Vísir - 03.04.1922, Blaðsíða 3

VlSIR
íiXSSiSsiSBÆ
Alúðarþakkir fyrir auðsýnda santúð við andlát og jarð-
arför konunnar minnar, Sólveigar Sigurðardóttur.
p. I. Reykjavik, 2. apríl 1922.
Fyrir hönd mín og barna minna.
Guðni Símonarson,
frá Breiðholti.
alt öSrum*augum á þetta mál, sem I ai5 þeir geta ekki þotiö landshorn-
vænta mátti. Eftir þeirra sko'öun
aetti hér ekki a'S vera nema ein
dúkasmiöja. Hér kemur álit þeirra
<dregiö saman í eitt:
Þa'ð er ekki nau'ðsyn á aö fá
fleiri ullarverksmi'ðjur hér á ís-
3andi, og yrði ekki til annars en
aS auka kostnaS og gera vöruna
dýrari í franjleiðslunni sem nú
skal sanna. Á íslandi búa. nú tæp
ioo þúsundir manna. Þéssar ioo
þúsundir þurfa til sinna eigin
þarfa á a‘ð geta 200 þúsund stikur
af fataefni á ári, bæði handa yngri
sem eldri. í þessi fataefni þarf 250
smálestir af ull, en framleiðsla alls
landsins er um 800 smál. Stundum
getur framleiðsla landsins komist
niður í 600 smál. og það hefir
komið fyrir, að ársútflutningur
liefir verið 1000 smál. Það sem
yrSi framleitt meira hér á landi,
en hægt er aö nota í landinu sjálfu,
yrði því að selja erlendis, en þar
•eigum vér við hina erfiðustu keppi-
nauta, ]iar sem eru Englendingar
•’Cg Þjóðverjar, sem stundað hafa
þennan iðnað öldum saman, og
eru því miklu betur að sér i öllu
sem honum viðkemur, og auk þess
reka þeir þennan iðnað í miklu
•stærra stíl; geta þeir þess vegna
framleitt vöruna á ódýrari veg en
■ vér.
íslendingar eru að byrja og
verða því að fara várlega, ]iví að
íslenska ullin er ekki góð til tó-
"vinnu, og dúkar úr henni eru ekki
svo góðir, að íslendingar vilji
g'anga í fötum úr þeim.svo hégóm-
iegir gerast þeir íiú, að þeir vilja
heldur dúka frá Englandi, Dan-
mörku, Noregi, Þýskalaiidi eða,
Frakklandi, þó að þeir séu gerðir
úr baðmull, jiappír eða öðrum slík-
um efnum, og taka þeir jafnvc-
‘þessa dúka langt fram yfir íslénsk-
ar ullarvörur.
Eg hefi oft haft tækifæri, hér á
Alþingi, til þess að minna menn
-á hve títt sé að sjá auglýst stórum
stöfuín víðsvegar um sveitir í
Noregi: ,,Kauptu norskar vörur !“
Þetta er sjaldséð hér, én það ef
kunnugt, að menn forðast hér það
sem íslenskt er og kaupa heldur
'Okúrverði újjent rusl.
Framleiðsla íslenskra ullarverk-
■smiðja er nú nálægt 40 þúsund
-stikur voðar á ári. Til þess að
íramleiða þetta, vinna um 80—ioó
manna á 2 stöðum. Auk þessa
vinna á hvoriim stað 4 kunnáttu-
menn, spunameistari. vefmeistari.
litunarmeistari og verkmeistari.
Þessir menn gætu hver í sínu lagi
séð um miklu fleiri vélar .en nú
gera þeir, -— en mcð því skilyrði
■einu, að þær séu á sama stað, því
anria miíli. Þetta eru dýrustu
mennirnir og hvílir framleiðslan á
hverjum stað á því, að þeir sé
gegnir menn og vel aS sér, en séu
þeir klaufar fer alt út um þúfur;
en af þessu.sést, að því jneir sem
framleitt er á hverjum stað, því
ódýrari ver'ður varan, og því
minna sem framleitt er því dýrari
verðurv aran. E11 hitt er alkunna.,
að sá þröskuldur sem framleiðslan
íslenska á örðugt me'ð að fá yfir-
stígið er það, að geta framleitt
nógu ódýrt, svo að hægt sé að
keppa við útlendan varning.
