Vísir - 03.04.1922, Blaðsíða 2

*I ■ * J»
Uppbcð á saltkjiti og irgugssaltfisái
vtrður haldiö yiö pakkhús okkar þriðjudag 4. april kl. 1 e. h.
Símskevti
fri fréttaritara Vl«i*
Ivhöfn 1. apríl.
pýska stjórnin fær trausts-
yí'irlýsingu.
Frá Berlín er.símað, að þýska
þingið hafi samþykt „skilyrðis-
laust“ traustsyfirlýsingu til
Wirths-ráðuneytisins með 248
atkv. gegn 81.
Karl keisari látinn.
Reuters ,fréttastofa tilkynnir,
að Karl fyrrum Austurríkiskeis-
ari sé dáinn. Banameinið var
íungnabólga.
írar sáttir.
Eftir tveggja daga samninga,
undir forsæti Churchills, hafa
fulltrúar Ulstermanna og Suð-
ur-íra undirskrifað sættir sín á
milli, sem þó er talið óvíst um,
hvernig takast muni að halda
uppi. — Smá-óeirðir eru alloft
i írlandi, t. d. rændu lýðveldis-
sinnar nýlega „Freemans .Tour-
nal“.
Enski loftflotinn seldur í hendur
einkafélagi.
Félag með 4 milj. punda höf-
uðstól er nýstofnað í Englandi
til að taka endurgjaldslaust við
enska loftflotanum og starf-
rækja hann. F.östum áætlunar-
ferðum á að koma á milli Eng-
lands, Indiands og Ástralíu.
Óánægja Grikkja.
Frá Aþenu er símað, að af-
skapleg gremja sé meðalGrikkja
út af friðai’samninga-tillögum
bandamanna, og er fullyrt, að
þáð sé alþjóðarkrafa, að kröfu
bandamanna um að Grikkir
hveifi burt úr Smyrila, verði
hafnað. -
Frá Alþingi.
Utflutningsgjaldið.
í þinglok á síðasta þingi, bar
fjárhagsnefnd n. d. fram frv.
um útflutníngsgjald, 1% af
andvirði allra útfluttra áfurða,
í stað stimpilgjaldsins, sem lög-
leili var 1919, en átti að falla
úr.gildi 1. jan. 1922. Fr\r. þetta
var fram borið að beiðni fjár-
málaráðherra, vcgna þess að þá
var fyrirsjáanlegur allmikill
tekjulialli á fjárl. 1922, eítda var
tekjuhallinn að lokum áætlaður
2 milj. kr. Frv. náði þó að eins
með naumindum samþykki n. d.
(með 14 atkv. gegn 12), og vit-
anlega væntu menn þess, að það
a’tti ekki að eiga afturkvæmt til
framlengdar. En það fór á aðra
leið, því að þegar á. öndverðu
þessu þingi. l%gði stjórnin fram
frv. um framlenging útflutri-
ingsgjaldsins lyrir árið 1923. —
Fjárliagsnefnd n. d. fékk málið
til meðferðar, og varð það of-
an á í nefridinni, að mæla með
frv. Einn ncfndarmanna (Jak.
M.) var því mótfallinn. Málið
kom svo til 2. umr. í n. d. á
föstudag.
Á móti frv. töluðu Jakob
Möller og Magnús Pétursson.
Töldu þeir óverjandi að halda
þessum skatti, vegna þess hve
örðugt framleiðslan. ætti upp-
dráttar. Hins vegar væri þannig
frá fjárlögunum (1923) gengið,
að á þcim mundi ekki verða
neinn verulegur tekjuhalli, lield-
ur einmitt talsverður tekjuaf-
gangur. Reikningslegur tekju-
halli nú áætlaður um 200 þús.
