Vísir - 29.05.1922, Blaðsíða 2

VlSlR
Þér sláið trsr flngor t eim höggi,
i( þér &upið
prtnplsh sarií&nrnar
Þær eri ódýrir og aiéragðs gððar.
Símskeyff
frá fréttaritara Vísis.
Khöfn 27. maí.
Trautsyfirlýsing til Lloyd George.
Þegar lokiS var umræöum í
fcreska þingimi um GenúaráSstefn-
una, var traustsyfirlýsing til Ll.
George’s samþykt meti 239 atkv.
gegn 26.
k-
Þýska stjórnin og skaða-
bótanefndin.
Símað er frá Berlín, að viðræ'S-
ur þýska fjármálaráöherrans við
skaðabótanefndina, brjót^ bág viS
íyrírætlanir Wirths forsætisráð-
berra og hafi þetta, í svip, orSið
til þess að stofna sjjórninni í mik-
inn vanda*
Noregur og ísland.
Nánari verslunarviðskifti. Lækk-
að burðargjald.
Verslunarfélagið í Björgvin
hefir kosið nefnd til þess að semja
tillögur um nánara verslunarsam-
band en verið hefir milli Noregs
og íslands. í ráði er að setja á
stofn skrifstofu í Reykjavík til aS
greiSa fyrir þessum viSskiftum
■— Stjórnir Noregs og Islands eru
n.ú aS semja um lækkun á burSar-
gjaldi bréfa.
Hagsýni.
,__o—
I.
,,Ægir‘\ tbl. 4—5 árg. XV., bls.
61 telur aS druknaS hafi nú á ver-
tíðinni 11. febr. til ir. maí, 48
menn fram til þess tíma er greinin
var rituS. AS endingu segir hann
svo: „Björgunarskip eru góS. en
iandiS er of fátækt til að eiga eitt,
hvaS heldur tnörg."
SíSan hafa druknaS 43 menn eSa
fleiri. Talan er þá orSin 90—100.
Mundu nú landsmenn vilja telja
þetta mannfalj lítinn skaSa? Ger-
um ráS fyrir, aS þessir menn hafi
unniS fyrir þriggja manna heim-
ili til jafnaðar og unniS sér inn
3000 kr. hver, og er ekki liátt
reiknaS. Beinn skaSi i krónum
væri þá 270.000 kr. á árinu og yrSi
auðvitaS að margfalda þá upphæS
meS liiiu óiifaSra ára mannau,,a.
Nú eru sjómenn allflestir ungir og
væri því ekki of hátt aS gera ráS
fyrir 20 ára meSaltölú ólifaSra ævi-
ára. SkaSinn yrSi meS þessu móti
20 X 270000 eSa 5.400.000 kr. Ef
r.ú druknuöu jafnmargir á hverju
ári, þá væri þetta 5 miljóna skatt-
ur árlega, sem lagður væri á þjóS-
ina. SparnaSarmennirnir íslensku
rnundu telja þetta sæmilega upp-
hæS, ef hún ætti aS koma úr lands-
sjóSi, en hver er munurinn? Þjóð-
in geldur í landssjóSinn og þjóð-
in bíSur skaSann. Munurinn er þvi
enginn. En mundi nú þjóSin, eig-
andi landssjóSs, ekki eiga kröfu
til þess, að nokkru fé sé variS úr
sjóði hennar, til þess aS spara
henni slikt ofurtjón. Sumum kann
aS þykja áætlun þessi of há, en
þar á móti kemur, aS upphæSin er
aS eins margfölduS með áratöl-
unni. en ekki reiknaS eftir ár-
gjaldasetningunni, sem þó væri
rétt, og munar það meir en tveirn J
fimtu hlutum. Vaxtafótur 0,06.
Áætlunin mun ekki vera of há,
enda er hún aö eins gerÖ til yfir-
lits fyrir nánasirnar, sem teíja
skaSa aS verja fé viturlega til þess
aS bæta hag Jijóöarinnar. Hitt er
eigi ætlunin, aS koma þeirri skoö-
un inn hjá mönnum aS mannslíí
veröi fé bætt. Eða hver vill meta
tár foreldra, eklcna og barna og
harfci vina og ástvina til peninga?