Það væri því hinn mesti bú-
hnvkkur fyrir þjóðina, að stækka
e'ða sameina þær 2 verksmiðjur
xsem nú eru, svo að hægt yæri að
vinna þar alla þá ull, sem annars
er unnin í' landinu, en hindra alt
kák sem menn hafa komið af stað,
án þess að hafa hugsað á hverjum
grundvelli slík ýyrirtæki geta þrif-
ist. ■ Frh.
Fræðslnmálin
—O—
Svar lil síra Ólafs Ólafssonar frá
Hjarðarholti.
—o---
Niðurl.
Metnáður er ágætur innan vissra
takmarka; en sé hann um of , heitir
hann oímetnaður. Og ofmetnaður
getur verið háskalegur, þótt oft
sé hann fremur ósaknæmur öðr-
um en þeim sem sjálfur gerir sig
broslegan með honum. En hann
verður ska'ðlegur, þegar aðrir sak-
lausir gjalda. Síra Ólafur minnist
á að nokkrir menn, jafnvel efna-
litlir, hafi sakir metnaðar hliðrað
sér hjá að þiggja framboðna
kenslu handa börnum sírium. Hann
getur þess ekki, hvort þeir hinir
sömu veittu þá liörnununr eins
góða fræðslu. Hafi þeir gert það,
var metnaður þeirra Iofsverður:
liafi þeir ekki gert það, þá var
metnaðurjnn um of og óafsakan-
legur. vegna afleiðinganna, sem
komu niðyr á börnunum saklaus-
um.
Það er alveg satt, að sjálfsbjarg-
arviðleitrii manna virðist oft vera
minni en skvldi, og hygg eg þó.
að meira sé stundum af látið en
ástæða er til. hversu rrijög hún
hafi dvínað á síðari tímum. Þess
má geta i því sambandi, að ekki
eru liðnir margir tugir ára síðan
fjöldi förumanna og förukvenna
fór víðsyegar um sveitirnar, en nú
þekkist slíkt varla. En það er eðli-
legt, að sjálfsbjargarhugsunin hafi
nokkuð dofnað, að sama skapi sem
þjóðfélagskendin hefir magnast og
félagslííiö orðið meira og fjöl-
breyttara. Geri eg ráð fyrir. aS
þarna sé að nokkru leyti komið að
rótum þeirrar mismunandi stefna,
sem nú er um deilt i fræðslumál-
unum. Sumir vilja vekja upp aftur
gamla hugsunarháttinn að „búa
fyrir sig“ og bj argast á eigin snær-
um. En aðrir sjá ekki neinar líktw
til að þetta takist. og álíta að það
væri alveg árangurslaus tilraun, að
ætla sér með lagaboöum eða á
nokkurn annan hátt, að hafa veru-
leg áhrif á hugsunarhátt þjóðar-
innar að þessu leyti, enda- vafa-
samt, hvað unnið væri við þaö,
þótt það tækist. Nýi tíminn hefir
sýnt, aS með félagsskap og sam-
tökum, ásamt aulcinni þekkingu,
vinst margfalt meira, — þrátt fyn>
alla gallana sem slæðast meS, —
heldur en með eintrjáningshættin-
um gamla. Þannig hefir það geng-
iö með ræktun landsins, túnaslétt-
urnar og áveiturnar. Þannig hefir.
líka gengiö með andlegu ræktun-
ina, og mun ganga framvegis, ef
að eins er haldiö í hörfinu og hlúð
að nýgræðingnum, en ekki alt rifið
upp jafnharðan.
Síra Ólafur telur það óviðeig-
andi aðdróttun, ér eg mintist á;
hvaðan heimilisfræðslualdan væri
runnin. Raunar fer hann ekki al-
veg rétt með. Hann vill láta mig
sagt hafa, að uppástungan um
frestun fræðslulaganna sé runnin
frá einstökum barnlausum efna-
mönnum út um sveitirnar. Með
orðum minum átti eg ekki sérstak-
lega viS þessa uppástungu, þ. e.
lagafrumvarpiö. sem nú liggur fyr-
ir þinginu, heldur þá hugsun, sem
þar er klædd í orð, heimilisfræðslu-
hugsunina. Uppástungan um frest-
unina er ekki nema fárra vikna
gömul, en hugsunin, sem í henni
félst, er margra ára gömul, eldri
erufræðsiulögin sjálf. Nú telur síra
Ólafur það vítavert, að eigna viss-
um mönnum þessa hugmynd. —
Hvers vegna? Er liún þá svona
ljót ? Það mun hann varla álíta.