kr„ en þó gert ráð fyrir að af-
borga skuldir um 900 þús. pár*
við bættist, að fullvíst mætti
telja, að tekjuskatturinn færi
langt fram úr áætlun. Hann
væri áætlaður 800 þús. krónur
(1923), en -samkvæmt bráða-
Inrgðaáætlun skattstjórans í
Reykjavík, likur til að tekju-
skatturinn liér í bænum vcrði
um 700 þús. kr. á þessu ári. —
þannig væru allar líkur til þess,
að enginn tekjuhalli yrði 1923,
jafnvel þó að gjöldin færu alt
að % milj. fram úr áætlun.'En
í sliku árferði sem nú væri, þeg-
ar atvinnuvegirnir berðust i
bökkum eða biðu árlega stór-
tjón, mætti það teljast góður
búskapur, þó að ekki gerði bet-
ur en að tekjur og gjöld ríkis-
sjóðsins stæðust á, og tæplega
verjandi, að ganga mjög nærri
almenningi með skattálögum,
1il þess að ríkissjóður einn gæti
i grælt og lagt miljón króna í
sjóð.
Með írv. töluðu, og vildu
halda útflutningsgjaldinu, fram-
sögmnaður meiri hluta fjárliags-
nefndar, Magnús Kristjánsson,
Magnús Guðmundsson og Jón
porláksson. Og þegar til alkv,-
greiðslu kom, skeði það furðu-
lega fyrirbrigði, að f'rv. var sam-
þykt með iniklum meiri hluta
atkv. Nokkrir þingm. létu þess
þó getið, að atkvæðið gilti að
eins „til þriðju umræðu“.
Jóhaaoes Jósefssoa.
t fyrra mánuði var Jóhannes
Jósefsson í Chicago og birtist um
jiær mundir grein um hann í Chi-
éago Daily Journal, eftir Hugh S.
Fullerton. einn kunnasta íjjrótta-
dómara Bandaríkjanna. Hann
haföi séS Jóhannes sýna listir sín-
ar og þótt mikið til jiess koraa,
sem sjá má af eftirfarandi úmmæf-
um hans:
„t flokki eins hins stærsta „Cir-
cus“ í Bandaríkjunum er ma'fíur.
sém gæti, nálega án alls efa, ráðið
niSurlögum þeirra Dempsev, Car-
pentier og Gibbons í einni lotu og
fengist vi?S joá alla í sömu svipan
Hann er íslendingur og leikinn í
jieirri tegund fangbragíSa, sem ts-
lendingar iíSka (þ. e. glímu). Þar
fer saman japönsk fimi, rómversk
glírria, hnefleikaíþrótt og hvað
annaö.
Þessi maöur getur í einu glimt
við tvo menn sem einn væri. Ef
hann þyrfti a? fylgja lögum hnef -
leikalistarinnar, jiyrf'ti hann ekki
viö þessa 'menn aö keppa, en þar
sem leyfö væru hverskonar hand-
tök, högg og hrundningar, joar
gæti hann lagt aö velli hvaöa
mann í h'eimi sem væri,“
Þegar jiess-er gætt, að hér er um
að ræöa dóm þess manns, sem þyk-
ir einhver merkasti íþróttadómari
Bandaríkjanna, þá eru þessi um
mæli stórmerkileg og Jóhannesi til
hins mesta gagns og sómá. ísland
fer og ekki varhluta af írægö hans,
því aö hvervetna þar. sem Jóhann-
es kemur, er hann kallaöur „The
Icelander“ (íslendingpirinn) og
hefir hann, sem kunnugt er, gert
sér rnikiö far um aö auka þekking
manna á íslandi úti um allan heim.
Fjárlagafraiavarpið.
(Svarræða Bjárna Jónssonar frá
Vogi, við 3. umr. fjárlaga.)
Mér hefir veriö faliö af hátt'v.
fjárveitinganefnd, að gefa svo-
felda yfirlýs'ingu í hennar nafni:
„Á fundi fjárveitinganefndar
„>4'. mars var samþj’kt meö sam-
hljóöa atkvæðum að lýsa yfir
jiví áliti hennar, að 15. liður í
16. gr., um fjárveitingu til að
leita markaðs fvrir fiskiafurðir
skyldi vera áætlunarupphæð, þó
ekki yfir 15 þúsundir króna.“
Það er einungis gleymsku
minni aö kenna, að eg flutti eigi
fram yfirlýsing þessa í fyrstu
ræðu minni.
Þessu næst liggur fyrir mér að
sváta nokkrum viturlegum og vel-
víljuðum atlíúgasemdum frá hv. t
jnn. S.-M. (Sv. Ó.).