Hver vill meta vonir manna til
peninga? Hver vill meta til pen-
ingá vonleysi og örvílnun? Hver
vill meta til peninga þaS tjón heim-
ilisins aö missa húsbóndann? Hver
vill meta til peninga missi barn-
anna er faöir þeirra deyr og heim-
ilinu verður tvístraS og þau eiga
; alt undir góðvild vandalausra?
Hver vill meta til peninga mun-
! inn á hlýju foreldrahúsanna og
! næðingi munaSarleysisins ? Og
i hver vill meta til peninga ófædda
menn ?
Alt er þetta öllu fé dýrra og fyr-
ir Jiví verSa manngjöld aldrei
reiknuS svo há, aS þau bæti mann-
inn til fulls.
þeim öllu því lífsverðmæti, sem
fyrr var taliS og aldrei veröur
bætt.
Vestmannaeyingar áttu ötulan
og áhugasaman mann í þessu má!i
þar sem var Sigurður skáld Sig-
urösson. lyfsali, þriöji maöur á
landskjörslista sjálfstæöismanna.
Og þeir áttu vitra og góðgjarna
mcnn, er studdu hann hiS besta,
og þeir skildu sjálfir nauðsynina.
En hver átti að vera landinu í Sig-
urðar staö og hverjir áttu aB
styðja Jianri forgöngumann ?
Stjórnin átti að vera forgöngu-
maðurinn og JringiS átti að styðja
hana að því. En hyern veg hafa
nú Jiessir aðiljar gengið í málinu?
Hversu hafa þeir rækt skyldu
sina?
Það mun bráðlega verða rakiS
hér i blaSinu eftir þvi, sem Þing-
tiðindin kunna frá því aS segja.
IrTancl.
Sáttatilraunir Sinn Feina.
Hverja grein vilja menn nú gera
| sér fyrir Jivi, að ekkert af þessu
i örlögþrungna tjóni hefir komið
niður á Vestmannaeyingum? Þ.ví
| er í fæstum orSum svaraS með
því, að Jiar mundu nú hafá farist
. fimm bátar, ef þeir hefðu eigi not-
iS björgunarskipsins Þórs aS.
; Galdurinn cr þessi, aS Vestmanna-
eyingar töldu þaS meiri hagsýni aS
hafa björgunarskip, Jiótt dýrt
væri og þótt þingið léti lítiS af
liendi rakna við þá, en aS missa
tugi hugprúðra afreksmanna í
sjóinn og hafa af þeim missi mik!n
meira fjártjón, en úthaldi skips-
ins nemur, og auk þess glata með
Svo sem kunnugt er, liefir hin
mesta óöld verið i írlandi siSustu
þrjú árin. Eyrst voru skærur milli
íra og breskra hermanna, sem
gæta áttu landslaga og halda upp-
reisnarmönnum í skefjum og nú
síðast milli írskra uppreisnar-
manna og Jieirra Sinn Feina, sem
ganga vildu aS samningunum viS
Breta.
Þó aS De Valera sé andvigur
bresk-írska samningnum, J)á fyllir
hann ekki flokk hinna eiginlegu
uppreisnarnianna, sem virSast
fremur fáir og kunnastir eru af
ránum, manndrápum og öörum ó-
dæSisverkum: Aldrei hefir sú vika
liSiS síSustu mánuðina, að þeir
hafi ekki rænt banka, myrt menn
eða numiö Jtá brott og haft i haldi
tímum saman. ,
BráSabirgSastjórnin (þeir Coll-
ins og Griffith) hcfir viö ekkert
ráSiö, en atferli uppreisnarmanna
hefir mælst mjög illa fyrir, og
lögSu verkamenn niSur vinnu einn
dag í fyrra mánuSi, til merkis um,
aS J>eir væru andvigir ránum og
morSum.
Þó að verkfall Jietta væri stutt,
þá náSi þaS fyllilega þeim tilgangi
sínum, aö sýna friSarhug allrar
alþýðu, því aS Jiátttakan var mjög
almenn og eindregin Jivervetna.
