsa kafla úr Kirkju-
rétti Einars próf. Arnórssonar
(bls. 23—38), þar sem gagn-
stæðri skoðun er lialdið fram
hyklaust og ákveðið og það tal-
ið Iineyksli, að liafa þann kenni-
mann í embætti, sem opinber-
lega efar sannindi þeii*rar kenn-
ingar, sem liann hefir tekist á
hendur að flytja, og þegar hann
sjái sér ekki lengur fært að
prédilca þá trúarlærdóma, sem
hann skuldbatt sig til að kenna
er liann tók stöðuna, þá liljóti
liann að afsala sér henni.
pað geti því ekki komið til
nokkurra mála, að klerkastétt
landsins hafi heimild til að
stinga undir stól nokkurri trú-
arsetningu evangelisk lúterskr-
ar trúar, eða hún megi — frek-
ar en aðrir — sníða sjálfri sér
lög og reglur eftir eigin geð-
þótta.
I. S. X.
vart5 tíu ára 28. janúar si'öastl
Eins og kunnugt er, hefir Sam-
bandiö unniö ósleitilega aö því,
aö koma skipulagi á íþróttamálin
hér á landi. Og má segja, a'ö þaö
hafi tekist eftir öllum vonum. Eitt
af aöalstarfsemi Sambandsins er
aö gefa út iþróttarit, og hcfir það
nú gefiö út 8 bækur og reglugerðir
um ýmsar iþróttir (glímubók,
knattspyrnulög, skátareglur, sund-
bók o. fl.). — Hefir í. S. í. með
þessari bókaútgáfu sinni umiið
íþróttahreyfingunni ómetanlegt
gagn. — Nú eru Sambandsfélögin
oröin ,100 að tölu, og styrktarfé-
kgar þess tuttugu. Eins og kunn-
. ugt er, geröist konungur vor,
Kristján X, verndari Sambandsins
er konungsgliman var háð á Þing-
völlum, og sýndi meö þvi hvern
hug harin ber til starfsemi íþrótta-
manna, og þeirra, sem efla vilja
drengskap og hreysti þjóöarinnar
Sambandið hefir alla tíö haft
lítinn styrk af opinberu fé til þess-
•arar starfsemi, og -er þess vænst
aö háttvirt Alþingi, sem nú situr:
sjái sóma sinn i þvi aö efla íþrótta-
viðleitni landsmanna, meö því aö
stvrkja í. S. í. sem best. Muniö,
aö hreysti einstaklingsins og
þroski skapar hrausta þjóö og
barðfenga,’ sem stendur |>ess bet-
ur i lífsbaráttunni j sem likamsment
landsmanna er meira styrkt. —
Það þarf að gera sund, fimleika
og íslenska glímu að skyldunáms-
greinum við alla skóla landsins.
jafnt farskóla sem fastaskola; þaö
ættu menn að muna í þessutn um-
• ræðum um fræðslumálin og brevt-
ingu á skólakerfi landsins.
25. mars ’22.
B.
Áthugasemd.
Hr. rítstjóri!
Sökum þess, aö grein í 30. tbl.
Vísis setur skip það, er eg ræö
fyrir, í samband viö inflúensuna
sem hér gerði vart við sig snemma
i jan., óska eg eftir að mega gefa
dálitla skýringu, þó ekki sé nema
til þess að menn sjái, aö sóttvarn-
arlæknir gerði sína skyldu, þegar
hann kom um borð.
Eg kom hér inn meö mann, sem
óskaöi eftir læknishjálp, og var
hann rannsakaður af sóttvarnar-
lækni, og mældur 3svar sirinum.
Dæmdi Jæknirinn hann heilbrigð-
an, enda var enginn hiti í mann-
inum. Þaö kom og fram, sem
læknir sagði, því að 8 stundum
eftir aö eg fór héðan, kom mað-
urinn til vinnu og var hinn hress-
asti.
Eg var eini maðurinn, sem fór
í land, og sömu nóttina sem eg
fór í burtu héðan, fékk eg slæmt
kvef, sem aö lokum neyddi mig
til aö leita læknis á Dýrafirði, þann
30. jan.-Allan túrinn voru allir
aðrir á skipinu frískir, svo frétt
sú, sem borist hefir frá Dýrafirði,
að á þessu skipi hafi margir af
skipverjum verið veikir af ínflú-
ensu, er í alla staði röng.
pt. Reykjavík, 21.—3.—'22.
Jón Hansson
(skipstj. á enska togaranum).
A; víð og dreif
um fræðslumálin
eftir
Sigurð Jónsson, kennara.
Þjóðfélagsmál.
Niðurl.
Þjóöunum 'hefir á síðari tímum
smátt og smátt verið að skiljast
]iaö, að uppfræðing æskulýösins er
þjóðfélagsmál. \ itanlega er alt
uppeldi barnanna í þjóðfélagsins
þágu; en þaö er viðtekið sam-
komulag milli ríkisins ög þegn-
anna, ef til vill bygt á gamall:
hefð cða venju. að foreldrarnir
annist, aö svo miklu leyti sem þeirn
er það mögulegt, líkamsuppeldi
liarna sinna, enda mælir margt með
því, að svo sé til hagað. Fræðslan
er sérstaklegs eðlis að því leyti, að
foreldrunum er langoftast ómögu-
legt að veita börnum sina hana
nema í mjög takmörkuðum mæli,
og hafa því flestar þjóðir farið þá
leið að kosta hana af opinberu fé.