þvi að sjálfur berst hann fyrir
henni af itrasta mætti. Eða kann
ske það sé hitt, sem honum finst
óviSeigandi, að þaS sé sagt aðábak
við þessa hugmynd liggi hvötin
til aö spára sér útgjöld? En er
það þá elcki einmitt þetta, sem- er
mergurinn málsins, bæði hjá hon-
um og öðrum, að halda um pyngju
landsmanna, venja menn af því,
„að skríSa undir annara skör“, láta
hvern bjarga sér sjálfan, og standa
einn meSan stætt er? Ekki sé eg
betur. Eg fæ ekki annað séð. en
að sjálfsbjargarhugsunin sé þarna
á ferðinni í sínum ’gamla, íslenska
þjóöbúningi. Eg sé ekki betur, en
að þarna sé hún — Ölrika!
Sig. Jónsson,
Dý RverEdoinarfélagiff,
bundur i Dýraverndunarfélag-
iuu var haldinn fvrra laugardag i
húsi K. F. U. M. 10 nýir innsækj-
endur voru samþyktir til upptöku
í félagið í fundarbyrjun; enn-
fremur var samþykt að kjósa 5
manna fjársöfnunarnefnd til á-
góða fyrir búiö „Tungu“, sem er
eign félagsins. í nefndina voru
kosnir: Eggert Claessen banka -
stjóri, heildsalarnir Hallgr. Bene-
diktsson, Hallgr. Tulinius, fyrv>
bankastj. Sighv. Bjarnason og
framkv.stj. Ólafur Briem. — Enn-
fremur var kosin 3 manna íræðslu-
nefnd til að annast þá grein fund-
arstarfsins. Kosnir voru: skólastj.
ísleifur Jónsson, 'frú Aðalbjörg
Sigurðardóttir, skólastj. Magnús
Helgason. Ennfremur var kosin =;
manna nefnd til að líta éftir me<
ferð manna á skepnum, er þeir
hafa í sinni þjónustu, 0g kæra yfir
misþyrmingu, ef hún á sér stað.
í nefndina voru kosnir: lögreglu-
þjónarnir Sigurður Gíslason og
Páll Árnason, kaupm. Jes Zimsen,
ökurn. Eiríkur Einarsson og
Ágúst Pálmason. Ennfremur var.
samþykt að auglýsa í einu dag-
blaði og einu vikublaði útdrátt
efnahagsreiknings félagsins síð-
astliðið ár.
Fundurinn fór vel fram og sýn-
ir ljóslega, aS framför er komin <
félagiS og mun það óefað miklu
góðu geta til vegar komiö mál-
stað ntálleysingjanna til góðs í
framtíðinni, þar sem það á svo
góSum og nýturn mönnum á aö.
skipa til starfa. eins og nefndar-
kosningarnar bera með sér. Menn
ættu að gefa félaginu meiri gaum
og sækja um inntöku í það á
næsta furidi, sem ákveðið er að
verði seinni hluta aprílmánaðar
Allir eiga erindi í Dýraverndunar •
félagiö! M.
Helgi Sveinsson,
bankastjóri , frá ísafiröi, hefir
legið þungt haldinn í lungnabólgu
nær hálfan mánuð, en fór aS batn 1
í fyrradag og er nú talinn úr allri
hættu.
Sterling
kom i gærmorgun. Farþegar
voru um 200. Þar á meSal voru
frú Guðrún Indriöadóttir og síra
Björri Þorláksson frá Dvergasteini
Mr. Arthur Gook
var tneðal farþega á Sterling og
býst við að dveljast hér nokkra:
vikur. Hann mun flýtja hér nokkra
fyrirlestra, — hinn fyrsta á morg-
un kl. 8y2 síðd. í Bárubúð. — A< -
gangu'r að þessum fyrirlestri er
ókeypis.
Veðrið í niorgun.
1-Iiti í Revkjavík 1 st., Ver -
mannaeyjum 1. Grindav. o, Styk':
ishólmi 1, Isafirði -- 1. Akurev. i
-f- 1, Grímsstööum -f- 6, Rarifrr-
höfn 2, Seyðisfirði -f- 2, H<’ 1-
um í Hornafirði 1. Þórshöfr. í
Færevjum 1, Jan Mayen 7
st. — Loítvog lægst. fyrir suö-
austan land, stööug; norðaustla:g
átt. Horfur: Sama vindstaða.