Eg hafði getiö jæss í hinni fyrri
ræðu minni að ]>að væri firn mik-
jl hversu jtessi þm. ofsækti Jóhann-
es Lynge Jóhannsson. Fyrst reyn-
ir hann að fella ktiup Jóhannesar
úr 7000 kr. niður í 3500 krónur
En er hv. deild hefir felt j>essa
tillögu lians, þá byrjar hann á
nýjan leik og vill nú fyrir hvem:
mun lækka kaup hans um 2000
krónur. Hann gerði sig sekan um.
]>á hrekkvísi í ræðu sinni að reyna
að telja mönnnum trú um, að hér
væri um styrk að ræða en ekki
kaup. Þó hygg eg að honum
bregðist þar bogalistin, því að
hver mundi svo heimskur að halda
að samning vísindalegrar orða-
bókar væri hjáverk fvrir einn'
mann, er hann gæti unnið tneð ein-
hverjum litlum styrk? Hver mundi
telja líklegt, að embættismaður
færi úr etnbætti til jtess að vinna
eitt hið allra erfiðasta og vanda-
samasta Starf fyrir eínhvern lítinn'
styrk. Einkttm væri slíkt óliklegt
um fullorðinn vísindamann, sem
er fátækur og á fyrir nrikilli ó-
ntegð að sjá. Enda er þetta alt ann-
an veg. en hv. þm. S.-M. af kæn-
sku sinni heldur fram. Jóhannes
fór úr embætti að orðabókárstarf-
inu í þeirri vissu von, að hann
fengi sæmileg laun og lífvænleg.
Og kenslumálastjórnin hefir litið
sömu augum á þetta, jtví að hún
hefir ætlað honum docentslaun
með' uppbót. Lægri laun er ekki
sómasamlegt að bjóða neinum
vísindamanni fyrir fult starf. En
Jóhannes hefir einmitt unnið, og
vinnur fullkomið og afar erfitt -
starf og leggur í það alla vinnu
sína. Þess vegna vona eg að hitt
refkeilubragðið hépnist eigi þess-
um hv. þm. að villa mönnum sýn
með því að bera þessi vinnrilaun
' Jóhannesar saman við eftirlaun og
styrktarfé ýmsra manna sem
nefndir eru í 18. gr. Hönum mun ■
það að sjálfsögðu ofætlun að
hlunnfæra hv. jringmehn meö þess
konar masi.
En á þessum ummælum hv. 1. -
þm. S.-M. (Sv. Ó.) um orðabókar-
starfið má sjá, áð hann hefir ekki
hina minstu nasasjón af þessu
verki. ’Sést þá um leið, að ómerk
eru þau ómagaorð hans, að Jó-
hannes sé eigi vísindamaður. Hvað
skal blinduni bók og hvað vill 1.
j)m. S.-M. dæma um vísindamenn.
Vanþekkingin og meinfýsin renna
í köpp af vörum hv. 1. þm. S.-M.,
en háttvirtir fulltrúar þjóðarinnar
hér í deildinni munu ekki verð-
launa þær göfugu svstur með því
að samþykkja þessa smánarlegu
tillögu. — En við annan tón kveð-
ur hjá þessum hv. þm. S.-M. þeg-
ar hann fer að' ræða um ullarverk-
smiðju í sínu eigin kjördæmi, Þar
eru eintómir vísindamenn og spek-
ingar sem fjallað hafa um það mál
og fundið, að nóg vatnsafl mundl
vera í Austfirðingafjórðungi til
þess að snúa nokl*rum spunavél- -
um' og reka nokkra vefstóla. Þar
með taldi hann þá mcrkilegu upp-
götvun að Fagradalsbrautin lægí
rif Fljótsdalshéraði niður á Reyð-
arfjörð. Og j)að tclur hann vet
gerandi fyrir ríkissjóð, að lána
stórfé til svo vel grundvallaös fyr-
irtækis. Þar er nú ekki um áhætt-
uua að ræða, ]>á er landssjóður
ekki í kröggum!
Kunnáttumenn á jjessu sviði líta