Börnunum er veitt fræðsla í því
skyni að gera þau að nýtum borg-
urum. Ísíensk stjórnarvöld bafa
einnig viðurkent jietta greinilega.
fvrst með fræðslulögunum frá
1907 og þó enn greinilegar með
kennaralögunum riýju, þar sem á-
kveðið er. að mestur hluti kenn-
aralauna greiðist úr ríkissjóði.
Þessa kvöð, sem þjóðfélagið
hefir lagt á sig, með fullum skiln-
iiigi á þv,i, aö hér sé um þjóðfé-
lágsmál að ræða, er nú talað um
að færa yfir á foreldrana og sveit-
arfélögiu að miklu leyti. Eg vænti
])ess, að hvorugt verði gert, því að
cg sé fram á það, að hvor leiðin,
sem tekin yrði, hvort heldur sú
sem felst í frumvarpi fjárveitinga-
nefndar neðri deildar, eöa hin. sem
L 0. fi. T.
St. Verandi nr. 9,
Fundur annað kvöld. kl. 8.
(Kökubögglar verða seldir, til á-
góða fyrir sjúkrasjóð stúkunnar.
Systurnar beðnar að fjölmenna,
með böggla.)
Sjúkrasjóðsnefndin.
breytingartillögur 1. þm. Skag-
firðinga felur í sér, þá yrði það
spor aftur á bak í fræðslumálun-
um. Hér að framan hefi eg einkriir:
bundið athugasemdir mínár við
frumvarpið og þá stefnubreytingu,
sem þar er gert ráð fyrir. En um
hina leiðina, þá að færa fræðslu-
kostnaðinn að meira leyti yfir á
sveitar- og bæjarsjóði, er í raun
réttri nokkuð líkt að segja. Sjóðir
þessir þykja nú margir hveriir
mjög nauðulega staddir og senni-
lega engir aflögufærir. Tekjulind-
ir þeirra eru ærið tilfinnanlega
skertar á ýmsan hátt 'á siðari ár-
ium. Ríkissjóður gengur, svo sem
eðlilegt er, allnærri gjaldþoli
manna, og vandfundnir nýir
tekjustofnar fyrir héraðasjóðiriá.
Verður því ekki arináð ráð, en að
spara sem mest fjárframlög úr
þeim sjóðum, og mun ekki rangt
til getið, að sá sparnaður myndi
einna fyrst látinn bitna á fræðslu-
málunum. Það má að sönriu segja,
að hér eru að eins höfð vasaskifti.
En athugavert er það, hvort nokk- .
uð er handbært til að láta í þann
vasann, sem ætlast er til að tekið
sé úr.
Þetta er þó ekki aðalátriðið,
heldur hitt, að með þessu er horf-
ið frá stefnunni, sem fylgt hefir
verið í löggjöfinni, — hörfað til
baka. Það er sök sér, að gera
bráðabirgðaráðstafanir, ef knýj -
andi ástæður eru fyrir hendi eða
þar sem svo stæði á, að heimili
stæðu sérstaklega vel að vígi með
að veita nægilega íræðslu, svo að-
börnin mistu lítils í, þótt skóla-
hald f'élli niður í bili, og skyldi
])ess ])ó jafnan vandlega gætt, að
slíkar heimildir • væru ekki mis ■
brúkaðar. í þvi felst engin stefnu-
breyting. En stefnan á að vera sú,
að dómi viturra manna, að þjóð-
félagið veiti öllum þegnum sin-
um, jafnt fátækum sem ríkurn, þá’
undirbúningsfræðslu, sem þeim er
nauðsynleg til ])ess að geta orðið
góðir og nytsamir borgarar, og
sem þeir, er þess eru umkomnir
sakir meðfæddra hæfileika, geti
siðr\r bygt ofan á. svo að ])eir verði
færir um að.takast á hendur sér-
stakar vandasamari stöður í þarfir
þjóðfélags síns. í þessum efnum
má éngin hreppapólilik komast aö,
þvi að bér er um að ræða þjóð-
félagsmál í fyrstu röð. Vænti eg
áð afdrif þessara mála á alþingi
sýni þaö, að meiri hlutinn af full-
trúum þjóðarinnar láti sér skilj •
ast þetta og vísi á bug þeim til-
lögum, sem stefna þvert úr lei’ð
eða aftur á bak.
. || BaJftffféHlffc I
i®
Veðrið í morgun.
Frost um alt land. í Rvik 8 st.,
Vestmannaeyjum 4, Grindavik 6,
Stykkishólmi 6, ísafirði 10, Akur-
eyri 14, Grimsstöðum 14, Raufar-
höfn 9, Sevðisfirði 8, Hólum i