Þykjast menn nú vita, aS mikill
meiri hluti JijóSarinnar vilji ganga
aí samningunum. þó aö þeir full-
nægi ekki öllum kröfum lands-
manna og hefir verið reynt að bera
sáttarorS milli De Valera og Coll-
ins. Ef trúa má skeytinu, sem
hingaö barst 23., ])á hafa Jieir
cröiS ásáttir um aS efna til nýrra
kosninga í bróSerni og stofna síö-
I* an samsteypustjórn.
í lok fyrra mánaSar áttu Jjeir
fhnd með sér, De Valera og Coll-
1 ins, og var þar leitaS um sættir,
en þær tókust ekki. Þó skildu þeir
vandræðalaust, og- De Valera var
samjiykkur öSrum fundarmönnum
um Jiað, aö fordæma morS, er þá
höföu nýskeS verið framin á
nokkrum mótmælendatrúarmönn ■
um.
Varla var Jressum fundi slitið,
tyrr en boSað var til annars fund-
ar meS Collins og helstu herfor-
ingjum andstæöinga hans, er áður
höföu verið samherjar hans og
vinir, meöan Bretar réðu lögum
og lofum í írlandi.
Átta herforingjar Sinn Feina,
alt gamlir samherjar, (en fjórir
þeirra nú i stjórnarhernimi og
fjórir fylgismenn De Valera), gáíu
út svolátandi ávarp um síöustu
mánaSamót, þegar áöurgreindur
fundur var ráðgerSur: —
„Oss undirrituSum herforingjum
írska lýöveldishersins er Ijóst, hve
málefnum frlands er nú alvarlega
komið, og teljum fyrirsjáanlegt, .
aS ekki veröi komist hjá því, að
dragi til alvarlegra tiSinda meS
fornum samherjum, ef ekkert er
aðhafst til aS skirra vandræðum.
En þaö teljum vér til hinnar mestu
ógæfu í sögu írlands, ef Jæssum
mönnum lenti saman og mundi
þjóðin ekki bíSa þess bætur marga
mannsaldra. Til þess aS afstýra
svo hrapallegu slysi, teljum vér
samtök nauösynleg með öllum.
stéttum.
Vér leggjum þaS til við. alla
foringja i her og stjórnmálum, og
alla borgara og hermenn írlands,
aS þeir taki höndum saraan til
samkomulags á þeim grundvelli.
sem núverandi réttarstaSa ljær oss
og vinni aS heill og hag írlands
og gæti þess, að glata i engu
fenguum rétti né sundra starfs-
kröftum þjóSarinnar. Á þeim eina
grundvelli virðist oss, aS best
•erSi ráöið fram úr málefnum
iandsins, aS
1. Vér viöurkennum þá stað-
reynd, sem allir virSast nú sam
mála um, aS meirihluti írsku þjóð-
arinnar vilji ganga að bresk-írska
samninginum.
2. Vér komum oss saman um
að halda kosningar til þess aS (a)
koma á fót stjórn, er njóti trausts
allrar þjóðarinnar (b) sameina
herinn samkvæmt fyrgreindum
skilyrSum.“
Skeyti, sem birtust 5 blaöinu
síSar, virSast bera þess vott, afr
fylgismenn De Valera og Collins
ætli aS taka höndum saman gegn
uppreisnarflokkinum og mun ])á
bráSlega vitnast, hversu margir
fylla þann flokk. Ef uppreisnar-
mennirnir verða ofurliSi bornir
þegar í staS, má búast við aB
kosningarnar fari friösamlega
fram. En J)ær munu verSa seint í
næsta mánuSi.
■)
I
Bæj&rfréUlr.
Páll ísólfsson
heldur orgelhljómleika í dóm-
kirkjunni næstkomandi miðviku-
dagskvöld kl. 8)4. í- siðustu utan-
för sinni hefir hanri enn leitað sér
| mikils frama í list sinni, svo sem
lesendum Vísis er kunnugt af hín -
um eindregnu lofsyrSum kennara
hans, sem birtust hér í blaöinu r
vetur. SvipuS ummæli hefir og
mátt sjá í dómum þýskra blaöa.
um list hans.
V erkfall
varS í Vestmannaeyjum vikuna
sem leið. LögSu ])eir niöur vinnu,.
sem unnu að hafnargerðinni. Alt
fór það hæglátlega fram og var
Vísi símaS í gær, aö sættir væru
á komnar, og tekiS til vinnu. —